Koopkracht
Binnenlandse problemen voor Sadat
WEET U IIOE DIE
MOET WORDEN
GEHANDHAAFD
VRIJDAG 16 NOVEMBER 1979
Van Veen (VNO) (linksmet W Kok iFNV
(Door Cees Keizeri
Weet u, wat uw koopkracht is? Weet u hoe die moet worden gehandhaafd? Stel u gerust: Albeda
weet het niet, het CNV weet het niet, maar ook de FNV weet het niet. Weten u en zij veel. Dat is wel
de conclusie van de afgelopen dagen als de sociale partners over elkaar heenrollen met het stellen
van looneisen onder het mom de koopkracht voor Jan met de Pet te handhaven. Albeda zegt: een
half percent is genoeg. Het CNV zegt: minister je vergist je, het moet één percent zijn. De FNV heeft
de natte vinger in de lucht gestoken en zegt: iedereen is gek, wij weten het alleen, het moet twee
percent zijn.
van de koopkracht" blijkt voor zowel
het CNV als de FNV een doekje voor het
bloeden van een heel andere zere vinger
te zijn. De vakbeweging heeft ronduit
de pest gekregen aan die werkgevers,
die ondanks het afgesproken mati-
gtngsbeleid loonsverhogingen bleven
geven. In de voedingssector bleken na
afsluiten van cao's zelfs extra loonsver
hogingen te zijn gegeven van 7 a 8 per-
Toen Albeda ln zijn rijksbegroting
voorrekende, dat met een loonstijging
van een half percent de koopkracht ge
handhaafd kon blijven, rolden de vak
centrales over hem heen, om hem
duidelijk te maken, dat dat beslist te
weinig zou zijn. Wlm Kok zei, dat de
berekening van Albeda „aantoonbaar
onjuist" was. Kok gevraagd, hoe hij nu
aan zijn 2 percent kwam. hulde zich ln
wolken van woorden, die erop
neerkwamen, dat hij en zijn FNV-bon-
zen geen rekenmeesters waren. Harm
van der Meulen van het CNV liet blijken
het alleen ook niet meer te kunnen uit
rekenen, want om aan die ene percent
te komen, had hij zelfs rekenmeesters
van de overheid te hulp geroepen.
Na de derde dinsdag in september heeft
het kabinet herhaalde malen verklaard
eiwoor te zullen zorgen, dat de
koopkracht tot en met f32.000 in 1980
gehandhaafd zal blijven. Toen ook de
rekenmeesters van het ministerie van
sociale zaken bleek dat dat met die half
percent en de aangekondigde rege
ringsmaatregelen op het gebied van de
sociale zekerheid en de belastingen niet
mogelijk was. werd het beleid tus
sentijds bijgesteld. Zo werd de aange
kondigde aardgasprijsverhoging over
twee perioden uitgesmeerd, wat een
lastendrukkend effect betekende.
Het gebruik van de term „handhaving
cent.
Koopkracht
Handhaving van de koopkracht blijkt
voor de vakbeweging op dit moment te
zijn het presenteren van de rekening
aan de werkgevers voor het door hen
gevoerde loonbeleid, of het rammelen
met de geldbuidel en het weigeren te
praten over de verbetering van de
werkgelegenheid. „De werknemers
zijn niet achterlijk, zij zien om zich
heen en kunnen ook rekenen", zei Kok.
Al enkele maanden was duidelijk, dat
een groot deel van de werknemers poen
wilde zien, vooral na wat er was gebeurd
ln de vleeswarenindustrie en de Rot
terdamse haven. „We hebben niet ge
merkt, dat ons matigingsbeleid werd
gehonoreerd met meer werk", zo was
het motto. Zij zagen duidelijk, dat hun
matiging leidde tot hogere winsten in
een aantal bedrijfstakken en bedrijven
en dat, zoals hun vakbondsbonzen
hadden beloofd, winst niet werd omge
zet in werk.
Albeda heeft gedreigd maatregelen te
zullen nemen, als de lonen boven de
gemaakte prognoses zouden gaan uit
groeien. In zijn brief aan de Stichting
van de Arbeid heeft hij de vakbeweging
duidelijk gemaakt iedere extra looneis
te zullen afstraffen met een verhoging
van de sociale premies. Maar ook heeft
hij de werkgevers duidelijk gemaakt,
dat zij er niet meer omheen kunnen de
werkgelegenheidsproblematiek in al
z'n facetten bespreekbaar te maken
met de vakbeweging, iets, wat de werk
gevers tot nu toe hebben geweigerd.
Oud-staatssecretaris Van Rooijen heeft
de afgelopen dagen gezegd, dat bij een
iets andere economische ontwikkeling
dan was voorzien, extra ombuigingen
van de overheidsuitgaven noodzakelijk
zijn. maar ook, dat forse belas
tingmaatregelen in de lucht hangen.
Vakbeweging, werkgevers en regering
willen in ieder geval, dat het gebouw
van onze sociale zekerheid wordt veilig
gesteld. Een van de achtergronden van
de looneisen van de vakbeweging is de
voorgenomen „kortingen" op de stij
ging van de sociale uitkeringen wat on
gedaan te maken met het stellen van
een looneis. Vorig jaar heeft de FNV
hiervoor een extra looneis van f20 ge
steld en heeft daarna moeten toegeven,
dat die f20 praktisch niet heeft door
gewerkt in het pakket sociale uitkerin
gen.
Wankele basks
Wat wel zal doorwerken in de sociale
uitkeringen is de stijging van de lonen
die de werkgevers de afgelopen maan
den buiten de cao's hebben betaald.
Met een dergelijke handelwijze, zoals
in de vleeswarenindustrie en de ha
vens, hebben de werkgevers het ge
bouw van de sociale zekerheid een
wankele basis gegeven. De stijging vun
de uitgaven uit de sociale fondsen zal
op een of andere manier moeten wor
den opgevangen, waarschijnlijk door
een premieverhoging, die iedereen dan
treft.
Bij de handhaving van de koopkracht,
ook voor de trekkers van sociale uitke
ringen, heeft de Vakbeweging ook ge
keken naar de stijging van de tarieveD
van de gemeentelijke diensten, zoals
het openbaar vervoer en de onroerend-
goedbelastlng. Het CNV heeft getracht
een gemiddeld cijfer aan te geven voor
deze stijging, die van gemeente tot ge
meente verschilt, de FNV heeft dit niet
gedaan. De vraag bij zoiets rijst, welke
gemeentelijke prijsstijging wel en niet
de koopkracht aantast. Bij vele ta
riefsverhogingen staat een verbetering
van de dienstverlening ten grondslag.
Een ander moeilijk hanteerbare zaak ln
de koopkrachthandhavlng is de aard
gasprijsverhoging, waarover de vak-
beween g is gevallen. Deze aardgas-
prijsverhoging werkt in de lonen door
via de prijscompensatie, de daarover
betaalde BTW weer niet. Duidelijk is de
afgelopen weken geworden, dat men
met deze aardgasprijsverhoging in het
koopkrachtverhaal eigenlijk niet zo erg
goed raad weet.
Zo wordt er met natte vingers, maar
ook met soms drie cijfers achter de
komma gestoeid om de koopkracht
voor Jan met de Pet te handhaven. Die
stoeipartijen zijn soms vermakelijk,
maar soms ook ergerlijk. Want nog
niemand blijkt te hebben geleerd, dat
juist de mensen wie het aangaat er geen
snars meer van begrijpen. Is het dan zo
verwonderlijk, dat de werknemers alle
mooie kretologie van de afgelopen tijd
gewoon vertalen in: iedereen kan het
me doen, ik wil meer poen?
Wel duidelijk is, dat bet nu van de
werkgevers afhangt, wat er het ko
mend jaar gaat gebeuren. Houden die
op alle fronten het been stijf; zoals ze
de afgelopen jaren hebben gedaan, dan
lopen ze de kans hun eigen glazen in te
gooien. Een hete zomer zal dan het ko
mend voorjaar wel eens heel vroeg
kunnen beginnen. En dan gaat het he
lemaal niet meer om de handhaving
van de koopkracht, maar om de vraag,
wat de werkgevers nu doen met hun
winsten. Of zij bereid zijn die te ge
bruiken voor meer werk in de bedrij
ven, of dat zij die gelden in het buiten
land gaan investeren. Ook daarmee
zullen de werkgevers de koopkracht,
wat daar ook onder moge worden ver
staan, aantasten.
Minister Albeda
^Lfgezien van het eiland Java, is Ne
derland één van de meest dicht be
volkte gebieden in de hele wereld. Nu
zijn er ook in Nederland grote verschil
len in bevolkingsgedichtbeid. Het hele
Zuid-Westen is schaars bevolkt in ver
gelijking met de vierhoek Rotterdaro-
Utrecht-Amsterdam-Den Haag. Maar
hoe dan ook, gemiddeld over ons hele
land genomen hebben we een dergelij
ke hoge bevolking per vierkante kilo
meter dat die slechts met verbazing en
ongeloof aanschouwd wordt door in
woners van vele andere landen.
Op die paar miljoen hectare die Neder
land klein is. leven we niet met 14 mil
joen mensen len nog meer in de toe
komst i. we werken er in velerlei bedrij
vigheden. we hebben nogal wat indu
strie. we verhandelen het een en ander -
over weg en over water via tamelijk gro
te havens). We recreëren er, we bouwen
er bij het leven en tenslotte bedrijven
we er ook nog land-"en tuinbouw.
Hoe je het ook bekijkt, Nederland is
tamelijk klein voor al die aktlviteiten.
Het is niet zo verwonderlijk dat wij al
sinds de middeleeuwen bezig zijn ons
kleine lancfje wat groter te maken via
inpolderingen. Immers water hebben
we overal meer dan genoeg en land-,
leef- en werkruimte veel te weinig. Zo
hebben we eerst een aantal binnenme
ren drooggelegd, In het Zuid-Westen
werd iedere keer weer een stukje droog
gevallen schor bedijkt - dus ingepol
derd. Naarmate de bevolking sneller
groeide, nam gelukkig ook het tech
nisch vernuft van de inpolderaars en
bedijkers toe Zodoende zijn we van
daag bezig met Delta-werken en grote
inpolderingen bij het IJsselmeer. Op
stapel staat de Inpoldering van de Mar
kerwaard. Juist rond die laatst geplan
de inpoldering is deze weken nogal wat
soesa ontstaan. D'r zijn groepen die
zo'n inpoldering onwenselijk vinden.
Het kabinet neemt deze weken een be
slissing over al dan niet inpolderen van
de Markerwaard.
Het landbouwbedrijfsleven in Neder
land heeft veel belang bij die inpolde
ring. Vöör daar nader op in te gaan la
ten we eerst een geluld horen uit de
hoek van de tegenstanders van inpol
dering. Die tegenstanders zijn verza
meld in de vereniging tot behoud van
het Usselmeer. Wie mocht denken dat
müieu- of visserljmotieven de belang
rijkste rol spelen bij de argumenten te
gen inpoldering vergist zich. Dhr.
Voogd, voorman van deze club heeft als
voornaamste reden om tegen te zijn,
dat onze Nede'rlandse samenleving op
de verkeerde weg is: „tegen onze maat
schappij is niet op te polderenvoor een
samenleving die eindelijk eens ophoudt
met zichzelf voorbij te hollen, is op het
oude land plaats genoeg...We moeten
(in Nederland) niet meer inpolderen,
niet meer uitbreiden. Maar we moeten
'inbreiden'. Geen slaapsteden vol
groene weduwen bouwen in de Mar
kerwaard, slechts bereikbaar via dure
wegen in energie-verslindende auto's,
maar de bestaande steden weer ge
schikt maken voor bewoning. U ziet. te-'
genstanders vanuit de hoek van de pure
maatschappijkritiek, motieven van
milieu, visserij of recreatie zijn
hoogstens van ondergeschikt belang.
'e land- en tuinbouw heeft wellicht
ook wel een paar kritische opmerkin
gen te maken bij de instelling van onze
samenleving, maar gaat bij haar ar
gumenten toch maar uit praktisch
oogpunt uit van de bestaande maat
schappij en haar ontwikkeling. De
realiteit is vandaag dat per jaar onge
veer 12.000 ba. goede landbouwgrond
gaat aan woningbouw, wegenaanleg,
recreatievoorziening etc. De plannen
van de vorige en deze regering op het
terrein van reserveren van natuurge
bieden beslaan totaal 200.000 hectaren
(100.000 ha beheersgebied, 100.000 ha
reservaat). Als de plannen van de rege
ring doorgaan dan zou bij inpoldering
van de Markerwaard ongeveer 40.000
ha bestemd zijn voor de land- en
tuinbouw. De - grote - rest is voor na
tuurgebieden, recreatieterrein, wo
ningbouw en eventueel een tweede
luchthaven.
Bij inpoldering zal het nog minstens 15
jaar duren voor de eerste hectare voor
de landbouw ter beschikking komt.
Een eenvoudige rekensom leert dat
omstreeks 1995 de land- en tuinbouw in
het allergunstigste geval 200.000 hec
tare hebben moeten afstaan, waar
schijnlijk is dat bij de huidige ontwik
kelingen en plannen eerder 300.000 hec
tare
Is het ln dat licht gezien overdreven te
zeggen dat iedere meter grond in de
Markerwaard voor de landbouw goud
waard is? D'r zijn wel eens leden die
beweren dat het geven van gronden in
de Markerwaard aan de landbouw be
vorderen is van de huidige zuivelover-
schotten Maar kan iemand zodanig in
de toekomst kijken dat hij weet of wij
over 15 a 20 jaar een zuiveloverschot
dan wel een tekort hebben? Vast staat
in ieder geval dat ook bij inpoldering
van de Markerwaard de landbouw er
geen grond bij krijgt, maar in het beste
geval er bijna 200.000 hectare op ach
teruit gaat De grond die ter be
schikking kan komen ln de Mar
kerwaard voor de landbouw is heel hard
nodig voor de duizenden bedrijven die
nog het slachtoffer zullen worden van
de expansiedrift van de woning-en we
genbouw en van de industrie. Een
voordeel is bovendien dat de grond in
de Markerwaard uitstekend geschikt is
voor akkerbouw maar vooral voor de
tuinbouw. De laatste sektor, vooral ge
concentreerd in de overvolle Randstad
zou - voor een deel althans - nieuwe
kansen krijgen in de polder.
Terwille van de lengte praten we maar
niet verder over het grote belang van de
landbouw bij ruilverkavelingen en lan-
dinrichtlngsgebieden. Die laatste kun
nen pas goed geliikken bij vervangende
gronden ln de nieuwe polders. We willen
"tenslotte wel even de werkgelegenheid
erbij halen - het gebrek aan werkgele
genheid is één van de grootste natio
nale problemen.
Als er een projekt is dat een geweldig
brok werkgelegenheid met zich mee
brengt, is het wel de inpoldering en in
richting van zo'n geweldig groot stuk
toekomstig land. Hoe onzinnig handelt
een regering die enerzijds miljarden
besteedt aan het bevorderen van de
werkgelegenheid en anderzijds zo'n
projekt laat liggen. Nog afgezien van
landbouw-belang, re creatie voorzie
ningen. woningbouw, lucbthavenaan-
leg en toekomstige natuurgebieden.
mr. Gerard W. Smallegange
(Van onze correspondent
DHarm Botje)
e Egyptische president Sadat heeft
zich, aan de vooravond van de ver
jaardag van zijn Jeruzalem-reis, 19 no
vember. met veel overgave op de
Egyptische binnenlandse politiek ge
stort. Dat is nodig ook want bin
nenkort hoopt de Egyptische regering
bij het parlement de staatsbegroting
in te dienen en dan moet blijken wat er
met een zo gevoelige zaak als de Egyp
tische voedselsubsidies gaat gebeuren.
Echt tevreden kan Sadat over de afge
lopen periode niet zijn. Niet alleen ver
keert het Israèlisch-Egyptische overleg
over de Palestijnse autonomie zich in
een impasse, met de komende Ameri
kaanse presidentscampagnes voor de
deur en een toenemende heibel aan het
Israëlische regeringsfront lijkt een
doorbraak in die besprekingen verder
dan ooit
Men vreest in Cairo dat het wel tot eind
volgend Jaar en wellicht nog langer kan
duren voordat er werkelijke vooruit
gang ln de Palestijnse zaak komt.
Daarnaast is men aan de Nijl nogal ge
frustreerd over de werkelljka invloed
die Egypte op de gang van zaken kan
uitoefenen. De Amerikaanse regering
heeft in de diplomaat Sol Lrnowltz een
nieuwe bemiddelaar aangewezen om
dat de oude. Robert „Bob" Strauss zo
weinig gang in de onderhandelingen
zag zitten dat hij zich gekweld terug
trok. In de Egyptische topleiding is de
teleurstelling over het weinige wat tot
nu toe is bereikt zo voelbaar dat hoge
functionarissen in Cairo onofficieel
voorspellen dat voor het eind van het
jaar de zaak best eens stuk zou kunnen
lopen.
„We kunnen niet eeuwig blijven wach
ten zo zei een topman van het Egypti
sche ministerie van buitenlandse zaken
gistermiddag „Als de zaak rond de be
sprekingen zich op die manier doorzet
zit de zaak zo muurvast dat er geen
wrikken aan is en de hele vredesrege
ling in het Midden-Oosten ln gevaar
kan komen". Hoewel officieel men zeer
gematigd en zich van tijd tot tijd zelfs
vriendelijk over de Israëlische regering
uitlaat, is dat binnenskamers allesbe
halve het geval. De Egyptische toplei
ding beschuldigt achter de schermen
de Israëli's onder meer van chantage,
woordbreuk, opzettelijk treuzelen en
onoprechtheid, kortom de onvriende
lijkheid kan niet op.
Tot nu toe heeft het Egyptische staats
hoofd steeds een meegaande politiek
ten aanzien van de Israëli's kunnen
doordrukken, in de hoop ,dat de zo ge
schapen vertrouwensbasis tot resulta
ten zou lelden. Onlangs heeft echter de
harde vleugel binnen de regering, ge
vormd door onder meer minister van
buitenlandse betrekkingen Boutros
Ghali en de premier, Mustafa Khalil.
een opvallend succes behaald, ten kos
te van het altijd optimistische staats
hoofd. Inzet van de rel was de Egypti
sche ollevoorziening aan Israël, die het
komende jaar twee miljoen ton gaat
bedragen.
Olie
De Israëli's hadden die olie willen ko
pen tegen de geldende OPEC-prijzen
maar vooral het ministerie van olie in
Cairo, gesteund door de premier, heeft
zich daar met hand en tand tegen ver
zet. Zelfs een openlijke belofte van Sa
dat in ieder geval het eerste jaar Israël
voordelig olie te leveren mocht niet
baten. De minister van olie, Ezz Ed-Din
Hillal maakte maandag trots in het
parlement bekend dat Egypte Israël
olie levert op normale voorwaarden,
zoals die voor alle Egyptische afne
mers geldt, en dat van een speciale
prijsregeling geen sprake is. Naar ver
luidt zou de minister, gevolgd door zijn
ambtenarentop, hebben gedreigd ont
slag te nemen als zijn inzichten in de
olieverkoop niet de doorslag gaven en
Sadat heeft daarbij bakzeil moeten ha
len.
Israël kan nu olie kopen tegen de gel
dende veilingprijs die, wat Egypte be
treft, wordt bepaald door de prijzen op
de vrije markt. Een tweede slag voor
Sadat is het geringe vertoon dat de
verjaardag van zijn reis naar Jeruzalem
volgende week maandag gaat opluiste
ren. Oorspronkelijk was het de bedoe
ling van het staatshoofd op die dag bij
de berg Slnai de eerste steen te leggen
voor een complex dat een moskee, een
kerk en een synagoge moet omvatten.
Die steenlegging gaat gewoon door
maar de festiviteiten er omheen - er zou
een internationaal muzlekgala worden
georganiseerd - is op de lange baan ge
schoven. Ook de vele buitenlandse
hoogwaardigheidsbekleders die Sadat
by zyn steenlegging aanwezig had wil
len zien zoals de Amerikaanse presi
dent Carter, premier Begin en de paus
komen niet. Al met al wordt het een vry
geruisloze vertoning en dat is iets wat
de nogal ydele Sadat weinig deugd zal
doen.
Op het binnenlandse front heeft het
staatshoofd het evenmin makkelijk.
De steeds sneller stijgende prijzen, de
huisvestingsmisère en de tot een ramp
uitgroeiende overbevolking maken
dat het regime een aantal drastische
maatregelen moet nemen wil de zaak
in Egypte zelf niet in de soep lopen.
Daarnaast is er de staatsbegroting,
zijn er de af te lossen schuldenlast en
het door Sadat gelanceerde plan van
een uitgebreide financiële hulp aan
Egypte die ver achter blijft bij wat hij
zijn onderdanen had voorgehouden.
De kribbigheid over de steeds maar
duurder wordende groenten, de moei
lijkheid met de vleesvoorziening, de
zeep- en slgarettencrisis - er zyn al
maanden büna geen sigaretten of
Egyptische sigaretten of pakken
groene zeep te krijgen - maken er de
Egyptische burger bepaald niet vroUj-
ker op. zeker niet na alle fraaie voor
spiegelingen die hem zyn gedaan.