PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
Van Agt probeert val
kabinet te voorkomen
CARTER: VS NIET NAAR MOSKOU
r
Tweede Kamer wil kerncentrale
Borssele voorlopig open houden
NA AFTREDEN MINISTER ANDRIESSEN
vandaag
Brief van
Van Agt
De val
van Ria
Weinig Europese steun voor Vance
Vijfling
in Israël
223e jaargang no. 44
Donderdag 21 februari 1980
J KEUKENCENTRUM
hoekje van goes
oningstraat 9. tel 01100-14160
I KELLER EN BOSCH
KEUKENSPECIALIST
(Van onze parlementaire redactie)
DEN HAAG - Het kabinet heeft tot vannacht een uur geprobeerd een oplossing te vinden voor de
problemen, die woensdag ontstonden nadat minister Andriessen (financiën) zijn ontslag indien
de. Volgens regeringskringen is de kans op de kabinetscrisis verkleind.
Er zijn voorstellen ontwikkeld die tegemoet moeten komen aan de bezwaren van Andriessen
tegen het bezuinigingsplan van het kabinet. Of Andriessen ook terugkomt op zijn besluit is nog
niet duidelijk. In elk geval wordt in het kabinet uitsluitend over een ministerscrisis gesproken, zo
verklaarde minister Albeda (sociale zaken) na afloop van het kabinetsberaad.
Het kabinet heeft de afgelopen nacht klein. Volgens zijn vrouw Catharina „is het besluit te maken heeft met ver-
Frans overtuigd van zijn besluit". Zij
verwierp gisteravond desgevraagd uitr
latingen van CDA-leider Lubbers dat
tot tegen een uur vergaderd. De minis
ters probeerden tot het uiterste om te
voorkomen dat met Andriessen ook het
hele kabinet zou moeten vallen. Van
nacht was over de inhoud van de voor
stellen nog niets bekend. Vanmorgen
komt het kabinet nogmaals bijeen. Ver
wacht wordt dat daarna een verklaring
zal worden uitgegeven.
Om minister Andriessen binnenboord
te houden moet het kabinet garanties
geven dat het financieringstekort dit
jaar tot 5.5 procent beperkt blijft. Of de
voorstellen daartoe, die ongetwijfeld
verdere bezuinigingen inhouden, ook
voor minister Albeda. de grote oppo
nent van Andriessen, aanvaardbaar
zijn. werd vannacht niet duidelijk. Al
beda verklaarde in het beraad aan zijn
maandag ingenomen standpunt te heb
ben vastgehouden.
Kleine kans
De kans dat minister Andriessen toch
terugkomt op zijn besluit is overigens
ik
adoptieproject
Zeventien Palestijnse kinderen In Je
ruzalem kunnen op kosten van de Ne
derlandse hervormde kerk ln Zeeland
weer een jaar naar school. Dat ls het
resultaat van een adoptieproject van
de Provinciale Hervormde Jeugdraad
Zeeland onder de hervormde gemeen
ten ln de provincie.
PAGINA 7
geen medewerking
De gemeente Tholen kan geen mede
werking verlenen aan de oprichting
van een bijzondere lagere school ln de
kern Stavenlsse. De aanvraag van de
stichting tot het verstrekken van on
derwijs op gereformeerde grondslag
voldoet niet aan de hiervoor gestelde
eisen.
PAGINA 15
invloed
Staatssecretaris Hennes van onder
wijs eu wetenschappen wil dat scholen
in de toekomst meer Invloed krijgen
op de activiteiten van schoolbegelei
dingsdiensten.
PAGINA 16
bezeten
De Terneuzense trainer Han van der
Hooft ligt momenteel beter ln de
markt dan ooit Toch zegt Van der
Hooft dat hij ook volgend Jaar bij
Sluiskil blijft 'Ik ben gezond bezeten
van voetbal.'
Steve Harley. de vroegere zanger van
de Engelse popgroep Cockney Rebel,
is 1974 op de solotoer. 'Alle moderne
Stoepen die zogenaamde eenheidsmu-
oek maken veracht ik tot ln het diepst
van mijn ziel. Ze durven stuk voorstuk
?een nieuwe wegen ln te slaan. Ik daar
entegen was mijn tijd ver vooruit.'
Nieuws uit Zeeland: 2. 5, 7
en 9.
Binnen- en buitenland: 3.
13 en 15.
Opinie: 4.
Sport: 16 en 17.
Radio en televisie: 18.
Financiën: 19
i Van onze parlementaire redactie i
DEN HAAG - Minister-president
Van Agt heeft de ontslagaanvrage
van minister van financiën An
driessen woensdagmiddag om tien
minuten voor zes in een brief aan
de Tweede Kamer meegedeeld. De
ze brief had als inhoud:
„Zoals u weetheeftde ministerraad
in de loop van maandag 18 februari
j.l.een besluit genomen over de so
ciaal-economisch- financiële pro
blematiek 1980. In de bekendma
king van dit feit is de mededeling
opgenomen dat nader overleg zou
moeten volgen met de voorzitters
van de Tweede-Kamerfracties van
CDA en WD. De reden daarvan
was dat niet alle ministers zich in
dit besluit konden schikken. Om
diezelfde reden droeg het besluit
voorshands een louter intern ka
rakter en kon het nog geen externe
werking krijgen".
„Zojuist heeft de minister van fi
nanciën mij te kennen gegeven ont
slag uit zijn functie te vragen. De
ministerraad is in spoedzitting bij
eengeroepen om zich te beraden
over de hierdoor ontstane situa
tie".
moeidheid: „Frans zit hier thuis, opge
ruimd en in het geheel niet moe'", aldus
zijn echtgenote Andriessen zelf wilde
niemand te woord staan.
De PvdA-fractie vindt dat het kabinet
moet aftreden nu minister Andriessen,
een sleutelminister, wil aftreden. Vol
gens vice-fractieleider Van Thijn kan
geen sprake zijn van een simpele minis
terscrisis. Het gaat om een beleidscri-
sis.
Koningin Juliana heeft in verband met
de crisis haar wintersportvakantie in
Oostenrijk afgebroken en oppositielei
der Den Uyl komt vervroegd van zijn
vakantie in Zwitserland terug.
T ekort
Minister Andriessen diende woensdag
middag zijn ontslag in bij premier Van
Agt. Andriessen kon zich niet verenigen
met het kabinetsbesluit over de bezui
nigingen en het inkomensbeleid. Door-
slaggegevend lijkt te zijn geweest dat
hij van zijn collega's geen garantie
kreeg dat het financieringstekort dit
jaar van 6 tot 5.5 procent wordt terugge
drongen.
De compromis-voorstellen van premier
Van Agt zouden ertoe lelden dat het fi
nancieringstekort toch tot 5.5 procent
beperkt kan blijven. Maar dat maakt
weer aanvullende bezuinigingen nodig
die voor de andere ministers moeilijk te
verteren zijn.
CDA-leider Lubbers wilde woensdag
niet zeggen of naar zijn mening het ka
binet moet blijven zitten. Wel moeten
volgens hem de bewindslieden ernstig
afwegen wat de gevolgen zfjn als zij
weggaan. Van bezuinigingen kan dan
dit jaar niets meer komen Het besluit
van Andriessen ontslaat volgens hem
de andere ministers niet van de verant
woordelijkheid te blijven proberen er
uit te komen.
Vermoeidheid
Lubbers zei Andriessen dinsdag te heb
ben aangeraden in functie te blijven.
Hij zei sterk de indruk te hebben dat
bij het besluit van Andriessen ook ver
moeidheid een rol heeft gespeeld. „Bi j
de enorme problemen waar we voor
staan worden bepaalde ministers ie
dere keer weer onder zware druk ge
zet", aldus de CDA-fractievoorzitter.
Doorslaggevend is of de WD-ministers
uit het kabinet Andriessen zullen vol
gen. De WD'ers hebben zich tot nog
toe altijd vierkant achter Andriessen
opgesteld. WD-leider Rietkerk zei zelf
te hopen dat Andriessen op zijn besluit
zal teru gkomen, maar voegde er aan toe
dat de WD-ministers hun positie heel
ernstig moeten overwegen wanneer dat
niet gebeurt
Doorslaggevend daarbij zal volgens
hem zijn wat precies de overweging van
Andriessen is geweest om zijn functie
neer te leggen. „Die reden weten we nu
niet en het kabinet moet dat vanavond
openbaar maken", zo zei hij.
Aan het besluit van Andriessen ging
woensdag nog koortsachtig overleg
vooraf CDA-leider Lubbers had woens
dagochtend nog een gesprek met pre
mier Van Agt en de CDA-ministers An
driessen en Albeda. Lubbers kwam
daar tamelijk optimistisch vandaan
Hij had de indruk dat er nog wel moge
lijkheden waren om een breuk te voor
komen.
Óm half vier ging premier Van Agt
(Slot zie pagina 3 kolom 3)
DEN HAAG - Uitgelaten stemming bij de PvdA-fractie in de Tweede Kamer na het
bekend worden van het ontslag van Minister Andriessen.
Snikkend rijdt Ria Visser na haar
dramatische val op de 3000 meter
tijdens de olympische spelen in La
ke Placid naar de kleedkamers. De
Nederlandse ivas een belangrijke
favoriete voor eremetaal op deze
afstand, maar reeds na 400 meter
in haar race tegen de Russtn La-
lenkova raakte Ria Visser
hoogstwaarschijnlijk de
sneeuwrand en ging onderuit.
i Meer meutes over de ontluistering
van de Nederlandse schaaUters
gisteren op pagina 17).
COGEMA CONTRA CT NOG TWISTPUNT
DEN HAAG - De bezorgde CD A-fractie luistert naar het voorlezen van de brief.
(Van onze Haagse redacteur
DEN HAAG - Een ruime kamermeer
derheid. gevormd door CDA. WD.
D'66. een deel van de PvdA en de kleine
rechtse partijen wil de kerncentrales
van Borssele en Dodewaard voorlopig
open houden. Een PPR-motie waarin
sluiting wordt geëist, in ieder geval tot
na de „maatschappelijke discussie" is
kansloos, al zal zij waarschijnlijk een
rol gaan spelen als „splijtzwam" bin
nen de PvdA, waar een omvangrijke
minderheid voor sluiting is.
Compactopslag van splijtstofstaven
bij de Borsselse centrale stuit evenmin
op bezwaren van een kamermeerder
heid, PvdA-woordvoerder Arend
Voortman heeft de Kamer echter wel
dringend gevraagd de opslagcapaci
teit tot drie jaar te beperken. Hij zal
daar waarschijnlijk een motie over in
dienen, al lijkt ook die geen kans te
maken. Datzelfde geldt voor twee D'6&-
moties, waarin gevraagd wordt com
pactopslag te verbieden en de „draai"-
vergunning voor Borssele ieder jaar
opnieuw te beoordelen, in samen
spraak met de Kamer.
Zo ziet kort geschetst de stand van za
ken eruit nadat de Kamer woensdag in
eerste termijn over de bijna-ramp met
de Amerikaanse kerncentrale bij Har-
risburg debatteerde, en over de conclu
sies die daaraan voor de Nederlandse
centrales verbonden moeten worden.
Vrijwel unaniem was de positieve waar
dering van de gang van zaken in Borsse
le. Voortman: „Op grond van de door
gaans gunstige tot zeer gunstige be
drijfsresultaten mocht al eerder gecon
cludeerd worden dat „Borssele" en
„Dodewaard" goed functionerende
kerncentrales zijn". Jan van Houwelin-
gen (CDA), zei iets soortgelijks; er zijn
nu geen doorslaggevende argumenten
voor sluiting. „Bepalend voor dit stand
punt zijn niet de economische overwe
gingen. maar wel de overtuiging dat de
risico's voor de bevolking niet onaan
vaardbaar zijn".
Unaniem was de vergelijking die de
woordvoerders voor zichzelf tussen
Borssele en Harrisburg hadden ge
maakt. Ineke Lambers-Hacquebard zei
namens D'66: „Wat de reactorveilig
heid betreft, de inmiddels verkregen
nadere informatie en het werkbezoek
aan de centrale te Borssele hebben ons
de indruk gegeven, dat er geen acute
(Slot zie pagina 2 kolom 5)
Conflict van de
machteloosheid
xf et conflict tussen de mi-
nisters Andriessen i finan
ciën» en Albeda isociale za
ken) en de rest van het kabi
net over het pakket bezuini
gingsmaatregelen dat begin
deze week op tafel is gelegd is het con
flict van de politieke machteloosheid.
Andriessen wil niet de geschiedenis in
gaan als de bewindsman op financien
die zou hebben toegelaten dat Neder
land in de huidige economische neer
gang de uitgaven van het rijk aanzien
lijk hoger opschroeft dan de inkomsten
toelaten. Met zijn aankondiging om
ontslag te nemen heeft hij hoog spel ge
speeld en voor een uiterst ingewikkelde
toestand gezorgd, die politiek Den
Haag sinds gistermiddag in rep en roer
heeft gebracht. Aan het begin van de
afgelopen nacht leek het erop dat de
gevolgen van zijn stap zouden kunnen
worden beperkt tot een ministerscrisis
en niet direct tot de val van het kabinet
behoeven te leiden. Duidelijk is intus
sen wel dat het zenuwachtige gebeuren
de zoveelste verzwakking betekent van
het beleid dat dit kabinet denkt te voe
ren. De algehele vermoeidheid heeft
toegeslagen en begint zijn sporen na te
laten.
He,
Let kabinet-Van Agt heeft een week
lang in het Catshuis geworsteld met het
verschijnsel dat eigenlijk al zichtbaar
was bij zjjn eerste optreden: de te grote
afstand tussen de sociaal-economische
en financiële problemen waarin Neder
land is verzeild geraakt en de bereid
heid om daarvan de gevolgen politiek
en maatschappelijk te aanvaarden. In
een sfeer van overkokende spanningen
en een soort van staat van oorlog tussen
kabinet en vakbeweging wordt het dan
een kwestie van voortdurend op de
rand balanceren met een haast doorlo
pende kans op grote ongelukken. In de
afgelopen twee jaar. waarin de ploeg-
Van Agt van crisis naar crisis is gesuk
keld, is de geschiedenis van dat proces
heel duidelijk geschreven. Het waren
jaren van holle taal en magere resulta
ten. De minister-president omschreef
de situatie gisteravond in een vluchtige
ontmoeting met een verslaggever als
een van 'aanmerkelijke problemen'.
Van het begin af is het niet veel anders
geweest Het beleid van 'Bestek '81'.
met daarachter de inspiratie van An
driessen, was een poging om de in de
puree geraakte Nederlandse economie
op het droge te hijsen. Een poging om
de almaar stijgende werkloosheid af te
stoppen, de inflatie te remmen en de
positie van het bedrijfsleven - vooral te
genover het scherp concurrerende bui
tenland - te verbeteren. Bij een poging
is het tot nu toe gebleven. Steeds op
nieuw namelijk bleek dat er een wereld
van verschil lag tussen de voorgestelde
maatregelen op papier en de werkelijke
mogelijkheden om die uitgevoerd te
krijgen.
W«
WASHINGTON. ROME. BONN - De
Verenigde Staten zullen niet meedoen
aan de Olympische Zomerspelen in
Moskou. Dc Amerikaanse president
Carter heeft formeel tot deze boycot
besloten, omdat de Russen zich niet
binnen een maand na zijn dreiging met
wegblijven, hebben teruggetrokken
uit Afghanistan.
Het Amerikaans Olympisch Comité,
dat de Amerikaanse vertegenwoordi
ging al dan niet in moet schrijven, heeft
in een officiële verklaring laten weten
dat het niet gehaast wil worden bij een
besluit om te boycotten. Het USOC
zegt dat niet zal reageren op Carter's
besluit vóór de algemene ledenvergade
ring van 11 tot 13 april a.s. in Colorado
Springs. De afgevaardigden hebben
dan het laatste woord. „We hebben de
president laten weten, dat we elk be
sluit zullen accepteren, dat nauw sa
menhangt met onze nationale veilig
heid. Bij onze vergadering van april zul
len we bezien hoe de zaken er dan voor
staan en daarbij zeker advies van de
president zwaar laten meewegen", al
dus de verklaring. Het Amerikaanse
Olympisch Comité heeft zich openlijk
tegen een boycot uitgesproken, maar is
wel vóór het houden van de spelen op
een andere plaats of voor uitstel van de
spelen Het internationaal Olympisch
Comité heeft laten weten, dat het be
sluit van president Carter geen veran
dering brengt in het besluit om met de
Olympische spelen door te gaan.
Alternatief
De V8 zien ervan af om elders ten tijde
van de Spelen in Moskou alternatieve
Spelen te organiseren. In plaats daar
van wordt, in overleg met andere lan
den. gezocht naar een serie sportwed
strijden waarbij niet alle takken van
sport tegelijk aan de beurt zullen ko
men.
Het IOC heeft, zo verklaarde haar voor
zitter Lord Killanin, ook een beslissing
te nemen over een Grieks aanbod om
terwllle van politiek-vrlje Spelen een
stuk grond als buitenterritonaal gebied
permanent ter beschikking te stellen,
terwijl de Zwitsers, bogend op een
strikt neutrale traditie ln de politiek,
permanent de Winterspelen voor hun
rekening willen nemen
De Amerikaanse openbare mening
staat in meerderheid achter Carters be
sluit. zo hebben opiniepeilingen al eer
der aangetoond. Ook onder de atleten
is een grote groep bereid het besluit van
de president te aanvaarden
Vance
De Amerikaanse minister van buiten
landse zaken Cyrus Vance is woensdag
In Rome aangekomen op zijn reis langs
een aantal Westeuropese hoofdsteden.
waar hij de bondgenoten wil consulte
ren over een „krachtig en gecoördi
neerd" antwoord op de Russische inval
in Afghanistan. Tot nu toe heeft Vance
in zowel Bonn als Rome te horen gekre
gen dat er overeenstemming bestaat op
de wezenlijke punten, maar als het op
concrete maatregelen aankomt, met
name wat betreft een boycot van de
Olympische Spelen, wordt hij onthaald
op een pijnlijke stilte.
Onmiddehjk na zijn aankomst in Rome
ontmoette Vance de Italiaanse minis
ter van buitenlandse zaken Attilio Rul-
Einl. Een dag eerder nog was Rulfini
voorzitter van de bijeenkomst van de
negen EG-mmisters van buitenlandse
zaken Op deze conferentie werd zoals
gemeld een Brits voorstel overgenomen
voor een akkoord met de Russen, waar
bij het Westen Afghanistan's neutrali
teit garandeert In ruil voor een terug
trekking van de Russische troepen uit
dat land Na een kort gesprek met zijn
Italiaanse collega vertelde Vance dat
hij dit idee „in het algemene lijnen kan
steunen"
Russisch nee
De Sowjet-Unie heeft met een snel en
categorisch 'nee' gereageerd op het
voorstel van de Europese Gemeen
schap van Afghanistan een neutraal
land te maken. Dit blijkt uit een bericht
van de correspondent in Rome van het
Russische persbureau Tass. dat woens
dagavond is verspreidt
„Zoals men hier onderstreept", zo
schrijft de anonieme correspondent
van Tass. „zijn de pogingen van de EG-
ministers zich het recht toe te eigenen
besluiten te nemen, in de plaats van een
soeverein land, over zijn status en zijn
politiek, niet te rechtvaardigen. Zij ge
tuigen van de wens voort te gaan. in
welke vorm dan ook. met de politiek
van inmenging in de interne aangele
genheden van Afghanistan", aldus
Tass. Er kwam geen reactie op het boy-
,cot-belsuit van Carter.
Volgens diplomatieke bronnen in de
Italiaanse hoofdstad hebben acht van
de negen ministers van buitenlandse
zaken van de EEG-landen zich tijdens
de woelige discussie uitsproken voor
een boycot van de Olympische Zomer
spelen in Moskou. Frankrijk echter zou
een boycotbesluit hebben weten tegen
te houden, waardoor men heeft beslo
ten de discussie over de kwestie naar
een latere datum te verschuiven.
Gemeensch a p pelij k
Vance kwa-n in Rome na een bezoek
aan de hoofdstad van de Bondsrepu
bliek, waar hij besprekingen voerde
met minister van buitenlandse zaken
Genscher en later ook met bondskanse
lier Schmidt
Vance heeft met Schmidt over concrete
stappen gesproken om de moeilijke
problemen in de wereld naar aanleiding
van de Afghaanse crisis op te lossen. De
Amerikaanse minister wilde daarover
verder echter geen mededelingen doen.
Vance zei dat de Verenigde Staten be
reid zijn om hun consultaties met de
bondgenoten, in het bijzonder in moei
lijke tijden, te verbeteren, iets waarom
met name de Bondsrepubliek had ge
vraagd.
Bondskanselier Helmut Schmidt ver
klaarde woensdagavond in Bonn dat
zijn regering pas in mei een besluit zal
nemen over de deelneming van West-
Duitsland aan de Olympische Spelen
van Moskou.
Genscher onderstreepte dat Bonn be
sprekingen wil voeren met Moskou ten
einde het gevaar van een escalatie van
de huidige crisis te verminderen, poli
tieke oplossingen te zoeken voor Oost-
West problemen en handhaving te ver
zekeren van wat hij noemde „een realis
tisch ontspanningsbeleid".
OC wacht af
Het -Nederlands Olympisch Comité
iNOC» is niet geschrokken van het be
sluit van de Amerikaanse regering. Mr.
J D. J. Idenburg, voorzitter van het
NOC, verklaarde woensdag dat deze
Slot zie pag. 3 kol. 51
at opvalt tijdens een avondje van
speculaties over het 'vervolg' van een
kabinetscrisis is dat eigenlijk niemand
op zo'n periode van politieke windstilte
zit te wachten. Dat de crisissfeer is ont
staan rondom twee CDA-ministers
maakt het er voor vriend en vijand van
deze regeringsploeg niet gemakkelijker
op. Het is namelijk nog maar zeer de
vraag of een kabinet van andere samen
stelling met verstrekkender en maat-
schappelijk meer aanvaardbare be
leidsvoornemens zou zijn gekomen om
de kluwen van sociaal-economische
problemen te ontwarren. Voor een vol
gend kabinet wordt de situatie er bo
vendien niet eenvoudiger op. Er moet -
gezien de voorgeschiedenis van de nu in
zwaar weer geraakte CDA/-comblnatle
- rekening worden gehouden met een
langdurige en ingewikkelde kabinets
formatie. De sociale onrust zal toene
men De hele sfeer waarin de nu lopende
loonpauze is tot stand gekomen en zou
moeten worden gevolgd door nieuwe
loonmaatregelen is er een van verhar
ding en grimmigheid. Kortom, voor een
nieuwe ploeg ligt na een half jaar van
'niets doen' een haast ondoenlijke op
gaaf te wachten. Het is daarom niet zo
wonderlijk dat het gisteravond in poli
tiek Den Haag allemaal niet veel verder
kwam dan het maskeren van de proble
men en het ontwijken van een politieke
oplossing in de naaste toekomst- Een
bredere basis voor een kabinet in nieu
we samenstelling garandeert nog zeker
geen slagvaardiger aanpak van het eco
nomisch herstel. Vandaar het koorts
achtige lijm-, stut-en overige reparatie-
werk in het Catshuis tot diep in de
nacht. De schade van een val van dit
kabinet zou namelijk wel eens kunnen
bestaan uit een stuk politieke onzeker
heid. groter dan ooit tevoren.
TELAVIV DP At - Een Israëlische
vrouw, die tot nu toe geen kinderen
had kunnen krijgen. heeft
woensdag in Petach Ttkva bij Tel
Aviv het leven geschonken aan ecti
vijfling. Voordat de vrouw in ver
wachting teas geraakt van wat vier
jongetjes en een meisje bleken te
zijn. was zij behandeld met hormo
nen die de vruchtbaarheid vergro
ten. Al kwamen de kinderen twee
maanden te vroeg ter wereld, toch
geven de artsen die bij de bevalling
hielpen en die de nazorg tcaamc-
men hen behoorlijk veel kans om in
leven te blijvet