Koningschap: functie waar geen mens om vragen zou KRONINGSSPROOKJE DOOR GEWELD VERSTOORD BEATRIX IN REDE TOT STATEN-GENERAAL: Koningin bekeek vuurwerk VEEL PROTEST TEGEN NOS VERSLAGGEVING bcrco EEN HUIS VOL MODE Middelburg Vlissingen Koningin Beatrix AMSTERDAM - Massaal geweld en diepe emoties hebben de inhuldiging van koningin Beatrix beheerst. Terwijl het sprookje van de troonswisseling volgens programma verliep, heerste elders in de stad een oorlogssfeer. Duizenden jongeren maakten van het feest een nachtmerrie. De trieste balans van een dag rellen: 93 gewonde politiemensen, van wie zeven in het ziekenhuis moesten worden opgenomen. Verder zijn er tenminste 100 andere gewonden, van wie drie met ernstig schedelletsel naar een ziekenhuis zijn gebracht. De materiële schade kan niet worden geschat. Ook is er geplunderd en zijn tientallen auto's uitgebrand. Ondanks de onlusten, die ontvlamden na een kraakactie in Amsterdam-West, verliepen de troonsafstand en de inhul diging zoals ze waren voorzien. Zo kreeg ons land om vijf over tien zijn nieuwe vorstin. Een duidelijk ontroerde konin gin Juliana tekende toen de acte van abdicatie, die prinses Beatrix koningin maakte. „Ik ben blij met mijn opvolgster. Zij zal het goed doen", aldus de scheidende vorstin in de Mozeszaal van het Paleis op de Dam, waar zij de acte tekende. Toen het moment daar was. leek de Ko ningin even te aarzelen. Geruime tijd zweefde haar hand boven de perkamen ten rol. die door prins Bernhard op zijn plaats werd gehouden. Met een krachti ge pennestreek werd de troonsafstand bekrachtigd. Toen Beatrix op haar beurt het docu ment had ondertekend, wendde Julia na zich tot haar dochter. Moeder en dochter pakten elkaar bij de handen en keken elkaar enige tellen recht in de ogen De twee vorstinnen bogen hun hoofden naar elkaar en schenen elkaar zonder woorden te begrijpen. Een volgend emotioneel moment speelde zich af, toen om elf uur dc deu- problemen Een minderheid In het dagelijks be stuur van de kringraad bescherming bevolking (BB). A-kring Zeelanda, heeft zich alsnog tegen vestiging van de centrale post en het hulpcentrum voor midden- en noord-Zeeland ln de commandopost van de BB te Goes verklaard. De burgemeesters van Wis- senkerke en Veere vinden dat gelet op de uiterst onzekere toekomst van de bescherming bevolking geen nieuwe taken aan deze organisatie moeten worden opgehangen. PAGINA 9 autoverkoop De vraag naar nieuwe auto's neemt zienderogen af. De daling over de eer ste drie maanden van 1980 blijkt on verminderd door te zetten. staking Na twintig minuten spelen in de twee de helft kwam er een abrupt eind aan de wedstrijd Zaamslag-Yerseke. De gasten protesteerden tegen een - vol gens hen 'te lichte' - beslissing vnn de scheidsrechter Toen plots een aantal spelers wuivende gebaren begon te maken, werd dat door de rest uitge legd als het sein voor een vroegtijdige aftocht. PAGINA 18 suspense Alfred Hitchcock, de man die een hal ve eeuw lang het gezicht van de thriller bepaalde ging heen De legende van 'the master of suspense' zal de huidige en de toekomstige bioscoopbezoeker nog lang achtervolgen. Nieuws uit Zeeland: 2, 5 en 7. Binnen- en buitenland: 3 en 9. Sport: 10 en 11. Vrije tijd: 19. Radio en televisie: 18. ren van het balkon openzwaaiden, en de oude en nieuwe Koningin zich aan het volk presenteerden. Op de zonover goten Dam wachtten op dat ogenblik duizenden mensen op de twee vorstin nen. Een gejuich steeg op toen koningin Beatrix, prins Claus, prinses Juliana en prins Bernhard op het balkon kwamen Met een korte toespraak richtte de scheidende vorstin zich tot de duizen den. „Zojuist heb ik afstand gedaan van de regering. Ik stel u hierbij Beatrix, uw nieuwe Koningin, voor. Evenmin als ik zelf destijds, heeft zij om deze zware op gave gevraagd. Maar hoezeer zij er ook tegenop heeft gezien, zij aanvaardt die met volledige toewijding. Steunt haar dan ook allen", aldus Juliana. Toen zij haar toespraak hield, waren de eerste tekenen te zien van de onrust die de rest van de dag zozeer het sfeerbeeld in de hoofdstad zouden bepalen. Niet alleen moest zij halverwege om stilte verzoeken omdat fluitconcerten haar woorden dreigden te overstemmen. Het kwam tot een regelrecht treffen toen op een hoek van de Dam een rookbom ont plofte. Snel werd de werper ervan, een jongeman,'gearresteerd en afgevoerd. Rustiger verliep de toespraak van ko ningin Beatrix. Nadat zij haar speech met een „Leve Nederland" had beëin digd. weerkaatsten tegen de muren van kerk en paleis een ovationeel gejuich. Duizenden zwaaiden met vlaggetjes. Sterk symbolisch geladen waren de ogenblikken aan het einde van dc speech van de nieuwe vorstin. Toen zij uitgesproken was, gingen prinses Juliana en prins Bernhard het paleis binnen. Even later verschenen Bea trix' kinderen, dc prinsen Willem Ale xander. Constantijn en Johan Friso op het balkon. Het Wilhelmus werd inge zet. Voor nieuws over de troonswisse ling de pagina's 15.16 en 17. AMSTERDAM (ANP) - Koningin Beatrix en prins Claus, de overige leden van dc koninklijke familie, enkele tientallen koninklijke gas ten en rond tweeduizend andere genodigden bekeken woensdag avond vanaf vier schepen op het IJ het vuurwerk waarmee de inhul digingsdag werd besloten. Aan vankelijk was niet zeker of dit deel van de feestelijkheden zou door gaan en of de koninklijke familie en hun hoge gasten het zouden bij wonen. Dit vanwege de gespannen situatie in de stad. Uiteindelijk werd het programma toch volgens plan afgewerkt. Ko ningin Beatrix scheepte zich in op het naar haar genoemde schip (prinses Beatrix) van de Maat schappij Zeeland. Op dit schip was burgemeester Polak van Amster dam gastheer. Vijftien verlichte historische boten openden het schouwspel met voorbij te varen aan de gasten, waarna een halfuur later het grote vuurwerk, dat vol gens een woordvoerder van de ge meente Amsterdam. 60.000 gulden heeft gekost, een aanvang nam. In totaal werden woensdag tijdens de ongeregeldheden vierendertig mensen door de politie aangehou den. Minister Wiegel van binne- landse zaken zei woensdagavond voor de NOS-radio dat hij volledig achter het optreden van de Amster damse politie staat. Volgens hem heeft de politie 'zeer beheerst' op getreden Wiegel zei dat hij wel contact had gehad met de politie, ook al voor woensdag, maar dat hij geen in vloed heeft uitgeoefend op het op treden van de politie, dat „af en toe hardhandig moest zijn" Later op de avond zou Wiegel nogmaals con tact hebben met de verantwoorde lijke mensen op het hoofdbureau van politie in Amsterdam. Hij zei het zeer triest te vinden dat politie mensen gewond zijn geraakt „in de uitoefening van hun functie ter be veiliging van ons allemaal". „Ik veroordeel de ordeverstoorders ten zeerste", aldus Wiegel. AMSTERDAM - „Dit ambt is niet ver worven. Het is een functie waar geen mens om vragen zou. Waarvan wel zichtbaar is de uiterlijke glans, maar veelal niet de last en zelfbeperking zonder onderbreken. Toch sta ik hier. wel voorbereid maar ook onwelend waarheen de weg ons voert. U vraag ik om uw steun en in u het Nederlandse volk om zijn vertrouwen". Dit zei ko ningin Beatrix woensdagmiddag in een toespraak tot de leden van de sta- tcn-generaal die vooraf ging aan de in huldigingsplechtigheid in de Nieuwe Kerk in Amsterdam. Enkele uren eerder, om vijf minuten voor tien woensdagmorgen, had konin gin Juliana in het paleis op de Dam de akte van abdicatie getekend die prinses Beatrix tot koningin Beatrix maakte. „Ik ben blij met mijn opvolgster. Zij zal het goed doen", aldus de scheidende vorstin. „Begin eraan", waren de laat ste woorden die Juliana als koningin tot haar dochter richtte. Nadat Juliana en Beatrix hun handte kening onder de akte van abdicatie hadden geplaatst tekenden alle minis ters, premier Van Agt voorop. Om elf uur zwaaiden de deuren van het paleis open en verschenen prinses Juliana, ko ningin Beatrix, prins Bernhard en prins Claus voor de menigte Prinses Juliana maakte zelf haar abdicatie bekend. „Zojuist heb ik afstand gedaan van de regering Ik stel u hier Beatrix, uw nieu we koningin, voor. Evenmin als ik zelf destijds heeft zij om deze zware opgave gevraagd Maar hoezeer zij er ook tegen op heeft gezien, zij aanvaardt die inner lijk met volledige toewijding. Steunt haar dan ook allen Gelukkig is ze Jong en levenskrachtig genoeg om in de ui terst moeilijke tijden waarin wij verke ren de moed op te brengen die nodig is om te beginnen aldus de scheidende vorstin. Koningin Beatrix richtte zich op het balkon van het paleis op de Dam aller eerst tot haar moeder Zij bedankte haar voor wat ze voor het land heeft gedaan „Ik kan alleen maar hopen dat mij de kracht wordt geschonken om het koningschap uit te oefenen op een ma nier die in de lijn ligt van uw wijsheid en uw menselijkheid, op een manier die u waardig is." Tegen het Nederlandse volk zei konin gin Beatrix dat ze zich met ernst heeft voorbereid op deze mooie taak. „Mijn uiterste best zal ik doen om mij met steun van mijn man het vertrouwen waardig te tonen dat velen mij vandaag schenken. Geen ander streven heb ik dan mij in te zetten voor u en ons hele volk en het land te dienen" Premier Van Agt Premier Van Agt sprak woensdag „met vreugde en met overtuiging" zijn ver trouwen uit in de nieuwe koningin. „In haar hebben we een vorstin gekregen die niet alleen in staatszaken is geinte- resseerd, maar die ook belang stelt in mensen en met hen begaan is. Het stemt tot vertrouwen dat ook onze nieuwe koningin goed op haar taak is voorbereid. Ook door persoonlijke ont- maatschappelijke kwesties van allerlei aard", aldus premier Van Agt. De minister-president nam „met ont roering en dankbaarheid" afscheid van koningin Juliana. „Voor Nederland was moetingen heeft zij zich verdiept in zij ln al die jaren wat ze destijds in haar AMSTERDAM - Vlak voor het tekenen van de Akte van Abdicatie, koningin Julia na en prinses Beatrix. inhuldigingsrede weergaf: een rots te midden van woelige baren". In de toespraak tot de leden van de sta- ten-generaal prees koningin Beatrix haar moeder nogmaals. „Niet alleen voor mij. voor ons uw dochters, maar voor het hele Nederlandse volk bent u een moeder geweest Wijsheid, vredelie vendheid en godsvertrouwen waren de fundamenten waarop u ons land 32 jaar lang hebt gediend". Deze woorden ont roerden prinses Juliana zichtbaar. De tranen stroomden over haar wangen. Koninginnedag Koningin Beatrix kondigde in haar re de aan dat, uit dankbaarheid voor alles wat prinses Juliana voor ons gedaan heeft. 30 april koninginnedag zal blij ven. Over haar functie zei de nieuwe konin gin verder dat „niet macht, persoonlij ke wil of aanspraak op erfelijk gezag, maar slechts de wil de gemeenschap te dienen inhoud aan hel hedendaagse ko ningschap kunnen geven. „Ik ken mijn opdracht te handelen buiten eigen voorkeur en te staan boven partij- en groepsbelangen. Die opdracht wil ik vervullen naar plicht en geweten, van uit het vaste geloof dat God mijn leven leidt". De vorstin riep op tot „inspanning-in- saamhorigheid" en „zelfbeperkïng-in- (Slot zie pag. 16 kol 1). 'Elkaar ruimte gunnen en geven' §I£oninginnedag 1980 zal de geschiedenis ingaan als een dag van massale belangstel ling voor het antwoord op de vraag: hoe zal koningin Beatrix inhoud en gestalte geven aan democratisch koningschap in een samenleving die zichzelf steeds verder opengooit? Miljoenen hebben het totale gebeuren van de abdicatie en de inhuldiging via het televisiescherm van heel dichtbij kunnen volgen. Het was stil in de straten, toen de plechtig heden zich in de kleine, voor ongere geldheden afgegrendelde cirkel van de Amsterdamse binnenstad voltrokken. En juist doordat ieder die dat wilde er - anders dan in 1948 bij de inhuldiging van koningin Juliana - zich zo nauw bij betrokken kon voelen was er ook een goede gelegenheid om meteen bij de start van een nieuwe periode in de mo narchie kennis te maken met de per soon van de nieuwe vorstin en de ver trekpunten van waaruit zij haar toe komstige taak benadert Het koning schap dat zij ziet - zoals ze laatst in een interview zei - 'als een functie waar je langzaam in moet groeien'. In haar eer ste troonrede heeft koningin Beatrix aangegeven dat zij. met de voorbeelden van haar moeder Juliana en grootmoe der Wilhelmina als inspiratiebron 'wil proberen om aansluiting op het verle den te vinden in de nieuwe tijd vol eisen en behoeften'. Van belang in haar toe spraak in de Nieuwe Kerk was haar be nadering van begrippen en eigenschap pen die m de Nederlandse samenleving bij voortduring worden hoog gehouden, maar het ook bij voortduring erg moei lijk hebben om te kunnen functioneren: energie, vindingrijkheid en verdraag zaamheid. Elkaar de ruimte gunnen en geven. Alleen in bescheidenheid en in eerbiedi ging van grenzen ontstaat die ruimte voor de vrijheid van de een en van de ander' Terwijl koningin Beatrix deze woorden in de verenigde vergadering van de Staten-Generaal uitsprak pro beerden op betrekkelijk korte afstand ln de Amsterdamse binnenstad rellen- schoppers en door onduidelijke motie ven gedreven actievoerders een straat oorlog te ontwikkelen met de mobiele eenheid van de politie. Gelukkig is de troonswisseling door dit af en toe grim mige oproer niet wezenlijk verstoord, al hebben de rumoerigheden, de charges van de politie, het fysieke geweld en de uiteindelijke rekening die uitkomt op enkele honderden gewonden aan belde kanten wel een duidelijke slagschaduw op het geheel geworpen. Dat er aan het begin van de avond zelfs serieus moest worden overwogen of de aanwezigheid van de koninklijke familie bij het vuur werk in de Amsterdamse haven nog wel verantwoord was begint een zéér be denkelijke kant te worden van een der gelijke vorm van georganiseerd straat- oproer. IVJLinister-president Van Agt maakte er in zijn toespraak namens de regering ter gelegenheid van de abdicatie en in huldiging melding van dat vandaag 1 mei) de wet op de openbaarheid van be stuur van kracht wordt. Een nieuwe stap in de richting van democratisering en openheid waarheen de Nederlandse samenleving zich in de komende jaren meer en meer zal ontwikkelen. In die 'vrije en veelvormige gemeenschap' - zoals de nieuwe koningin het formuleer de - komen tegenstellingen schei-per aan de oppervlakte dan vroeger het ge val was. vraagt ook onvrede over aller lei onopgeloste en scheefgegroeide za ken om meer aandacht dan vaak gege ven wordt. Alleen is vooral ln Amster dam langzamerhand een klimaat ge schapen, waarin het onderscheid tus sen het een en het ander niet meer dui- delijk is. Uitwassen nemen het in die gevallen over en het is niet denkbeeldig dat de bedoelingen van degenen die om aandacht vroegen voor hun problemen juist het tegendeel bereiken Zo heeft Amsterdam op de dag van de inhuldi ging van de nieuwe koningin de indruk nagelaten dat inhoud geven aan het be grip verdraagzaamheid in de regeerpe- riode-Beatrix wel eens Nederlands moeilijkste opgaaf zal kunnen blijken te zijn. vdM HILVERSUM (ANP) - Bij de Nos zijn woensdag in de loop van de dag ettelij ke honderden telefoontjes binnenge komen van verontwaardigde televisie kijkers. die het onjuist vonden dat men de reportages over de troonswisseling had afgewisseld met flitsen van de rei len in Amsterdam. Over het algemeen waren die telefone rende kijkers van mening dat men de reportages van de rellen achterwege had moeten laten. Er waren zelfs veel kijkers, die door de telefoon begonnen te schelden. Enkelen spraken dreige menten aan het adres van de NOS uiu Die negatieve beoordeling van het uit gezonden programma zette zich voort in het NOS-radioprogramma 'Komt u maar', dat direct na de televisie-uitzen ding de lucht Inging. Slechts enkele kij kers bleken het inlassen van flitsen over de rellen op prijs gesteld te hebben. Zij vonden dat dit nieuws terecht ln de uit zendingen was opgenomen.

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1980 | | pagina 1