PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
Wiegel blijft af
van toeslagen
CNV STELT LOONEIS VAN
1 PROCENT TER DISCUSSIE
VS schorten plannen
voor boycot Iran op
Regering: contract PZEM-
Cogema snel behandelen
WESTEN
Taart voor atoomgeleerde
HOOP OP BEËINDIGING GIJZELING
Hanoi zet
Giap aan
de kant
Oost-Groningen
stelt kabinet
ultimatum
Nog hoop op centraal akkoord
7
Prins Claus
weg als
voorzitter
van SNV
Te klein pagina 2
223e jaargang no. 33
Vrijdag 8 februari 1980
MENSWBNR Goes
Kleur bekennen
over 'Borssele'
Verstoppertje spelen is er
voor het parlement echt niet
meer bij in het zogeheten
'Harrisburg-debat', dat na
het zoveelste uitstel dan nu
- toch eindelijk op de vergade
ragenda van de tweede kamer is gezet
voor de week van 18 februari. Het geval-
Harrisburg zelf, de bijna-ramp in de
kerncentrale op Three Mile Island in de
Verenigde Staten, is al bijna een jaar
oud. Maar de nawerking van het inci
dent heeft overal in de wereld en in Ne
derland in het bijzonder de discussie
over het toekomstig gebruik van kern
energie voor de opwekking van elek
triciteit op scherp gezet. Aanvankelijk
leek het vooral te gaan om de vraag:
kan zo"n gecompliceerd ongeval als ln
Harrisburg zich ook voordoen in andere
kerncentrales? Experts reisden naar
Amerika om zich een Indruk te vormen
en vergelijkingen te trekken. Har
risburg was een praktijkgeval om veel
van te leren en om - zonodig - vergaande
conclusies uit te trekken. In Nederland
ging het er vooral om, vast te stellen of
er uitgaande van Harrisburg bepaalde
maatregelen waren vereist met het oog
op het verder doordraaien van de kern
centrales in Borssele en Dodewaard.
Maar zo simpel als eerst bij het 'naspe
len' van het Amerikaanse incident de
vraagstelling eruit zag, zo ingewikkeld
Is gaandeweg de voorbereiding gewor
den van een debat over deze zaak tus
sen regering en parlement en, ln de
schaduw daarvan, naderhand een dis
cussie in provinciale staten van Zee
land. Rondom de voortgaande produk-
tie van elektriciteit in de kerncentrale
Borssele speelt namelijk van allerlei
dat maar zijdelings met de Harrlsburg-
affaire heeft te maken, maar dat er te
gelijk onmogelijk nog los van kan wor
den gezien. De gisteren naar buiten ge
brachte brief van minister Van Aar-
denne (economische zaken) aan de ka
mercommissie voor de kernenergie
over het Cogema-contract is daarvan
een duidelijk voorbeeld.
-Liakoniek en kalmerend als vaak ln
dit soort aangelegenheden heeft de
tweede kamer eind vorig jaar de be
handeling van een apart wetje afge
houden, waarin zou moeten worden ge
regeld dat Nederland ln de toekomst
bereid zou zijn om kernafval uit Frank
rijk 'terug te nemen', dat vrij komt bij
de opwerking van splijtstofstaven in
het bedrijf van Cogema te Cap la Ha
gue. De Franse fabriek verbindt die
voorwaarde aan een contract met de
PZEM, dat verlengd moet worden om
de kerncentrale in Borssele aan de gang
te houden. De tweede kamer had erg
veel moeite met deze omstreden bepa
lingen in het contract, toch werd niet
meteen 'nee' gezegd, maar gekozen
voor de geijkte afleidingsmanoeuvre:
uitstel van goedkeuring aan het con
tract. Minister Van Aardenne laat het
parlement nu weten dat er eigenlijk
geen tijd meer is om nog langer met
deze zaak te treuzelen. Hij zet druk op
de ketel: er zal met spoed een beslissing
moeten vallen. In het andere geval
komt het hele contract op losse schroe
ven en zal de kerncentrale ln Borssele
(hetzelfde geldt voor Dodewaard in een
ander contractgeval) moeten worden
gesloten bij gebrek aan brandstof. Wat
sluiting betekent hebben gedeputeerde
staten van Zeeland kort geleden nog
eens op een rijtje gezet. De hele zaak is
dus nu te overzien. Wie het weet mag
het zeggen.
Of
f dat laatste ook inderdaad zal ge
beuren? Het 'Harrisburg-debat' komt
eraan om opheldering te geven. Minis
ter Van Aardenne speelt er nogal uitda
gend op. Er is de laatste maanden over
een breed grondvlak aan meningsvor
ming gedaan over de vraag of de kern
centrale in Borssele moet blijven door
draaien. Milieu-organisaties, politieke
partijen, de vakbeweging, allerlei
maatschappelijke groeperingen: ze
hebben zich ln de discussie gemengd en
meer of minder hard hun stellingen be
trokken. Toch bleek steeds 'bij nader
inzien' dat het hier gaat om een beslis
sing die geen vrijblijvendheid meer
verdraagt. Volgens Van Aardenne gaat
een poging om de hele kwestie-Borssele
op de lange baan van de (brede) maat
schappelijke discussie over kernener
gie te schuiven, niet meer op. Cogema
en Harrisburg dwingen om kleur te be
kennen over Borssele. Het worden inte
ressante weken.
vdM
HONKONG (RTR) - Bij een regerings
wijziging in Vietnam is de minister
van defensie, generaal Vo Nguyen Giap
(67) van zijn functie ontheven. Hij
leidde twee ooorlogen, waarin de
Fransen en later de Amerikanen ge
dwongen werden zich uil het land te
rug te trekken.
In een uitzending van het Vietnamese
persbureau VNA, in Hongkong opge
vangen. wordt verder gezegd dat ook de
minister van buitenlandse zaken, de
veteraan Nguyen Duy Trinh (70), is ver
vangen Hij werd ln 1965 minister van
buitenlandse zaken en tekende in 1973
ln Parijs de vredesovereenkomst met
Amerika.
WASHINGTON/TEHERAN (RTR.UPI, DPA, DL, AP) - De Verenigde Staten hebben hun plannen
voor economische sancties tegen Iran voorlopig in de ijskast gelgd in de hoop hiermee een
bijdrage te leveren tot een diplomatieke oplossing van de crisis inzake de vijftig Amerikaanse
gijzelaars in Teheran, De woordvoerder van het ministerie van buitenlandse zaken, Hodding
Carter, deelde dit donderdag in Washington aan de pers mee. Eerder op de dag had plaatsvervan
gend minister van buitenlandse zaken Warren Christopher de situatie omtrent dé gijzeling 'enigs
zins veelbelovend' genoemd. Hij wilde echter geen valse hoop wekken. Ook Hodding Carter liet
zich in deze geest uit. Hij verklaarde „ik zie geen onmiddellijke vrijlating van de gijzelaars".
Tegenover een commissie van de Ame
rikaanse senaat verklaarde minister
van buitenlandse zaken Cyrus Vance
donderdag d.at, de situatie ronde gijze
laars in Teheran 'een beetje is veran
derd'. Hij voegde hieraan toe d at er ech
ter'nog steeds obstakels' zijn en dat de
Verenigde Staten de situatie 'van uur
tot uur' volgen. Vance wilde niet nader
ingaan op de 'veranderde situatie'
waarvan hij sprak.
Spanningen
De spanningen tussen de militante
studenten die sinds november de Ame
rikaanse ambassade in Teheran bezet
houden en de Iraanse regering nemen
hand over hand toe. De Iraanse radio en
televisie, 'WIRT', mag van nu af aan
geen mededelingen en 'onthullingen'
van de bezetters meer verspreiden zon
der eerst toestemming van de autoritei
ten te vragen. Dit is een maatregel van
de revolutionaire raad, die in feite het
tend regeert. Deze beperking van de
vrijheid van de militante studenten
nam de raad nadat woensdag minister
van voorlichting Nasser Minachi op
grond van 'onthullingen' van de bezet
ters door revolutionaire gardisten was
gearresteerd. Minachi had volgens de
studenten voor de Am Amerikaanse
geheimde dienst, CIA, gewerkt. Zij zei
den dit uit documenten van de am
bassade te weten gekomen te zijn. Op
last van de revolutionaire raad werd de
minister korte tijd later vrijgelaten.
Woedend
Vooral Abolhassan Bani-Sadr. de
nieuwe president, was woedend over
het optreden van de studenten. In een
uitzending van Radio-Teheran zei hij:
„Ik geloof dat het volk, dat mij gekozen
heeft, een dergelijk optreden niet
goedkeurt. Als men maar mensen kan
arresteren alleen omdat iemand iets
via de radio verspreidt zal ons land in
een chaos geraken.
Bani-Sadr is donderdag benoemd tot
hoofd van de regerende revolutionaire
raad, met uitvoerende bevoegdheid in
staatszaken. Een woordvoerder van de
raad zei dat de benoeming is goedge
keurd door de revolutionaire leder
Khomeiny. die wegens een hartaan-
doening wordt verpleegd DEe bezet
ters van de ambassade lieten verklaren
dat zij met de arrestatie van Minachi
niets uitstaande hadden. Zij hadden
zich niet in regeringszaken gemengd.
De openbare aanklager had de docu
menten over de minister van de Ameri
kaanse geheime dienst gekregen, zei
een woordvoerder. Het is evenwel een
vaststaand feit dat de studenten voort
durend van radio en televisie gebruik
(Slot zie pagina 9 kolom 7)
TEHERAN - Prof. Norman Forer van de universiteit van Kansas begroet een
moslem-student in Teheran. Prof. Forer is een van de 45 Amerikanai die in Tehe
ran met de ambassadebezetters gaat praten over de Iraanse revolutie
'DOORDRAAIEN BORSELE IS IN HET GEDING'
PAGINA 2
korter
Volgens het Zeeuwse CDA-Tweede
Kamerlid drs H. EverscUJk wordt er in
'Den Haag' sterk aan gedacht de
bouwtijd van de vaste oeververbin
ding over de Westerschelde van zeven
naar rijf jaar terug te brengen, omdat
dat kostenbesparend zou werken.
PAGINA 3
onderzoek
Twee commissies van het Amerikaan
se congres hebben besloten toch een
onderzoek ln te stellen naar het "Arab
Scam' omkoopschandaal ondanks een
waarschuwing van het ministerie van
Justitie dat een dergelijk onderzoek
strafrechtelijke vervolging door het
openbaar ministerie zou doorkruisen.
DEN HAAG (ANP) - Minister Wiegel
n binnenlandse zaken heeft don
derdag zijn voorstel om te korten op de
toeslag onregelmatige dienst van het
overheidspersoneel ingetrokken. Kij
heeft dit meegedeeld in het centraal
georganiseerd overleg met de vijf
am btenarencent rales.
Na afloop van het eerste deel van het
overleg constateerde de minister dat de
(Slot zie pag. 9 kol. 7)
(Van onze Haagse redacteur)
DEN HAAG - De regering wil dat de
Tweede Kamer met spoed de Neder
lands-Franse overeenkomst over het
terugzenden van kernafval - het Coge-
macontract - behandelt. Het al of niet
doordraaien van de Borsselse kerncen
trale is daarbij in het geding; als er niet
snel een besluit komt, dan is de kans
groot dat Frankrijk het contract in de
prullenmand gooit en dan moet de cen
trale dicht, aldus minister Van Aar
denne van economische zaken in een
brief aan de kamercommissie voor de
kernenergie.
Het gaat om het contract dat de PZEM
samen met het Franse staatsbedrijf Co
gema in Cap La Hague heeft afgesloten
en dat voorziet in het opwerken van in
Borssele gébruikte splijtstofstaven.
Daarbij komt kernafval vrij en volgens
de bepalingen ln het contract kan
Frankrijk dat naar Nederland terug
zenden. Dat laatste onderdeel moet
door het parlement bekrachtigd wor
den, maar het gehele contract staat of
valt t mee. Datzelfde geldt voor de toe
komst van de kerncentrale, zegt de be
windsman nadrukkelijk.
Hetzelfde doet zich overigens voor bij
het Nederlands-Britse contract dat
over het kernafval van de centrale in
Dodewaard handelt.
Het terugzenden van kernafval uit
Frankrijk moet via een wetje worden
geregeld, een wet die Van Aardenne
eind november '79 indiende en die met
een tot een botsing met een kamer
meerderheid leidde. Immers, toen de
Kamer in mei van het Cogema-contract
hoorde, nam zij een D'66-motie aan
waarin ruw geschetst werd gezegd dat
er van goedkeuring van het contract
voorlopig geen sprake zou zijn, in ieder
geval niet totdat de maatschappelijke
discussie over kernenergie zou zijn ge
voerd.
U rgent
PAGINA 15
record
Ruud Wlelart heeft ln Milaan een
nieuw lndoorrecord hoogspringen ge
vestigd. De Haarlemmer won dit on-'
derdeel met een sprong van 2 meter 25.
LOS ANGELES - Dr. Edioard Teller, die een grote rol speelde bij de ontwikkeling van de atoombom, is het slachtoffer
geworden van een taartsmijter. De aanval op Teller werd uitgevoerd door een onbekend gebleven man toen de
natuurkundige een lezing hield over kernenergie voor studenten en hoogleraren van de universiteit van Los Angeles.
Van Aardenne zet de Kamer echter on
der druk door te zeggen dat van uitstel
wel eens afstel zou kunnen komen. Be
handeling is urgent; „Uit contacten
met de Franse en Britse overheid is de
WINSCHOTEN (ANP) - De streekraad
Oost-Groningen heeft donderdag
avond in Windschoten haar allerlaat
ste motie betreffende de slechte toe
stand van de werkgelegenheid in Oost-
Groningen aangenomen.
Die motie is gericht aan de regering. Er
wordt van de regering geëist dat uiter
lijk voor 1 maart van dit jaar concrete
maatregelen bekend gemaakt worden,
die zowel op korte als op lange termijn
de werkgelegenheid in dit deel van het
land structureel verbetreen. Indlenster
van de motie, mevrouw R. G. Jansen
(PvdA), uit Bellingwedde, stelde dat dit
werkelijk het allerlaatste is wat Den
Haag van Oost-Groningen nog zal ho
ren. Mevrouw Jansen verklaarde dat
Den Haag op krachtdadiger wijze met
Oost-Groningen zal kennismaken,
wanneer er op 1 maart nog niets van de
regering is vernomen.
swingerder
TROS-Top-50-presentator Ton Pop-
U Pes vond het optreden van zijn voor-
P gangers Tom Mulder, Ferry Maat en
Ide Dlk-voor-mekaar-Club niet ln over
eenstemming met de rest van het pro-
I gramma. "Niet dat lk het beter kan
noor, maar lk doe het gewoon anders,
swingender
1 Nieuws uit Zeeland: 2. 5 en
IBinnen-enbuitenland: 3,9
en 13.
Oninie: 4.
Sport: 14, 15 en 17.
Radio en televisie: 18.
Kunst en cultuur: 19.
Financiën: 21.
UTRECHT- Het Christelijk Nationaal
Vakverbond (CNV) gaat de eis van 1
procent loonsverhoging bij de leden
ter discussie stellen om te kijken of zij
die voor dit jaar willen laten vallen.
Het CNV hoopt dat er, als alle partijen
- overheid èn werkgevers en werkne
mers - water in de wijn doen, alsnog
een centraal akkoord bereikt kan wor
den.
Absolute voorwaarden voor een zin
volle hervatting van het gesprek in de
Stichting van de Arbeid zijn dan wel
het uitblijven van een loonmaatregel
per 10 maart en de nodige ruimte voor
de sociale partners. „WIJ kunnen niet
accepteren dat onderhandeld wordt
aan de hand van een dictaat", ver
klaarde CNV-voorzltter Harm van der
Meulen donderdag op een persconfe
rentie in Utrecht.
Het CNV vindt nog steeds dat de on
gezondigde loonpauze niet no
dig is en dat een loonmaatregel de ver
houdingen nog meer zal doen verslech
teren. Zijns Inziens beoordeelt de rege
ring de betrekkelijke sociale rust van de
afgelopen weken volkomen verkeerd.
Op korte termijn zware druk worden
uitgeoefend op volksvertegenwoordi
ging en regering
Spelregels
Hei CNV zal zich daarbij volstrekt
houden aan de spelregels van de parle
mentaire democratie. Desgevraagd gaf
hij toe dat, als kabinet noch parlement
zouden willen reageren, het CNV ook
weinig meer kan doen. Hij verwerpt
iedere gedachte aan eventuele buiten
parlementaire acties. „Daarvoor zijn
we nu eenmaal een christelijke vakbe
weging".
Om diezelfde reden verwerpt het CNV
unaniem de door de Federatie Neder-
1akbeweging (FNV) in Gronin
gen georganiseerde demonstraties. Wel
staat het CNV achter acties ln indivi
duele bedrijven, als de werknemers dui
delijk willen maken dat ze hoogst onge
rust zijn over hun eigen werkgelegen
heid. bijvoorbeeld bij OKTO.
Noorden.
Over het kabinetsbeleid ten aanzien
van het Noorden des lands is het CNV
zeer ontevreden. Donderdag heeft
Harm van der Meulen in een persoon
lijk onderhoud met premier Van Agt
laten weten dat het kabinet nu toch op
zeer korte termijn een daad moet stel
len en met een plan voor die regio op
tafel moet komen. De minister-presi
dent deed geen enkele toezegging,
maar schijnt volgens de CNV-voorzit-
ter wel onder de indruk te zijn van de
sitnatie in Groningen.
stellige indruk verkregen dat een ver
der uitstel van de goedkeuringsproce
dure, zeker wanneer ten aanzien van
de nitkomst ervan weinig zekerheid
bestaat, lot grote moeilijkheden zal
leiden", aldus de minister in z'n brief.
Mochten de contracten worden beëin
digd, dan is de kans dat Nederland later
nog eens een opwerkingsovereenkom-
sten zou kunnen sluiten zowat nihil, ge
zien de beschikbare opwerkingscapaci-
teit en de bestaande behoefte, zegt Van
Aardenne.
De minister is stellig in z'n opvattingen,
is opwerking voor lange tijd onmoge
lijk, dan betekent dit dat de beide kern
centrales gesloten moeten worden. De
minister citeert wat dat betreft uit de
nota van gedeputeerde staten van Zee
land: de gevolgen van het sluiten van
Borssele komt in het ergste geval neer
op een verlies van 2000 arbeidsplaatsen
en vele honderden miljoenen guldens.
Er is slechts één uitzondering: Neder
land zou nu moeten besluiten tot het
bovengronds opslaan van gebruikte
splijtstofstaven.
Die oplossing wordt echter meteen
weer verworpen; landurige boven
grondse opslag is volgens Van Aarden
ne bezwaarlijker dan de opslag van in
Frankrijk vrijgekomen kernafval. Bo-
(Slot zie pag. 9 kol. 5)
De regering verwijtde vakbeweging dat
zy nletwil meewerken en maakt die
vakbeweging vervolgens monddood
met een loonstop. Bovendien schuift de
regering de vakbeweging een paniek
en crisisstemming in de schoenen. Ter
wijl de sombere voorspellingen van het
Centraal Planbureau onbewezen zijn
en er nog steeds geen enkele bereke
ning is gemaakt van de gevolgen, als er
enigermate wordt bijgestuur
Dat zei voorzitter D. van Commenee
van de Hout- en Bouwbond CNV don
derdagavond op een vergadering van
zijn bond in Eist. Hij wees erop dat de
vakbeweging wel degelijk bereid is tot
matiging. Volgens hem heeft de rege
ring zelf ook meegedaan aan het schep
pen van een crisisstemming..Het kabi
net zal alsnog moeten besluiten de
prijscompensatie te handhaven aldus
de voorzitter van de bouwbond CNV
(Van onze parlementaire redactie)
DEN HAAG - Prins Claus zal op
korte termijn zijn functie van
voorzitter van de Stichting Neder
landse Vrijwilligers (SNV) neer
leggen. Hij heeft dit in januari for
meel aan het bestuur van de SNV
laten weten. Informeel was zijn
voornemen al een half jaar be
kend. De reden is dat de prins na
zes jaar het voorzitterschap voor
gezien houdt. Een en ander is mee
gedeeld door mr. E. F. Jacobs, chef
van de afdeling Nederlandse Vrij
willigers van het ministerie van
buitenlandse zaken.
De prins bekleedt de functie sinds
1974. Hij is voorzitter van het dage
lijks en van het algemeen bestuur,
hetgeen een veelomvattende taak
is. Het ligt In de bedoeling van het
stichtingsbestuur om binnen een
periode van één twee maanden
een nieuwe voorzitter te vinden. De
troonswisseling is volgens de heer
Jacobs geen reden om het zoeken
van een nieuwe voorzitter te ver
snellen
De SNV houdt zich bezig met het
voorbereiden en begeleiden van
vrijwilligers die enkele jaren ln ont
wikkelingslanden gaan werken. De
uitvoering van het werk is in han
den van het ministerie van buiten
landse zaken.
Zoals bekend, is prins Claus ook
nog speciaal adviseur van de minis
ter voor ontwikkleingssamenwer-
king. Hoewel stemmen zijn opge
gaan dat het beter zou zijn ais de
prins na de troonswisseling deze
functie zou beeindigen, is het niet
waarschijnlijk dat de Tweede Ka
mer hierop zal aandringen. Ook mi
nister De Koning, die verantwoor
delijk is voor het adviseurs werk,
wil de prins graag in zijn functie
handhaven.
(Zie ook pagina 4)
