L'UOMO VOLANTE
JUBILEUMCONCERT
GOES GESLAAGD
Marinus Boezem
HOOKER EN 'KOOIEN',
GEBREK AAN EVENWICHT
Zeeuwse Koorschool in het zilver
Schenking kunstwerk
gemeente Vlissingen
MAANDAG 17 SEPTEMBER 1979
PZC/streek /kunst
GOES - RK-KERK
fromenadeconcert ter gelegenheid van het
-jana jubileum van de Zeeuwse Koor
schooldoor het fanfareorkest 'Euphonia'. het
Katholiek Mannenkoor, het Jongenskoor
nyi de koorschool en Peter Priem, orgel
De haar 25-jarig jubileum vierende
Zeeuwse Koorschool zette zaterdag de
reeks van feestelijke optrendens in
met een 'promenade-concert' in de
Rooms-Katliolieke kerk te Goes. De
talrijke toehoorders, die de kerk niet
geheel, maar toch vrij goed bezetten,
konden luisteren naar het jongenskoor
van de koorschool en het Rooms-Ka-
tholiek Mannenkoor, die in combina
tie zongen, gedirigeerd door Evert
Heijblok, en aan het orgel begeleid
door Peter Priem. Gastorkest was de
Tentoonstelling
Grote
Kerk Veere
afgesloten
VEERE - De Stichting Delta Cultureel
heeft zaterdag de tentoonstelling 'Er
onder en er op' in de Grote Kerk te Vee-
re afgesloten. De tentoonstelling, die
jaarlijks door de stichting wordt inge
richt tijdens het zomerseizoen, heeft
ongevèer 35.000 bezoekers gehad. De
stichting probeert door de tentoonstel
lingen de Grote Kerk meer dienstbaar
te maken.
Op de tentoonstelling was een stand
ingericht van de restauratiewerkzaam
heden aan de toren, informatiehoeken
over de monumenten van Veere en de
historie van de kerk, de ontwikkeling in
de loop der eeuwen van de dijken, een
miiieustand, een stand over de Delta
werken met informatie over de Ooster-
schelde, bruggen en een stand voor de
actie Rwanda. Het middenschip van de
kerk is gedurende het zomerseizoen ge
bruikt voor een aantal muziekavonden
en een drietal lezingen, waaraan onder
meer meewerkten het kamerkoor Stet
tin, het gemengd koor uit Hulst, een
muziekgroep van het conservatorium
uit België en Stoffel Gunst. Het bezoek
tijdens deze avonden bleef beneden de
verwachtingen van de stichting. Het
bezoek aan de tentoonstelling en de
-weer opengesteldegerestaureerde to
ren, overtrof het verwachte aantaL Op
de laatste dag van de tentoonstelling
werd door de cordlnatrice van de stich
ting Delta Cultureel, mevrouw M. van
Heel-Loeff, aan de 35.000ste bezoeker
een geschenk overhandigd. De
stand'Zeeland helpt Rwanda' bracht in
de kerk één waterput op.
GOES - Ziekenhuis De Bevelanden,
15,30-16.30 uur: uitzending Nomen Nes-
clo.
MIDDELBURG - Gasthuis. 20-21.15
uur: uitzending Rawa.
VLISSINGEN - Bethesda/St.-Joseph-
ziekenhuis. 20-21.30 uur: uitzending
Rawa
Strandhotel, 20 uur: modeshow.
ZAAMSLAG - 'De Poort'. 20 uur: mo
deshow.
Goese fanfare 'Euphonia' onder lei
ding van Peter de Rooy.
Om maar met de jubilaresse. de koor
school. te beginnen: dit bekende jon
genskoor was wel bijzonder goed in
vorm. Samen met het mannenkoor was
er een ensemble gevormd, dat over een
goede balans tussen de stemmen be
schikte. Vooral de techniek van het
jongenskoor is weer verbeterd, vergele
ken met een aantal jaren geleden. In de
gezongen werken gaf dit koor blijk van
een grote trefzekerheid en zuiverheid,
met name in het hoge register en in vrij
moeilijke modulaties. Evert Heijblok is
er ook in geslaagd zijn zangertjes (en
zangers) nog meer gevoel voor muzikale
beleving bij te brengen.
Hoogtepunt van het optreden van de
gecombineerde koren was naar onze
mening het a capella uitgevoerde Lo
cus iste' van Anton Bruckner en het
'Ave Maria' van dezelfde componist.
Niet alleen de reeds eerder genoemde
technische eigenschappen van de vo
calisten vielen hierbij op. ook de dyna
mische nuances kwamen hier goed tot
hun recht. De koren waren him optre
den begonnen met het 'Alleluja' van
Gabrieli - met overtuiging gezongen -
en het ontroerend gebrachte 'Kyrie' en
'Gloria' van Schubert. Peter Priem be
geleidde de zangers hierbij aan het or
gel.
Eveneens met orgelbegeleiding zongen
de jeugdige en oudere zangers het
'Magnificat' van Andriessen en het in
drukwekkende, majestueuze Rejoice'
van Rathbome: werken, die 'de koor
school' al wat langer op haar program
ma heeft, maar die het door hun frisse,
muzikale aanpak het nu ook weer 'de
den'.
'DE RUYTER'
NEDERLANDS
KAMPIOEN
SLOEPROEIEN
VLISSINGEN - Een team van het Mari
tiem Instituut De Ruyter in Vlissingen
is zaterdag kampioen van Nederland
geworden bij de nationale sloepenwed
strijden voor roeiers van de hogere zee
vaartscholen in Nederland Hel was de
derde maal, dat een ploeg uit Vlissingen
met de eerste prijs ging strijken. Vong
jaar werd de Vlissingse bemanning
tweede, waardoor de wisselbeker bui
ten het bereik bleef. De ploeg onder lei
ding van stuurman D Glerum won
ditmaal alle voorwedstrijden met een
bootlengte voorsprong. Ook in de finale
tegen een ploeg van de Hogere Zee
vaartschool uit Utrecht wisten de Vlis
singse roeiers hun tegenstanders op een
ruime afstand te houden. De afstand
van 380 meter werd afgelegd in 2.27.05.
hetgeen tevens de beste tijd op deze
wedstrijden was. De wedstrijden wer
den gehouden in de Delfhaven in Rot
terdam.
Alcoholcontrole
in Vlissingen
VLISSINGEN - De gemeentepolitie
van Vlissingen hield in de nacht van
vrijdag op zaterdag een alcoholcontro
le. Bij drie automobilisten werd eeen
bloedproef afgenomen. Zij kregen een
proces-verbaal.
Zoals gezegd kon men ook luisteren
naar het fanfareorkest 'Euphonia' dat
onder leiding van zijn dirigent Peter de
Rooy in afwisseling met de koren op
trad. Bij elk optreden speelde het or
kest een compositie met een 'gedragen'
karakter en een meer marciaal gestruc
tureerd werk.
Het orkest begon met een klankvolle
vertolking van het koraal uit de 'Suite
Gotique' van de Franse componist
Boellmann. Oorspronkelijk werd dit
werk voor orgel geschreven. 'Eupho
nia' wist goed raad met het vermoede
lijk door Eric Ball geschreven ar
rangement voor blaasorkest. Het or
kest bracht ook een frisse, goed in tem
po gehouden versie van de 'Trumpet
tune and Air' van Purcell.
De cornet- en bugelsectie kon men
vanwege hun fraaie heldere klank be
wonderen in een stemmingsstukje van
de Engelse brassbandcomponist Wil
liam Rimmer. 'Sunday' getiteld, en op
gebouwd rond het bekende koraal 'Oh,
du Fröhliche'. Handei's Where ever you
walk' klonk fraai ais trombone-solo met
orkestbegeleiding. Het fanfareorkest
speelde ook een werk van Nederlandse
bodem: Henk van Lijnschooten's Cho
ral Figuré' (niet zijn sterkste composi
tie) en besloot zijn optreden met een
ritmisch en dynamisch pittige weerga
ve van Verdi's 'Triomfmars' uit 'Aida'.
Een aardige climax vormde het slot van
dit promenadeconcert: het gezamenlijk
optreden van koren en blaasorkest on
der leiding van Peter de Rooy. Het 'Ave
Vërum' van Mozart beleefde een zeer
aanvaardbare vertolking met een goe
de balans tussen zangers en instrumen
taal ensemble. Een aardige vondst was
hetspelen van de 'Graf Waidersee Mars'
door 'Euphonia'. De koren zongen
daarbij unisone het trio - het bekende
koraal 'U zij de glorie' - mee. De dirigent
slaagde er zelfs in het publiek het
laatste couplet te laten meezingen.
Na de ovatie, die de uitvoerenden - te
recht - van het publiek kregen, schre
den de koren plechtig en onder muziek
de kerk uit. Ze waren bij het begin de
kerk binnen gekomen onder orgelspel.
'Euphonia' begeleidde hun uittocht
met de Britse hymne 'Blaenwern'. Een
waardig slot van een alleszins geslaagd
promenade-concert door ensembles,
die uitstekend in vorm waren.
G. van L.
Tweesprakenfestival
in Middelburg
MIDDELBURG - Voor een volle zaal in
het Kuiperspoorttheater in Middelburg
werd zaterdag een tweesprakenfestival -
Belgie-Nederland gehouden, waaraan
een negen toneelgezelschappen uit
beide landen deelnamen. Ieder van de
negen, vier Belgische en vijf Nederland
se. toneelgroepen speelde uit ver
schillende toneelstukken een dialoog
van ongeveer 10 tot 15 minuten. Deze
fragmenten werden daarna door Ad
van Noord, provinciaal toneeladviseur,
besproken en voorzien van kantteke
ningen. De fragmenten varieerden van
stukken van Shakespeare tot de door
Ans Schilders geschreven Heks van
Kwadendamme. die door de Zeeuwse
Comedie werd vertolkt.
Het tweesprakenfestival werd georga
niseerd door het Comité Amateurto
neel Belgiê-Nederland
Juist op dat punt sluiten de per
formance en dat wat er van resteert -
videoband, fotoreportage én het
spiegelmateriaal zelf - nauw aan bij de
tentoonstelling. Ook de expositie
houdt illusies gevangen.
Boezem bedient er zich van hetzelfde
basismateriaal' touw en spiegels. In
zijn 'Space Sculpture' touw en spiegels.
In zijn 'Space Sculpture' (1978) houden
de manillatrossen, in de vloer van de
Vleeshal verankerd, twee grote spiegels
in evenwicht De spiegelkanten zijn te
gen elkaar gedrukt, zodat de illusie van
het opheffen van de ruimte wordt ver
kregen: een illusoir soort nulpunt, een
getuigenis van de aanwezigheid van
'niets', immaterieel.
Het Is en blijft een droombeeld want het
materiële aspect van dat al is zeer do
minant, brutaal zelfs, aanwezig in de
achterkanten van de spiegels die als
een onoverkoombare en niet te door
breken scheidsmuur tastbaar midden
in een ruimte staan die door het project
geëlimineerd, althans ontkend, wordt.
Het is - in tegenstelling tot wat Veca in
zijn inleiding bij de expositie zegt - be
paald wél zo dat de twee binnenvlakken
elkaar tot in het eeuwige weerspiege
len. We kunnen - en dat is juist het
spanningsmoment van deze construc
tie - slechts vermoeden hoe immens
groot en diep die tot nul verklaarde
ruimte is.
VESTZAKTHEATER.
VLISSINGEN
Toneelgroep Hookerin deproduktte Kooien
van Lewis John Carlino. Met: Louise Robben
en LexdeRegt. Regie Louise Robben. Eenak
ters 'Sneeuwengel' en Epifanie'.
De
Amerikaanse toneelschrijver
Lewis John Carlino wordt wel gere
kend tot de 'Albee-groep', het losse
verband van wie een tiental jaren ge
leden nog als 'jonge auteurs' werden
aangeduid. Wat al die individuen -
Schisgal, Simon, Richardson, McClu-
re. Albee, Donleavy, Carlino - iets ge
meenschappelijks gaf, was hun relati
vering van het met name door de 'En
gelse school' geïntroduceerde en uit
gebouwde nieuwe absurdisme in de
toneelkunst. Men behield een aantal
van die ongewone, naar het absurde
neigende elementen, maar plaatste ze
in een veel breder, realistischer en
(dus) voor een groter publiek herken
baar kader.
Carlino die grote bekendheid verwierf
met Telemachos Clay', ^pont zich ook
in Cages' een goed en sterk vertegen
woordiger van die werkwijze. Kooien'
heeft alle kenmerken van wat men zo'n
vijftien jaar geleden als 'nieuw' kon pre
senteren; een desolate omgeving vol
tegenstrijdigheden, een mengeling van
harde taal en pure poèzio, de kloof en de
bruggen en een beetje theater in het
theaterstuk.
Met - wie zal dat verbazen? - de een
zaamheid als uitgangspunt werkt Car
lino via ver en verdergaande verwijde
ring naar een zekere toenadering, één
wording. In die ontwikkelingsgang
krijgt de persoonlijke ontluistering gro
te kansen, Carlino stopt dat proces
evenwel net vóór het voor zijn mensen
fataal wordt. Op dat keerpunt komt hij
met een sterke, poëtische 'oplossing'
die de sferen van het absurdisme haalt
en tevens iets van een weldadige warm
te overbrengt.
D„
eenzaamheidsstelling is ajler-
minst vreemd of spectaculair. Het re
cept schrijft zowel in De Sneeuwengel
als in Epifanie twee personen voor die
elkaar 'van nature' niet liggen, mensen
die door hun simpele lichamelijke
aanwezigheid een totale scheiding der
geesten in stand houden. Carlino
bouwt dat uit. Er komt geen begrip, de
verwijdering groeit, de individuen
ontwikkelen zich naast elkaar, kruisen
elkanders pad daarbij voortdurend en
op het punt dat een crisis onvermijde
lijk lijkt, is er de 'oplossing' vanuit het
ongerijmde.
De vragen blijven evenwel, zogoed als
de twijfels, maar er Is toch even 'iets'
getoond dat sterk genoeg was om het
'niets' te verdringen. Mensen die op
zoek zijn naar zichzelf, vinden iets
daarvan in de ander.
Het is een oud thema, zó opgesierd met
vaak minder aansprekende variaties,
dat - wil het nog of opnieuw dienen -
hoge eisen stelt aan de wijze van pre
sentatie.
De opvatting die de jonge, niet-gesub-
sidieerde groep 'Hooker' zaterdag
avond een goed bezet Vlissings Vest
zaktheater voorhield, leed een beetje
aan de zucht naar het overspelen van de
situatie. Er werd te zwaar en dik gekra
keeld en ook in de in wezen zo prachtig
geserreerde slotscènes werd Hooker
niet bepaald gehinderd door een sterk
gevoel voor subtiliteit. Deze produktle
komt duidelijk evenwicht tekort: er
wordt - soms - zeer goed geacteerd en er
zijn verschillende al te zwakke momen
ten. Het gevolg is dat cr van de voor
stelling te weinig kracht uitgaat om het
uitgangspunt van Carlino afdoend aan
de orde te stellen.
De bedoelingen lijken met een minder
forse aanpak meer en beter gediend. Nu
komen twee dramatisch voortreffelijke
eenakters niet verder dan een plaats in
de grote rij van vervlakte produktles.
Het evenwicht bij Hooker" eist boven
dien - vrees ik - naast actrice/regisseuse
Louise Robben een meer gelijkwaar
dige toneelpersoonlijkheid dan Lex de
Regt zaterdagavond kon presenteren.
O.
BiOSCOPEN
bergen OP ZOOM - Roxy, 20 uur: El
kaar. 12 jaar.
GOES - Grand. 20 uur: Moonraker, a.l.
HULST - 'De Koning van Engeland',
14.30 uur: l'Acte d'amour. 18 jaar. 14.30
uur Intieme pronospelletjes, 18 jaar; 20
uur Moonraker, a.l. 20 uur: Uit elkaar.
12 jaar. 20.15 uur: Ilsa de wolvin van de
SS, 16 jaar.
MIDDELBURG - City. 20 uur: Nosfera-
tu de vampier.
OOSTBURG - Ledel, 20 uur: Moonra
ker. al.
TERNEUZEN - Luxor, 20 uur: Moon
raker. al., 20 uur: The silent, partner. 12
jaar.
VLISSINGEN - Alhambra 120 uur: Uit
elkaar. 12 jaar. n 20 uur: Moonraker. al.
tentoonstellingen
AXEL - Jeugdherberg Bleye Haghe:
werken Luik Wilem.
DOMBURG - Zeeuws biologisch mu
seum, 10-18 uur: 'Oosterschelde'.
GOES - Magdalenakerk, 14 uur: mani
festatie missie en zending
HEILLE - Landbouwmuseum, 10-12 en
13-17 uur- oude landbouwwerktuigen.
MIDDELBURG - Zeeuws Museum, 10-
17 uur: 'Over de Zeeuwse wandtapij
ten'.
Artshop Six and Six, 10-18 uur: oliever
ven Gera Dauvilller en Wim Vader.
NISSE - Galerie 'De mooie staak', 9-20
uur: werken Messemaker.
OOSTBURG - Gemeentehuis, 9-12 en
14-16 uur: werken cursisten kunst
ige vorming.
OOSTKAPELLE - 'Molenwijk'. 10-12
uur fossielen.
JERNEUZEN - 'Artikof 8-18 uur. wer
ken Anny Ble«"inus.
VEERE-Gr». -- -<erk, 10-17 uur: 'Eron
der en er op, om een beveiligd bestaan
ui Zeeland'
HULPCENTRA
nml?"en Midden"zeeland - Goes, tel.
,100-14444, (ook voor milieuklachten).
Zeeuwsch-Vlaanderen - Terneuzen,
,°1150-94444, (ook voor milieuklach
ten).
Telefonische hulpdienst Zeeland, tel.
UU80-15551, dag en nacht bereikbaar,
ur. hulpdienst Zeeland voor mensen
mn°od. tel. 01180-36251van 10.00-24.00
utir, weekends van 20.00-24.00 uur
keeuwsch-Vlaanderen - Hulpgroep bij
drankprobleem (AA), tel. 01172-2168.
«Uchting 'Blijf van m'n lijf Zeeland,
teL 01184-14645, dag en nacht be
reikbaar.
IV^et de performance 'L'uomo volante' heeft Marinus Boezem zaterdagmiddag
in de Middelburgse Vleeshal zijn tentoonstelling van installaties ingeleid en
aangevuld.
L' Uomo volante', de vliegende mens Boezem, bleek een man die grotere waarden
hecht aan het punt van vertrek, het spanningsvolle moment van balans vóór het
vrijkomen van de grond, dan aan het vliegen zélf. Dat vliegen, de droom van de
vogelman, viel aan stukken. De scherven leiden - in het geheel van de tentoon
stelling - hun eigen leven.
De geschiedenis kent veel verhalen van
vogelmensen die in hun drang naar 'de
volkomen vrijheid', het zweven boven
de dingen die van de aarde zijn, steeds
driester vliegpogmgen ondernamen.
Een 'vlucht' voor de soms drukkende
werkelijkheid van alledag? Een com
petitie met de natuur, de wetten van de
zwaartekracht? Een poging wellicht
om tot een volmaakt evenwicht te ko
men. en een ontkenning van de tijd in
de ruimte te genieten.
Gelukkig heeft het in de natuurlijke
voorzieningen nimmer aan voldoende
rotspieken ontbroken die de vogel
mannen tot springplank konden die
nen. Zo af en toe richtte de mensheid
bovendien hoge bouwsels op die ook al
konden fungeren als startpunten voor
de haast vrije val. We hebben er fraaie
verhalen aan over gehouden.
Zo fladderde Daedalus, wat jaren gele
den. keurigjes boven zijn eigen Laby
rinth en bracht zijn eveneens beveder
de zoon Icarus het in zijn drang naar
zonnige hoogten niet verder dan een
doodsmak nabij het wijnrankenrijke
eiland Samos. Koning Bladud. de Brit.
stortte neer op de tempel van Apollo en
zelfs sinds men alles weet van de
theorieën van Borelli, springen nog hier
en daar met doeken en latten getooide
personen van torens naar de roem die
met zelden de totale afgang blijkt te
zijn.
Me,
len vindt deze kennelijk diep-men-
selijke drang naar vliegen op zeer ver
schillende plaatsen en manieren
weerspiegeld in de kunst, vanaf de
vroegste tijden via Da Vinei tot Pan-
amarenko en verder. Boezem hoort bij
'verder'. Hij heeft in zijn performance
niet aan de werkelijkheid van het
'vliegen of vallen' gedokterd, hij heeft
gebouwd aan de illusie.
De vogelman die - gelukkig - op geen
enkel moment een acteur werd. heeft
met zijn spiegelbeeld ais contrage
wicht, de balans gezocht en - even. één
moment - gevonden. Op dat moment
waarop de inmiddels verbruikte eigen
krachten overgingen op en in het
spiegelbeeld, ontsteeg dat alter ego aan
zichzelf en waren spanning en illusie
gebroken.
Boezem heeft met geen andere midde
len dan twee touwen, een grote spiegel
(gelijk aan het eigen lichaamsgewicht)
en een lichtbepluimde outfit naar dat
uiterste moment toegewerkt.
Zijn vliegende mens is opgegaan in
brokken en splinters die met elkaar een
prachtig verspringend beeld opleveren
van het gewelfde plafond van de Vlees
hal. Hoe mooi zou het. trouw aan deze
en andere illusies, zijn als men er de
lucht in kon vangen.
dpace Sculpture' vervult in zijn 'ge
slotenheid' in het totaal van de ten
toonstelling de rol van het negatief. 'ii
Canto dell'Allodola' (1979), de Leeuwe
rikszang, staat daar - als positief - te
genover.
Boezem bedient zich in een groot deel
van zijn werk dat sterk met vervreem
ding, nieuwe en andere grenzen aan
conceptie, gedachte én beeld te maken
heeft, gedurig van die twee polen
Het positief levert een beeld op dat veel
meer eist. Opnieuw als basismateriaal
manillatouw en spiegels met als aan
vulling landeüjk-rustiek aandoende
takken en - op tape - het gezang van de
leeuwerik op zijn wondervolle vlucht.
De spiegels zijn hier open. de lucht is
groots en weids, de vogel kan tot duize
lingwekkende hoogten stijgen en er van
het vooijaar gewagen. De leeuwerik, de
vogelman Alauda Arvensis. krijgt bo
vendien met het 'verruimde' bodem-
vlak alle kans op zijn 'vrije val', met het
versterven van de jubel naar de stille
laatste meters.
Boezem doorbreekt met dit project de
grenzen van ruimte, op- en neenvaarts
in repetities van beeld en geluid: de op
gaande lijn van de vogel aan de wand
(in foto) en het geluid (op band) met - in
en door de spiegels -het openbreken
van het gewelf en de tegelvloer, een di
rect verruimend spel met de architec
tuur en de omgeving.
Wie er zich in begeeft, zal ook hier con
cluderen dat het ruimtelijk avontuur in
wezen begoocheling en droom beeld is.
Voordat er sprake is van die conclusie,
heeft men - ln negatief en positief -
méêgekeken achter de werkelijkheid
van alle dag en kunnen ervaren dat de
grenzen anders mogen liggen dan die
zichtbare werkelijkheid gewoonlijk
aangeeft.
Conclusies öp de grond en toch éven
vrij van die grond: de vliegende mens-'
Andrë Oosthoek
(De Vleeshal, Middelburg-stadhuis,
Markt Dinsdag tot en met zaterdag van
10 tot 17 uur, zondag 14 tot 17 uur.
maandag gesloten, tot 8 oktober, met
catalogus).
s in de Middelburgse Vleeshal (foto's Wim Riemens).
Boezem, II Canto dell'Allodola.
VLISSINGEN - In Galerie Marquis te Vlissingen zal weihouder F. G. Smit
donderdagmiddag te 16.00 uur namens de gemeente Vlissingen het kunst
werk 'overnemen' dat de eigenaars van de galerie bij de opening (23 mei
van 'dit jaar) aanboden.
Het werkstuk is gemaakt door de kunstenaar Dies de Jonge (Brouwersha
ven 1948) en bestaat uit een houtsculptuur. Bij de opening van de galerie
sloeg de Vlissingse wethouder van culturele zaken D. Bruinooge indertijd,
'de eerste spijker'. Sinds die tijd heeft Dies de Jonge aan de voltooiing van
het object gewerkt.
Zondagmiddag 30 september wordt in galerie Marquis een tentoonstelling
van het werk van De Jonge houtsculptures en etsen) en Diet Wiegman
keramische objecten) geopend. Deze tentoonstelling duurt tot 29 oktober en
zal te zien zijn van woensdag tot en met zondag van 13 tot 18 uur.
