PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
CDA TE BEZWEREN
POGING ONRUST IN
Werkgelegenheid in Zeeland in
de jaren zeventig verslechterd
Nederlandse betrekkingen
met Russen op laag pitje
Geen ruimte voor
prijscompensatie
autö adria
SYNODAAL
ALGEMENE STAKING ITALIË
Kritiek op Van Agt in kernwapenzaak
Mo«BaM)
IJspret op Hofvijver
Dinosaurus-ramp
pagina 13
223e jaargang no. 13
Woensdag 16 januari 1980
PZC
'm
-OMtcrJ V<èóp&t:
■cldenUC-
(On)afhankelijk
besluiten nemen
§De gewestelijke partij-or
ganisatie van de PvdA in Zee
land wil dat de PZEM-kem-
centrale in Borssele 'op zo
kort mogelijke termijn wordt
gesloten' Op de afdelingsver-
gaderingen her en der in de provincie is
de kwestie de afgelopen maanden aan
de orde geweest, een meerderheid van
die afdelingen heeft zich tegen door
draaien met de kerncentrale uitgespro
ken en nu ligt er een ontwerpresolutie
van die strekking op tafel voorde leden
vergadering van het gewest op 2 februa
ri aanstaande. Het is een vergaande,
harde uitspraak, temeer omdat eraan
wordt toegevoegd waar ze moet worden
genomen: hier. in eigen huis. 'Zeeland
en het Zeeuwse provinciaal bestuur be
horen de eigen verantwoordelijkheid te
kennen', zo schrijft het gewestelijk be
stuur van de PvdA in de conclusies aan
het eind van een uitvoerige standpunt
bepaling 'Deze beslissing zal onafhan
kelijk van anderen dienen te worden ge
nomen Het PvdA-gewestbestuur
vindt dat het geen boodschap heeft aan
allerlei tot nu toe onbeantwoorde vra
gen. waar de verantwoordelijkheid nu
precies moet liggen voor een dergelijk
besluit, bij de PZEM of in Den Haag.
Voor de bestuurders van de politieke
partij is de besluitvorming ln deze zaak
volstrekt helder: Zeeland heeft zich
destijds heel duidelijk uitgesproken
voor vestiging vac de PZEM-kerncen-
trale in Borssele. het moet zich nu niet
achter Den Haag verschuilen, maar
zelfstandig 'in eigen verantwoordelijk
heid' beslissen om de elektriciteitspro-
duktie in die zelfde centrale te stoppen.
L.Jo resoluut en onomwonden als het
oordeel van de PvdA-Zeeland is in een
volstrekte afwijzing van de energieop
wekking in de kerncentrale Borssele. zo
vaag. ontoereikend en uiterst vrijblij
vend is dezelfde resolutie als het erom
gaat. aan te duiden hoe sluiting van de
centrale 'op zo kort mogelijke termijn'
zou moeten worden bereikt Met andere
woorden: hoe de gevolgen ervan zouden
moeten worden opgevangen Gedepu
teerde staten van Zeeland hebben aan
het eind van de zomer van 1979 een nota
uitgebracht, waarin zij uiteenzetten
welke conclusies er voor de kerncentra
le van de PZEM te Borssele moeten
worden getrokken uit de gebeurtenis
sen die zich in april van datzelfde jaar
hebben voorgedaan bij de bijna-ramp
in de kerncentrale van het Amerikaan
se Harrisburg. In die nota werd ook de
vraag opgeworpen wat een eventuele
sluiting van de kerncentrale in Borssele
zou betekenen voor de financiële posi
tie van het eigen energiebedrijf en voor
de werkgelegenheid in Zeeland. Die ge
volgen zijn immens de PZEM en Zee
land zullen ze niet kunnen opvangen.
Financieel gaat het om een enorme
strop en daarnaast is het voorbestaan
van het aluminlumbedrijf van Pechi-
ney in het Sloegebied m het geding.
Over de nota zal in provinciale staten
een debat worden gehouden, maar dat
komt niet eerder dan nadat ook de
tweede kamer zich met de Hamsburg-
zaak heeft beziggehouden. Overigens is
dat kamerdebat nu al maanden achter
een steeds opnieuw uitgesteld. De raad
van bestuur van de PZEM heeft zich
inmiddels op het standpunt gesteld dat
er geen gronden aanwezig zijn om de
kerncentrale Borssele te sluiten. Vol
gens gedeputeerde Don - die in het gs-
college de portefeuille energie onder
zijn beheer heeft - zal Zeeland 'naar Den
Haag tijgen om vergoeding van de scha
de te eisen wanneer op rijksniveau de
beslissing zou worden genomen om de
kerncentrale te sluiten en hier 1300 ar
beidsplaatsen op de tocht zouden ko
men staan' Het PvdA-gewestbestuur
draait de zaak om Zeeland moet zelf
besluiten om de kerncentrale te sluiten
en vooraf noodzakelijkerwijs onder
handelen over vergoeding van de scha
de en over de gevolgen voor de werkge
legenheid'.
De
Je uitspraak van de gewestelijke
partijorganisatie van de PvdA manoeu
vreert de PvdA-fractie in de staten van
Zeeland en vooral ook PvdA-gedepu-
teerde Don (tevens voorzitter van de
raad van bestuur van de PZEM) in een
uitermate moeilijke dwangpositie. En
dat gebeurt dan op een manier die ei
genlijk neerkomt op een houding van
jullie weten nu hoe wij erover denken en
jullie zoeken het verder maar uit. Voor
de PvdA-statenfractie geldt dat ze de
kwestie uitsluitend vanuit haar eigen
verantwoordelijkheid kan benaderen,
zeker waar in de gewestresolutie ieder
houvast voor het daadwerkelijk opvan
gen van de gevolgen van sluiting ont
breekt Natuurlijk is het niet de taak
van de gewestelijke partijorganisatie
om bij een standpunt meteen een pak
ket van praktisch politieke oplossingen
aan te bieden. Alleen kan in dergelijke
gevallen dan ook maar beter de schijn
worden vermeden dat het hier gaat om
een beslissing die 'onafhankelijk van
anderen' kan worden genomen. De af
gelopen jaren is in de Zeeuwse staten
bij herhaling vastgesteld dat de hele
kwestie van de kernenergie in Neder
land van zo complexe aard is dat daar
over eigenlijk alleen op nationaal ni
veau kan worden beslist Dat geldt ook
voor de vraag 'Hoe nu verder met de
kerncentrale Borssele?' Zeeland kan
daarover een standpunt bepalen. Maar
zoveel is wel duidelijk geworden dat het
daarbij blijft. Het laatste woord heeft
Zeeland in deze zaak niet. Daar gaat het
PvdA-gewest toch wat al te gemakke
lijk aan voorbij.
vdM
debat een „onaanvaardbaar" over de niet-zakelfjke afweging. „Die had moe-
voorliggende PvdA-motie uitsprak, ten gaan over de zaak zelf en niet over
Het debat is daardoor geëindigd in een het voor of tegen het kabinet".
Van onze parlementaire redactie i
DEN HAAG - De voorzitters van het CDA en de drie CD A-partijen hebben dinsdag nogal scherpe
kritiek geuit op het optreden van minister-president Van Agt in het kernwapendebat in december.
Zijvenvijten Van Agt dat hij het voortbestaan van het kabinet belangrijker vond dan de zaak van
de kernbewapening zelf.
voorzitters gaven dinsdag een
verklaring van die strekking uit, in een
poging de onrust die binnen het CDA -
vooral ln AR-kring - is ontstaan, te be
zweren. CDA-voorzit.ter Steenkamp zei
dinsdagavond goede hoop te hebben
die AR-leden, die nu dreigen het CDA te
verlaten, binnenboord te kunnen, hou
den
Dat geldt onder meer voor prof. Goud
zwaard. de opsteller van het CDA-pro-
pamma „Niet bij brood alleen", mr.
Aantjesen mevr. Laning Boersema (al
len AR), die hun werk aan het nieuwe
CDA-programma hebben opgeschort,
uit onvrede over de koers van het CDA.
Aantjes verklaarde dinsdagavond des
gevraagd, ook uitnaam van prof. Goud
zwaard. die in het buitenland verblijft,
„niet voldoening" kennis te hebben ge
nomen van de verklaring, maar wilde
nog geen conclusies trekken. Daarmee
wordt gewacht tot r.a de vergadering
he; AR-bestuur van vrijdag
De partijvoorzitters prof P Steenkamp
iCDA). L. van Leeuwen tCHUi. H. de
BoerlARPl en P. van Zeil KVPschnj-
ten m hun verklaring teleurgesteld te
zijn over het feit dat het kabinet het ei
gen voortbestaan tot inzet van het kem-
mpenaebal heeft gemaakt, waardoor
de indruk ontstond dat de eigen positie
belangrijker was dan duidelijkheid
over de zaak zelf
Zij keuren af dat premier Van Agt in dat
intuitu
uitsmeren
Ket ministerie van verkeer en water
staat ontkent categorisch dat de Oos-
terscheldewerken over meerdere jaren
zuilen worden uitgesmeerd om de hui
dige financiële problemen van de rege
ring een beetje op te lossen
PAGINA 3
schieten
De Nederlandse politie mag op grond
van de instructies te veel met de vuur
wapens omgaan
gevangenen
Vrijwel alle politieke gevangenen die
In Indonesië na de communistische
staatsgreep van 1965 werden opgepakt
ziln nu-op enkele na- vrijgelaten. Voor
hen beginnen nu pas de problemen. Ze
komen niet aan de slag vanwege hun
achtergrond
PAGINA 14
niet enthousiast
De meeste NAVO-Ianden voelen wei
nig voor een boycot van de Olympi
sche Spelen in Moskou als strafmaat
regel tegen de Sovjet Unie wegens de
invasie in Afghanistan Het geringe en
thousiasme voor een boycot bleek tij
dens een zitting van NAVO-raad.
Door het winterse weer van de afgelopen dagen is het gebouwencomplex
van het Binnenhof nu eens decor voor andere activiteiten dan de landspoli-
tiek of demonstraties: op de statige Hofvijver, waarop premier Van Agt
uitkijkt, speelt de Haagse schooljeugd ijshockey.
CDA-voorzitter prof. Piet Steenkamp
noemde dinsdag de verklaring van de
vier voorzitters „een kritisch geluid
aan het adres van een politieke geest
verwant". Van Agt wilde dinsdag ove
rigens niet op de verklaring reageren.
Steenkamp sprak ten stelligste tegen
dat het CDA „aan doelpoütlek de voor
keur geeft boven beginselpolitiek", zo
als onder meer de opsteller van het
CDA-programma. prof Bob Goud
zwaard. en nu ook de werkgroep „Niet
bij brood alleen" zeggen. Volgens
Steenkamp heeft het CDA de laatste
jaren duidelijk een beginselpolitiek ge
voerd.
De verklaring van de CDA-voorzitters
wordt in politiek Den Haag gezien als
een poging om in elk geval binnen het
CDA de gelederen weer te sluiten. Door
de oorzaak voor de problemen bij Van
Agt en het kabinet te leggen, hopen de
voorzitters de twijfelaars in de AR te
kunnen behouden, zo heet het hier.
De CDA-voorzitters doen in hun verkla
ring van dinsdag dan ook een beroep op
Goudzwaard en de zijnen te blijven
werken aan het aan het CDA-program
ma en zich jnet ons in de voorste linies
te blijven inzetten voor een zo herken-
(Slot zie pagina 8 kol. 4)
ROME - Paus Johannes Paulus II en Johannes kardinaal Willebrands be
treden de vergaderruimte in het Vaticaan. waar de Nederlandse bisschop
pensynode wordt gehouden 'Verdeeldheid' bleek daar dinsdag een sleutel
woord te zijn tzie pagina 31
NA VO-LANDEN VEROORDELEN INVAL
MINISTER ALBEDA:
(Van onze redactie economie)
DEN HAAG - De prijscompensatie is in gevaar. Volgens minister Albeda (sociale
zaken) is daarvoor vanaf 1 juli 1980 „in de huidige situatie zelfs eigenlijk geen
ruimte".
De bewindsman schrijft dit in een brief
aan de Tweede Kamer, waarin hij een
overzicht geeft van de gang van zaken
met betrekking tot het arbeidsvoor
waardenbeleid 1980 tot en met het af
kondigen van de loonpauze. Die pauze
is mede op verzoek van de sociale part
ners gesteld op twee maanden „of zo
veel korter als mogelijk zal blijken
In zijn mededeling aan het parlement
legt Albeda ook uit dat gedurende de
loonpauze op het gebied van de lonen
en andere arbeidsvoorwaarden niet
mag worden afgeweken van wat daar
voor in individuele arbeidsverhoudin
gen van toepassing was. Algemene ver
hogingen van het loon zijn dus verbo
den.
Wel mogen beloningen voor overwerk
èn voor vuil en zwaar werk alsmede sys
temen van vastgelegde periodieke ver
hogingen normaal worden toegepast
Daarbij geldt de voorwaarde dat die
systemen niet worden gewijzigd. Toe
passing van de bestaande prijscompen
satieregelingen is eveneens toegestaan.
Ambtenaren
Minister Wiegel (binnenlandse zaken)
zal binnenkort de ambtenarencentra-
les een voorstel doen dal moet leiden
tot een salarismaatregel per 1 januari
1980 voor het overheidspersoneel. De
werknemers in de niet-commerciéle
dienstverlenende sector vallen voorlo
pig onder het loonpauze-beslult.
Voor hen zullen de arbeidsvoorwaarden
op een later tijdstip apart worden gere
geld. Zo zij behoren tot de categorie van
de zogenaamde trendvolgers, zijn die
verhogingen toegestaan die aan de
overeenkomstige groepen ambtenaren
worden toegekend Albeda wijst er in
zijn brief nog eens ten overvloede op dat
de loonpauze geldt voor alle werkne
mers ln het particuliere bedrijfsleven
Aan het eind van deze maand zal het
(Slot zie pagina 8 kol. 41
(Van onze correspondenti
BRUSSEL- Nederland zet de culturele
contacten met de Sowjet-Unie op een
laag pitje en zal voorlopig niet mee
werken aan de bezoeken over en weer
op hoog niveau aan de Sowjet-Unie.
Dit werd van Nederlandse kant naar
voren gebracht tijdens het NAVO-be-
raad over het optreden van de NAVO-
landen tegenover de Sowjet-Unie naar
aanleiding van de Russische invasie in
Afghanistan.
De NAVO-landen hebben dinsdag de
Russische inval in Afghanistan veroor
deeld en zich geschaard achter de VN-
resolutie waarin de terugtrekking van
de troepen uit dat land wordt geëist.
Nederland zal zich uiteraard ook hou
den aan de afspraken die in EG-kader
zijn gemaakt over beperkingen van de
export van graan en andere levensmid
delen naar de Sowjet-Unie. De Neder
landse ontwikkelingshulp aan Pakis
tan wordt gehandhaafd, terwijl al een
miljoen dollar ter beschikking is ge-
Twee Kroatische nationalisten zijn
maandag in Chicago veroordeeld tot
tweeëneenhalf jaar gevangenisstraf
wegens de bezetting in 1978 van het
Westduitse consulaat ter plaatse De 38-
jarige Bozo Kelava en de 33-jarige Mele
Kodzoman, bekenden. Zij wilden door
de bezetting het leven redden van Step-
jan Bilandzic, een mede-Kroaat en na
tionalist die toen in West-Duitsland ge
vangen zat en naar Joegoslavië dreigde
te worden uitgewezen
steld voor hulp aan Afghaanse vluch
telingen, aldus de vertegenwoordiger
van Den Haag.
Als andere concrete maatregelen te
genover de Sowjet-Unie bepleitte de
Nederlandse vertegenwoordiger een
strenge toepassing van de OESOregels
over kredietverlening aan Oostbloklan
den. Ook zouden de regels van de Co-
com inzake uitvoer van hoogwaardige
strategische produkten strikt moeten
worden nageleefd.
De Cocom. gevestigd in Parijs, is in het
heetst van de koude oorlog opgericht
om erop toe te zien dat strategische
goederen niet naar de Sowjet-Unie zou
den worden uitgevoerd Lid van de or
ganisatie zijn de meeste westerse lan
den, alsmede Japan.
Zie ook pag. lli
Demonstrerende stakers in Milaan trotseren een hevige sneeuwval
AFP)-Ongeveer 13 miljoen Italiaanse werknemers hebben
dinsdag gevolg gegeven aan de oproep tot een algemene
staking. De oproep is uitgegaan van de overkoepelende een-
heidsvakcentraie. De staking, sie betrekking heeft op alle
sectoren van het maatschappelijk leven, zou maximaal 8
uur duren. Ze wordt daarna in elk van de sectoren gevolgd
door verschillende acties, gaande van volledige stopzetting
van het werk tot stiptheidsacties.
De algemene staking is het gevolg van de mislukking, eind
december, van een gesprek tussen de vakbonden en de rege
ring over het invoeren van nieuwe mechanismen voor de
prijscompensatie Daamaast zjjn de vakbonden verbolgen
over het economisch beleid van de regering, die onlangs een
reeks prijsverhogingen afkondigde voor olieprodukten en
voor openbare diensten.
MIDDELBURG - De werkgelegen
heidssituatie in Zeeland heeft zich. in
verhouding tot het landelijke beeld, in
1979 ongunstig ontwikkeld. Dit blijkt
uit een overzicht van de werkloosheid
in de zeventiger jaren van het dis
trictsbureau voor de arbeidsvoorzie
ning in Zeeland.
Het werkloosheidspercentage van de
mannelijke beroepsbevolking ln Zee
land is in 1979 voor het eerst
niet beneden het landelijk ge
gebleven. Met 4.1 was het provinciaal
werkloosheidspercentage gelijk aan
het landelijke. In de zes voorgaande Ja
ren bleef Zeeland 0.3. 0.8.1.2.1.5. 0.6 en
0.1 procent beneden het landelijk jaar
gemiddelde.
Het resultaat over 1979
kan als een voortzetting van de in 1976
begonnen ongunstige ontwikkeling
worden beschouwd. Ook in absolute cij
fers spande 1979 met een jaargemiddel-
De jaren 1978 en 1979 vertonen een zeer
ongunstig beeld voor de werkloosheid
onder Zeeuwse vrouwen Van 1970 tot
en met 1975 kende Zeeland een werk
loosheidspercentage voor vrouwen dat
0.2.0.4, 0.4. 0.3.0.3 en 0.1 procent boven
het landelijk gemiddelde uitkwam. In
1976 en 1977 dook Zeeland met 0.3 en 0.5
procent onder het landelij k gemiddelde
maar de afgelopen twee jaar sloeg de
balans fors in negatieve zin door: 1.4
In absolute cijfers is de werkloosheid
onder vrouwen in Zeeland gestegen
van 194 (1970) tot 1.74011979). Landelijk
nam hel aantal werkloze vrouwen in
deze periode toe van 8.089 tot 77.600.
De vraag naar vrouwelijke werknemers
is zowel landelijk als provinciaal in de
zeventiger jaren steeds minder gewor
den. Procentueel was de vraag in Zee
land al die jaren steeds hoger dan het
landelijk gemiddelde hoewel het per
centage in 1978 met 1.1 gelijk was. Lan
delijk daalde het vraagpercentage van
3.9 naar 1,0 De daling was in Zeeland,
van 6.9 naar 1.2. aanmerkelijk forser
Sinds 1974 is de vraag naar mannelijke
werknemers in Zeeland in vergelijking
met de landelijke vraag niet meer min
der. Van 1970 tot en met 1979 daalde de
vraag landelijk van 3.1 naar 1,8 procent
maar in Zeeland was de schommeling
(van 2,7 naar 1.9 procent) veel minder
sterk.
zie ook pagina 2).
Nieuws uit Zeeland: 2. 5. 6.
7 en 9
Binnen- en büitenland: 3,
il en 13.
Opinie: 4.
Sport: 14 en 15.
Radio en televisie: 16
Financiën: 17.
