BEZETTING
verhoudingen hier
wel goed verziekt.
het sacrament
van de biecht
PZC/ zaterdagkrant
ZATERDAG 20 OKTOBER 1979
Voor het eerst in Zeeland is afgelopen maandagochtend
een gemeentelijk overheidsgebouio enkele uren bezet
gehouden. Boze leden van de SC Veere deden dit uit
onvrede met het beleid dat het college van benw inzake
de verbetering van de voetbalac'comodaties in de ge
meente voert. De bezetting was na vier uur opgeheven,
de opschudding over het gebeurde is nog lang niet voor
bij. De bezetting ligt bij een aantal belanghebbenden
uiterst gevoelig en men wil aan verschillende kanten
genoegdoening, bijvoorbeeld via de rechter of via de
KNVB.
De partijen staan tegenover elkaar als kemphanen en
een aantal persoonlijke verhoudingen in de kleine
stadskern lijkt voorlopig behoorlijk beschadigd. Sport
verbroedert, maar momenteel niet in Veere.
Enkele stamgasten lezen die dinsdagochtend na de bezetting van de Veerse gemeentesecretarie
de krantenberichten met meer dan gewone aandacht: de secretarie bezet door de jongens van de
voetbal, wie had dat ooit kunnen denken. Vrijwel direct ontstaat er een discussie over een
gebeuren dat het oude stadje flink in beroering heeft gebracht. Er zijn er, die nippend aan de
koffie of een jong borreltje, knipogend opmerken dat 'die jonge gasten' de gemeente toch maar
mooi voor aap hebben gezet. Maar er zijn er ook die vinden dat de acht bezetters hun actie veel te
ver hebben doorgedreven en dat het niet aangaat om door ontwrichting van het plaatselijk
bestuurscentrum een snellere aanleg van een nieuw voetbalveld af te dwingen.
Veere is. de dagen na de bezetting, in
twee kampen verdeeld. De bezetters
hebben zich van de nodige steun onder
de bevolking weten te verzekeren:
worden ze. zoals b en w dat graag wil
len voor de rechter gesleept, dan komt
er geld op tafel om boete of schadever
goeding te betalen. En een vliegtuigje
dat maandagmiddag laat op initiatie!
van de bezetters over Veere vloog met
de leus 'SC Veere wil nu sportveld' is
ook door spontane bijdragen uit de
bevolking betaald Aan de andere
kant weten b en w zich in hun gevoerde
beleid gesteund door de gemeente
raad, die woensdag heel weinig goede
woorden voor het gebeurde over had.
Bij veel Veerenaren blijft dan ook een
wat katterig gevoel over. omdat de
verhoudingen tussen een deel van de
sportbeoefenaars en het gemeentebe
stuur door de bezetting voorgoed be
dorven lijken. Het bestuur van de SC
Veere. dat niets van de bezetting ai
wist. betreurt de bezetting, maar kan
het ongeduld van de jongelui wel be
grijpen. Tenslotte gaat het, zeggen de
bestuursleden J. Tax en H. Papegaay,
om een zaak die al vele jaren speelt en
die erg emotioneel is gaan liggen.
slechtste veldje
Objectief gezien is het veld van de SC
Veere ook bijzonder slecht. Men be
hoeft niet iedere week een voetbal
veld te betreden om dat te kunnen
vaststellen. De kwaliteit van het gras
in menige tuin in Veere is beter dan
het gras op dat ene voetbalveld van
het stadje, dat door elftallen wordt
bespeeld. 'Als wij voetballen moeten
we eigenlijk het middenveld over
slaan' zegt voorzitter afdeling
voetbal van SC Veere Jo Tax mis
troostig. 'Het slechtste voetbalveld in
Zeeland ligt in Veere' zegt Jos Cevaal,
voorzitter van de afdeling Zeeland
van de KNVB. 'Een bar slecht
voetbalveld' zeggen ook burgemees
ter A. Hack en wethouder van sport
zaken B. Huijbrecht. Een voetbalveld
dat letterlijk groen ziet van ellende,
daarover zijn de experts het eens.
"Veere gaat aan zijn eigen veld ten
gronde' waarschuwde de toenmalige
trainer van SC Veere al op 15 mei 1976
in een interview op één van de
PZsportpagina's. 'Veere gaat aan zijn
eigen veld naar de sodemieter. Er gaan
bij ons jongens weg voor de accommo
datie. Dat geldt vooral voor de lagere
elftallen Als je op zo'n veld blijft
voetballen moet je een trouw clublid
zijn, want het is levensgevaarlijk'. Na
dat voorzitter Jo Tax op de leden
vergadering van 25 september an
dermaal heeft moetcr. ver. tellen dat
een nieuw veld er voorlopig weer niet
in zit, is bij een aantal leden van de SC
Veere de maat meer dan vol.
acties
'We pikken het niet langer, er moeten
harde acties komen'. Met deze duide
lijk van de 'zachte sector' geleende
leuzen gaan ze aan het werk. De actie
wordt minutieus voorbereid en slaat
in die vroege uren in als een bom. Tot
lichamelijk geweld komt het niet,
zoals duidelijk was afgesproken en
ook zien de bezetters er zorgvuldig op
toe dat niets uit de gemeentelijke bu
reaus wordt verwijderd of zelf maar
verplaatst. Vermist wordt er na het
beëindigen van de actie dan ook niets.
B en w zijn die maandagochtend,
noodgedwongen, bijeen in het oude
stadhuis.
Burgemeester en wethouders hebben
zich met opzet niet bij de secretarie
laten zien, de gemeentesecretaris
kwam aanvankelijk wel even kijken.
Bij het Veerse college is er hevige ont
stemming over het gebeurde. Tijdens
een gesprek met allerhaast opge
trommelde bestuursleden van de SC
Veere laten b en w dat duidelijk blij
ken. Dc irritaties nemen toe, als blijkt
dat de bezetters niet zo makkelijk de
voorwaarden van b en w om tot een
gesprek te komen voldoen. Weinig had
het gescheeld, of de secretarie was met
behulp van de rijkspolitie ontruimd.
Twee bezetters mogen gaan praten
met b en w, bijgestaan door hun be
stuur.
Wij als bestuursleden, zegt Jo Tax na
afloop, zaten in een erg moeilijk par
ket, omdat we de actie als zodanig
moesten afkeuren maar het met de
standpunten van de bezetters volledig
eens waren 'Het heeft gewoon al veel
te lang geduurd', meent Tax. 'Op. die
manier vraagje gewoon om acties. Dat
die acties er zouden komen, dat had
den we wel een beetje verwacht, maar
dat het op die manier zou gaan, daar
was ik wel even beduusd van. Ik loop al
heel wat jaartjes mee in de voetbal en
ben al lang bestuurslid, maar ik had
van mijn leven niet gedacht ooit nog in
zo'n situatie terecht te komen. De ver
houdingen zijn nu wel behoorlijk ver
ziekt. B en w hebben laten weten dat ze
nu strikt volgens het boekje zullen
gaan werken bij de aanleg van
voetbalvelden en dus kun je inspraak
wel helemaal vergeten. Er zal heel wat
voor nodig zijn om deze wond te dich
ten en ik geloof niet dat we daar op
korte termijn in zullen slagen'.
De bezetters zelf zijn - na enkele dagen
- best tevreden over him actie. Ze heb
ben het gevoel heel duidelijk te heb
ben gekregen waarom ze hebben ge
vraagd. En inderdaad ziet het er naar
uit dat in januari 1980 gaat worden be
gonnen met de aanleg van de dringend
noodzakelijke accommodatie, al is dat
niet door de bezetting gekomen b en w
kregen die toezegging pas vorige week
vrijdag los. De wetenschap van het
college dat hpt karwei in DACW-ver-
band kan worden opgeknapt en de ac
tie van de bezetters overlapten elkaar
dus duidelijk. Wel was 2lh week lang
het plan voor de gemeentesecretarie
ongeveer het best bewaarde geheim
van Veere, want niemand buiten de
twaalf 'samenzweerders' heeft iets
naar buiten verraden.
Het merendeel van de bezetters moest
aan de baas een vrije dag vragen.
Woordvoerder Piet de Meester* in het
dagelijks leven vormingsleider in
Middelburg, blikt mede daarom te
vreden terug op de actie. 'We zijn na
afloop een beetje overweldigd door de
overstelpende reacties. We wisten
niet dat dit zo onder de bevolking
leefde. Jullie hebben het als voetbal
lers gedaan, zo kregen we te horen,
maar het hadden ook jeugdsoosleden
of leden van de muziek kunnen zijn.
Het werd tijd dat de zaak eens op deze
wijze aan het licht kwam, waren de
meeste reacties'.
De Meester heeft inmiddels bij de
Rechtswinkel in Breda geïnformeerd
naar de mogelijkheid, of het achttal i
derdaad voor een gerechtelijke proce
dure wordt opgesteld. 'Die in Breda
hebben nogal wat ervaring met dit
soort zaken. En er zijn er al genoeg
ontslagen van vervolging omdat ze
een ideeël doel dienden Nou dan. Wij
hebben het toch niet gedaan om er zelf
rijker van te worden?'.
Voorlopig vallen er, de dagen na de be
zetting, geharnaste standpunten te
beluisteren. Niet alleen bij b en w,
maar ook bij de KNVB-voorzitter af
deling Zeeland Jos Cevaal. De heer
Cevaal werd in het door de bezetters
verspreide pamflet danig de oren ge
wassen. Het verwijt aan de KNVB-
voorzitter was dat hij zich als
CDraadslid in Veere 'slechts bezig
houdt met dorpspolitiek op zijn
smalst'. De heer Cevaal werd verweten
dat hij zich tegen een groenstrook in
Veere opstelde omdat deze in zijn ei
gen woonplaats Serooskerke ontbrak.
De bezetters hebben inmiddels laten
weten deze passage uit. hun pamflet
terug te nemen, omdat die niet juist is.
Het verwijt dat de heer Cevaal zijn
taak als KNVB-voorzitter niet goed
zou vervullen houden ze evenwel
staande.
geen schorsing
De heer Cevaal: 'Hoe komen die men
sen daar nou toch bij. Als er in de ge
meente één is die actief is voor de
voetballerij ben ik het toch wel. Ik
neem dit dan ook niet. Ik heb al con
tact gehad met het bestuur, want ik
wil de zaak zo snel mogelijk doorpra
ten. Ik vind dat op deze wijze de
KNVB als organisatie een slechte
naam wordt bezorgd. Toch wil ik de
bezetters niet voor schorsing in aan
merking laten komen. Als KNVB-
voorzitter vind ik duidelijk dal ze hun
boekje te buiten zijn gegaan. Ik ben
echt van mening dat deze zaak niet zo
maar kan blijven rusten'.
De al evenzeer aangevallen gemeente
secretaris L. van der Hiele van Veere,
die zich als ambtenaar niet direct kan
verd digen, houdt eventuele stappen
in nauw overleg met het college in be
raad. Burgemeester Hack houdt het
voor zeer waarschijnlijk, dat het col
lege wel degelijk gerechtelijke stappen
gaat ondernemen. 'Als ze dat doen
maken ze zich pas goed belachelijk'
zegt woordvoerder Piet de Meester
namens de bezetters.
En zo zitten de standpunten aan beide
zyden voorlopig muurvast, Er is aan
beide zijden argwaan en irritatie en
voorlopig heel weinig bereidheid weer
in het redelijke te praten. Daarvoor
ligt de bezetting van de Veerse secre
tarie te zwaar op de maag. Tekenend
is, dat de beide partijen - bezetters en
college - geen handdruk voor elkaar
over hadden na afloop van hun ge
sprek. Wederzijds gesprek is er voorlo
pig niet meer. Overigens zou er alle tijd
voor een afkoelingsperiode kunnen
zijn, want het ziet er niet naar uit dat
een nieuw voetbalveld te Veere voor de
zomer van 1982 kan worden bespeeld.
De eerste spa gaat hoogstens begin ja
nuari 1980 de grond in, dan moet gras
worden gezaaid dat pas na een lange
'rusttijd' kan worden bespeeld. De nu
nog hevig opgewonden gemoederen
zijn misschien tegen de zomer van 1982
wat bedaard en misschien kan er uit de
openingsplechtigheid dan nog iets
moois groeien. Een collegelid en een
ex-bezetter bijvoorbeeld die samen
het lint doorknippen-. Het wachten is
op de eerste spa en op het opkomen
van het gras. De natuur gaat ook in
Veere haar gang en laat zich door ge
rechtelijke procedures of onderlinge
conflicten niet beinvloeden. Zomer '82
heeft iedereen zijn zin: dan is het fel
begeerde nieuwe veld gereed voor ge
bruik. Er resten dus nog dik twee-
eneenhalf jaar om alle strijdbijlen te
begraven.
FOTO's: DICK FABER
Voorzitter Jo Tax (derde van rechts)
kort na aankomst bij het bezette ge
bouw: 'De actie keuren we af, de ar
gumenten begrijpen we...'
liet is mij eens een keer overkomen in een gesprek met een rooms-kaih
«aarbij natuurlijk de kerk ter sprake kwam. dat mij werd toegevoegd'!
kerk hebben we meer dan in uw kerk. Daarbij werd voornamelijk gedacht'
meer zekerheid. AI doorpratende kwam al spoedig voor dc dag dat hij dn
de sacramenten. Zijn kerk had er zeven en de mijne slechts twee, Te j
spitste dit gesprek zich toe op het sacrament van de biecht. Toen heb Ik 'J
lijk voor het eerst begrepen van welk een grote betekenis dil sacrament
een rooms-katholick kan zijn en vooral voor mijn gesprekspartner.Almw
e' "Ni
kb Ik I
'attleni,
Almoeb 1
l'e' kent
dan zeggen dat men in de protestantse kerken de biecht ook wei
gemeenschappelijke biecht in de kerkdienst en ook wel de persoodllfe
dat was niet wat de biecht voor hem en in zijn kerk betekende. Daar wash'!1
heilig sacrament. Tot goed verstaan van het hierboven vermelde gesprek
er wel bij worden gezegd dat het plaats vond vóór het tweede VaticaaJ
cilie. Sindsdien is er nogal het een cn ander veranderd in de R, K.Kerk
land. Er heefteen verschuiving van waarden plaatsgevonden en daaraani"
de biecht niet ontkomen. Zelden zie je tegenwoordig een biechtstoel Su
is. Trouwens, de kerken zijn ook altijd niet meer open, zoals dat vroeee
geval was. Dat is te riskant geworden, omdat er van alles wordt weggerji
pastoor van OLV van Lombeek, in Oost-Vlaanderen, waar in dekerkeenvo
mooiste uit hout gesneden altaarstukken is die ik ken. liet mij zien hoeeen
van die beeldjes gewoon waren afgebroken. De voeten stonden
De kerk van Rome heeft dan 7 sac
ramenten en wij hebben er maar 2. En
bij die 7 behoort dan ook de biecht.
Wat is een sacrament? Voor mij is nog
steeds het beste antwoord op deze
vraag de definitie van de kerkvader
Augustinus die schreef dat een sac
rament een heilige handeling is als
zichtbare vorm van een onzichtbare
genade. Daarmee kunnen, lijkt mij,
zowel rooms- als protestants-katho
lieken het eens zijn. De reformatoren
hebben er aan toegevoegd als voor
waarde, dat deze heilige handeling
door Christus zelf moet zijn ingesteld.
En zo zijn er bij hen maar twee overge
bleven. De andere zijn afgevallen,
waaronder de biecht.
Nu kom je nogal eens de gedachte te
gen dat de reformatoren een heel an
dere. een nieuwe kerk hebben ge
maakt. We hebben er in deze rubriek al
eens meer op gewezen dat- dit een
foutieve gedachte is. Zij hebben de
kerk willen zuiveren van allerlei inge
slopen misstanden waarvan we in de
H. Schrift niet lezen. Daaraan hebben
zij zich willen houden en daaraan al
leen. Zij hebben de nadruk gelegd op
de verkondiging van het Woord. Het
gevolg is geweest dat je daarmee een
kerk krijgt die andere accenten legt
dan de kerk van Rome. Zij achtten dit
nodig, Zij hebben gestreefd naat een
kerk zoals die eenmaal door de apos
telen was gevestigd, een kerk die een
gemeenschap van gelovigen rondom
Christus Jezus moest zijn. Maar die
reformatoren hebben veel meer van de
kerk der Middeleeuwen overgenomen
dan wij gewoon zijn te denken Die vijf
sacramenten, zijn niet zomaar afge
schaft. Om een voorbeeld te nemen:
het sacrament van de priesterwijding.
In de protestantse kerken wordt een
kandidaat als hij in zijn eerste ge
meente komt, met handoplegging in
zijn ambt bevestigd. Dit is geen. sac
rament, slechts een heilige handeling,
maar er is een verband met de
priesterwijding. Zelfs in de Gerefor
meerde en Oud-Gereformeerde ge
meenten kent men dit. Dat deze twee
kerkgenootschappen gescheiden
naast elkaar staan, kwam mede voort
uit wat men de 'linie' noemde/ Met dit
woord duidde men aan het ingezegend
zijn van een predikant door ds Lede-
boer, die oP zijn beurt weer een ander
kon inzegenen.
Terug naar de biecht. Op het redac
tiebureau van de PZC kwam binnen
een 'werkstuk' van mevr. drs W. H.
Buissing-van Beers, dat zij heeft opge
steld voor haar proponentexamen
theologie en dat zij de titel heeft mee
gegeven: Het sacrament van de
boetvaardigheid. „Als "rooms-katho-
liek „van huis uit" is de schrijfster van
deze scriptie bekend en vertrouwd met
de biecht, maar ook met het verweer
daartegen van protestantse zijde, zo
danig zelfs dat ik niet beter wist of
Luther en Calvijn hadden de biecht
geheel afgeschaft".
Aldus de inleiding van dit werkstuk,
waarin de schrijfster vertelt dat de
studie van de theologie haar ook deze
mening heeft doen herzien. Op haar
heeft veel indruk gemaakt het boekje
van de' lutherse hoogleraar C.
Riemers: „Luther en het sacrament
van de boetvaardigheid". De kerk van
de eerste eeuwen heeft gekend de'
openbare belijdenis van zonden. Zij
heeft ook gekend de persoonlijke be
lijdenis van schuld. Of deze een sac
ramenteel karakter droeg, is een
strijdvraag tussen protestants- en
rooms-katholieken. In ieder geval is in
de R K. Kerk persoonlijke biecht
steeds meer uitgegroeid tot een sac
rament, met daarbij de verplichting
om te biechten, zeker eens per jaar.
Het meest interessante van het
theologisch werkstuk van Mevr. Buis-
sing is natuurlijk wanneer de schrijf
ster het heeft over de reformatoren, in
het bijzonder over Luther en Calvijn.
Van Luther kunnen we zeggen dat hij
de biecht gehandhaafd wil zien. Deze
omvat, volgens hem, twee dingen: „ten
eerste dat men de zonden belijdt, ten
tweede dat men de vergeving van hem,
aan wie men de zonden belijdt, verge
ving ontvangt als van God zelf. en er
volstrekt niet aan twijfelt, maar vast
gelooft, dat de zonden daardoor bij
God in de hemel vergeven zijn". Na
tuurlijk had ook Luther zijn ernstige
bezwaren tegen de biecht zoals die ge
groeid was in de R. K. Kerk. Voor Lut
her is het helemaal niet nodig dat men
biecht bij een geroepen ambtsdrager.
Vanwege het priesterschap van
gelovigen kan iedere christen g;
pen worden 'biechtvader' tc zijn. I
gaat niet om het optellen vanzor,
maar om het geloof in de waatafl
heid van Gods beloften. Wij blij
'Sünder und doch Kinder', zonii
en toch kinderen. Dat is voor hm
blijdschap en de troost. Tegenhelt
van de 18e eeuw raakt in vele luibj
kerken de biecht steeds meer in va
Ook Calvijn heeft de biecht nis
maar terzijde geschoven. Hij had!
veel waardering voor de persoon!;
biecht, die voor hem deel ultma
van het gesprek met de predlla
„Sterker dan Luther legde hij fe
een accent op het ambt, al kani
naar zijn oordeel, in principe id
christen biechtvader zijn,"
Het werkstuk van mevr. Burning!,
zoals zij zelf schrijft, zonder emgep
tentie. Maar zij heeft getracht de
dachten die er zo in de loop va
eeuwen over de biecht zijn geweest
een rijtje te zetten. Meermagooïi 05
worden verwacht van een srnpt j
Wanneer ik hiervoor enige aands
vraag, is het om twee redenen. In
eerste plaats omdat in het prei
tantisme (dit dan in de ruimstean
nomen) in de laatste vijftig jaar re
aandacht voor de biecht is gekon
Ik wil niet zeggen dat dit zo algeaj J;
is, maar er zijn in de laatste halvee
verschillende groeperingen gest n
Eenre
heeft gewezen dat het belijden
zonden die zijn begaan, reeds val
sing kan inhouden. Ik denk bijv.;
de Oxford-groep-beweging. Eenre
heb ik zo'n bijeenkomst meegem*
maar die ene keer was voldoende®
niet weer terug te komen. Er wad
deeld' én daarbij kwamen heel p jj
soonliike dingen voordedag.Da
er eenkastje open dat tot dan
vallig gesloten is gehouden. Dat
biecht, maar zo iets kan niet i
groep. Bij een biecht moet men
heid hebben dat een geheim
bewaard. Mevr. Buissing haaltlnl
werkstuk aan hoe Bonhoeffer In
studenten-seminarie de persoon
biecht handhaafde. Ik kanmijfcó e'
ken dat dit een sterke persoon!
binding geeft in een gemeenst
Maar daarbij is dan w'el een'bleed* 1
der' nodig die een centrale figuur
dat was Bonhoeffer zonder enige
fel.
De tweede reden waarom ik op
werkstuk over het sacrament vu
boetvaardigheid iets meer ben ii
gaan, heeft zijn oorzaak inhetftil
dit mij aan het denken heelt [t
over de vraag hoe het bij onsstaai
die persoonlijke biecht. Dc tt
matoren hebben deze dan niet
schaft.
Zij hebben er zelfs nadruk op gel
Voor Luther was ieder christeng
pen 'biechtvader' te zijn CalvIJnl
in dezen meer nadruk op het ambt
ons land staan wij in de calvinistl
traditie. Nu werd het mijn vraag,
komt er bij ons van die biechttm
En een tweede, daarbij aansluiten
zijn onze ambtsdragers, en dö
denken we vooral aan de predlka
biechtvaders? Zij kunnen natt
niet door hun gemeente gaans
leus: ik ben jullie biechtvader Zijl
ten daarvoor gezocht worden, D8
gen ervaring moet ik eerlijk erkeff
dat het mij echt niet dikwijls
men is de 'biechtvader' te mot
van een van mijn gemeenteleden
biechtvader, wanneer een mens
nodig heeft, kiest hijzelf uit. Datm
iemand zijn waarin hij het volle
trouwen heeft, Zelf zoekt een w
kant ook zijn eigen 'biechtvadn
waarom zouden zijn gemeente'
het dan niet mogen doen' Hetiew
zich voor dat ik meer 'biechtvader
mogen zijn van mensen buiten'
gemeenten en dat dit getal is
nomen toen ik helemaal geengeo
te meer had. Ik vertel dit, omdat c
uit blijkt hoe voorzichtig wij
biecht moeten omgaan en hoe
mensen in dezen hun eigen gangr
ten laten gaan. Van enige dwang
hier geen sprake zijn. Hoe dltbP
re predikanten ligt, weetik nieut
in hun kring nog nooit een bespre
over de biecht meegemaakt waar
dingen openlijk voor de dag P™1
Het zou misschien wel eensgow
dat er aan het 'sacrament
boetvaardigheid', zeker door p
kanten, meer aandacht wem
schonken.
