GELUIDS
FILM
Een deur 'afhangen':
niet zo ingewikkeld
Licht in de donkere hoeken
grenzen nog
niet in zicht
zijn in
vrije
tijd
Houtsnijwerk weer
in de belangstelling
Soorten
klimop
V?; 1
v
PZC/zaterdagkrant
ZATERDAG 27 OKTOBER 1979
.01
28'
De film die door een geluidsprojector
snort, bevat een uiterst smal en dun
geluidsbandje dat daarop is geplakt.
Dat geluidsspoor wordt op precies de
zelfde manier afgetast zoals dat door
een bandrecorder of een cassettere
corder gebeuït Iedereen die er op dit
moment over denkt een filmprojector
aan te schaffen doet er goed aan, als de
portemonnee het toelaat, voor een re
latief niet eens zo grote meerprijs een
geluidsprojector te nemen. Ook al
filmt hij of zij op dit moment nog
„stom", dus zonder geluid. Want
stomme films kunnen alsnog van een
randspoor worden voorzien, en daarna
- thuis - van geluid. Met diezelfde pro
jector. Zelfs kunnen in een „stomme"
camera zogenaamde voorbespoorde
films na terugkeer uit de ontwik
kelcentrale thuis direct van geluid
worden voorzien.
Smalfilmeri met geluid is vooral de
laatste jaren sterk in opmars gekomen
door de komst en verdere ontwikke
ling van de geluidscamera, die het mo
gelijk maakt om op vrij eenvoudige
wijze beeld en geluid met één apparaat
(die camera dus) op te nemen, de losse
microfoon gemakshalve even niet
meegerekend. In de bijbehorende
projectoren bestaat tegenwoordig
heel wat keus.
Er zijn geluidsprojectoren waarop
geen los kabeltje kan worden aange
sloten, dus vraag uzelf tevoren af wat
u precies wilt. Een handige fabrikant
heeft overigens een zakje met losse
kabeltjes in de handel gebracht,
waarmee u de meest verschillende
(Amerikaanse, Europese, e.a.) ap
paratuur op elkaar kunt aansluiten,
zowel gcluids- als filmapparatuur.
Er bestaan geluidsprojectoren met
een geluidssterkte voor huiskamer
gebruik, maar er zijn ook duurdere
voor een hele zaal. Sommige zijn niet,
andere wel uitgerust met een losse
luidspreker; er zijn er waarop een spoel
van 120 meter past (gfoed voor 100 me-
ter film. waarmee u bij een beeldsnel
heid van 24 beeldjes per seconde uw
publiek ruim een kwartier kunt bezig
houden), maar er zijn ook duurdere
projectoren voor grotere spoelen. Om
maar enkele verschillen te noemen...
Geluidsopname
Zoals gezegd" kunt u achteraf allerlei
geluiden op de film aanbrengen Het
meest voor de hand liggen misschien
muziek en gesproken woord U moet
met uw gesproken commentaar in het
begin toch wel even oppassen: zegt u
niet: te veel? Zegt u geen overbodige
dingen? Bent u wel verstaanbaar? En
vooral komt u wel uit met de toege
meten filmruimte? De mensen van het
NOS-journaal bijvoorbeeld kampen
dagelijks met deze problemen. Ook
geluidseffecten horen tot de mogelijk
heden, evenals speciale muziekfrag
menten, desgewenst „ingeblikt" ver
krijgbaar in platen- en fotozaken.
Niet alleen „stomme" films kunnen
aldus van geluid worden voorzien,
maar ook films met geluid waarbij be
paalde hiaten moeten worden opge-
Voor het houtsnijwerk, dat in de
„strakke meubelmodetijd" van kort
na de oorlog helemaal uit de gratie
scheen te raken, is de laatste jaren een
sterk oplevende belangstelling te
constateren. Die groeiende interesse
loopt uiteraard parallel met onze nos
talgische liefde voor dingen-van-
vroeger, eep hang naar ambachtelijk
gemaakt materiaal.
Voor veel mensen is het zelf maken van
houtsnijwerk bovendien een boeiende
vrijetijdsbesteding. Daarvoor hoef je
geen ware kunstenaar te zijn, hoewel
menigeen door oefening en liefde voor
de hobby tot heel boeiende resultaten
kan komen. Voor die mensen is het pas
verschenen boek „Houtsnijden,
beeldhouwen en vergulden (door
William Wheeler en Charles H.
Hayward, vertaald door K C. M. van
Berckel) een uitstekende gids. Het
helpt de geïnteresseerde beginner op
weg, maar zal ook de al enigszins ge
vorderde sterk aanspreken.
Laatst waren we bij vrienden die op een bepaald moment de filmprojector uit de kast haalden n
een eigen geluidsfilm zouden laten zien. Zoiets maak je niet elke dag mee en dus bleef ik de
voorbereidingen door de heer des huizes naarstig volgen. Het viel me op dat hij met een los
kabeltje een verbinding maakte tussen geluidsprojector en stereo-installatie. Toen de projector
even later draaide, maakte dat wel even een verschil met wat je doorgaans hoort! Onze gastheer
zag kans om een behoorlijk groot volume uit het snorrende apparaat te halen èn op eenvoudige
wijze de hoge en lage tonen bij te kunnen regelen.
vuld of waarbij het geluid hier en daar
voor verbetering vatbaar is. Bij het re
gistreren van al die geluiden uit mic
rofoon en-of recorder en-of platen
speler kan eerdergenoemde set losse
kabeltjes weer belangrijke diensten
bewijzen. Waarbij - om de zaak nog
interessanter te maken - nieuwe ge
luiden over bestaande geluiden heen
gemengd kunnen worden.
Tot zover het éénbandsysteem, waar
bij beeld en geluid op één (film)band
staan opgetekend, Vele filmamateurs
deinzen tegenwoordig niet terug voor
het meer mogelijkheden biedende
tweebandsysteem, waarbij het geluid
geregistreerd staat op een losse re
corderband. Na het montagewerk kan
het geluid alsnog worden overge
speeld naar het randspoor, zodat het
dan toch weer een eenbandsysteem
wordt.
Bij uw fotohandelaar is over filmen
met geluid allerlei lectuur aanwezig.
Vele boeken en boekjes kunnen u in
wijden in alle „geheimen" van dit inte
ressante deel van de smalfilmhobby.
Een hobby waar de grenzen nog lang
niet zijn bereikt.
Houtsnijden en beeldhouwen liggen
vrij dicht bij elkaar. Dat ook aandacht
wordt besteed aan de techniek van het
verguien is een sterke pré van dit boek:
voor zo ver we weten is dit het eerste
boek waarin aan het vergulden aan
dacht. wordt besteed.
Hoewel er veel direct na te maken
voorbeelden worden gegeven (met
ontwerpen op een ruitjesachtergrond,
zodat ze gemakkelijk kunnen worden
overgenomen), sporen de schrijvers
toch de lezer-gebruiker van het boek
aan om wat het ontwerpen betreft het
initiatief te nemen. Een zelf bedacht
ontwerp is immers heel wat dank
baarder dan een voorbeeld uit een
boekje.
„Houtsnijen, beeldhouwen en ver
gulden", waarin ook ruim aandacht
wordt besteed aan gebruik en onder
houd van het speciale gereedschap, is
uitgegeven door Kluwer Technische
Boeken en kost f24,50. Omvang: 140
pagina's.
In vele dhz-zaken en in
bouwmarkten worden bin
nen- en buitendeuren ver
kocht. Zelfs (binnendeurko
zijnen vormen tegenwoordig
een gangbaar dhz-produkt.
Niet iedereen zal er, zonder
zich tweemaal te hebben be
dacht, aan beginnen om een
heel nieuwe deur „af te han
gen", laat staan zelf een kozijn
voor een deur te stellen. Wan
neer je het nooit hebt gedaan,
lijkt het allemaal wat inge
wikkeld. Toch is het, ook voor
iemand met betrekkelijk
weinig ervaring, geen on
haalbare zaak. De arbeidskos
ten die daardoor bespaard
worden, maken een serieuze
poging in die richting alles
zins verantwoord
det enkele dingen moet vooraf reke
ning gehouden worden. In de eerste
plaats uiteraard de deurafmeting.
Wanneer in een bestaand kozijn een
nieuwe deur moet worden aange
bracht, moet een deur van de passende
afmeting worden gekozen. Deuren zijn
verkrijgbaar in enkele standaardma-
ten. De hoogte is meestal 201,5 cm;
gangbare breedtematen zijn 73 en 83
cm. Maar er zijn vele variaties.
Er zijn heel goedkope binnendeuren in
,,sandwich"-vorm: een regelwerk met
aan twee zijden een plaat hardboard of
triplex. Een aardig stukje duurder zijn
de hardhouten deuren, zowel voor
binnen- als buitentoepassing ge
schikt. Ook een stuk mooier en aan
zienlijk minder lastig wat het onder
houd betreft.
Scharnieren
Alle „los" gekochte deuren moeten
enkele bewerkingen ondergaan: de
scharnieren moeten worden beves
tigd, er moet een slot in worden aan
gebracht. ze moeten veelal worden ge
schaafd om precies in het kozijn te
passen, ze moeten worden afgewerkt
met verf of blanke lak enz.
- Neem eerst de maat van het kozijn op
en koop een deur van de juiste afme
ting. (Wanneer u een zolderkamer
maakt en zelf een kozijn stelt, koop
dan deur en kozijn in overeenkomstige
maten).
- Past de deur niet precies in het ko
zijn, ga dan voorlopig nog niet schaven
of zagen.
- Zet de losse deur in het kozijn, met
een strookje dik karton tussen deur en
drempel.
- Teken dan de plaatsen voor de
Scharnieren af. Die hebt u uiteraard
meteen gekocht. Neem altijd drie
scharnieren. Een scharniermaat van
75 x 75 mm is voldoende voor normale
deuren; voor zware hardhouten deu
ren is een grotere afmeting vereist.
- De scharnieren komen niet op regel
matige afstanden: de bovenste zit (met
de bovenkant) op 11 a 12 cm vanaf de
horizontale kozijnregel, de onderste
op (met onderkant) op 16 17 cm van
uit de drempel, de middelste enkele
centimeters boven het lengte-midden
van de deur.
Hoger op hangpunt
- Beschouw" die maten als algemene
aanduiding; het komt echter niet op
een paar centimeter aan. Het gaat er in
principe om dat de scharnierbevesti-
gingen aan de bovenzijde een wat ho
ger ophangpunt hebben, om scheef
uitzakken tegen te gaan.
- Moet u een nieuwe deur in een be
staand kozijn aanbrengen en u wilt de
oude scharnierplaatsen vermijden,
plaats dan het bovenste (nieuwe)
scharnier boven de plaats van het ou
de, het middelste eveneens, en even
tueel het onderste onder de oude
scharnierplaats. De oude inkepingen
in het kozijn kunt u dan vullen met
bijv. een passend stukje triplex; u
loopt niet de kans dat een schroefgat
voor het nieuwe scharnier gelijk valt
met het oude (uitgelubberde) gat van
een oud scharnier.
- Leg hét scharnier, met de „pen" net
buiten de rand, op het kozijn en teken
de omtrek af. Hak met beitel en hamer
een inkeping ter dikte van het
scharnier uit Zorg ervoor dat het vlak
van de inkeping goed egaal is, zodat
het scharnier niet „hobbelt".
- Schroef de drie scharnieren in het
kozijn (met bij de scharnieren passen
de schroeven; voorboren is noodzake
lijk). Klap ze dicht en zet de deur in het
kozijn. De breedte van het kozijn is nu
een scharnierblad-dikte vernauwd,
dus de deur zal waarschijnlijk niet in
het kozijn passen. Klem hem dan zo
veel mogelijk in, op zijn juiste plaats,
met het reepje karton weer tussen
drempel en onderkant van de deur.
Afschrijfmal
- Teken nauwkeurig met een scherp
potlood de plaats van de scharnieren
over op de voorkant van de deur. Haal
de deur uit het kozijn en trek met een
schrljfhaak de lijntjes over op de zij
kant van de deur. Haal daartoe de
pennen uit de scharnieren en gebruik
de losse scharnierbladen als„af
schrijfmal". Steek de inkepingen voor
de scharnieren in de zijkant van de
deur uit; controleer of de bladen pre
cies in de inkepingen passen; als u ze
erin legt, moeten ze precies gelijk val
len met het oppervlak van de deurzij
kant.
- Schroef ze nu vast. Wanneer u s
gemeten hebt, passen de twee bladen
van elk scharnier precies in elkaar bij
het inhangen van de deur. Dat vooraf
exact afschrijven van de plaatsen voor
de scharnieren op de deurzijkant is
dus erg belangrijk. Steek de pennen in
de scharnieren... De deur hangt.
-Nu zal het wellicht nodig zijn de deur
aan de slotkant nog wat te schaven,
om hem precies in het kozijn te laten
passen. Kijk waar er wat af moet en
schaaf mondjesmaat. Telkens op
nieuw controleren of de deur mooi
strak in het kozijn valt, zonder klem
men maar ook niet met te veel ruimte.
- Een heel handig hulpmiddel is de zo
genaamde „schamierbeitel", in twee
maten verkrijgbaar (fabrikaat Stan
ley) waarmee u de omtrek van de
scharnier-inkepingen met een paar
hamerslagen maakt... Op de juiste
diepte, overeenkomend met de dikte
van het scharnierblad.
'Planten met
een doel'
In het boek 'Planten met een doel'
wordt door Richard Mabey gesproken
over de praktische toepassingen van
planten. Vertaler Bob Tadema-Spor-
ry heeft vele 'verbeteringen' in het
boek aangebracht, maar vergist zich
soms in haar toevoegingen. Bijvoor
beeld wanneer ze, naar aanleiding
van de opmerking van de schrijver
dat we door de oliecrisis en de stij
gende kosten van synthetische vezels
misschien weer vlasakkers te zien
zullen krijgen, beweert dat in Neder
land alleen in de Haarlemmermeer
nog wel eens vlas wordt verbouwd.
'Planten met een doel' is een aardig
boek. al blijken de meeste planten die
worden besproken, niet echt nuttig te
zijn, om van enig economisch belang
nog maar te zwijgen. Van zeekraal
wordt niet de heerlijke smaak ver
meld. en dat zij als groente wordt ge
bruikt, maar wel wordt verteld waar
voor de plant vroeger diende. De plan
ten, die veel geconcentreerde zouten
binnen hun stengels hebben, werden
verbrand cn dc ruwe as smolt met het
zand samen tot een grof glas. 'Bijvoet'
werd verkeerd vertaald: de schrijver
bedoelde, getuige het register, de Ar
temisia abrotanum, dat is Citroenk-i
ruid of Citroenalsem. en het is déze
plant die de Fransen 'garde-robe'
noemen, en wel in kleerkasten ophan
gen om motten te verdrijven,
'Planten met een doel', door Richard
Mabey. Vert. B TademaSporry;
24,50, Hollandia, Baam.
De herfst is het jaargetijde voor de
knutselaar. Alle karweitjes die in de
zomer zijn blijven liggen, worden nu
opgepakt om nog vóór de feestdagen
in december te worden afgemaakt.
Sinterklaas houdt vele knutselaars
avonden lang bezig. Het is leuk om
zelf iets te maken en als geschenk
wordt het dubbel gewaardeerd.
Erg geschikt om zelf te maken, is de op
de tekeningen afgebeelde lamp. Het
ontwerp is heel eenvoudig en de lamp
is licht genoeg om simpelweè aan het
elektriciteitssnoer te worden opge
hangen. y maakt deze lamp van j^out
en een lap stof; deze natuurlijke mate
rialen geven een sfeervol resultaat. Let
wel: de lamp is niet bedoeld om boven
de eettafel te hangen, waar u veel licht
nodig heeft, maar voor donkere hoe
ken waar u wat sfeerverlichting wilt
hebben.
Onderstaande beschrijving en de te
keningen helpen u om de lamp in en
kele uren tijd in elkaar te zetten.
Het uitgangspunt van de lamp is een
vierkant plaatje hout van 30 bij 30 cm
en ongeveer 12 mm dik. U kunt triplex
nemen, maar het is ook wel de moeite
waard mooi hardhout uit te zoeken. De
kleine afmetingen houden de kosten
beperkt.
Boor precies in het midden van het
plaatje een gat, waar het elektrici
teitssnoer net doorheen kan (figuur 1).
Kies een stevig, dus vrij dik, snoer van
bijv. 6 mm doorsnee.
Werk nu eerst het plaatje mooi af, dus
goed schuren en lakken.
Neem 8 koperen schroefogen, waarvan
de opening een doorsnede van ruim 10
mm heeft. Draal 4 van deze ogen in
twee tegenover liggende zijkanten van
het houten plaatje, steeds 5 cm uit de
hoek. De vier overige ogen komen in de
onderzijde, 1 cm uit de twee andere
zijkanten en eveneens 5 cm uit de hoek
(figuur 1).
Textielgedeelte
Hierna moet eerst het textielgedeelte
van de lamp worden gemaakt. Kies
een lap stof die goed in het interieur
past en waar het licht mooi doorheen
schijnt. U heeft 2 lapjes van 30 bij 46 cm
en 1 van 30 bij 76 cm nodig (figuur 5,6
en 7). Naai in alle drie de lapjes een
zoom van 3 cm in de korte zijden, zodat
u lapjes van 30 bij 40, resp. 30 bij 70 cm
overhoudt. De korte lapjes komen aan
weerszijden van het plankje te hangen
en de lange lap in een V-vorm er onder
(figuur 2).
Om de drie lapjes stof op te hangen,
heeft u 7 ronde stokken met een
diameter van 10 mm nodig; 4 stokken
hebben een lengte van 34 cm en de
overige 3 moeten 30 cm lang zijn.
Schuif de 4 lange stokken in de zomen
van de korte lappen. Houd deze recht
voor de draaiogen. zodat u op de stof
kunt aangeven waar deze moeten ko
men te zitten. Haal de stokken er weer
uit en maak op de aangegeven plaat
sen een kleine snede in de zoom van de
stof. Schuif nu de stokken opnieuw
door de zoom en tegelijkertijd door de
schroefogen. Dè ronde stokken in de
onderzomen zorgen ervoor dat de lap
mooi recht blijft hangen. Hang op de
zelfde manier de lange lap in V-vorm
onder aan het plankje. Het 7e stokje
legt u onderin de lap stof, zodat de V
mooi strak hangt (figuur 3 en 4).
Steek het elektriciteitssnoer door het
daarvoor gemaakte gat. Er zijn plastic
huisjes in de handel om op de draad te
schuiven en klemmend vast te draai
en. Gebruik zo'n klem en laat hierop
het houten plankje rusten, zodat de
draad en daarmee de hele lamp mooi
recht hangt. Bevestig een lampfitting
aan het ene en een stekker aan het an
dere einde van het snoer. Draai er ten
slotte een gloeilamp in van circa 40
watt en de lamp is klaar om op te han
gen... Of om weg te geven.
De klimop of Hedera, zoals dit
slacht eigenlijk heet, is in de eerv
plaats bekend als een van de weinij
groenblijvende en zelfhechtem
klimplanten voor buiten. Maar
halve als klimplant kunnen
diezelfde soort ook als bodembedtl
ker gebruiken en de familie der Hed
ra's omvat ook wintergroene strull
jes. Bovendien kan de plant behali
onze winterse kou ook het klimaat
onze centraal verwarmde kam«
doorstaan. Kortom: een plant met'
le mogelijkheden, vele voor- èn i
kele nadelen.
De meest bekende soort is de Hede;
helix of gewone klimop. Deze plant
ideaal als gevelbedekking; ze hed
zichzelf met kleine hechtworteltj
stevig vast aan de muur. groeit zelfs
diepe schaduw en blijft ook 's winte
groen. Behalve een fraaie „gen
bedekking" is het ook een ideale plsi
om een lelijk geworden schutting
bedekken en als mooie groene achtc
grond voor de border en als dichte:
scheiding te fungeren. Het. is echt:
wel zaak om tijdig in te grijpen alsj
klimop een object nadert waar u ha
liever niet in wilt hebben. U doet
verstandig aan de klimop niet bij i.
dakgoten en regenpijpen te laten ki
men; die kunnen erdoor vernield wc
den.
Als de plant zijn hoogste punt berei!
heeft, vormt hij automatisch ga
hechtwortels meer, maar zogenaamj
bloeischeuten. De bloeischeuten kr
gen bovendien een anders gevora
blad en hieraan komen ook
geelgroene bloemen. De klimop isi
ter ook heel goed te gebruiken alsb
dembedekker, zeker op schaduwri]!
plaatsen waar geen gras meer groeit Ui
wil of in de diepe schaduw onder h |n,
men en struiken,
De bontbladige soorten willen mij
graag een plaatsje in de halfschado
en daarvan moet u groenwordeni
twijgen steeds weghalen om te voo i
komen dat deze het bonte blad gas
overwoekeren. Er zijn enkele jjj
rièteiten verkrijgbaar met een andf
bladvorm zoals de „Hibernica" m'H
grote, minder diep ingesneden blad ijj
ren, de „Sagittaefolia" met pij
vormig blad en de Argenteo Variet »r
ta" met wit gevlekt blad.
Hedera helix „Arborescens" is
struikvorm die wel bloeit en bess er
draagt. Deze soort ontstaat door
stek te nemen van een bloeischtt
Andere struikvormen zijn de laagb!
vende „Conglomerata" en het ca.
cm hoog wordende struikje „Erecl
met rechtopgaande scheuten. Mind' 's
bekend is de Hedera colchica, afkc
stig uit de Kaukasus, Deze heeft
dik leerachtig blad dat 15 tot 20 tl
grot wordt. Deze soort heeft ooke ,e
cultivar „Arborescens", die niet klè ."n
en gestekt is uit de bloeischeuten.Oc
hier is weer een variant met andersg
vormd blad, de „Dentata". Dit blaii "t:
groter, zachter groen en onregelroat
getand.
In de huiskamer
Ook voor de huiskamer is de kil
een makkelijke plant, die in vele:
ten verkrijgbaar is. De verschillenzflhR
ten in de bladvorm en in de kleurw
het blad; ook hier weer groene m
als bonte exemplaren.
De groene soorten kunnen in een v
komen zonloze kamer nog best s 1
dijen, hoewel ze een beetje licht te L'
wel op prijs stellen. In een al te donk! *0
hoekje zal de plant minder mooi
den. Het is ook heel verstandig edm
plant die zich eenmaal aan de mm c-r
heeft vastgehecht niet meer los te h
len. Dit heeft altijd vrij veel bladverl)
tot gevolg,
De enige soort die geen hechtwofll
vormt, is de Hedera helix canarieo!
„Gloire de Marengo"; deze moeten? 01
een beetje helpen bij het klimmen.!)
bonte soorten moeten echt op een lid ?c
te plaats staan, maar verdrag: oir
(evenals de groene soorten) besll
geen direct zonlicht.
Houd in de zomer de potgrond
vochtig, maar zorg ervoor dat de pla
niet in het water blijft staan, 's Wlntd
wil de klimop het liefst in een vrij koe
ruimte staan. Geef dan minder wal n
en geen mest. Stekken gaat heel'
voudig door toppen of zijscheuten Ijs
het water te laten wortelen.
dij
De klimop maakt in korte tijd van ij
schutting een 'in zomer en winll
kijk- en winddlchte afscheiding.