VERBIJSTERING NA
MOORD OP ROMERO
Minder ver op vakantie
Boze boeren in Straatsburg
3 'omojwMJZ-.
■oCóe*v v>e.
Aanslag op aartsbisschop van El Salvador
auto adria
vandaag
ROTTERDAM
DREIGT MET
SCHADECLAIM
10,5 MILJOEN
Gelijke vakanties op
de Zeeuwse scholen?
Aa,
E„
D,
droomauto
zie pag. 9
223e jaargang no.73
Woensdag 26 maart 1980
(Van onze redactie buitenland)
SAN SALVADOR, DEN HAAG - Een dozijn bomexplosies in San Salvador en verbijstering in dit
Middenamerikaanse land en ver daarbuiten markeerden dinsdag de eerste reacties op de moord
opaartsbisschop Oscar Arnulfo Romero van EI Salvador. Romero was het symbool van het verzet
van de armen in deze Middenamerikaanse republiek. Hij bezweek in de nacht van maandag op
dinsdag aan de gevolgen van een aanslag, die werd uitgevoerd terwijl hij een begrafenismis
opdroeg voor zijn overleden moeder.
Deaartsbisschop. vorig jaar kandidaat
toot de Nobelprijs voor de vrede, leek
ieenige onaantastbare figuur in El Sal
vador. waar de laatste weken gemid-
dertig politieke moorden per dag
worden gepleegd. Zijn zondagse preken
inde kathedraal van de hoofdstad San
Salvador inspireerden telkenmale het
verzet tegen de in oktober 1979 afgezet
te dictator Carlos Humberto Romero,
maar bezorgden hem ook veel vijanden
bij uiterst rechts en de burgerlijk-mili
taire junta, die de macht van de dicta
tor heeft overgenomen, maar leger en
politie nauwelijks ln de hand heeft
Zondag nog had de 62-jarige Romero
ireen familie van de verdreven dicta-
tSoar aanleiding van een oproep door
ket kinderfonds van de Verenigde Na
ties Unicefen het Internationale Co-
mie Rode Kruis 'ICRCl heeft de minis
ter voorontwikkelingssamenwerking
irs J. de Koning vijf miljoen gulden be
schikbaar gesteld voor de tweede fase
canhetprogramma van deze organisa
ties voor noodhulp aan Cambodjadie
loopt van 1 april tot eind van het jaar.
tor) zich nog in felle bewoordingen ge
keerd tegen de junta, die weliswaar
probeert een aantal hervormingen
door te voeren, maar terzelfder tijd het
linkse verzet-vooral op het platteland
- in bloed smoort. In zijn preek smeek
te Romero, zelf een overtuigd voor
stander van geweldloosheid, de junta
een eind te maken aan het geweld, dat
hemzelf een dag later het leven zou
kosten.
Alleen al tussen 16 en 22 maart, zo me
moreerde de aartsbisschop in zijn laat
ste preek, waren 16 tot 22 mensen omge
komen. Tevens riep hij de militairen op
deelname te weigeren aan onderdruk
kingsacties op het platteland. ..Aanzet
tot muiterij'* en ..een misdrijf', noemde
een woordvoerder van het leger deze
oproep maandag.
Vergiffenis
oosterschelde
Het provinciaal bestuur van Zeeland
vindt dat bij de uitbreiding van het
aantal ligplaatsen aan de Oosterschel
de 1500 als plafond moet worden ge
zien. Het college van gedeputeerde
staten stemt in met de visie van de
stuurgroep Oosterschelde. dat er voor
lopig geen ingrijpende ontwikkeling
van de verbHjfsrecreatle moet komen.
PAGINA 3
hypotheken
Om het elgen-woningbezlt te bevorde
ren wil staatssecretaris Brokx van
volkshuisvesting de grens van de ge
meentegarantie voor hypotheken ver
hogen tot 145.000 gulden. Voorts zou
het verhogen van de inkomensgrens
premiekoopwoningen in de
nieuwbouw volgens Brokx een goede
stimulans voor de bouw in deze sector
kunnen betekenen. Bij de begrotings
behandeling van volkshuisvesting in
de tweede kamer zei minister Bee-
laerts van Blokland dinsdag dat de re
gering absoluut niet zal tomen aan de
aftrekbaarheid van de hypotheekren
giscard
De Franse president Giscard d'Es-
taing gaat onder het motto: 'het juiste
midden' de strijd om de presidentver
ig van volgend jaar in. Giscard
sprak het afgelopen weekeinde op een
laarbeurs in Lyon. Tegelijkertijd
kaam decoallUe van de partijen die de
president steunen bijeen in Orleans
om de eerste aanzet voor de verkie
zingscampagne te geven
PAGINA 11
tol
Minister Tuljnman van verkeer en wa
terstaat heeft geprotesteerd tegen het
Belgische voornemen tol te gaan hef
fen op de wegen. De bedoeling is dat.
ledereen die van het Belgische wegen-
wet gebruikt gaat maken een vignet
koopt voor ongeveer 35 gulden Ie
mand die met de auto naar Frankrijk
wil zou dus zo'n plaatje - met een gel
digheidsduur van twee weken - moe
ten kopen Onze zuiderburen hebben
nog niet met de omringende landen
over deze maatregel gesproken.
PAGINA 11
geluidshinder
Volgens de Nederlandse Stichting Ge
luidshinder ls een op de drie Nederlan
ders zich duidelijk bewust van de ge
luidsproblemen De stichting, die deze
week tien Jaar bestaat, wil de komende
öjd vooral aandacht besteden aan de
mensen die echt Iets aan de geluids
hinder willen doen
Nieuws uit Zeeland: 2, 5, 7,
9 en 13.
Binnen- en buitenland: 3
en li.
Opinie: 4.
Sport: 15.
Radio en televisie: 17.
Financiën: 19.
Waarschijnlijk heeft Romero daarmee
de actie opgeroepen van vier tot dus
ver onbekende mannen, die hem maan
dag tijdens de consecratie - hij had de
kelk met hosties opgeheven - in koeien
bloede met machinegeweren neerscho
ten. Korte tijd later overleed hij in de
polikliniek van het ziekenhuis van San
Salvador. De daders ontvluchtten in
een gereedstaande auto. Volgens een
non die hem naar het ziekenhuis bege
leidde, bad de aartsbisschop kort voor
zijn dood nog om vergiffenis voor zijn
moordenaars.
Uit angst voor meer geweld vluchtten
onmiddelijk na het bekend worden van
de aanslag duizenden mensen door de
straten van de hoofdstad naar hun hui
zen. Later verzamelden grote groepen
Salvadorianen zich bij het ziekenhuis,
waar de aartsbisschop was opgenomen.
Volgens de politie werden kort na de
moord zeker twaalf bomaanslagen ge
pleegd op openbare gebouwen, winkels
en fabneken. Uit vrees voor verdere es
calatie zijn in het centrum van de stad
uitgebreide veiligheidsmaatregelen ge
nomen.
De burgerlijk-militaire junta heeft
dinsdag drie dagen van nationale
rouw afgekondigd en een grootscheep
se opsporingsactie aangekondigd. De
daders van de aanslag moeten vermoe
delijk gezocht worden in kringen van
rechts-extremistische commando's,
die de afgelopen twee en een half jaar
alleen al zeven priesters om het leven
hebben gebracht.
Het Vaticaan gaf dinsdag namens paus
Johannes Paulus H
een ongewoon emotionele verklaring
uit. waarin de moord op de aartsbis
schop „heiligschennis wordt genoemd
en „een een ongelooflijk wrede aanval
op de waardigheid van de mensheid. Ik
kan niet anders dan mijn diepste aikeer
uitspreken." aldus de Paus.
De Nederlandse bisschoppen getuig
den in een telegram aan de bisschoppen
van El Salvador van hun medeleven en
verklaarden „het voorbeeldige gedrag
van aartsbisschop Romero ter verdedi
ging van de arme bevolking" te willen
eren
Het CDA-Tweede-Kamerlid Joep de
Boer heeft minister Van der Klaauw
(buitenlandse zaken) dinsdag schrifte
lijk gevraagd, samen met andere EG-
Ianden, blijk te geven van zijn veront
waardiging over de moord op Romero
en de „massale schending van de men
senrechten in El Salvador". Mocht ver
betering uitblijven, dan wil De Boer
dat Nederland El Salvador aanklaagt
bij de Verenigde Naties.
Romero werd op 15 augustus 1917 gebo
ren in Ciudad Barrios op 138 kilometer
van San Salvador in het district San
Miguel. Hij studeerde aan het kleinse-
menarie van de orde der clarissen en
werd in april 1942 in Italië priester ge
wijd. Daarna keerde hij terug naar El
Salvador om daar uiteindelij k aartsbis
schop te worden.
In 1970 werd hij tot hulpbisschop van
San Salvador benoemd en in 1974 werd
hy bisschop van het diocees Santiago
Mario, een overwegend door armen be
volkt plattelandsgebied ten noorden
van San Salvador. In 1977 werd hij
aartsbisschop.
Zie ook pag. 4i
Zuster Ana Maria Riva knielt huilend neer bij het lichaam van de vermoorde
aartsbisschop. Volgens de non werd de geestelijke 'in de borst getroffen en stierf
bijna direct Maria Riva zei. dat de vier mannen door de zijdeuren van de kapel
vluchtten en ontkwamen in een rode Volkswagen.
DEN HAAG - De ANWB ver
wacht dat dit jaar meer Neder
landers met vakantie gaan dan
in 1979, toen het vakantiele
gioen 8,3 miljoen mensen telde.
Dit jaar kiest de Nederlander
echter voor bestemmingen
dichter bij huis. De belangstel
ling voor het eigen land is gro-
Bisschop Romero op audiëntie bij Paus Johannes Paulus II in mei 1979
ter dan ooit. Spanje, Grieken
land, Joegoslavië, de Verenig
de Staten en Canada zullen
naar verwachting minder Ne
derlanders trekken dan vorig
ROTTERDAM (ANP) - De Hollandse
Betongroep (HBGl krijgt van de Rot
terdamse wethouder voor ruimtelijke
ordening en verkeer, mr. J. Mentink,
één week de tijd om een plan voor pre
miekoopwoningen op tafel te leggen.
Voldoet de HBG niet aan deze eis. dan
zal de gemeente een schadeclaim van
10.5 miljoen bij de rechter deponeren.
Dit besluit heeft de wethouder dinsdag
meegedeeld in de openbare vergade
ring van de commissie voor ruimtelijke
ordening.
De HBG-dochter Volker deelde Men
tink op 11 maart mee at te zien van de
bouw van 115 zogenaamde paalwonin
gen in de vrije sector. Dat was vier da
gen voor de wethouder de eerste paal
voor dit project zou slaan. Volker was
bang. dat de woningen onverkoopbaar
zouden zijn.
Mentink is van mening, dat de malaise
in de vrije sector van tijdelijke aard is.
Rotterdam heeft grote schade geleden
door het afzeggen van Volker Gemeen
telijke diensten zijn anderhalf jaar met
de voorbereidingen bezig geweest en
omliggende bouwprojecten zijn aan het
oorspronkelijke plan aangepast, aldus
de wethouder.
jaar. De touroperators hebben
dit jaar aanzienlijk minder
vliegreizen verkocht dan in
1979. Frankrijk blijft in 1980
het meest favoriete vakantie
land voor de Nederlander.
De ANWB heeft de indruk dat de auto
deze zomer weer iets van het in 1979 op
het vliegtuig verloren terrein zal terug
winnen Ondanks de sterk gestegen
brandstofprijzen blijkt de Interesse
Martelaar in
El Salvador
§D, Latijns-Amerikaanse
landen staan sinds jaar en
dag bekend als poelen van ge
weld. waar het leger veelal al
le kenmerken heeft van een
middeleeuwse moordenaars-
en roversbende. Terreur en onderdruk
king. Intimidaties, ontvoeringen, ver
krachtingen, martelingen en moord
partijen uit naam van de machthebbers
behoren er tot de wrede werkelijkheid
van alle dag. Een kleine, rijke boven
laag deelt de lakens uit; de grote grau
we massa van boeren, landarbeiders en
industrie-proletariaat filngeert voorna
melijk als slachtoffer, want het gewone
volk moet arm en dom worden gehou
den. Zijn roep om sociale rechtvaardig
heid. vrijheid en een menswaardig be
staan wordt beantwoord met geweld en
onderdrukking Wie zich het lot van de
arme boeren en landarbeiders aan
trekt. verklaart zich tot vijand van de
staat: dat wil zeggen van de rijken en de
machtigen. Wie in die landen durft te
spreken over herstel van sociaal on
recht. krijgt meteen het predikaat
'communist' opgeplakt. En tegelijker
tijd heb je jezelf tot prooi verklaard van
ultrarechtse groeperingen, die opere
ren onder bijvoorbeeld de naam 'com
mando des doods' en meer van derge
lijk fraais.
voor bungalows en appartementen in
het buitenland (vooral Frankrijk» bij
zonder groot te zijn. De dlchtby-landen
België en Luxemburg kunnen vrijwel
zeker op meer Nederlandse gasten reke
nen dan in 1979.
Vorig jaar koos 60 procent van de
vakantiegangers voor het buitenland
en bleef 40 procent in eigen land. De
ANWB verwacht in 1980 een kleine
verbetering ten gunste van Nederland.
MIDDELBURG - De Provinciale Onderw ijs Commissie zal binnenkort een uit
spraak doen over een advies van de werkgroep „uniforme vakantieregeling" om
alle schoolvakanties in Zeeland in het schooljaar 1980-1981 gelijk of vrijwel
gelijk te laten lopen. Na behandeling inde POC gaat het advies naar het dagelijks
bestuur van de provincie, dat het - na goedkeuring - zal toesturen aan alle
gemeente-en schoolbesturen en aan de onderwijsorganisaties.
In het advies, dat geldt voor het voortgezet, lager- en kleuteronderwijs, wordt
uitgegaan van de rijksregeling voor de vakanties van het voortgezet onderwijs. Als
het advies wordt opgevolgd zal in elk geval de herfstvakantie, de kerstvakantie en
de zomervakantie in Zeeland voor alle vormen van onderwijs gelijk zijn. Voor de
andere vakanties kunnen minieme verschillen bestaan. Dat komt. doordat het
toegestane aantal uren of dagen vakantie niet bij alle vormen van onderwijs
precies gelijk is.
Volgens de rijksregeling voor het voortgezet onderwijs worden de schoolvakanties
in het komend schooljaar zó vastgelegd herfstvakantie van 18 oktober 1980 tot en
met 26 oktober 1980kerstvakantie van 20 december 1980 toten met 4 Januari 1981
voorjaarsvakantie van 28 februari tot en met 3 maart 1981; paasvakantie van 11
april tot en met 20 april 1981pinkstervakantie geen voorschrift zomervakantie
van 13 juli tot en met 25 augustus 1981 Voor de pinkstervakantle adviseert de
werkgroep van het POC voor het kleuter- en lager onderwijs van 6 tot en met 10
juni en voor het voortgezet onderwijs van 6 tot en met 9 juni.
(Van onze correspondenti
STRAATSBURG - Ruim 3000 Europe
se boeren, waaronder 400 Nederlandse,
hebben gisteren voor het Europees
parlement in Straatsburg langdurig en
rumoerig geprotesteerd tegen de voor
het komend oogstjaar voorgestelde
Europese landbouwprijzen. Een eigen
ordedienst van 600 man benevens zo'n
1800 man speciale Franse oproerpoli
tie slaagden ternauwernood erin te
voorkomen dat het gebouw bestormd
werd, waarin Europarlementariërs be
zig waren hun standpunt te bepalen in
zake de prijsvoorstellen.
De landbouwers koelden toen maar
hun woede op de voor het gebouw wap
perende vlaggen van de Europese lid
staten. waarvan de Britse Union Jack
het vooral moest ontgelden en onder
luid gejuich in brand werd gestoken. De
demonstrerende boeren wisten blijk
baar uit wel hoek de kille wind waait
die de landbouwprijzen dreigt te bevrie
zen. En de Britse premier, mevrouw
Thatcher, was op vele spandoeken het
mikpunt van weinig vleiende toespelin
gen.
Voordien was een delegatie van de Eu
ropese overkoepelende landbouworga
nisatie. het COPA, ontvangen door de
voorzitter van het parlement, mevrouw
Simone Veil. De delegatie, waaronder
de Nederlander ir Luteijn. vice-voorzit-
ter van het COPA. overhandigde een
resolutie waarin wordt aangedrongen
op een prijsverhoging van minstens 7.9
procent gemiddeld en waarin ook ge
protesteerd wordt tegen bezuinigings
maatregelen in de suiker-, melk- en
rundvleessector.
Volgens de resolutie wordt in de com
missievoorstellen „de stabiliserende
rol die de landbouw in deze periode
van economische en sociale onzeker
heid uitoefent, volledig genegeerd".
Daardoor worden honderdduizenden
arbeidsplaatsen in de landbouw en
aanverwante sectoren in het gedrang
gebracht met alle risico's van dien
voor de voedselvoorziening voor 260
miljoen Europese consumenten. Ook
maakt de resolutie gewag van de onaf
hankelijkheid en veiligheid van de Ge
meenschap op een ogenblik dat land-
bouwprodukten en voedingswaren
meer en meer als politiek wapen wor
den gehanteerd.
Op een aan de protestmars voorafgaan
de massabijeenkomst in dt Straats-
burgse tentoonstellingshallen, werden
de boeren toegesproken door COPA-
voorzitter baron Heereman en diverse
nationale leiders van landbouworgani
saties. Ir Luteijn betoogde dat niet de
boeren maar de Europese autoriteiten
de hoofdschuldigen zijn van het ont
staan van overschotten met name in de
zuivelsector. Zij zijn het immers die er
nog steeds niet in geslaagd zijn om tot
een echt constructief beleid te komen
dat boeren en tuinders ook perspectiet
voorde toekomst biedt. De heer Luteijn
noemde de huidige voorstellen volsla
gen onverteerbaar En besloot zijn toe
spraak. onder luid hoera geroep, met:
(Slot zie pagina 8 kolom 3)
Lartsbisschop Oscar Romero van de
Midden-Amerikaanse republiek El Sal
vador, die zich enkele jaren geleden
vóór de armen uitsprak en tegen de
steeds rijker wordende rijken, viel giste
ren door moordenaarshand» en i In de
kerk. vanaf welker kansel hij iedere zon
dag fel van leer trok tegen de heersende
klasse, werd de mateloos populaire bis
schop lafhartig neergeschoten Van
hem werd gezegd, dat hij de enige in El
Salvador was. die een bloedbad in dit
land zou kunnen voorkomen La guerra
vienne - de oorlog komt. liet hij enkele
weken geleden vrienden weten. De bij
kans als een heilige vereerde aartsbis
schop ls de eerste martelaar van de nu
niet meer te vermijden strijd tussen
links en wat dus arm ls en rechts, de
grootgrondbezitters en de rijke zaken
lieden. steunend op een gezagsgetrouw
leger De dood van aartsbisschop Ro
mero heeft het land aan de rand van een
burgeroorlog gebracht.
ien martelaar voor de zaak van de
mensenrechten, deze 63 jaar oud gewor
den aartsbisschop Maar rechts be
schouwde hem als een bondgenoot van
de duivel en als een communist Rome
ro was een typische vertegenwoordiger
van de rooms-katholieke hiërarchie in
Latijns-Amerika. Aanvankelijk stond
hij aan de kant van de gevestigde mach
ten - aan zijn a-politieke houding had
hij in 1977 zijn benoeming tot aartsbis
schop te danken - maar onder indruk
van het toenemende geweld tegen de
bezitloze klasse, stippelde hij een
steeds radicaler koers uit Slechts radi
caal in de zin, dat hij zich als spreekbuis
opwierp van de armen en verdrukten,
zo'n 90 procent van de bevolking van El
Salvador Bij een bezoek aan België vo
rig jaar verklaarde hij in een interview,
dat de onderdrukking in zijn land en
het grote verschil tussen arm en rijk wel
eens zouden kunnen leiden tot een
volksopstand. Hij zei bij die gelegen
heid. dat geweld aanvaardbaar wordt
als de repressie met erger kan zijn dan
het tegen-geweld dat wordt opgeroe
pen. Maar als goed priester van een
geëngageerde kerk streefde hij naar een
vreedzame oplossing. Met zijn uit
spraak over geweld, ging de aartsbis
schop enkele stappen verder dan het
officiële standpunt van de r.-k.-kerk in
Latijns-Amerika. dat niet verder gaat
dan steun aan arbeiders en boeren, die
inspraak bij besluiten wensen. Overi
gens stelde Romero in Belgie vast, dat
de kerk zich nimmer vóór een gewapen
de opstand zou uitspreken Hij pleitte
bij elke gelegenheid voor een dialoog
tussen arm en rijk. De weg van geweld
was niet de zijne Nog slechts enkele
weken geleden deed hij een dringend
beroep op alle opbouwende krachten
om de inmiddels uiteen gevallen junta
van militairen en burgers alsnog een
kans te geven Dat juist Romero onder
het kruis van een lijdende Christus door
moordenaarshand moest vallen, ls illu
stratief voor het meedogenloze geweld
in dit verscheurde land
'e moord op bisschop Romero zal
voor de r.-k.-kerk in Latijns-Amerika
aanleiding zijn zich opnieuw te bezin
nen op haar houding ten opzichte van
totalitaire regimes Sinds de conferen
tie van Latijns-Amerikaanse bisschop
pen in Columbia 1968i heeft de kerk
krachtig stelling genomen tegen onder
drukking en economische achterstel
ling Op de vervolg-conferentle in Mexi
co - de bisschoppen-conferentie van
Puebla van 1979 - zijn de basis-uit-
gangspunten nog eens bevestigd, hoe
wel bij deze gelegenheid bleek, dat nog
heel wat conservatieve krachten in de
kerkhièrarchie mede de dienst uitma
ken. In Puebla toonde aartsbisschop
Romero zich een krachtig leider van
dat deel van de bisschoppen, dat een
sociaal-revolutionaire koers van de
kerk voorstond. In datzelfde jaar was
hij één van de kandidaten voor de No
belprijs voor de vrede. De stemmen in
Nederland, die nu weer zijn opgegaan,
om bisschop Romero posthuum met
deze prijs te begiftigen, verdienen het
gehoord te worden. Moedige mannen
als bisschop Romero, zijn voor miljoe
nen verdrukten de enige hoop op een
beter bestaan.
Dim
