iisay geeft je vrijheid te bewandelen Nieuwe opnamen Mozartwerken Werktester: trefzeker toneel door soberheid en directheid REUS VERHOEVEN: Onrecht, al tien jaarlang... Witte-prijs voordichter Eyckmans Filmhuis Hoketus Koffieconcerten Brasil Tropical Scapino Seth Gaaikema IOT i NOVEMBER 1979 „oere". die in 1928 werd geboren, studeerde 'lijsbegeerte en godsdienstgeschiedenis In toerde hij op een proefschrift, getiteld „De •an de voet". Hij heeft meer dan 20 boeken ,orer uiteenlopende, meest filosofische on Ook de columns, die het weekblad De Tijd en 'jjj De Gelderlander en De Stem van hem f;n voornamelijk filosofisch van aard Hij -•uk boeken. us leraar klassieke talen aan het Jeroen •n Den Bosch. Hij woont in Udenhout in laatste boek Herinneringen aan mijn m het Brabants geschreven Andere Verhoeven zijn „De schaduw van een haar'' iteratuurt„Boven de boomgrens" een tra ier Huysman ,-„Er zijn niet zo ssayisten. Daarom ,1 rekening mee ge lik ooit zo'n prijs krijgen. Niettemin [verrassing toen ik mij deze onder- toegekend. Een Ktiging van wat je namelijk dat je eUYij «langrijke dingen bet m'e bundel essays die eerder verschenen in De Stem en Bra- bantiaien „Een vogeltje in mijn buik' 'over kindertaal i Cornells Verhoeven kreeg al eerder een letterkundige pnjs, namelijk de provinciale prijs <van N -Brabant i voor literatuur-1963. een onderscheiding die onder an deren Anton Coolen en Anton van Duinkerken al eerder ten deel was gevallen Cornells Verhoeven (5Iiis na Anton van Duinkerken de tweede Brabander die de staatsprijs voor letterkunde ontvangt Behalve eerder genoemde boeken heeft hij verder nog op zijn naam staan Symboliek ran de Sluier. Rondom de Leegte. Inleiding tot Verwondering. Buiten kant van het Verdriet en Filosofie van de Troost. In 1977 kwm Folteren om Bestwil uit Zijn werk wordt door Am bo 'Baarn uitgegeven. is, S i. -lecht uit bra fijjl "3 .erken prestatie overheid n* tóe CT-IHT •Geefbeeldende kun- de contraprestatie mogelijk opdrach- [Ko heeft, moet voor u wel gereed werk In beide gevallen kI tan de werken af- chl wordt aan min- tlfl. Werk dat niet in («naakt, moet voor de gemeenten en Ibet rijk worden on- tadviesneer.dat de __:.ssie complemen- ,e iceraenmg beelden- "^adestaatssecretaris heeft gegeven haar voorstellen 0 j jaar zien uïtge- fcensin de loop van lofer nog wat te t te passen is t commissie voor e ministeries van Kale zaken hun ge- alwoordelïjkheid kunstenaarsre- iprestaBé duidelijk 1 Dat gebeurde na- IIW9 beroering was nder meer een be- Rijksmuseum in interpellatie in moe was het besluit Cardeniers Uit de >'an de centrale '.dat zij voor zoveel 'tillen niet alleen numentale werken opdrachten voor i„3iH «Dd, Voor het for- apt n it opdrachten moet met de betrokken Btenaar Daarbij worden gehouden latbeidsvermogen. !sworcien van een I oil vo°rzleningsperio- tntrale commissie, «missie heeft voor 'Ook voorwaarden v. IBderingen mogen 9K Invloed op vast- «randeweeksom. werk van de Kdl overgenomen J dtffi geen nadelen rentrale commissie «odig dat er altijd Bgenomen. Het is de kunstenaar op -g «Prestatieregeling zijn produktie akc koopi -ff Estenaar kW FA.W.„ wetI 35;; It*» prettig dat het een onderscheiding is voor zijn gehele oeuvre en niet voor één of enkele bijdragen „Cultuurfilosoof, ja. als het departement van CRM mij zo noemt, dat is inderdaad vaag genoeg om juist te zijn.. Verhoeven noemt als groot voordeel van het essay de grote vrijheid die het de schrijver biedt. ..Ik kan er mijn denkbeelden in kwijt op een wijze, die mij het meest ligt. Ik geef er de voor keur aan in de mij toegewezen ruimte een gegeven te bespreken. Dal kan gaan over rouw. verdriet. Het essay- geeft je. ook qua vormgeving, dc gele genheid associatief te denken. Dat wil zeggen dat het essay je van de ver plichting van een strikt logische ge- dachtengang ontslaat en je de vrijheid geeft zijwegen le bewandelen, wat niet mogelijk is als je louter wetenschappe lijk bezig bent. Ja. het zijn altijd cul- stemgeluid van de Hcollprijs-winnaar. le- Blfii en cultuurfilosoof (loeven, klinkt wat mat. hoog tempo gelukwen- ide51-Jarige Brabander lipunt is geworden van ,eiidejournalisten, is hij i«klulsterd Een lichte waarschijnlijk: best kwijt dat hij ide'j! ia staatsprijs Hij acht J ii! op deze manier de usay m de Nederlandse gehonoreerd Om de je pijjs naar een „be- B"-2uteur Het is ook tuurfilosofischc beschouwingen. Bij voorbeeld over democratisering - de lof van de ondeskundigheid - of over de lauwheid - de temperatuur van het le ven. Ik heb nu iets meer. maar 3" gra den als gemiddelde menselijke li chaamswarmte, dat is een lauw. maar vitaal element". De onderwerpen die Verhoeven behan delt. zijn niet erg alledaags. In ieder ge val is voor een groter publiek zyn werk betrekkelijk ontoegankelijk door de wijze waarop hij de zaken bespreekt-. Veel mensen vinden mijn werk moei lijk. Ik vind dat niet Het vergt wat in spanning om er door te komen En de stukken die ik schrijf, zijn ook niet zo populair Het is mogelijk dat dit veroor zaakt wordt door het feit dat ze w einig houvast bieden De lezer krijgt zelden of nooit een conclusie aangereikt Een es say is „een poging", niet „een resul taat Ik heb het gevoel dat de mensen wel eens denken- al die moeite doen. en dan wordt me de weg nóg niet gewezen. Welnu, dat klopt Ik draag geen oplos singen aan". Verhoeven heeft een lichtelijk Vlaamse tongval. „O ja. klink ik zo zuidelijk? Ik ben in Udenhout. bij Tilburg geboren. Een echte Brabander Dal ik na Van Duinkerken de tweede Brabander ben die de staatsprijs krijg, vind ik aardig. TV hen benieuwd wanneer ze gaan uit rekenen hoeveel Drenthenaren de prijs al hebben gekregen" De schaduw van een haar", een ver handeling over de antieke literatuur, is zijn laatste werk en dit jaar verschenen (bij Ambo. Baami Het is echter niet meegeteld bij de beoordeling door de jury. die de minister van CRM ad viseert. omdat hij de P C Hooftprijs voor 1978 heeft gekregen. Het klopt dan ook dat de jury „Folteren om bestwil" (in 1978 gepubliceerd i Verhoevens laatste boek noemt Leraarschap Cornelis Verhoeven vindt het i bineren van schrijven en lesgeven iklassieke talen aan het Jeroen Bosch College in Den BoschI niet gemakke lijk. Toch weet hij niet of hij het le raarschap zou kunnen missen. „Les geven is een prettig vak". Hij heeft geen voorkeur voor bepaalde Neder landse auteurs. Wel - uiteraard - voor de grote klassieke filosofen. „Die kun je op elke bladzij openslaan, die boeien altijd". Hij noemt zichzelf doodverlegen" Daarom ziet hij ontzet tend op tegen de uitreikingsplechtigheid, waarvan de datum overigens nog niet vaststaat ..Een vreselijk ritueel. Maar ik zal me er niet aan onttrekken" zaterdag 17 november 10.30 uur Nationale Manifestatie l'trechl. Congrescentrum Jaarbeursgebouw FTvTiaflb Stichting Hulp aan F%poeas in Nood DEN HAAG - De dichter Jozef Eyckmans heeft de 'Witte-prijs' gekre gen. Hij ontving de legpenning en 2.000 gulden in de leeszaal van de nieuwe oi litteraire sociëteit 'De Witte' aan het Plein in Den Haag. DE VESTE. GOES Het Werkteater met 'Etiketten plakken Spelers. Olga Zuiderhnck. Rense Rgyaards. Helmert Woudenberg en Frits Lambrechts De fe nieuwe produktie van het Werk teater uil Amsterdam laat aan duide lijkheid niels te wensen over. Zonder overbodige franjes aan decor en kos tuums zorgt dit viertal voor een kleine anderhalf uur toneel dat door de een voud en directheid indruk maakt. Ook donderdagavond in De Veste in Goes bleek hoe trefzeker het Werkteater to neel maakt. Zonder ook maar eén moment politiek- schreeuwerig te worden wordt het the ma werken en vooral niet-werken aan gepakt. Dat gebeurt nu eens niet door vakbondsbazen, schofterige directeu ren en oproer kraaiende arbeiders op het toneel te zetten, maar gewoon door mensen te laten zien. die hun gevoelens uiten of dat juist niet doen of kunnen Heel gewoon zijn die mensen en ze wor den zo herkenbaar en echt neergezet dat het onmogelijk is je als toeschouwer aan hun uitstraling te onttrekken. Dat betekent de ene keer dat je met een schrijnend gevoel wordt achter gelaten een andere keei kun je mild lachend toekijken maar tegelijkertijd verdraaid goed weten dat het allemaal waar is. Daarin ligt nu precies ook het trefzeke re van dit toneeiprodukt. De meestal korte scènes en liedjes waaruit de voor stelling opgebouwd is reiken verder dan het thema werkloosheid zelf Steeds worden lijnen doorgetrokken naar wat iemand voelt, wanneer hy ontslagen wordt, er niet meer 'byhoort en doodgewoon niet weet wat hij de hele dag moet gaan doen. Het gaat er eindelijk niet eens om hoe men vindt en denkt dat mensen zonder werk zich voelen Daar wordt overigens af en toe meedogenloos naar uitgehaald zoals in de scène waarin de werkloze Bert bij zijn vroegere collega en diens echtgeno te voor oppas speelt Hij leest de baby een stukje voor uit het boekje Niks doen. da s ook geen werk dat de vrouw hem gegeven heeft. Het wrange van de 'leuke tips' voor werklozen die daarin staan wordt overtuigend duidelijk De ze voorstelling laat emoties zien die echt zijn, maar helaas al te vaak ver borgen blijven. Woede, machteloos heid, wraakzucht, eerzucht en onver biddelijke teleurstelling het zit er alle maal in en Olga Zuiderhoek. Rense Royaards. Helmert Woudenberg en Frits Lambrechts laten het uiterst ge controleerd en ongedwongen naar bui ten komen. Opvallend is het uitgekiende gebruik van een paar liedjes door de voorstel ling heen Die liedjes zorgen door hun melodie en tekst voor een moment be denktijd. een verstilling van gedachten en sluiten tegelijkertijd perfect bij de rest aan. Het lijkt het Werkteater niet te doen te zyn oplossingen aan te dragen, zo die er al zijn. Veel meer worden din gen gesignaleerd, even aangestipt zon der overvoerde uitvallen of drammerige lessen. Er is vaak plaats voor humor, soms wrang maai vaak mild en altijd reëel. Heel gewoon is deze voorstelling eigenlijk, net als de meeste mensen Werkteater bezit het bijzondere vermo gen uit soberheid een beetje warmte le laten onts.taan dat is een aangename gewaarwording De jury meende met haar keuze een zuiver en sterk dichterschap te eren dat zich in trotse bescheidenheid door diepgang en kracht onderscheidt Zij kende de prijs toe voor het gehele werk en speciaal voor de bundel De omtrek van een woord'. Eyckmans is 72 jaar geleden in Gorin- chem geboren, woont in Den Haag. was er musicus en debuteerde eerst als auteur in 1955. Hij publiceerde acht bundels en het komend voorjaar ver schijnen er nog twee. naar hij aankon digde. 'De Witte-prijs' werd twee jaar geleden ingesteld voor werk van een Haagse auteur of waarin het Haags element een rol speelt. De eerste laureaat was Hella Haasse. Filmhuis Jeugd en Muziek vertoont de komende dagen een antal Duitse films. Dat zijn achtereenvolgens 'Die Links handige Frau' van Peter Handke (ge maakt in 1977). 'Messer im Kopf van Reinhard HaufT (gemaakt in 1978) en 'Das Triadische Ballett. Mensch und Kunstfigur'. 'Die Linkshandige Frau wordt van avond. vrijdag, vertoond in het Kuiper- spoorttheater te Middelburg, zater dagavond in De Villa te Goes, maan dagavond in De Piek te Vlissingen en woensdag in De Zwaan te Oost- Souburg Aanvang half negen, de voor stelling in De Piek om negen uur. "Mes ser im Kopf wordt vertoond in het Kuiperspoorttheater op vrijdag 23 no vember. in De Villa op zaterdag 24 no vember, in De Piek op maandag 26 no vember en in De Zwaan op woensdag 28 november Aanvang half negen, in De Piek negen uur 'Das Triadische Bal lett' wordt vanavond en morgenavond vertoond voor en na de hoofdfilm 'Die Linkshandige Frau' V an twee van Mozarts meesterwer ken verscheen dit najaar een nieuwe opname. Decca tekende voor beide: men zette Herhert von Karajan. de Wiener Philharmonikcr en een keur van solisten in voor een verse registra tie van 'Le Nozze di Figaro'. Georg Sol- (i legde met het London Philharmonic Orchestra cn een evenzeer gerenom meerd gezelschap solisten 'Don Giovanni' vast. Beide albums hebben tal van kwaliteiten, maar over het ge heel genomen gaat onze voorkeur uit naar 'Don Giovanni'. Dat is niet alleen, omdat Don Giovan ni' - althans met de maatstaven van vandaag - meer diepgang heeft dan Fi garo. Een paar eeuwen geleden lag dat wellicht anders hoe Da Ponte in zijn libretto de revolutionaire trekjes had weggemasseerd, ten tonele verscheen niettemin bedienend personeel, dat de aristocratie te slim af was: dat ging te gen de maatschappelijke orde in en het verhaal gaat. dat Mozart zelf keizer Frans Joseph grote delen van de par tituur moest voorspelen voor deze zijn zegen aan de opvoering gaf. 'Figaro' - dat is - vooruit maar maatschappijk ritiek, dat is humor, liefde, bedrog en jaloezie Alleen. Don Giovanni is zoveel meer. „Er is nauwelijks een menselijk trekje, dat in Don C-iovanm niet aan de orde komt." schreef Hugh Spikes in zijn boek over beroemde Mozart-opera's. „Liefde, haal. smart, humor, toewij ding. vernedering, hyprocrisme, wreedheid, twijfel, angst en dood' alles behalve geboorte en notoire dronken schap wordt uitgedrukt in muziek en is toegesneden op een drama, dat Mozart een unieke gelegenheid bood voor mu zikale karaktertekening Dat alles klopt wat ons betreft - maar op zichzelf is hetk het kwikzilver van 'Fi garo' ons zeker zo lief als het brons van Don Giovanni Dal de wijzer ditmaal doorslaat naar Giovanni heeft te ma ken met de appreciatie van de uitvoe ringen. Von Karajan heeft in 'Figaio' de meest evenwichtige bezetting en in de Wiener Philharmoniker een ideaal Mo- zart-orkest tot zijn beschikking Jose van Dam (Figaro). Ileana Cotrubus (Suzannar Tom Krause (graaf Almavi va). Anna Tomowa-SSntow (gravin) en Frederica von Stade (Cherubino) opereren op hoog niveau, de kleinere rollen sluiten goed aan Ze moeten noehthans èèn bezwaar zien te over winnen: de druk. waaronder Karajan ze door zijn aanpak van de muziek zet. Zijn tempi zijn aan de zeer straffe kant. zeker in de eerste helft van de opera. Een van de meest sprekende voorbeel den ter toetsing van de waardering is de ouverture,muziek van een nerveuse beweging, van een prikkelende onrust (Paui Nettii Karajan breekt met zijn aanpak waarschijnlijk het snelheids record in dit stuk - maar het breken van records hoeft in de muziek niet zonder meer een verdienste te zijn. Mozart mu zikale karaktertekening komt - on danks de voortreffelijke Philharmoni- ker - aidus niet altijd tot zijn recht, zoais het effect van de hoorns, in Figaro's aria over de mannen met hoorntjes op toont De opname biedt - in tegenstelling lot Don Giovanni - voldoende thcatercf- fecten. maar heeft een beetje de am biance. die men bij de opname van een Wagner-opera zou verw achten. Goede stereo-werking weliswaar, maar met een accent op dc diepte en daardoor minder spits dan bij een Mozartopera past. In dat opzicht is de registratie van Solti in lichter tinten gevat. Solti kiest in Don Giovanni ook rappe tempi, maar hij gaat nét niet over de grens, die Karajan af en toe wel pas seert. Het London Philharmonic Or chestra zet zich voor hem - en Mozart naar men mag aannemen - zeer in en doet in rankheid van musiceren nau welijks voor de Weense musici onder In de bezetting van Don Giovanni zijn de kwaliteitsverschillen tussen de solisten groter dan by Von Karajan Bernd Weikl iGiovannii en Gabriel Bacquier (Leporelloi vormen een uitstekend duo. Margaret Price is als Donna Anna de stei van de set. Sylvia Sass is een wat bleke Donna Elvira De uitvoering cu muleert naar het slot en dat maakt me de. dat de som van het geheel meer is dan de verschillende delen C. FigaroVon Karajan. Wiener Philharmoni kcr. koor van de weense Slaatsopera Jose van Dam Figaro Ileana Cotrubax Sman na j. Tom Krause graaf AlmavivaAnna Tomotoa-Sifitow 'gravin, Frederica von Stade CheritbinaiJules Bastin 1 Bartolo>. Jane Berbié 1 MarctUinnHeinz Zedmk Ba- sihoi Zollan Kelemen Antonio, Kurt Equi- luz 1Don Curzioi. Christtane Berbaux Bar- barinoi. Decca Dl32Dl, Don Giovanni Solti. London Philharhionic Orchestra. London Opera Chorus. Bernd Weikl tGiovanni) Margaret Price IDonna Anna 1. Stuart Burrows lOttavioi. Sylvia Sass 1ElviraGabriel Bacquier 1LeporelloiLucia Popp 'Zerlinai. Alfred Sramek Masettoi Kurt Moll iCommedatorei, Decca D162D4 1. PZC/kunst 21 De groep Hoketus geeft morgenavond, zaterdag vanaf half negen een uitvoering in het Kuiperspoorttheater te Middelburg. Op het programma slaan Les Moutons dc Panurgue van Frederic Rzweski. Hoketus van Louis Andriessen. Clapping Music van Steve Reich en Tarn Tarn van Diderik Hagenaar Hoketus zal worden gespeeld door de gehele groep en is gecomponeerd in 1975-1977 Het stuk duurt 45 minuten en geeft commentaar op de zoge naamde Amerikaanse Minimal Music van rond de jaren '70 Groep en stuk ontlenen hun naam aan de hoketus-techniek. waarbij verschillende groe pen van) instrumenten om beurten één toon van een melodie of ritme spe len Deze techniek is in het westen sinds de 15e eeuw niet meer in gebruik, maar in verschillende'vormen van volksmuziek in Zuid Amerika en Afrika ver ontwikkeld. De compositie is geschreven door Louis Andriessen. zater dagavond één van de uitvoerenden in samenwerking met de andere leden van de groep Het concert in de Kuiperspoort is georganiseerd door Jeugd en Muziek 1foto Riemensi IVIarien van Staalen (cello) en Frederic Meinders (piano) geven zondag een koffieconcert in de foyer van de Concertzaal te Middelburg. Het pro gramma van dit concert, dat om 11.30 uur begint, vermeldt onder andere werken van Chopin. Beethoven en Rachmaninov. Marien van Staalen (geboren in 1947) studeerde bij Jean Decroos aan het Conservatorium van de Vereeniging 'Muzieklyceum' te Amsterdam. Frédénc Meinders (geboren in 1946) studeerde bij Jan de Man aan het Koninklijk Conservatorium in Den Haag De samenwerking tussen Marien van Staalen en Frederic Meinders dateert van 1973. In 1977 werd het duo de Johan Wagenaar-premie toegekend voor zijn uitvoering van Ort hels tweede cellosonate Dit voorjaar is van de twee musici een eerste grammofoonplaat uitgebracht Ook het Nederlands Harpensemble is zondag te beluisteren tijdens een koffie- en een sherryconcert. s Ochtends is het ensemble vanaf 11.30 uur actief in de Muziekschool te Hulst Uitgevoerd worden onder andere werken var. Bach. Danzi en Ibert Het sheyry-concert wordt in Vlissingen gegeven Vanaf 16.30 uur brengt het ensemble in het Vestzaktheater werken ten gehore van onder andere Mozart en Schubert Het Nederlands Harpensemble bestaat uit Joke Willing-Brethouwer iharpi. Joke Vermeulen (altviool). Pieter Ode (fluit). Peter Thoma (viool) en Henk Lambooy (violoncel) In de Prins van Oranje le Goes is dinsdag 20 november de Zuid-Ameri kaanse show 'Brasil Tropical' te zien. De show wordt vooral gekenmerkt door kleurige decors, exotisch uitgedoste mulatten danseressen en ac robatische dansers. Het geheel wordt omlijst door de muziek van een groot orkest waarin ritme centraal staat. Hoogtepunt vormt de grote finale 'Carnaval in Rio', een ode aan het grote Braziliaanse feest. De voorstelling in Goes begint om 20.00 uur en de organisatie is in handen van BSC. Het Scapino Ballet geeft woensdag 21 november een voorstelling in de Middelburgse Schouwburg. Op het programma staan vier balletten: 'Twee op een bank' van Henk Knaap. 1x3-2x39 van Fernand Daudey, 'Peter en de wolf van Robert Thomas en 'Impressies' van Job Sanders. Het zal duidelijk zijn dal de titel niet alleen op een njatematische formule slaat, maar op het aantal jongens en meisjes dat in dit ballet meedoet. De Slavische dansen van Dvorak zijn niet alleen gebruikt als muzikale basis van de choreografie, maar ook voor de geografische placering voor wat betreft het folkloristische element I m pressies Het ballet 'Impressies' is een ballet, dat uit zeven deeltjes bestaat. Deze deeltjes zijn geïnspireerd op schilderijen van Paul Klee. een duitse kun stenaar. die in 1879 in Bern wgrd geboren en niet alleen schilderde, maar tevens een grote muzikale begaafdheid bezat. Hij combineerde in zijn w erk het beslaande, datgene wat men kan zien en het onbekende, dat uit de gee->t van de schilder zelf komt. De schilderijen van Klee zijn sprankelend van kleur en van compositie. r.:et statisch doch ze kenmerken zich dOQr beweging. De speelse geest van Klee kwam :r. zijn meeste werken duidelijk tot uitdrukking en wie het oeuvre van Klee kent. hoeft het niet te verwonderen in Job Sanders een choreograaf te ontmoeten, die door het werk van Paul Kiee gegrepen werd er. een aantal schilderijen koos om deze m werkelijke bewegingen om te zetten Toen de zwijgers gingen spreken heet de nieuwe one-man show van cabaretier Seth Gaaikema Don derdag 22 november ts het pro gramma te zien tn het Ledeltheater in Oostburg Slagwerker Cor van den Berg. bassist Due du Bois. gita rist Jan Blok en pianist Henk van Dijk verzorgen de muzikale bege leiding. Seth 's show begint om 20.00 uur

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1979 | | pagina 21