Ongestoorde inhuldiging ondanks rellen en rumoer FORSE VERLIEZEN VOOR HANDELAAR! Premier Van Agt:ontroering en dankbaarheid neem ik afscheid' VELE GASTEN MAAKTEN LANGE ZIT Koningschap functie waar geen mens om vragen zou Thurlings: vertrouwen in nieuwe vorstin Commerciëel fiasco PREDIKER SALOMO 12,90 FANOY BOEKEN DONDERDAG 1 MEI 1980 AMSTERDAM - Enkele ogenblikken nadat koningin Beatrix zich met een „lieve moeder" tot prinses Juliana had gewend, reed buiten de Nieuwe Kerk een politiewagen met loeiende sirene voorbij. In de kerk keken tal van mensen elkaar aan. Ze waren op de hoogte van de rellen van 's morgens in de Kinkerstraat, maar zou het nu ook dichterbij komen? Terwijl de koningin haar rede vervolg de klonk tot in de Nieuwe Kerk het ge ronk door van de politiehelikopter die boven het Rokin cirkelde. Op de per stribune en in de kerk meldden mensen met het oortelefoontje van hun transis torradio in het oor aan hun buren het nieuws van het slagveld buiten. Voor de rest bleven zij volledig verstoken van berichten over wat zich op straat in de hoofdstad afspeelde. Voor de meeste genodigden was het een erg lange zit. Zij dienden - hoewel de feitelijke inhuldiging pas om drie uur begon - al om half twee op hun plaats in de kerk te zittenHet wachten werd wat draaglijker gemaakt door het luisteren (Slot van pagina 1) vrijheid" om het gevoel van onzeker heid dat de elkaar snel opvolgende maatschappelijke ontwikkelingen te weegbrengt het hoofd te kunnen bie den. Na de toespraak legde koningin Bea trix de eed op de Grondwet af. Zij sprak de eedsformule uit die de grond wet voorschrijft: „Ik zweer aan het Ne derlandse volk dat ik de Grondwet steeds zal onderhouden en handhaven. Ik zweer dat ik de onafhankelijkheid en het grondgebied van de staat met al mijn vermogen zal verdedigen en be waren, dat ik de algemene en bijzonde re welvaart met alle middelen zal aan wenden, welke de wetten te mijner be schikking stellen, zoals een goed ko ning schuldig is te doen. Zo waarlijk helpe mij God almachtig". Daarna sprak voorzitter Thurlings van de Verenigde Vergadering der Staten- Generaal de nieuwe koningin toe. Hij zegde haar de inzet van de Staten-Ge- neraal toe om de innige verbondenheid tussen het volk van Nederland en van de Nederlandse Antillen en het Huis van Oranje te behouden. De kamerleden legden hierna ieder af zonderlijk de eed of de belofte af op de nieuwe koningin. Tenslotte riep de oud ste van de vier Koningen van Wapenen, oud-verzetsman Erik Hazelhoff Roelf- zema. uit: „De koningin is ingehul digd". gevolgd door een massaal drie werf „Leve de koningin". Onder het zingen van Wat de toekomst brengen moge door de Maastreechter Staar en het koor van de Vrije School in Den Haag verlieten koningin Bea trix, die de historische kroningsman tel droeg waarin sinds koningin Wil lem II (1840) alle Nederlandse vorsten zijn ingehuldigd, samen met prins Claus en hun gevolg de kerk om onder de pergola naar het paleis op de Dam te gaan. Dagorders DEN HAAG (ANP) - In een dagor der woensdag aan de gehele Neder landse krijgsmacht heeft de aftre dende koningin Juliana gezegd dat de krijgsmacht thans goed voor haar taak berekend is en - ook in ternationaal - waardering geniet voor de waardevolle bijdrage aan de bondgenootschappelijke verde diging. De vrede en veiligheid zijn volgens koningin Juliana nog steeds mede te danken aan de toewijding, plichtsbetrachting en offerbereid heid van de Nederlandse krijgs macht Zij die daarbij het leven lie ten, zullen wij blijven gedenken, al dus de aftredende koningin Julia- heeft de krijgsmacht zich uitstekend van andere taken gekweten. Koningin Juliana wees daarbij met name op de inzet van de krijgsmacht ten behoeve van de Verenigde Naties. Koningin Juliana sprak tenslotte de overtuiging uit dat de krijgs macht onder de regering van de nieuwe koningin Beatrix zijn krachten zal blijven geven voor het beschermen van de vrede en de fun damentele beginselen van vrijheid cn recht. De nieuwe koningin Beatrix zei in haar dagorder aan de krijgsmacht ervan overtuigd te zijn, dat de Ne derlandse krijgsmacht, met dezelf de toewijding als in het verleden, ook in de toekomst de belangen van het koninkrijk zal blijven voor staan. Koningin Beatrix wees op de voor treffelijke wijze waarop de krijgs macht de burgerij in moeilijke tij den en bijzondere omstandigheden de helpende hand heeft geboden. Verder wees koningin Beatrix op het proces van maatschappelijke veranderingen dat ook de krijgs macht, als deel van de samenle ving. niet onberoerd heeft gelaten. De krijgsmacht is in die verande ringen meegegaan en heeft zich ontwikkeld tot een modern appa raat, waarin militairen en burgers, mannen en vrouwen, vrijwillig die nenden en dienstplichtigen samen werken zo stelde koningin Beatrix. Tenslotte wees de nieuwe koningin erop dat Nederland en de bondsge- noten kunnen rekenen op de krijgs macht. naar muziek van het Noordhollandse Koperkwartet, en het Jeugdkoor van de Vrije School in Den Haag. Omstreeks twee uur gaan de grote deu ren van de Nieuwe Kerk aan de zijde van de Dam open en treden binnen... twee werksters, in witte jassen en met de zwabber in de hand. Zij wandelen doodgemoedereerd door het pad naar het middenstuk van de kerk om vervol gens via een zijdeur weer te verdwijnen. De volgende gast ziet er heel wat fraai er uit. In een ceremonieel tenue zoals door vrijwel niemand anders wordt gedragen schrijdt mr. Josep Luns, de opperste NAVO-chef, vlak na de werk sters de kerk binnen. Het is trouwens toch een parade van mooie pakken, ge dragen door de officiële vertegenwoor digers uit de meest exotische landen. In dit gezelschap valt de Chinese am bassadrice, mevrouw Ting, in haar bij na saaie beige regenjas nauwelijks op. Dan zwaaien de deuren aan de Dam- kant weer open en treden de bijna volle dige Staten-Generaal binnen. Want, al zou je het in deze entourage bijna verge ten, we wonen een vergadering van Eer ste en Tweede Kamer bij. Maar zo fraai als de dames en heren er hier bijlopen zijn ze op het Binnenhof nog nooit ge signaleerd. Eén kamerlid heeft het zelfs aangedurfd het oude. door niemand anders meer gedragen, officiële Kamerledenuni form, compleet met steek, aan te trek ken. Zijn naam Jan Nico Scholten, ook in dit kader dus dissident... Nog enkele andere kamerleden ver schijnen In uniform, het zijn de militai ren Ploeg. De Boer en Blaauw. De loud- lofficieren Frinking en Stemerdink lo pen er civiel bij. Dan opent voorzitter prof. Theo Thurlings de vergadering en leest griffier Roëll de namen van de - toch nog - 14 afwezigen voor: Thijssen. Maaskant, Van Dalen en Versloot uit de Eerste en Van de Ven uit de Tweede Kamer, wegens ziekte. Dan de vijf „wei geraars" Langedijk-De Jong. Uijen, Mertens, Van der Spek en Vogt „wegens principiële redenen; Voogd „wegens an dere ambtsbezigheden" en Spieker. Koekoek en Moor „zonder opgaaf van redenen". Vervolgens treden, nauwelijks opge merkt, de leden van de buitenlandse koninklijke families binnen, zoals kroonprins Harald van Noorwegen en de Spaanse prinses Pilar, zuster van ko ning Juan Carlos, die wordt vergezeld door haar op krukken lopende man. Trouwens niet de enige geblesseerde, AMSTERDAM (ANP) - voorzitter Thurlings van de Verenigde Vergade ring der Staten-Generaal sprak woens dag in zijn toespraak tot koningin Bea trix tijdens de inhuldigingsplechtig heid in de nieuwe kerk zijn vertrou wen uit in de nieuwe vorstin. Hij zegde haar de inzet van de Staten-Generaal toe om de innige verbondenheid tussen het volk van Nederland en van de Ne derlandse Antillen en het Huis van Oranje te behouden, „van Uw inzet, Majesteit, zijn wij overtuigd". „Niet de gedachte dat Nederland nooit een andere staatsvorm dan die van een monarchie zou kunnen hebben leeft m ons volk, maar er heerst een in Statuut voor Koninkrijk en Grondwet neerge legd verbond tussen het volk en het Huis van Oranje, een verbond geboren uit de geschiedenis van ons land en ge sterkt door de waardering voor de wijze waarop de regentes en de twee opeen volgende koninginnen inhoud hebben gegeven aan haar hoge ambt", aldus Thurlings Hij memoreerde dat in 1948 bij de inhul diging van koningin Juliana de toen malige voorzitter van de Verenigde Ver gadering van de Staten-Generaal een precedent schiep door voorafgaande aan de formule van inhuldiging een kor te rede uit te spreken, terwijl in 1398. en voor zover bekend ook bij eerdere in huldigingen. werd volstaan met het for mulier zoals dat in de Grondwet is meergelegd want ook een van de ambassadeurs strompelde de kerk met een gipsvoet binnen. Een licht geroezemoes gaat door de Nieuwe Kerk als s wereld meest be geerde vrijgezel, de Britse kroonprins Charles, door het middenpad van de kerk schrijdt. Bij het „koninklijke vak" aangekomen, wordt hij opgehouden door de leden van het kabinet die gelijk de kerk zijn binnengekomen. Met enig duwen bereikt Charles zijn plaats. Benoemingscommissie Wanneer de voorzitter de Commissie van In- en Uitgeleide benoemt - be staande uit alle fractieleiders uit het parlement - blijven de communisten Bakker en I.Jmkers, de CPN-leiders in Tweede en Eerste Kamer demonstra tief zitten. Zij zijn wel naar de Nieuwe Kerk toegekomen, maar aan de cere monie doen zij niet mee. Nadat ook prinses Juliana, prins Bern- hard en hun kinderen en kleinkinderen hun plaats hebben ingenomen is het wachten slechts op de nieuwe vorstin. Terwijl die buiten onder de pergola van het Paleis op de Dam naar de Nieu we Kerk loopt, moeten agenten van de Mobiele Eenheid in de andere hoek van het plein voor het eerst optreden tegen lastige jonge Amsterdammers. In de kerk is daarvan niets te merken en wordt het Wilhelmus, aangeheven terwijl koningin Beatrix de kerk be treedt, uit volle borst meegezongen. Even later begint de nieuwe vorstin aan haar rede tot het volk. Applaus Wanneer zij haar dan duidelijk geëmo tioneerde moeder liefdevol toespreekt „Deze dag zal altijd verbonden blijven met uw wijsheid, uw medeleven, uw moederliefde, want deze dag zal altijd blijven: Koninginnedag, barst de Nieu we Kerk in een spontaan, minutenlang applaus los. Later zal dat nog eens worden herhaald wanneer Juliana, nadat haar dochter al is vertrokken, met de rest van de konin- kelijk familie de kerk verlaat. De popu lariteit van de vertrekkende vorstin kent in dit gezelschap in elk geval geen grenzen. Tot slot van het uitvoerige ceremo nieel in de kerk leggen de 211 aanwezi ge parlementariërs, stuk voor stuk met steeds luider wordende stem door grif fier Roll afgeroepen, de eed (129 maal) of belofte (82 maal) af. AMSTERDAM - Tientallen kermisex ploitanten uit het hele land hebben een bittere smaak overgehouden van Ko- Koninginnedag in gevangenissen rustig verlopen DEN HAAG (ANP) - Het is in de Neder landse gevangenissen woensdag bij de troonswisseling rustig gebleven. Dit meldde het ministerie van justitie woensdagavond. In een aantal huizen van bewaring ont stond de afgelopen tijd enig rumoer, omdat gevangenen aandrongen op het verlenen van gratie bij dë inhuldiging van de nieuwe koningin. Het kabinet heeft van meet af aan duidelijk ge maakt dat hie geen sprake van kon zijn, omdat algemen gratiénng 'uit de tijd' ninginnedag in Amsterdam. De stand plaatsen langs het Rokin, die voor dui zend gulden of meer waren gepacht, hebben slechts schulden opgeleverd. Omstreeks drie uur zijn woensdag de luiken dicht gegaan voor de nougat- blokken en zuurstangen. Balen vol wor stebroodjes. hamburgers en zoute ha ring. stapels ingeblikte pils en frisdrank dreigden vertrapt te worden onder het geweld van de rellen en charges. Een Surinaamse handelaar in foparti- kelen. divanpoppen en knuffelbeesten, klaagde woensdag dat hij geen klant had gezien. De exploitant van een snoepkraam uit Groningen liet een hand vol munten zien, als enige op brengst van een grimmig verlopen feestdag. Een firma uit Amsterdam had uit voor zorg zijn ouderwetse nougattent op stal gelaten. In zijn moderne wagen kon hij de luiken in een paar minuten sluiten. „Ik heb een omzetverlies van zeker vier duizend gulden geleden", aldus exploitant. „Het is een zeldzaam sli te dag voor ons. En wat gebeurt erj onze wagens onder de voet worden gj pen? De inhoud is niet verzekerd'Tfce snoepverkoper heeft vorig jaar goed werkt aan de andere kant van de D Somber zegt hij: „De collega's die jaar hadden ingetekend voor een sta plaats op de Dam hebben tenmit een tegemoetkoming gekregen, m wij niet". Ook de kermis op de Westermarkt hs minder feestgangers getrokken dan bruikelijk is op deze dag. Veel exp tanten van kermisattracties hebl woensdag in een koffiehuis vergad over de zorgelijke resultaten. Slee een vijftigtal mensen slenterde over kermis op het historische plein. Advertentie) AMSTERDAM - Tijdens de plechtigheid in de Mozes en Aaronzaal in het Koninklijke Paleis v.l n r Van Agt ipremiert. Dolman voorz. 2e k.i. Thurlings ivz le k), pr. Bernhard. Juliana, Beatrix. Claus. De Graaff. Polak. De Wit. NIEUW Het boek van de in het Zuud-Bevelands overgezet en mie den 'and geschreve deur J. Kousemaker Een uitgave van Nieuwe Burg 26-28 en Walplein Middelburg Tel. 01180-12114 Bij elke goede boekhandel verkrijgbaar AMSTERDAM (ANP) - Direct n de ab dicatie-plechtigheid in het paleis op de Dam sprak premier Van Agt via radio cn televisie een toespraak uit. De tekst hiervan luidde als volgt: Zojuist, op haar laatste verjaardag als regerend vorstin, heeft koningin Julia na afstand gedaan van de troon. Haar constitutionele taken en verantwoor delijkheden zijn daarbij overgegaan op haar oudste dochter Beatrix - thans on ze nieuwe koningin - die straks wordt ingehuldigd. Bijna 32 jaar is koningin Juliana - nu weer prinses Juliana - onze koningin geweest. Tot de troon geroepen, kort nadat brand en verwoesting over Europa en de wereld getrokken waren, symboli seert zij de wederopbouw van ons land. die in de jaren daarna werd gevolgd door een voortgaande toenemimg van de welvaart. Koningin Juliana was ove rigens een van de eersten die waar schuwde voor de nadelen die deze uit bundige groei van de welvaart in het westen zou kunnen opleveren. In het bijzonder wees zij op het gevaar dat de aïmere landen steeds verder achterop zouden raken. Nadat na de oorlog eerst nieuwe span ningen de wereldpolitiek beheersten - spanningen waarover koningin Juliana zich grote zorgen maakte - is ze ook in een tijdperk van ontspanning onze ko ningin geweest. Ernstige spanningen waren er trou wens in de eerste regeringsjaren van de vorstin ook binnen het koninkrijk Ne- derlands-Irtdle werd in die periode onaf hankelijk. Veel later en onder heel an dere omstandigheden werd ook Surina me een souvereine staat. Voor Nederland was koningin Juliana in al die jaren, evenals haar moeder ko ningin Wilhelmina, maar op heel eigen wijze, wat ze destijds in haar inhuldi gingsrede weergaf, het wezen van het Nederlandse koningschap te zijn. een rots temidden van woelige baren om ringd door een volk. waarmee de ver bondenheid steeds inniger werd en dat van haar hield Een volk dat altijd schouder aan schouder met haar ge gaan is: vooral in tijden van tegenspoed en verdriet Temidden van dat volk van Nederland heeft zij geregeerd, met een fijn gevoel voor wat er in de maatschappij leefde. Bewogen, maar tegelijk op een behoed zame wijze. Daarmee het koningschap in onze moderne democratie nieuwe perspectieven gevend, zoals velen, van verscheiden maatschappelijke en poli tieke overtuiging, in de voorbije maan den terecht hebben gezegd. Het is aan het begin van een nieuw tijd vak in onze geschiedenis, dat koningin Beatrix, die straks voor de Staten-Ge neraal de eed zal afleggen, tot de troon geroepen wordt De roep om een herziening van de inter nationale economische orde kan niet langer onbeantwoord blijven: de onrust tussen de volkeren neemt toe. de we reldvrede komt onder spanning In ei gen land staan volk en regering voor de zware opgave, in eer. tijd van economi sche teruggang, welzijn en welvaart op een zo rechtvaardig mogelijke wijze te bewerkstelligen. In Nederland is het juist onder zulke omstandigheden, dat de waarde van het koningschap, en vooral het verbond met het Huis van Oranje, voluit blijkt Immers, alleen door er samen de schou ders onder te zetten kunnen wij het hoofd bieden aan de grote problemen van onze tijd. Het koningschap van de Oranjes kan dan een symbool bij uit stek zijn van eenheid in een volk, dat, naar godsdienst en maatschappelijke overtuiging altijd veel verscheidenheid heeft gekend. Zo werden koningin Wil helmina en koningin Juliana telkens weer door bijna héél het volk gedragen. Ook koningin Beatrix zal dat ervaren. Het stemt tot vertrouwen dat ook onze nieuwe koningin goed op haar taak is voorbereid. Ook door persoonlijke ont moetingen heeft zij zich verdiept in maatschappelijke kwesties van allerlei aard. Dat we in koningin Beatrix weel een vorstin hebben gekregen, die niet alleen in staatszaken geïnteresseerd is, maar ook belang stelt in mensen en met hen begaan is, is al duidelijk gebleken uit haar optreden als kroonprinses. In het bijzonder de jongeren hebben daar bij voortdurend haar aandacht gehad. Met de eigen gaven van haar persoon lijkheid zal koningin Beatrix het consti tutionele koningschap, het democra tisch koningschap zoals tegenwoordig ook wel gezegd wordt, gestalte geven Zij zal dit doen in een samenleving die zich nog naar meer openheid en demo cratisering ontwikkelt Morgen wordt de Wet op de Openbaarheid van Be stuur van kracht dat is van die ontwik keling een typerend voorbeeld. Zelf heeft de meuwe koningin nog on langs in het openbaar ervan blijk gege ven dat zij zich bewust is van beperkin gen en begrenzingen die in een demo cratie als de onze aan haar optreden zijn gesteld Enriat zij deze begrenzin gen ook aanvaardt Als uw minister-president spreek ik vandaag met vreugde en overtuiging vertrouwen uit in koningin Beatrix. Met ontroering en dankbaarheid neem ik afscheid van koningin Juliana. Ik hoop dat prinses Juliana zich nog menigmaal dienstbaar zal kunnen ma ken aan ons land. Moge zij die vanmorgen afstand heeft gedaan van de kroon en evenzeer haar dochter die thans de kroon draagt. Gods nabijheid ervaren". Uitnodiging van Soeharto voor nieuwe koningin AMSTERDAM - President So« harto van Indonesië heeft de niei we koningin uitgenodigd voor ee bezoek aan Indonesië. De uitnodi ging staat in een brief die prin Jattikusumo, de afgezant van d Indonesische regering naar de kro ningsplechtigheid, namens presi dent Soeharto heeft overhandig! aan koningin Beatrix. Prins Jattikusumo. een goed vriend van prinses Juliana en prin Bernhard, overhandigde aan d nieuwe koningin een gouden kn waarvan het heft versierd is me agaatstenen in verscheidene kleu ren. Volgens prins Jattikusumo hebbel pnnses Irene en prinses Margrie ook de wens te kennen gegeven eei bezoek te brengen aan Indonesii Maar zij kunnen dat niet voorda hun oudste zus er geweest is. Koningin Beatrix heeft negen Europese collega's HAMBURG (DPA) - Koningin Bea trix heeft nog twee vrouwelijke ei zeven mannelijke 'collega's' in Eu ropa. De oudste naar dienstjaren ii prins Franz Josef II van Liechtei stein, die het vorstendom in de All pen sinds 1938 regeert. De 'praktij sche ervaring' van koning Juai Carlos I van Spanje is aanzienli. geringer: nog geen vijf jaar. Tussen Franz Josef en Juan Carl< in, bestegen de volgende monaj chen een troon. Belgie - Boudewiji I - 1951, Denemarken - Margrete 1972. Groot-Brittannie - Elizabetl II -1952; Luxemburg - Grootherto) Jan - 1964; Monaco - Rainier III 1949; Noorwegen - Olav V - 1957 Zweden - Karei XVI Gustaaf -1973 Twee Europese koningen hebbel hun troon na de tweede wereldoor log verloren: Konstantijn van Grie kenland in 1967, na een militair! staatsgreep. Griekenland schaft* de monarchie in 1973 af. In 1946 had Umberto II van Italië zijn troc moeten opgeven. In een omstred* volksraadpleging werd voor invoe ring van de republiek gestemd Eerste Koningin Beatrixplein komt in Almere ALMERE (ANP) - Bewoners van de Kerkgracht in Alemere hebben woensdag ter gelegenheid van d< inhuldiging van koningin Beatrixl op een plein in de nabijheid van de| Kerkgracht een koninginnebooi geplant. De bewoners zullen het adviescol lege Zuidelijkeijsselmeer Poldei voorstellen het plein voortaan Ko ningin Beatrixplein te noemen. Volgens een woordvoerder is het in Nederland het eerste plein, straal of weg die de naam Koningin Bea trix draagt 3

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1980 | | pagina 16