Voorkeur voor groenGoeree-Overflakkee
ZATERDAG 13 OKTOBER 1979
REA CTIES
Die vanGoeree-Overflakkee houden niet van Rijnmond, dat is duidelijk. Toen de inwoners van
het schiereiland eind mei, begin juni van dit jaar de vraag werd voorgelegd, wat er zoal in hen
opkwam, als ze de naam Rijnmond hoorden, liet 55 procent van de ondervraagden weten, dat men
dan dacht aan industrie, olie, raffinaderijen, gas en chemicaliën. En 53 procent kwam tevens met
begrippen als luchtverontreiniging, stank en vervuiling. „Werkgelegenheid", dat was een woord,
dat maar door 11 procent van de ondervraagden werd genoemd. Toen hen uiteindelijk de kaart
werd voorgelegd, waarop in beeld was gebracht hoe Goeree Overflakkee bij Zeeland, Zuid-Hol
land of Rijnmond zou kunnen worden gevoegd, kwam maar 12 procent tot de slotsom, dat het
Rijnmond zou moeten worden.
Nee, die van Goeree Overflakkee hou
den niet van Rijnmond. En die afwij
zing moet voor bestuurderen, die zich
in de nieuwe indeling van provincies
hebben verdiept en die graag een vaste
verbintenis tussen het eiland en Rijn
mond tot stand zouden zien komen,
ontnuchterend werken. Hoewel, de
voorzitter van het openbaar lichaam
Ri,jnmond. dr. ir. A. P. Oele en de Zuid-
Hollandse gedeputeerde J. H. Boone
wekken, als ze geconfronteerd worden
met het „nee van Goeree" niet de be
kommerde indruk van heren, die zo
juist vergeefs een aanzoek hebben ge
daan. Als Goeree Overflakkee Rijn
mond eerst maar eens beter leert ken
nen, dan kan het best nog in orde ko
men, zo redeneren zij hoopvol. Intus
sen ziet besturend Zeeland glim
lachend en zonder een spoor van hof
makerij toe. De Zeeuwse gedeputeer
de mr. J. P. Boersma meent, dat
Goeree Overflakkee bij zijn provincie
welkom zou zijn als de tot nu toe bij de
regering bestaande voorkeur voor sa
menvoeging met Rijnmond zou wor
den losgelaten. De gedachte, dat 46
procent van de bevolking Van Goeree
Overflakkee in de toekomst wel in een
vergroot Zeeland zou willen wonen, is
best vleiend en aardig, maar het doet
geen bestuurder vanuit Middelburg
naar het noorden afreizen om zich al
daar te laten toejuichen.
Kennismaking
Voorzitter Oele van het dagelijks be
stuur van het openbaar lichaam
Rijnmond is niet zeer onder de indruk
van het lage percentage inwoners van
Goeree Overflakkee, dat voor aan-
a. j. snel.
sluiting bij Rijnmond zou willen kie
zen. „Je zou die vraag op de mensen
moeten loslaten, nadat ze eerst uit-
i oerig geïnformeerd zouden zijn. Die
kennismaking is toch nodig om de
mensen tot een oordeel te kunnen la
ten komen", zegt hij.
En hij werkt graag mee aan het vergro
ten van de bekendheid over het
openbaar lichaam, dat eind 1964
als een vierde laag in het Nederlands
-bestuur werd geschoven. „De gedach
te achter Rijnmond is geweest een
verlengd lokaal bestuur tot stand te
brengen op meer democratische basis.
Destijds werd bij steeds meer besturen
duidelijk, dat de invloed van de groei
van de Rotterdamse haven op ge
meenten-rond die havenmond zeer
groot was. In Rotterdam gebeurden
dingen, die een uitstraling gaven naar
de hele regio, maar waarop vanuit die
regio niet direct veel invloed kon wor
den uitgeoefend. Vanuit de regio
kwam toen de wens om een speciale
bestuurslaag te vormen, die zich met
het hele Rijnmondgebied zou gaan be
zighouden. Aan die wens werd gehoor
gegeven en er kwam een wet voor het
openbaar lichaam".
De bevoegdheden van de nieuwe be
stuurslaag, die gedragen werd en
wordt door 81 gekozen leden, waren
aanvankelijk niet zo groot. In eerste
aanleg ging het om adviserende ta
ken. Dat Is veranderd. Rijnmond
houdt zich nu ook bezig met uitvoe
ring van zaken. Zo heeft het de hin
derwetbevoegdheid van 16 van de 23
aangesloten gemeenten overgenomen
en het heeft een centrale milieudienst
opgericht. Het Rijnmondbestuur ging
zich ook bezighouden met het oplos
sen van de afvalproblematiek. Men
heeft nu een gigantisch bedrijf voor de
verwerking van afval.
verworven op het gebied van de
ruimtelijke ordening. Rijnmond toetst
de bestemmingsplannen van de ge
meenten. Sinds 1 september van dit
jaar zijn we op het terrein van de
ruimtelijke ordening provincie gewor
den en intussen wordt er onderhan
deld over het overnemen van de mi
lieudiensten. Het grote voordeel van
de bestuursvorm, die we hier hebben,
is dat de bevolking de leden van de
raad direct kiest. Allerlei vormen van
samenwerking bleven vroeger groten
deels in handen van colleges van bur
gemeester en wethouders, die zich be
zighielden met het vormen van ge
meenschappelijke regelingen om al
lerlei zaken gezamenlijk op te lossen,
De vorm, die we nu hebben is op een
veel betere manier veel directer, aan
controle van de raad onderhevig".
De financiering van Rijnmond gebeurt
voQr 60 procent door de gemeenten en
voor 40 procent door het rijk. Oele
beaamt, dat dc provincie Zuid Hol-
land aan Rijnmond een koopje heeft
gehad. Het heeft allerlei taken overge
nomen - ook op het gebied van de
volksgezondheid en de planning van
scholenbouw - waarvoor geen geld uit
de provinciekas hoefde te komen.
Overigens is in die financiering on
langs een wijziging doorgevoerd.
Rijnmond heeft sinds kort zelf de mo
gelijkheid om heffingen op te leggen
op onroerend goed. De gedachte, die
daaraan ten grondslag ligt, is dat er
een duidelijke relatie is tussen het fi
nancieel aanspreken van de bevolking
en haar betrokkenheid bij het bestuur.
Naar het stellig oordeel van de heer
Oele is de vorming van de vierde be
stuurslaag, zoals dat voor Rijnmond is
gebeurd, van groot belang geweest
voor de regio. „Als Rijnmond er niet
was, zou het nu uitgevonden moeten
worden. Ik kan daar, omdat ik hier net
een jaar als voorzitter zit, met enige
afstandelijkheid wel dat oordeel over
geven. Rijnmond heeft invloed gehad
op beleidswijzigingen, die het Rot-
terdamse gemeentebestuur heeft
doorgevoerd op bijvoorbeeld het ter
rein van het milieu. Ook is er een goede
invloed geweest, die een verbetering
van het woonklimaat tot gevolg heeft
gehad. Je kunt inderdaad zeggen, dat
het openbaar lichaam als het slechte
geweten van Rotterdam heeft gefun
geerd".
Knijpbrilletje
Ondanks die positieve beoordeling
van de resultaten, die met de vierde
bestuurslaag zijn behaald, hecht Oele
niet zonder meer aan de instandhou
ding ervan. Hij geeft aan, dat er niet
zulke forse ingrepen zouden hoeven
worden verricht om van Rijnmond een
provincie nieuwe stijl te maken. Het
openbaar lichaam zou er globaal ge
nomen alleen nog waterschapstaken
en het toezicht op de gemeenten bij
moeten krijgen om als provincie
nieuwe stijl te kunnen functioneren.
Oele: „Het is wellicht ook wat door
zichtiger als die vierde bestuurslaag er
uitgehaald wordt. Duidelijk is, dat in
den lande de gedachte van die vierde
laag is losgelaten en ik kan daar ook
wel inkomen. In de Rijnmondraad is
men er nog niet over uitgedacht. Maar
ik denk, dat de meerderheid wel naar
een provincie wil toekoersen. Als maar
niet het uitgangspunt is, dat de be
stuurders van die provincie met een
knijpbrilletje op zitten te kijken, naar
wat de gemeenten doen, op die ouder
wetse manier. Men zal wel voelen voor
een bestuursorgaan, dat zich zelf ook
wezenlijk bezighoudt met het gebied,
met de zorg voor een goed evenwicht
tussen wonen en werken.
Bevolking
Oele: „Langzaam heeft het openbaar
lichaam zich ontwikkeld op bestuur
lijk terrein. Het heeft, zich ook gezag
Een ruime meerderheid, van de bevol
king van Goeree-Overflakkee vindt,
dat het eiland „groen" moet blijven.
Men meent, dat het karakter van de
streek als „agrarisch gebied" be
waard moet worden. Dat houdt ook in,
dat een duidelijke meerderheid van de
inwoners er niet voor voelt om er indu
strie en bedrijven te vestigen. Dat
bleek bij het onderzoek uit de reacties
op een aantal vragen over het wonen,
werken en leven.
Tweederde van de ondervraagden is
het eens met de uitspraak, dat „het
eiland voornamelijk plaats dient te
bieden aan landbouw, veeteelt en
agrarische bedrijven." Die percenta
ges gelden zoioel mannen als vrouwen,
ouderen en jongeren. Eveneens twee
derde van de geïnterviewde Inwoners
is het „helemaal oneens" met de uit
spraak, dat Goeree-Overflakkee
„voornamelijk plaats dient te bieden
aan industrie en bedrijfsvestigingen."
De opvatting, dat „Goeree bij uitstek
geschikt is voor recreatie en toerisme"
wordt door éénderde deel van de on
dervraagden volledig gedeeld, en
eveneens éénderde deel is het er ge
deeltelijk mee eens; 13 procent is het
met die uitspraak helemaal oneens.
Dat Goeree-Overflakkee een woon
oord moet worden voor forensen en
gezinnen van de omliggende gebie
den" krijgt instemming bij een kwart
van de ondervraagden, maar ruim een
kwart - 27 procent - is het met die uit
spraak „helemaal" oneens. Nog eens
een kwart van de mensen is het er ge
deeltelijk mee eens en 11 procent is het
er gedeeltelijk mee oneens. Ruim een
derde deel van de ondervraagden is
het helemaal eens-en 22 procent is het
gedeeltelijk eens met de uitspraak,
„dat Goeree-Overflakkee de hulp van
de overheid nodig heeft om zich te
ontwikkelen." Met die opvatting is 15
procent van de ondervraagden het
helemaal oneens en 7 procent gedeel
telijk oneens.
En hoe past Goeree Overflakkee in die
te vormen provincie Rijnmond, die
mogelijk Zuid-Holland-Zuid zou gaan
heten Oele: „Opneming van Goeree
Overflakkee, ik heb daar nooit zo diep
over nagedacht. Het is niet zo'n voor
de hand liggend programmapunt ge
weest. Maar er zijn natuurlijk belang
rijke argumenten voor aan te voeren.
Je zou zorgen voor een continuïteit in
de bestuurlijke relatie, die er al met
Zuid-Holland is. Verder zou Goeree
Overflakkee komen te liggen in een
provincie,die economisch gezien blij
vend een eigen trekpaard heeft. De
haven kan Voor het agrarische gebied
belangrijk zijn. Er ls een groot distri
butieapparaat. En voor de ontwikke
ling van de recreatie en het behoud
van natuurwaarden zou het van be
lang zijn, dat Goeree Overflakkee bij
Rijnmond zou worden ondergebracht.
De mensen hebben van Rijnmond een
beeld, waarin industrie en vervuiling
in belangrijke mate bepalend is. Maar
Rijnmond is uitermate zorgvuldig met
het open gebied. Voome Putten is met
jaloerse precisie beheerd. Milieube
langen worden hier heel zwaar gewo
gen".
Groen
De inwoners van Goeree Overflakkee
vinden, zo blijkt uit de resultaten van
het onderzoek, bovenal, dat het eiland
groen moet blijven. Van de onder
vraagden is 66 procent het er hele
maal mee eens, dat het eiland voor
namelijk plaats moet bieden aan
landbouw en veeteelt Slechts zes
procent meent, dat er plaats zou moe
ten worden geboden aan vestiging
van industrie en bedrijven. Naar valt
aan te nemen wenden velen van
Goeree Overflakkee vanuit die hou
ding het gelaat af van Rijnmond, een
woongebied met 1,2 miljoen inwo
ners, maar tevens een werkgebied dat
bij tijd en wijle in het nieuws komt als
er weer eens klachten zijn binnenge
stroomd over stank en vervuiling. En
zou met nog geen veertigduizend in
woners als een agrarische dwerg ko
men te wonen in een provincie, die
tevens een industriële gigant huis
vest.
De Zeeuwse gedeputeerde Boersma
onderkent die gevoelens, maar meent
mét Rijnmondvoorzitter Oele, dat die
niet gerechtvaardigd zijn. „Integen
deel", zegt hij. „Je kunt van een zwaar
geïndustrialiseerd gebied verwachten,
dat het de open ruimte met de grootst
mogelijke bescherming zal omringen
om die ruimte open te houden. Voor
een provincie die open is en die
ruimtelijk een veel wijder karakter
draagt zou die wens om te beschermen
wel eens minder kunnen zijn".
Naar dc mening van de heer Boersma
kan men uit de op Goeree Overflakkee
gegeven antwoorden op vragen over
de nieuwe provinciale indeling niet
zonder meer conclusies trekken. „Wat
uit die enquête naar voren komt, klopt
met de indruk, die we al hadden uit
peilingen van de standpunten van de
gemeenteraden op Goeree Overflak
kee".
De mening, dat geen regelrechte slot
som valt te trekken, houdt voor
Boersma overigens geen afwijzing van
een eventuele indeling van het eiland
bij Zeeland is. „We staan niet te drin
gen, maar we zouden daar ook geen
bezwaar tegen hebben. Als tot inde
ling bij Zeeland zou worden besloten,
zouden we ons best doen de inwoners
van Goeree Overflakkee zich zo snel
mogelijk in Zeeland te laten
thuis voelen. Maar wij nemen een af
wachtende houding aan. En ik stel
vast, dat de gerichtheid van het gebied
op Rijnmond groter is. Dat is een
zwaarwegend gegeven".
Niet sprekend
Voor de Zuid-Hollandse gedeputeerde
Boone is het zonneklaar, dat Goeree
Overflakkee bij Zuid-Holland-Zuid,
ofwel Rijnmond moet komen. „Mijn
eerste reactie is, dat de cijfers uit het
onderzoek niet erg sprekend zijn", zegt
hij als hij geconfronteerd wordt met de
percentages 46 voor Zeeland en 42
voor Zuid-Holland, „Decijfers spreken
niet direct duidelijke taal, tenminste
niet zo, dat mijn eigen opfé
plotseling veranderd zoudee;
Er zijn inderdaad argumeft
pleiten voor aansluiting bij te;
zijn er ook, méér vind ik, èi
voor aansluiting bij Zuid-Hol^
vind, als je naar Goeree öveii
kijkt, dat er een zeer sterke be
Rotterdam bestaat. Veel na-;
ken er. er is een aanzienlijk
werkverkeer, de mensen zljnra
voorzieningen op Rotteröse
mond aangewezen. MetZeü
staan er naar mijn inzicht gea
lijkbare banden. Er is een
oriëntatie op het noords',
Boone, die overigens meent éi
en vooral moet worden afgetó
het definitieve standpunt vaas
ring over de reorganisatie^
De Zuid-Hollandse gedf^
heeft begrip voor de averte
Goeree Overflakkee blijkbast
tegen Rijnmond. „Maar ik vut
het niet te emotioneel moettë
maar argumenten moet hauls
Vooruitlopend op de discusS
volgen als het definitieve sis
van de regering bekend is,
vast wat argumenten. De pre
staten van Zuid-Holland he»
geen standpunt ingenomen s
vraag, waar Goeree Overflate
zou moeten, maar er is wel es
derheidsstandpunt van het a(
bestuur, dat voor aansluitia
zuidelijke provincie Zuid-He®
De belangrijkste argumenten!
deuteerde staten van ZuióÜ
waren die Van de gerichtheid
inwoners van het eiland ophete
van en rond Rotterdam. Watt;
treft, maar ook als het gaatord
zorgingsgebied. Boone: „Wat
enquête blijkt, is datermetas
duidelijke keuze voor Zulö-S
dan wel voor Zeeland wordt#
maar dat men zich uitspreek
Rijnmond. „Ik begrijp, dat te
om angst voor industrie, lixü
treiniging, milieu-bederf, aige
die vooral emotioneel geladst
stel daar tegenover, dathetra
kwestie van de ruimtelijke ord
die speelt. Met andere woo*
gaat erom, welke bestenimtó
bied straks krijgt".
Remmen los
En Boone meent, dat Goerft
flakkee de eigen wensen stelt?
willigd zal zien, als het did
Zuid-Holland-Zuid wordt ff
„Als ik zie wat in Zeelandn?
op het gebied van tweedew!
dan zijn wij toch heel watsS
Onderbrengen van Goeree NI
Holland-Zuid (mogelijk Rip»
noemen) betekent niet, dat#
men zouden worden losgeld»
ook maar naar de Grevelinja
lijk eens wat er aan onzekaclp
met dc veel grotere activiteit»
Zeeuwse zijde".
Volgens Boone heeft Zuid-Hó
ook na opdeling in twee pro®
alle belang bij Goeree Ovk
agrarisch te houden, waarbij»
creatieve functie gehandhwj
„Die fabrieken", zegt hij,,,®®
Rotterdam. Er zullen er zeteP
Goeree worden neergezet, ttjs
de indruk, dat welke provincp-
niet zuinig zou zijn op zo'n s#
recreatiegebied als de Grew#
Een argument om Goeree Om
niet bij Zeeland te voegen B*
Boone ook dat de besta#
stuurlijke relaties vooral In®
ke richting gaan. Hij wijst#
in Zeeland bestaande P
schappelijke regelingenMj»
ciegrens ophouden. „En",KP*
Zeeuwse gebied en met n#
dichtbij gelegen Zierïkzee,®te
ln staat zijn de streekfuncu
Rotterdam die heeft, over w
De Zuid-Hollandse bestuurde
den, zo blijkt, wel van Gd»
flakkee. Zij voelen veel voor»
verbintenis tussen Rijn®#
eiland en ze geven de vertt»
Goeree Overflakkee niet J
sche eerbaarheid aangetó»
den. En het feit. dat die
Overflakkee blijkens
een enquête niet van -v
houdt? Ze houden het eW
„nog niet" moet zijn.