PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT Bisschoppen: we zijn tot de bodem van onze moeilijkheden gegaan AFSTAND OP 30 APRIL WESTEN Kroonprins TOESPRAAK KONINGIN PA US SLUIT NEDERLANDSE SYNODE IN ROME In de prijzen... pagina 2 223e jaargang no. 27 Vrijdag 1 februari 1980 MBNSWEAR Goes Koningin treedt af (Van onze verslaggevers DEN HAAG - Koningin Juliana heeft Nederland gis teren volkomen verrast met haar besluit op 30 april de troon over te dragen aan haar dochter Beatrix. Desondanks was er donderdagavond van echte op winding geen sprake. Alom overheersten in de reac ties dankbaarheid voor het 32-jarig koningschap van koningin Juliana en vertrouwen in de toekomstige koningin Beatrix. Het besluit kwam donderdag zelfs voor de ministers uit het kabinet-Van Agt als een verras sing. Zij werden pas tegen het eind van de middag in een spe ciale kabinetszitting op de hoogte gesteld. Alleen Van Agt en vice-premier Wiegel wisten cr al eerder van. geen problemen De werkgelegenheidssituatie bi) de Total-rafflnanderIJ in Vlissingen-Oost levert voorlopig geen problemen meer op In tegenstelling tot de sombere be richten van vorig jaar is er nu sprake van een dulelijk herstel; er worden zelfs nieuwe investeringen overwogen. PAGINA 3 boycot Ook de Tweede Kamer is voor een boy cot van de Olympische Spelen in Mos kou. Gisteren schaarde een meerder heid van de Kamer zich achter het be sluit van de regering op te roepen tot een boycot. klachten De patiënten in Zeeland zijn niet zo tevreden over hun artsen. Uit cijfers over de afgelopen jaren blijkt dat het aantal klachten tegen artsen, inge diend bi) de geneeskundige Inspectie voor de volksgezondheid, gestaag toe- neemt. PAGINA 11 opgespoord De Amsterdamse officier van justitie heeft de verblijfplaats opgespoord van enige tientallen Nederlandse oorlogs misdadigers die Indertijd hun straf ontgingen. k. Roman Polanskl heeft zijn nieuwe film Tess opgedragen aan zijn vroegere, vermoorde, echtgenote Sharon Tate. Het thema haalde hij uit Thomas Har dy's roman Tess. want zo zegt de Pool se cineast 'voor een goede love story moetje terug naar de 19e eeuw' Nieuws uit Zeeland: 2, 4, 5, 7 en 9. Binnen- en buitenland: 3. 10 en 11. Sport: 18 en 19. Radio en televisie: 21. Financiën: 23 Koningin Juliana maakte haar aftre den zelf om acht uur via radio en tele visie bekend. Vanuit Paleis Soestdijk zei zij „dat bij iedereen die oud wordt, zich vroeger of later het nuchtere feit voordoet, dat de krachten gaan afne men en dat zo iemand zijn taak niet meer kan volbrengen zoals voorheen. Dan komt er een moment dat het niet meer verantwoord is die langer uit te oefenen". Onmiddellijk na haar tv-toespraak kwamen enkele tientallen mensen sa men voor de hekken van paleis Soest dijk. Maar elders was. wellicht mede door het slechte weer, van opvallende drukte geen sprake. De wachtenden kregen later op de avond nog een glimp van hun aanstaande nieuwe vorstin te zien. toen prinses Beatrix, prins Claus en hun kinderen, die de avond op paleis Soestdtjk hadden doorgebracht, ln hun auto huiswaarts keerden. Heil en zegen Minister-president Van Agt sprak kort na koniugin Juliana een verklaring uit. waarin hij de genegenheid, waar dering en dankbaarheid van het Ne derlandse volk jegens de vorstin bena drukte. „Koningin Juliana, prinses Beatrix, in het bijzonder in de komen de tijd wensen wij u heil en zegen toe". De koningin zal aftreden op haar 72e verjaardag, op 30 april. Aangenomen wordt dat korte tijd daarna koningin (Slot zie pagina 16 kolom 1) lees verder over de troonaf stand op de pagma's 13.14.15. 16 en 17 van deze editie. Heden en toekomst, koningin Juliana en haar opvolgster kroonprinses Beatrix De nieuwe kroonprins der Nederlan den. ,de zoon van prinses Beatrix en prins Claus, prins Willem Alexander i Van onze parlementaire redactie i DEN HAAG - In politiek Den Haag is donderdag uiterst verrast gereageerd op de mededeling van koningin Julia na dat zij op 30 april zal aftreden. Alge meen werd de vorstin geprezen om haar warmte en menselijkheid, maar ook om haar staatkundige kennis en belangstelling voor het politieke ge beuren. Algemeen spraken de politici hun ver trouwen uit in de toekomstige konin gin. prinses Beatrix, die zij uitstekend op haar nieuwe, zware taak voorbereid achten. „Koningin Juliana is een hele bijzonde re koningin, omdat ze zo volstrekt ge woon is", zo reageerde oppositieleider Joop den Uyl donderdagavond. „Ze heeft op democratische manier inhoud gegeven aan het koningschap, met on voorstelbare nauwgezetheid haar taak vervuld. En daar bovenuit is ze zo ge woon met de mensen geworden en ge weest. dat tallozen hun problemen en gevoelens in haar herkennen. Daardoor is ze een van ons geworden" De PvdA-leider zei dat het aftreden hem „met weemoed" stemt. ..Koningin Juliana is zo vergroeid met ons volk. dat zij bijna niet meer weg te denken valt. Wij zijn haar grote warmte en dankbaarheid verschuldigd", zei hij. „Dwars door alle partijen en stromin gen heen werd zij een van ons". Den Uyl zei te wensen en te vertrouwen dat prinses Beatrix „met haar heel ei gen persoonlijkheid en op een heel ei gen manier in dienst van de samenle ving de voetstappen van haar moeder zal drukken. „Daar is ze op voorbereid. ze kent ons land goed. ze kent ons volk goed en wij wensen haar diezelfde plaats in ons Godsleven toe". Lubbers CDA-leider Lubbers zei nog wat „in (Slot zie pagina 16 kolom 5) Met de volgende korte toespraak maakte koningin Juliana haar aftreden gisteravond bekend: Landgenoten. Het is op deze avond dat ik alle Nederlanders een mededeling wil doen Deze avond van de verjaardag van onze dochter Beatrix. Bij iedereen die oud wordt, doet vroe ger of later hel nuchtere feit zich voor dat de krachten gaan afnemen en dal zo iemand z'n taak niet meer kan volbrengen als voorheen. Dan komt er een moment dat het ook niet meer verantwoord is die langer uit te oefenen. Zo voel ik dat voor mij het ogenblik nadert mijn taak als uw koningin neer te leggen Mijn opvolgster, onze dochter Beatrix, is tot het over nemen daarvan goed voorbereid en ze zal deze aanvaarden. In overleg met haar hoop Ik ofte treden op 30 april aanstaan de. op mijn verjaardag M'n dochter en ik zijn ons beivusl dat deze schikking veran deringen moet meebrengen in onze vele afspraken in de loop van dit jaar en we zulten trachten daarvoor goede oplossin gen te vinden Ik wil vanavond volstaan met deze zakelijke mededelingen. Ik voel dat ik een juiste beslissing heb geno men en ik hoop dat u er begrip voor zult hebben We blijven in uw midden, m'n man en ik. En ik hoop de voldoening te mogen ervaren mij in de toekomst nog enigszins nuttig te kunnen maken iii onze samenleving. Het is nu nog niet het moment om uiting te geven aan de gevoelens die in mij leven en daarom zou ik mij willen beperken tot de nuchtere zake lijkheid alleen. Al wat ik wil vragen is, na mijn aftreden uw steun en vertrouwen te geven aan uw nieuwe koningin. 'Nuchter feit' van de vorstin fDhe maanden nog hebben we om te wennen aan de nieuwe werkelijkheid van de Nederlandse monarchie: ko ningin Beatrix. In een sfeer van ingehouden emotie kon digde koningin Juliana gisteravond aan dat zij haar taak als staatshoofd binnenkort zal overdragen aan haar opvolgster. Een sfeer, waarin ruimte was om een schok te verwerken en te gelijkertijd alle begrip op te brengen voor een zorgvuldig voorbereide en weloverwogen stap. Een moeder, die op de verjaardag van haar dochter haar beslissing wereldkundig maakt om ter zijde te treden, in de keuze van het mo ment alleen ai viel veel te peilen van wat de vorstin na een regeerperiode van 31 jaar moet hebben bewogen zonder er anderen mee 'lastig te vallen'. Vandaar ook in dat plotselinge nationaal pro gramma van radio en televisie die na druk op dat 'nuchtere feit. dat de krach ten gaan afnemen bij iemand die ouder wordt en dat zo iemand zijn taak niet meer kan vervullen als voorheen'. In Den Haag is de aankondiging gister avond bestempeld als een van de beste bewaarde geheimen van de laatste tijd. Immers: nog geen jaar geleden liet mi nister-president Van Agt nog op grond van regelmatige contacten met de ko ningin weten 'dat op korte termijn niet aan aftreden behoefde te worden ge dacht.' Nu het na een tijd van betrek kelijke rust en weggeëbde speculaties toch plotseling zover ls lijkt het klimaat voor de troonswisseling met alles wat eromheen speelt bijzonder gunstig. Respect voor de manier waarop de vor stin de onvermijdelijkheid van haar be sluit aan haar landgenoten' duidelijk maakt verandert geruisloos in steun aan en vertrouwen in de nieuwe konin gin Misschien wel nergens ter wereld staat het vorstenhuis zo dicht bij de be volking als in Nederland VV aarin herkenden zovelen in Ne derland zichzelf steeds ln hun konin gin? Er zal tussen nu en 30 april, het moment van de troonsoverdracht on getwijfeld veel waars over worden ge zegd. De mengelmoes van warmte, nuchtere zakelijkheid, vertrouwen, energiek optreden en persoonlijke moed. - eigenschappen van de vorstin die steeds opnieuw aan de dag traden waar ze verscheen en met wie ze in con tact kwam. verloren iedere afstand in haar jaarlijkse kersttoespraken. Pre cies als gisteravond sprak ze op die momenten van hart tot hart. Wie ach teraf haar kerstboodschap van 25 de cember 1979 nog eens naleest herkent daarin misschien al een aanzet naar het nu aangekondigde besluit Eigenlijk had koningin Juliana in de kersttoe spraak die haar laatste zou worden, eerder behoefte om te zwijgen zoals ze zelf zei. In het rumoer van tegengestel de opvattingen was dit haar credo.„Het gaat er maar om dat je je persoonlijke waarheid ook waar weet te maken, door daden, door je manier van zijn. Er is zoveel dat zuiver en helder moet wor den gemaakt. Wat is er niet een be hoefte. klaarheid te brengen, licht te ontsteken. Ook zijn er daarbij nog in "ieder leven donkere tunnels waar Je doorheen moet - en het licht aan de an dere kant kan dan alleen maar worden bevroed. In de wereld komt het er op aan: hoe je bent. watje uitstraalt.Inde traditie van de kersttoespraken heeft koningin Juliana steeds haar diepste overtuiging een zo breed mogelijke ver spreiding gegeven. W, (Van onze correspondenti VATICAANSTAD - Paus Johannes Paulus II heeft gisteren de Nederland se bisschoppensynode besloten. In on middellijke aansluiting op de synode, die bijna drie weken heeft geduurd, hebben de bisschoppen een herderlijke brief aan alle gelovigen in Nederland geschreven. Daarin verzekeren de bis schoppen. dat zij gegaan zijn tot de bo den van de moeilijkheden, teneinde het kernpunt van de problemen der Ne derlandse kerkprovincie tot een oplos sing te brengen. Dit kernpunt omschrijven zij als „de verdieping, de vernieuwing en waar no dig het herstel van onze gemeenschap als kerk, onze gemeenschap in Chris tus, die hoofd van de kerk is". Dit noe men de bisschoppen het eerste pastora le probleem, dat hen de afgelopen we ken heeft bezig gehouden en dat in ie der afzonderlijk vraagstuk op de ach tergrond lag, dat in de laatste dagen van de synode terugkwam als het eigen lijke punt dat aan heel onze beraadsla ging zin en betekenis gaf. „Het drie weken lang voortdurend met elkaar optrekken en praten over fun damentele problemen (waar we thuis haast nooit toe komenl" was voor bis schop Zwartkruis van Haarlem zo uniek en ingrijpend, dat hij er slechts een „enorme winst" van kan verwach ten". Zo zei de bisschop op een perscon ferentie na afloop van de synode. Het feit dat zij het zo roerend eens zijn ge worden, geeft hun de overtuiging, dat zij nu ook het katholieke volk van Ne derland zullen kunnen bewegen om de synodebesluiten te gaan verwerkelij ken. Niet iedereen geeft een dergelijke mys tieke betekenis aan de Romeinse erva ringen. Bisschop Ernst van Breda, die niet op de persconferentie aanwezig kon zijn. gaf een verklaring uit, waarin hij onder meer zei „Nu ik na de synode naar huls terug ga. besef ik dat ik moei lijk werk te doen krijg. Ook bisschop Simonis van Rotterdam ziet zijn terugkeer naar Nederland „een beetje als een avontuur", maar vraagt zich op de eerste plaats af welke betekenis de synode zal hebben voor zijn eigen bisschop-zijn. Dat was bisschop Moller van Gronin gen met hem eens. „De bisschoppen maakten de afgelopen jaren een ver deelde Indruk en daardoor raakte ook het kerkvolk verdeeld, Die vicieuze cir kel kan worden doorbroken, als aan een Over de ontvangst van de synodebe sluiten in Nederland zei kardinaal Wil- lebrands. dat de bisschoppen daarvoor gebruik zullen maken van alle commu nicatiemedia. En naarmate ze beter worden verstaan, zo verwacht hij. zul len de katholieken ook meewerken aan hun verwezenlijking. Hij ziet de be sluiten als een verlengstuk van het Va ticaanse concilie en trekt uit zijn eigen concilie-ervaring de overtuiging dat aan het synodedocument met hetzelfde enthousiasme en dezelfde intensiteit is gewerkt als toen. en dat het ook inhou delijk hetzelfde zegt als het concilie. Niettemin vond hij het moeilijk voor zijn thuiskomst in Nederland voor spellingen te doen over de wijze waar op de katholieken thuis erover zullen oordelen. Dat er de nodige tijd zal verlopen voor het hele synode-programma in Neder land werkelijkheid wordt- lijkt wel een gemeenschappelijke overtuiging van alle bisschoppen. Op de vraag waarom zij nu verwachten, dat dezelfde normen die zij al herhaaldelijk afgekondigd hebben i zoals over oecumene of litur gie) en die een groot deel van de katho lieken. priesters en leken, stilzwijgend naast zich neerlegden, na deze synode wel zullen worden geaccepteerd, bleven zij het antwoord schuldig, behalve dan de herhaalde verwijzing naar de effec ten die zij verwachten van hun 'eigen hervonden eenheid. Mgr. Gijsen van Roermond, die ln de (Slot zie pagina 3 kolom 4) as de regeerp^lode van koningin Juliana er één van wederopbouw na een oorlog en vernieuwingen op alle moge lijke terreinen, die voor koningin Bea trix zal zich vooral kenmerken door een zo vanzelfsprekende relatie tussen vor stenhuis en volk dat nog maar weinig 'als bijzonder opvalt', om de woorden van de staatsrechtsgeleerde en oud- minister van binnenlandse zaken mr W. F. de Gaay-Fortman te gebruiken. De toekomstige vorstin heeft een jaren lange 'training' achter de rug, die haar in staat zal stellen om Nederland een periode binnen te loodsen van modem koningschap In de loop van het vorig Jaar is in een nieuw wetsontwerp voor de regeling van de positie van de leden van het Koninklijk Huls bij de tweede kamer ingediend en zijn afspraken ge maakt over de ministeriële verant- woordelijkheid voor datzelfde Konink lijk Huis Een zaak die in het verleden wel eens als 'delicaat en weerbarstig' is bestempeld. Nu aan de vooravond van de troonswisseling ln het verleden gere zen problemen zijn opgeruimd ls er voor koningin Juliana kennelijk geen enkele belemmering om de beslissing die zij gisteren 'een Juiste' noemde en waar voor zij 'begrip vroeg, te nemen. Het 'nuchtere feit', waarvan koningin Juliana Nederland gisteravond op de hoogte stelde, zal vast en zeker in de komende maanden nog veel gevoelens losmaken, veel herinneringen aan de oppervlakte halen, veel emoties de vrije loop geven. Maar als er tussen verbon denheid met het koningshuis in Ne derland en leven in een maatschappij, waarin aan dat koningschap op demo cratische manier Inhoud ls gegeven, één lijn naar de toekomst ligtdan is die gisteravond vooral nog eens goed zichtbaar geworden vdM Een vermoedelijk met een pistool ge wapende man heeft woensdagavond drieduizend gulden buitgemaakt bi) een overval op een benzinestation in Wamsveld bij Zutphen.

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1980 | | pagina 1