Garnalenfeesten
BOEKHOIJTE
KIJKT TERUG
IN HET VERLEDEN
exttA
VRIJDAG 7 SEPTEMBER 1979
ZEEUWSCH-VLAANDEREN 5
Zoals men in Philippine nu al enkele jaren de mosselfeesten kent, plaatsen de inwoners van het
I Oostvlaamse grensdorpje Boekhoute (2.000 zielen, verspreid levend in het hout- en polderland) het
derde weekeinde van september in het teken van de garnaal. Boekhoute kan bogen op een vrij rijk
i verleden als vissersdorp. Er is een tijd geweest dat de broodwinning van talrijke Boekhoutenaars in
de gamaalkorre lag. De visserij ging in het dorp langzaam ter ziele maar volledig verdwenen is ze
niet. Dagelijks dobberen op de Westerschelde en Noordzee nog drie vissersschuiten met op de boeg
i het door het loodswezen toegekende identificatiegegeven 'Bou'. Ter gelegenheid van de feesten
schuiven de vissers hun zakelijke belangen even terzijde en varen de vrijdagavond uit in de vaste
hoop samen 1.000 kilogram garnaal te vangen. Tijdens het feest zal de ton van het kleine roze grut
aan kraampjes vlot van de hand gaan waarna de organisatoren aan het eind de opbrengst zullen
1 tellen, geld dat moet dienen om het Boekhoutse vissersmonument te onderhouden en andere
kosten te dragen.
De Boekhoutse gamaalfeesten ont
stonden in 1973 uit de spijt van bur
gemeester Edgard Stockman om het
verdwijnen van de Isabellahaven, de
i plaats waar de Boekhoutse vissers hun
thuis hadden. De Boekhoutse haven
lag net over de grens op Zeeuwsvlaams
grondgebied In juni 1952 verlieten voor
het laatst enkele Boekhoutse vissers
sloepen het eigen vertrouwde haventje
en gingen een aanlegsteiger zoeken in
Temeuzen. Breskens en de Paulinaha-
ven. Burgemeester Stockman heeft het
opdoeken van het Isabellahaventje
nooit goed kunnen verteren. „Theore-
tisch bestaat de haven van Boekhoute
nog steeds en aan het eind van de
Tweede Wereldoorlog kon onze haven
mits uitbaggering worden gered", ver
telt de burgemeester ..In Brussel had
den ze daar toen geen oog voor". Hij
verwijst naar het traktaat der 24 ar-
tikelen uit 1839 waarin ondermeer
wordt voorzien dat Nederland de ha
vens van Philippine en Boekhoute
moet in stand houden. „De haven werd
echter niet langer sllbvrij gehouden",
zegt Stockman. „De zaak was voorgoed
I verloren Ik was er by toen in 1952 de
laatste caisson erin is gegaan Omtrent
dit tijdstip werden de ïnpolderingswer-
ken beëindigd die de Braakman van de
Westerschelde afsloten. Boekhoute lag
niet langer aan een zijarm van de Wes
terschelde en dat is achteraf voor ons
bijzonder jammer gebleken. Stel u voor
dat Boekhoute nu nog over een recht
streekse verbinding met de zee zou be
schikken: wat een toeristische aan
trekkingskracht zou dat uitoefenen.
Tijdens de oorlog telde Boekhoute nog
een 40-tal vissers, een deel is later uit
geweken naar Zeebrugge. een meer
derheid kapte er mee".
Monument
Toen hij in 1971 burgemeester werd
speelde Stockman meteen met de idee
iets voor de vrijwel teloor gegane
Boekhoutse visserij te doen. Hij riep
een 70-tal oud-vissers en vissers bijeen
en al vlug gingen ze akkoord een schuit
te kopen van het type dat in Boekhoute
altijd was uitgevaren. Men zou de boot
wat opkalefateren en op het dorps
plein voor anker laten gaan. Bur
gemeester Stockman: „Tsjonge, is me
dat een vreselijke zoektocht gewor
den. We liepen alle Zeeuwse en Belgi
sche havens af op zoek naar een Lem-
menhengst.
Tot we in Sluiskil een Boekhoutse vis
ser ontdekten die de Westerschelde
wilde ruilen voor een job als schroot-
handelaar en als aanzet voor zijn
nieuwe werk alvast zijn boot begon te
slopen. Precies het type dat we zochten.
De boot is later niet zonder vervoer
sproblemen op het plein voor de kerk
geraakt maar zoals zij d'er nu ligt is de
Isabella (Bou 8) opnieuw een zeewaar
dig schip. Alleen 't water ontbreekt".
Sindsdien hebben een 15-tal oud-vis
sers hun liefde voor hun voormalig
werk op zee in het onderhoud van de
Bou 8 gelegd, er is een symbolische
bemanning gevormd en elke zondag
ontvangen ze om beurten bezoekers
aan boord. Tijdens de feesten is de boot
's zondags de hele namiddag te bezich
tigen. Op de zolder van de jongens
school werd een heemkundig museum
ingericht dat in de meest verscheiden
voorwerpen en attributen het
Boekhouts vissersbestaan toont. Rond
het vissersmonument ontstonden de
garnaalfeesten. Vandaag de dag zijn er
in Boekhoute nog meer dingen die op
een echt vissersdorp wijzen.
Wie zich door burgemeester Stockman
of een oud-visser laat gidsen kan met
een minimum aan verbeelding de
Boekhoutse haven voor zich zien.
Langs de weg die het Driekwaart (Sas
van Gent) met IJzendijke verbindt, een
laag gelegen weide waar nu zwartbonte
koeien grazen was vroeger de vis
sershaven. Je moet het weten anders
vind je het nooit. Langs de dijken staat
hier en daar nog een oude, traditionele
visserswoning, straten dragen er na
men als Haven en Oude Haven In een
haakse bocht op de Haven gedenkt een
marmeren plaat in een gevel de dood
van vier vissers die voor Nieuwpoort in
1945 op een mijn liepen. Langs de
Noordstraat staat de kapel ter ere van
O. L. Vrouw Ster van de Zee. In de inte
rieurs van de mensen vind je gauw
stuurwielen en scheepslichten.
Roze goud
Boekhoute mag dan als vissersdorp
grotendeels aan herinneringen vast
zitten, in drie gezinnen blijft de vis
serij de hoofdbezigheid. De hele vloot
telt nog vier schepen. De gebroeders
Van Wijnsberge en Erik Rammeloo
hebben Breskens als thuishaven, Cha-
rel Verschraegen legt aan in Temeuzen
en H. Rammeloo heeft een schuit lig
gen in Colijnsplaat waarmee hij
slechts op vrije dagen vaart. Charel
Verschraegen (43) kwam op zijn der
tiende aan boord van 'De Eenige Zoon',
de boot van zijn vader Jules. Vader
rust nu aan de wal maar Charel blijft
vissen op garnaal, het roze goud
waarmee hij goed brood kan verdie-
Vijf dagen per week varen hij en zijn
schcepsmaat Walter van de Veire (37)
de haven van Temeuzen uit Ze slepen
hun gamaalkorres vaak 15 uur lang
voor de kust van Zuid-Beveland of op
andere plaatsen in de Westerschelde
waarvan zewetendatheterinbepaalde
periodes goed vangen is. ..We zitten nu
volop in 't beste seizoen voor garnaal",
zegt Charel. „September en oktober
zijn veruit de beste maanden Met zijn
drieën 1.000 kilo vangen voor de feesten
zal niet zo'n probleem zijn. We vissen
tot we ze hebben".
De Westerschelde vindt Verschraegen
overigens beste visgrond. „Ondanks de
industrie en de vervuiling. Elke week
laten we in Breskens een kilo keuren en
die is altijd goed". Eenmaal de netten
aan dek uitgegooid begint aan boord
een eerste zifting („De kleintjes vangen
we binnen een paar maanden dan wel",
grapt Verschraegen). de garnaal ver
dwijnt gedurende vijf minuten in de
kookketel, een tweede zifting, spoelen
en klaar.
Eenmaal terug start ten huize Ver
schraegen de rechtstreekse verkoop
aafsde verbruiker. Het grootste ge
deelte van de vangst is bestemd voor
de pelders. In Boekhoute wordt elke
namiddag in een 10-lal gezinnen
(meestal mensen op leeftijd) een
drietal uren garnaal gepeld, een huis
nijverheid waarmee sommigen een be
scheiden extraatje verdienen.
Geoefende pelder halen ruim 300 gram
uit een kilo ongepelde. In de voor
avond wordt de gepelde garnaal terug
opgehaald, 't geld komt onmiddellijk
op tafel, koppen en staarten w orden in
't varkensvoer gemengd. Zo gaat het
elke dag opnieuw in Boekhoute. Tot 's
vrijdagsavond, want tijdens het week
einde w illen de vissers nu ook wel eens
rusten.
Tekst- Kris Naudts,
Foto's: Alain Destoop
Op vrijdag 14 september worden
de feesten ingezet met de verkie
zing van de garnaalprinses. Om
20 00 uur in een feesttent in de
Noordstraat (hof Maurits van
Heesvelde) Orkest Roland en zijn
Hamondorgel, conferencier Gust
Lancier. Eregenodigden zijn de
Belgische zwemmende zusjes Pas
cal en Carine Verbauwen
Zaterdag 15 september: 15.00 uur
demonstratie door het brandweer
korps van Assenede; 17.00 uur:
aankomst van de vissers met ver-
uigevangen garnaal. Zij worden
begeleid door de fanfare van de
Braakmanszonen en folkloristi
sche groepen. Avondmarkt met
onder meer verkoop van garnaal,
mosselen, vis. wannekens. Om
21.00 uur bal in de feesttent met het
orkest van Joe Hams en Corry. In
het dorp zijn er nog twee bals
ZONDAG 16 september: 10.00
uur: H, Mis opgedragen op de boot
Bou 8 door vicaris generaal De
Lnage, opgeluisterd door hc,nulJe-
rensemble van de Koninklijke Ge
ntse Politie Harmonie. Om 14.30
uur reclamestoet en om 15.00 uur
een folklorestoet met 45 plaatse
lijke en vreemde groepen. Gans de
namiddag verkoop van garnaal,
wannekens en mosselen Bezoek
aan boot en museum. Er is par
keergelegenheid voor 2.500 suto's
Om 18.00 uur gamaalworp (prij
zen), onmiddellijk na de stoet amu
sementsmuziek in de feesttent, 's
Avonds bal bij P. de Vriendt.
De garnaalkorre wordt te water gelaten.
Charel Verschaegen haalt de zware hefbomen over ivaarmee de korre naar de bodem wordt gelaten.
^ö,'er van de Vetre: Boekhoutenaar heeft zijn werkterrein op Westerschelde
