PARALLELLEN
Carter-Roosevelt
STATENLID EN KAMERLID
DE DAG VAN HET BROOD
hoe (on)verenigbaar zijn politieke 'dubbelingen'?
Ov,
ZATERDAG 13 OKTOBER 1979
PZC/opinie en achtergrond
(Door Don McLeod)
Wanneer de Newyorkers zo'n veertig jaar geleden een tankauto met benzine zagen aanfcomen,
vormden ze met hun auto's een file die achter de tankauto aan reed om op die manier achter zijn
bestemming te komen en wat benzine te bemachtigen.
Dat was tijdens de Tweede Wereldoorlog. Vandaag hebben we te maken met wat president Carter
een „moreel soort oorlog" noemt. Carter staat nu voor hetzelfde probleem als zijn voorganger
Franklin D. Roosevelt tijdens de Tweede Wereldoorlog: hoe krijg je de grootste energieconsumen
ten ter wereld zo ver dat ze wat zuiniger gaan omspringen met energie?
Wanneer iemand tijdens de Tweede
Wereldoorlog in Amerika niet werk
zaam was in de oorlogsindustrie, op
medisch gebied dan wel op een andere
manier in een uitzonderingspositie
verkeerde, kreeg hij - als 'ie geluk had -
zeven liter benzine per week. Had
iemand een hekel aan lopen en par
keerde hij zijn auto vlak voor de
bioscoop, dan liep hij een grote kans
gearresteerd te worden wegens .joyri
ding". Een vast onderdeel van de straf
was het ongeldig maken van 's mans
benzinebonnen. Zelfs een fiets was niet
zo maar te koop; twee paar schoenen
per jaar was de „limit". Autobanden?
Vergeet het maar"Alles werd op
geofferd aan de oorlogsinspanning.
Carter staat nu voor het zelfde pro
bleem als Roosevelt toen: hoe een ein
de te maken aan de „liefde" van de
Amerikaan voor zijn auto. Geen een
voudige opgave, al was het maar van
wege de politieke verdachtmakingen
door de tegenpartij, de machtige au-
toindustne die dwars ligt, een Congres
dat op z'n tenen loopt, werkloosheid,
vermindering van de belastingopb
rengst en niet te vergeten de ambtena
rij.
Strategische goederen
Tijdens de Tweede Wereldoorlog kre
gen de Amerikanen voor het eerst te
horen dat ze hun „way of life" zouden
moeten veranderen; zich met minder
zouden moeten behelpen. Zo ongeveer
alles, van moeders nylons tot vaders
tuinslang, ging vallen onder „strategi
sche goederen". Daarnaast ontston
den tekorten aan de meest uiteenlo
pende zaken als tabak, suiker, vlees en
icecream. Tegen het einde van de oor
log werd zo ongeveer 40 procent van de
groenten verbouwd in achtertuinen;
de zogenaamde „Victory Gardens".
Niet iedereen had het even gemakke
lijk met de beperkende maatregelen.
Jan en alleman kwam aandragen met
een hele reeks argumenten voor meer
benzine, een groter vleesrantsoen of
een eigen telefoonaansluiting. De
Tweede Wereldoorlog was wel onge
veer het beste wat de onderwereld
sinds de drooglegging kon overko
men. De zwarte markt kwam tot grote
bloei. Het vervalsen van bonboekjes
bleek zelfs zo lucratief dat de georga
niseerde misdaad eraan begon.
In 1943, toen de oorlog in een kritieke
fase kwam, werd de regering gedwon
gen alle privé-autogebruik te verbie
den om brandstof te besparen. De
reactie van het Amerikaanse publiek
was zo heftig dat de maatregel nog
voor het jaar om was, werd ingetrok
ken. Dit op een moment dat de gealli
eerden waren begonnen met het aan
leggen van voorraden voor de invasie
In Normandiê.
Mobiel
Als gevolg van het verlies aan tankers
door Duitse U-Boote moest in 1942 aan
de Amerikaanse oostkust worden
overgegaan op rantsoenering, Niet
minder dan 200 leden van het Congres
eisen - en kregen - een speciaal pasje,
op vertoon waarvan ze ongelimiteerd
konden tanken. Om het land te kun
nen bestieren moesten ze immers mo
biel zijn...
Hoewel de rantsoenering van zowel
brandstof als rubber in verband met
de oorlog voor het gehele land van vi
taal belang was, duurde het tot na de
verkiezingen van 1942- bijna een jaar
na Pearl Harbor - voor de maatregel
door Roosevelt werd afgekondigd.
Leon Henderson, directeur van het
speciale Bureau voor de Stabilisering
van Prijzen, werd al snel de meest im
populaire man van Amerika. Hij ver
dween dan ook alras van het politieke
toneel.
Voor Pearl Harbor werden al Roos-
evelts voorstellen geblokkeerd door
het Congres. Zelfs na de onverwachte
Japanse aanval op deze Amerikaanse
basis duurde het een vol jaar voor de
eerste oorlogsbegroting werd
goedgekeurd. Het wekt dan ook
weinig verbazing dat Carter - in vre
destijd - nogal wat moeilijkheden
ondervindt bij zijn voorbereidingen
voor een eventuele rantsoenering van
benzine. Maar ook Carters voorstel de
successierechten te verhogen, wordt
door het Congres tegengehouden.
Topjaar
Tot nu toe heeft Carter voorstellen in
gediend voor drie coördinerende in
stanties om zijn energie-oorlog voor te
bereiden. Roosevelt had er bijna der
tig nodig, waarvan de Raad voor de
Oorlogsproduktie wel het belangrijkst
was. Deze had tot taak een economie
die de malaise nog maar nauwelijks te
boven was om te bouwen tot een grote
oorlogsmachine. Na de krach van 1929
was voor de autoindustrie 1941 het
eerste topjaar. Het zelfde gold voor
andere takken van industrie Net toen
het Amerikaanse publiek zich iets
meer kon permitteren en ook inder
daad begon te kopen, vroeg Uncle Sam
hiermee te stoppen.
Uiteindelijk was het Henry L. Stimson,
Roosevelts republikeinse minister van
oorlog, die kwam aandragen met de
oplossing: „Wanneer je in een kapita
listisch land voorbereidingen treft
voor een oorlog of er een voert, moet de
industrie hiervan profiteren. Doe je
dat niet, dan kan de industrie niet
draaien, worden er geen winsten ge
maakt en kan de staat op zijn beurt
geen belastingen heffen".
Vandaag horen we een soortgelijk ar
gument: laat de oliemaatschappijen
geld verdienen, dan zorgen zij voor on
ze energie. Carter is begonnen met het
geleidelijk los laten van de olieprijzen.
Dit zou moeten resulteren in verho
ging van produktie en exploratie door
de oliemaatschappijen.
Snelle beslissingen
Een ander plan van Carter is de op
richting van een speciale Energieraad.
Deze zou, volgens Carters idee, net als
de Raad voor de Oorlogsproduktie tij
dens de Tweede Wereldoorlog, de au
toriteit moeten bezitten dwars door
alle bureaucratie en daardoor veroor
zaakte vertragingen heen snelle be
slissingen te nemen om belangrijke
energieprojecten van de grond te krij
gen. Deze raad zou bijvoorbeeld ge
machtigd moeten z\jn eventuele pro
cedurekwesties terzijde te schuiven
wanneer zij denkt dat het nationaal
belang in het geding is.
Ook de voormalige Raad voor de Oor
logsproduktie - met 15.000 ambtena
ren en honderden bijkantoren en
(sub)comité's - beschikte over vrijwel
onbeperkte macht. Op baar bevel
konden fabrieken worden gesloten of
juist uit de grond gestampt, prioritei
ten worden gesteld, werd overgegaan
op distributie, werden arbeiders aan
genomen of juist ontslagen, werden
produktiequota gesteld en werd de
aanmaak van luxe-goederen beperkt.
Een ander onderdeel van Carters
energieplannen is de instelling van een
Roosevelt
speciale raad voor de veiligstelling van
de energievoorziening. Volgens Car
ters plannen zou deze raad voor vijf
miljard dollar aan obligaties moeten
uitgeven. Dit geld zou moeten worden
gebruikt voor de opzet van een
noodprogramma voor de fabricage
van synthetische brandstof.
Maximumsnelheid
Veertig jaar later ziet Carter zich ge
plaatst voor dezelfde problemen als
zijn voorganger Roosevelt. Rant
soenering vormde onder Roosevelt
een belangrijk onderdeel van het
energiebeleid. Hij was het ook die voor
het gehele land een maximumsnelheid
van 35 mijl per uur afkondigde. De
huidige Amerikaanse automobilist
trapt met een gerust geweten het gas
pedaal nog wat verder in als de naald
van de snelheidsmeter de grens van 55
mijl heeft bereikt.
Terwijl door het hele land de aircon
ditioningapparaten staan te loeien,
heeft Carter opdracht gegeven de
thermostaten in openbare gebouwen
lager af te stellen. Roosevelt pakte het
met fermere hand aan: hij liet gewoon
minder huiisbrandolie bezorgen. Met
een tamelijk ingewikkelde formule
werd berekend dat ook als ieder gezin
eenderde minder olie kreeg, de tem
peratuur in huis toch op 18,5 graad
Celsius kon worden gehandhaafd.
In tegenstelling tol Carter nu had
Roosevelt het voordeel van grote
oliereserves. Na daartoe door de rege
ring te zijn aangemoedigd, verhoog
den de oliemaatschappijen tussen
1940 en 1944 hun produktie met 25
procent.
In het eerste oorlogsjaar kostten de
oorlogsinspanningen de Amerikaanse
schatkist 300 miljoen dollar per dag.
Een goede schatting is dat de hele
tweede wereldbrand de Amerikanen
zo'n 300 miljard dollar heeft gekost.
Wordt Carters energieprogramma
aangenomen, dan zal het over de loop
tijd van tien jaar 142 miljard gaan kos
ten. Dat is nog geen kwart van wat
Roosevelt moest uitgeven - zonder re
kening te houden met inflatie.
De toenmalige Amerikaanse regering
kon een dergelijke oorlog alleen (ge
deeltelijk) financieren door het heffen
van zeer hoge belastingen. Zo moesten
bedrijven een overwinstbelasting van
90 procent opbrengen. Om dreigende
energietekorten het hoofd te kunnen
bieden, heeft Carter gevraagd om 50
procent. Roosevelt zag zich genood
zaakt de loonbelasting te introduce
ren. Daarnaast werd over vrijwel ieder
salaris inkomstenbelasting geheven.
Voor de hogere inkomens kwam hier
bovenop nog eens een progressieve
belasting tot maximaal 82 procent.
Van ieder Amerikaans salaris werd
bovendien nog eens 5 procent zoge
naamde Victory Tax ingehouden.
Niettemin kon uit al deze belastingen
slechts 40 procent van de kosten van
de oorlog worden gedekt. Deze werden
vooral „bestreden" door het laten
vallen van steeds grotere gaten in de
nationale begroting. Tijdens de Twee
de Wereldoorlog schoot de Ameri
kaanse schuldenlast omhoog van 43
naar 269 miljard dollar. In deze periode
zaten echter de persoonlijke inkomens
sterk in de lift. Gemiddeld stegen de
lonen met maar liefst 47 procent.
Werkloosheid bestond niet meer.
Problemen
Carter en zijn team moeten echter niet
alleen strijd leveren tegen een drei
gend energietekort, daarnaast zijn er
nog problemen met het innen van be
lastingen, een zeer hoge inflatie, een
kwakkelende dollar en een verontrus
tend toenemende werkloosheid. Car
ter heeft zich uitgesproken tegen het
bevriezen van zowel lonen als prijzen.
Diverse politieke pressiegroepen zul
len hem waarschijnlijk houden aan
zijn woord.
Terwijl de VS op het punt staan even
afhankelijk te worden van buiten
landse olie als ze dat in 1941 waren
van ingevoerde rubber, hebben de re
cente lange rijen bij de tankstations
aangetoond dat de Amerikaanse au
tomobilist er niet over piekert af
stand te doen van zijn heilige koe.
Carter moet dan ook de politieke hef
bomen ontberen waarop Roosevelt
wel kon drukken. Met aan beide zijden
de bomluiken open, kon Roosevelt
appelleren aan het chauvinisme van
de Amerikaan. Maar ondanks zijn
handig politiek inspelen op de trots
Amerikaan te zijn, heeft Roosevelt het
moeilijk genoeg gehad. Moet Carter
ook tot iets dergelijks in stat worden
geacht - zonder Pearl Harbor?
X oen ik één dezer dagen het huis
binnenstapte, struikelde ik over een
ballon, die door de opengaande deur
een soort langzame fladderbeweging
maakte. Wat geïrriteerd gaf ik het
ding een oplawabber, zodanig dal het
een paar meter verderop enigszins ir
ritant voort ging met liggen deinen.
Niet weinig verbolgen ontfermde
mijn dochtertje zich over de ballon, er
mij bij voorduur op wijzend, dat ik
door tegen dat geelbruine opblaas-
ding te schoppen, regelrecht de
(warme) bakker beledigde, van wie ze
hem gekregen had. Tot nu toe niet
gewoon aan ballonnen-schenkende
bakkers (wél bij de schoenhandel e.a.,
waarom eigenlijk?) zag ik bij nadere
beschouwing dat des bakkers bolle
gift getooid was met het opschrift:
'dag van het brood'. O ja, dacht ik,
begin oktober is het sinds enige jaren
niet alleen dierendag en Leidens ont
zet, maar ook de dag van het brood.
Trouwens ook het ontzet van Leiden
staat sinds 1574 in het teken van het
(witte) brood.
Wat is er voor ons vanzelfsprekender
dan meermalen per dag brood te eten
Brood begeleidt de mens bijna van de
wieg tot het graf. Brood is het symbool
van het voedsel en dus van leven op
aarde. Het vignet van de landbouw
organisatie waarvoor ik werk, bestaat
uit een paar korenaren. De FAO in
Rome heeft een dergelijk vreedzaam
wapen. Tarwe en graan in het alge
meen zijn het belangrijkste voedings
middel op aarde. Voor de gemiddelde
krantelezer die deze maanden voor
namelijk over de land- en tuinbouw
leest in verband met overschotten
voor sommige produkten (vooral
zuivel) is het goed te vernemen, dat
zo'n genoeg of zo'n teveel lang niet
vanzelfsprekend is.
De huidige situatie op de wereld
graanmarkt is er een bewijs van. Zon
der dat er nu direct sprake is van alar
merende tekorten is het wel zo, dat de
graanoogsten dit jaar bijna overal ter
wereld beduidend lager zijn dan vorige
jaren. Dat betekent op wereldniveau
dalende voorraden en stijgende prij
zen. Het betekent ook een nogal grote
verstoring van de toch al precaire we
reldvoedselsituatie.
Ho,
Loe kan het nu, dat er ineens zoveel
minder graan geproduceerd wordt?
Laten de boeren of laat de grond het
afweten? Geen van beiden. De boos
doener is als zo vaak in de landbouw
het klimaat. De barre winter die ons
Nederlanders een tijdje tot Poolbewo-
ners maakte, beperkte zich niet be
paald tot ons land alleen Bijna overal
ter wereld en zeker op de Noordelijke
helft was er sprake van extreme kou
de, van een lange en ongehoord stren
ge winter. Het voorjaar dat erop volg
de kwam laat, was vrij koud en regen
rijk. Daarna volgde vooral in Oost-
Europa, Rusland en grote delen van
Amerika in mei en begin juni een hit
tegolf - zonder regen - die leidde tot een
te snelle rijping van het graan. Weken
eerder dan normaal moest worden
geoogst, maar de opbrengsten lagen
natuurlijk ver beneden het normale
peil.
Toen ik in juni in Oost-Europa was,
heb ik inderdaad veel van die percelen
'nood-rijp' graan gezien. Om nog even
terug te gaan: de strenge winter heeft
ervoor gezorgd, dat nogal wat win
tertarwe is doodgevroren - wederom
vooral in OostASuropa en Rusland.
Het resultaat van dit geheel is kleinere
graanoogsten in Canada, de USA, Ar
gentinië, Australië en Oost-Europa,
om maar eens een aantal belangrijke
graanlanden te noemen. Rusland,
vanouds éën van de grootste tarwe-
producenten ter aarde laat het dit jaar
volledig afweten. Zijn tegenvallende
graanoogsten in deze communistische
gigant zo zachtjes traditioneel aan het
worden de laatste 20 jaar, ditmaal is
daar regelrecht sprake van een grote
misoogst. Het wordt langzamerhand
maar beter dat de sikkel die de vlag
van de Sowjets tooit (samen met de
hamer) aan de wilgen gehangen wordt
- in ieder geval als symbool dan de
landbouw maar beter kan verdwijnen.
Rusland, vanouds een grote graanex-
porteur. is de laatste decennia een
graanimporterend land geworden. De
graanramp dit jaar is zo ongehoord
groot, dat men plusminus 50 miljoen
ton graan tekort komt. Men zal dus
op geweldig grote schaal moeten im
porteren - daar is men al mee bezig.
Een voordeeltje voor de veelgeplaagde
Carter, die naast energietroebelen en
Cubaanse moeilijkheden, wellicht via
graanexporten naar Rusland enigs
zins een vuist kan maken.
"ver de USA gesproken, Amerika is
verreweg de grootste graanproducent
ter wereld (plusminus 270 miljoen ton
per jaar). Ondanks de iets kleinere
oogst dit jaar loopt de export uit de
USA geen enkel gevaar. In feite fun
geert Amerika als graanschuur van de
wereld, zodanig dat in dit verband wel
eens gesproken wordt van agri-power.
Dat wil zeggen een macht op het ge
bied van voedsel, als tegenhanger van
de macht van de Arabische oliestaten
op het gebied van energie.
Ons dageüjks brood en de woelige ge
beurtenissen op het wereldtarwefront
kun je niet los van elkaar zien. Tekor
ten elders kunnen - in prijs of hoeveel
heid - doorwerken tot bij ons in de
straat. In dit licht gezien is het streven
naar zelfvoorziening in de EG voor
graan van grote waarde voor de brood
etende consumenten. Dat die zelf
voorziening binnenkort een feit gaat
worden is een pluim op de hoed van
alle graanboeren in de EG. Eën keer in
het jaar ccn 'dag van het brood' is toch
niet zo gek. Want de inspanning en de
moeite van producent en verwerker
van de gulle tarwekorrels, mogen best
eens in het zonnetje gezet worden.
Mr Gerard W. Smallegange.
IDoor C. van der Maas)
Van tijd tot tijd wordt er iets zicht
baar van het spanningsveld waarin
politici met een dubbelfunctie zich
bevinden. Wethouders en burgemees
ters, die tegelijk lid van provinciale
staten zijn. Leden van provinciale
staten die tegelijkertijd parlemen
tariër in het Haagse zijn. Doorlopend
is daarbij dc vraag aan de orde in
hoever de functies met elkaar zijn te
verenigen zonder dat politici, die van
pet en stoel verwisselen met zichzelf
in de knoei komen.
De meeste politieke partijen hebben er
niet zoveel problemen mee. Ze laten
hun gekozen vertegenwoordigers de
volledige vrijheid. Een enkele partij
heeft voor zichzelf beperkingen aan
gelegd, Zo heeft de PvdA de regle
mentaire maatregel genomen dat
dubbelfuncties, als boven genoemd,
voor eigen leden niet meer mogelijk
zijn. tenzij er om heel bijzondere rede
nen ontheffing wordt verleend. Bij an
dere partijen is de tendens waar te
nemen dat de 'dubbelingen' minder
vaak voorkomen dan vroeger het ge
val was. De hoeveelheid werk die een
raadslidmaatschap. een staten
lidmaatschap of een kamerlidmaat
schap meebrengt is doorgaans zo
groot dat er ook fysiek grenzen zijn aan
dergelijke combinaties.
Er zijn in het Zeeuwse politieke land
schap voorbeelden uit een verder en
uit een kortelings verleden, die op hun
minst van de kanttekening kunnen
worden voorzien dat er bij politieke
dubbelfunctionarissen een zekere
krampachtigheid in opvattingen en
benaderingen optreedt, wanneer de
behandeling van éën en hetzelfde
vraagstuk bijvoorbeeld in provinciale
staten vanuit een ander vertrekpunt
verloopt dan in het parlement De
Oosterscheldekwestie gold destijds
als zodanig. Vraagstukken op het ge
bied van de bevordering van de indu
strialisatie leverden soms voor Zeeuw
se statenleden in de bankjes van het
tweede kamergebouw een conflict van
plichten en opdrachten op. Nu juist
een week geleden gaf ook het CDA-
statenlid en -kamerlid drs M. Beinema
er blijk van dat hem in Den Haag de
handen waren gebonden waar het
erom ging in de Middelburgse staten
zaal tot een duidelijke uitspraak te
komen over de meest wenselijke vorm
van financiering van een regionale
omroep in Zeeland. In een toelichting
op zijn Middelburgse optreden in deze
zaak (zie de PZC van gisteren,
opiniepagina) versterkt drs Beinema
deze indruk alleen nog maar Waar
ging het om? De minister van erm
heeft de provincies gevraagd naar hun
mening over de manier van financie
ring van regionale omroepen en daar
bij nogal nadrukkelijk haar eigen
standpunt uiteengezet.
Haalbaarheid
Drs Beinema zegt nu dat de Zeeuwse
staten bij hun standpunt in deze zaak
er rekening mee hebben te houden dat
het hier niet om een uitsluitend
Zeeuws belang gaat, maar om een
zaak die in het hele land aan de orde is.
Met andere woorden: als de staten
willen laten weten hoe ze over de mo
gelijkheden voor een regionale om
roep (en de financiering daarvan) den
ken, moeten ze zich ook kunnen ver
plaatsen in de problemen die daarbij
in Utrecht en in Drente opduiken. Een
bijzonder gekunstelde redenering. De
Zeeuwse staten hebben een maatregel
van de minister in deze kwestie te we
gen op het belang van een regionale
omroep in Zeeland en niet op de toe
vallige politieke haalbaarheid in Den
Haag. Drs Beinema komt nu met de
constructie dat het politiek wat onfris
is om een landelijk partijpolitiek pro
grammapunt te laten botsen met een
eventueel afwijkende benadering van
dezelfde zaak in de regio. Wanneer hij
met een dergelijke werkelijkheid - die
hij nog vaak zal tegenkomen - in de
problemen raakt is het probleem van
de (on)verenigbaarheid van politieke
functies zeker iets om dieper over na te
denken.
zijn allemaal Nederlandse,
arc
dn
zullen er genoeg bi) zijn diew\.
buitenland gangbaar ztjn
pisch buitenlandse gebare.nl
niet gebruiken zitten er niet
min als de onbewuste gebaren «s
geluidloze jargon, de gebaren,, He
bij beroepen hoort. Denk aanii in
ren van kraandrijvers, booir
en achtervangers L
Herman Pieter de Boer en Pm/.
hebben zich bewust beperkltan
zettelijke gebaren, waarmees
landers communiceren wm,-
spreekafstand te groot is,
glas tussen hen zit, umm
heimhouding gewenst is en
men te lui is om te praten
Of: wanneer het gebaar mevr,
maakt dan het woord, als biiii
waarschuwing, bespotting,grtr,
vel. Een lange neus maken, i
zwijgend de deur wijzen
Oorschelpen
Ik geef één voorbeeld uil hei
lands gebarenboekje",
stukje "Wat?":
„De oorschelpen worden tncli y
gertoppen naar voren geiM
kan hierbij een vragend genclJa
met opengesperde ogen ent,.,
wenkbrauwen - maar ook ti
pijnlijk gezicht, met gekneja jj"
opgetrokken konen en half go, y
mond.
In beide gevallen seint men i y
niks. Of ik versta het nietgoet; 1
graag.
Desgewenst kan men met ift
schelp volstaan.
Het is zuiver toeval dat deptm
dit plaatje gelijkenis vertw.
Pieter van Vollenhoven. Hellip,
een gezichtvormig gezicht r.'
brilvormige bril".
Kapmes
Herman Pieter de Boer en Pel At jj
(voortaan te noemen: Andmei
houden zich aanbevolen vooin,
geten gebaren van Nedertorö.
Dat laat ik me natuurlijk gta l(j
keer zeggen. Als ik 's ochterUsh i
uitga en het hekje tussendek[c
passeer, maak ik met opgehac
kapmesachtige bewegingen ci
me in een oerwoud door Mc
een weg baan.
Vanochtend deed ik het m_
„Nederlands gebarenboekje"1)
hand! Op die marnier voorkomt:
met mijn hoofd verstrikt raak:
nachts gevlochten spinnembY
Is die misschien te particulier?5
dat duizenden plattelander.it
herfstdagen op dezelfde mm
woning verlaten.
Andrea de Boer heeft al enkele,*
voetbalwereld ontleende getm
mij in het boekje verwerkt, A
weet er nog meer. Tot hetjmj».
hoort waarschijnlijk de ene cf(
ken vinger van de scheldm H
waarmee hij aa n de grensrecht
weten dat er nog één minuti!"
spelen. Maar binnen hel Mi' 1
ongetwijfeld het gebaar mom
speler aan de scheidsrechter (so
maakt dat. hij voortaan beier i I"
doppen moet kijken: dewijl"'.
denvinger gericht op de beid ÖE
ogen. Scheidsrechters geven m
waardig genoeg nooit een géi'
voor, terwijl zij dat onmidde
zouden doen als de spelerif
voorhoofd tikte.
Naast de vreugdesprong meti
de lucht na het maken ra
doelpunt (opgenomen in hel I
lands gebarenboekje") mg
het grondstompen vergelen t
van de keeper, die zojuist ft! (t\
hoek lag waar de bal vanaf dl!
tystip iverd ingeschoten. Sterke
hij raakte de bal nogevenaar
onvoldoende, en daarom ,fo'
goocheling, xoat zeg ik: verblik',
groot, dat hij zijn onvrede
door liggend op de grondwet51
op de grasmat te beuken
Verder heb je natuurlijk nogü
pélleren van de ausputeer S
meent dat het buitenspel is,
vlaggebaar dat hy vervolger"
richting van de grensrechter*
als de sukkel verzuimd heef"
gen hoewel het bijna buil'
Ik mis ook het gebaar di
trainer Cor Brom een keerW
in de richting van de bank vow
Madrid: hy balde de UnkerrM
onderarm en bovenarm In
van 90 graden, en sloeg vefo
met de rechterhand hard opu
nenkant van zijn bovenarm -#j
de indruk dat het betekent',
spelen veel te hard, ik pik hei
ger, jullie kunnen de pot of.'
gaat nu ook de beuk erin1
Invoegen
Als er een vermeerderde
komtmag ook de even of.
hand niet vergeten worde»,Wj
de automobilist, zodraMjvm
en weer rechtstandig voortij
ligger rijdt zodat deze het sw»
kan zien. zijn dank uitspreiW
verleende voorrang op een
dat hij daar. strikt genom
recht op kon doen gelden
de tien manlijke automw*
twee van de elf vrouwelijke®:
listen verzuimen nooit dd d<m
te maken.
