Edo de Waart oogstte
zijn eerste boe-geroep
Tom Robinson
terug naar de basis
Zang George Webb
'hartveroverend'
Ruim 3000 bezoekers Bru-pop
'LOHENGRIN' IN BA YREUTH PIJNLIJK
PZC/kunst
Italiaanse
opera zoekt
een sponsor
Tentoonstelling
Johan Mekkink
bij Van Geyt
'Explosies'
Hans Koetsier
niet welkom
in Nijmegen
KEES HERMANS
EXPOSEERT IN
HET ZKC
MAANDAG 13 AUGUSTUS 1979
6
I Door Paid Kor en hof)
BAYREUTH - Voor de eerste maal in zijn carrière is dirigent Edo de Waart geconfronteerd met
boe-geroep. Dat gebeurde tijdens de Bayreuther Festspiele na afloop van de première van „Lo
hengrin". Voor de befaamde dirigent, die in het afgelopen seizoen met het Concertgebouworkest
nog een éclatant succes behaalde in de „Tannhauser", óók een opera van Richard Wagner, een
uiterst pijnlijke ervaring.
Edo de Waart: „Het was de eerste keer
In mijn leven dat tk boe-geroep te horen
kreeg. Nu is me verteld dat er sinds 1963
ln Bayreuth eigenlijk geen enkele
eerste produktie is geweest, waarbij
zoiets niet gebeurde. Maar je bent na-
turlyk toch geschokt Je zet je voor
honderd procent in en onwillekeurig
vraag je je dan af: waarom reageren die
mensen zo? Vinden ze het te langzaam,
vinden ze het te mat. of te nerveus? Wie
zijn die mensen die boe roepen? Zijn zij
nooit nerveus? Als het mensen zijn die
alleen maar honderd procent verwach
ten. kunnen ze natuurlijk heel erg lang
wachten, want er is altijd op iedereen
wat aan te merken. Maar het irriteert je
de eerste keer wel en het doet ook pijn.
Pijn meer dan irritatie"
Bravo's
Bij de tweede voorstelling bleken de
kaarten overigens beter te liggen. Een
deel van het boe-geroep was nu ver
vangen door luide bravo's. Van een be-
leefdheidsapplaus was ditmaal geen
sprake meer. Een kennelijk emotio
neel bij de uitvoering betrokken pu
bliek had een kwartier nodig om zowel
zijn positieve als negatieve reacties te
luchten. Edo de Waart: „Bij die tweede
uitvoering had ik dat gevoel van pijn
en irritatie totaal niet. Ik wist dat het
binnen de mogelijkheden goed was ge
gaan. En als ze zeggen dat er geen dra
matische impulsen zijn, dan spijt me
dat verschrikkelijk, want dan weet ik
het ook niet meer. Nog dramatischer
dan zoals wij het hebben uitgevoerd
kan niet Dan wordt het een lachertje.
..Lohengrin" is tenslotte geen „Tosca",
maar heel erg op traditie gestoelde
muziek, die het toch ook van prachtig
zingen moet hebben".
Ter verklaring van de mislukking in
MILAAN iAPi - De Italiaanse
opera, die te kampen heeft met
groetende kosten en steeds groter
wordende tekorten, zoekt een
sponsor om uit de problemen te
komen Veel operaliefhebbers zien
dit als een ontheiliging var. de
opcratempels maar volgens de di
recteur van de Scala. Carlo Maria
Badini, is dit de enige mogelijkheid
om de artistieke activiteiten te
kunnen voortzetten De wereld
beroemde Scala in Milaan heeft
reeds besprekingen gevoerd met
een fabrikant van melkprodukten.
die ook al een formule-I racing-
team sponsort
Het regio-theater van Turijn heeft
zich tot de Italiaanse autofabrikant
Fiat en tot enkele andere bedrijven
en banken gewend in een poging om
de 220 miljoen lire 500.000 gulden/
los te krijgen die noodzakelijk zijn
om het volgende winterseizoen te
kunnen blijven draaien
De operastichtingen hebben de
verzekering gegeven dat de pu
bliciteit discreet verwerkt zal wor
den om er zeker van te zijn dat de
zangers en orkestlieden geen le
vende reclamezuilen zullen worden
zoals dat het geval ts in de iprofes
sionelewielersport, aldus een
functionaris van de Scala.
Een dergelijke sponsering is met
nieuw voorde Scala wiens rondtrip
door de Verenigde Staten driejaar
geleden,gefinancierd werddooreen
sigarettenfirma.
Dezelfde maatschappij zal dit na
jaar opnieuw een dergelijke reis
mogelijk maken.
In Italië echter kan zo n com-
merctêle inmening rekenen op poli
tiek verzet. Dc theaters uorden
namelijk gefinancierd door de re
gering en de politieke partijen Op
deze wijze hebben zij Inspraak in de
programmakeuze, maar wanneer
de theaters geld uit andere fondsen
kunnen betrekken zouden zij die
macht wel eens kunnen kwijtra
ken
Bayreuth met .Lohengrin" kan worden
aangevoerd, dat het, orkest waarmee
Edo de Waart moest werken onvol
doende getraind was in het echte Wag-
ner-ldioom Bovendien bleek het zowel
tijdens de repetities als tydens de uit
voeringen voortdurend van samen
stelling te wisselen. De oorzaak daar
van heeR te maken meteen gebeurtenis
in Bayreuth drie jaar geleden. Toen
leidde de jubileum-uitvoering (100 jaar
Festspiele) van Richard Wagner's Der
Ring des Nibelungen" in de enscene
ring van de jonge Franse regisseur Pa
trice Chéreau en onder muzikale lei
ding van Pierre Boulez tot een storm
van tegengestelde reacties: de ene helft
van het publiek ervoer de voorstelling
als een aanslag op Wagner en de andere
helft als een verfrissende vernieuwing.
De grote storm is inmiddels wat be
daard. maar de gevolgen worden met
het jaar duidelijker voelbaar en mogen
voor een groot deel verantwoordelijk
worden geacht voor het feit dat een
groot aantal ervaren orkestleden
Bayreuth de rug heeft toegekeerd,
waardoor De Waart het inderdaad
moest stellen met mindere musici
Regi
ie
Een andere handicap was de macht
spositie van regisseur Gotz Friedrich.
die behalve een statische en over de
gehele linie weinig overtuigende en
scenering ook een paar solisten mee
naar Bayreuth had gebracht die wel
voldeden aan zijn verlangens op to
neelgebied. maar die muzikaal nauwe
lijks of in het geheel niet tegen hun
taak opgewassen bleken.
Zo was er een Elsa van Kar an Arm
strong die er wel beeldschoon uitzag,
maar zich moeizaam vibrerend door
haar partij heen sloeg en van de weer
omstuit niet meer voldoende zelf-
GROTE KERK, VEERE
Zangrecital door de tenor George Webb in het
kader van Delta Cultureel
De
'e organisatoren van 'Delta Cul
tureel' hadden voor het concert van za
terdagavond in de Grote Kerk te Veere
een artiest van klasse geëngageerd: De
Westindischc. uit Trinidad afkomstige
(en met een Zeeuwse vrouw gehuwde)
zanger George Webb. Webb genoot zijn
muzikale opleiding in Londen, trad
onder meer op met de Duke Ellington
Band, en bezocht onsriand - waar hij
than: woont - met de Porgy and Bess
Compagnie. In het eerste deel van het
programma deed hij zich al kennen als
een zanger met een fraai, licht tenor
geluid, niet groot van volume, maar
een tenor met een goede stembebeer-
sing, trefzekerheid, en vooral zuiver
heid, ook in bet hoge en hoogste regis
ter. Ook zijn dictie mocht er zijn. Maar
zijn interpretatie, zijn voordracht
bleek zeer wisselend.
Vóór de pauze bracht Webb - op een
bescheiden, maar uitstekende wijze op
de piano begeleid door Bram Stel
lingwerf - eerst een drietal volksliedjes
uit Ierland, Schotland en Engeland, die
zeer aanvaardbaar werden vertolkt.
Hierna zong hy een tweetal liederen
van Schubert An die Musik' en Ave
Maria'. Het waren technisch uitsteken
de. maar qua opvatting wat matte ver
tolkingen. met alleen even een vonkje
van inspiratie in het 'Ave Mana'
Wat meer overtuiging klonk er in de
liederen van de Engelse componist
Vaughan Williams (The Vagabond' en
'Let beauty awake' en Sweet en Twen
ty' van Peter Warlock op tekst van
Schakespeare.
George Webb raakte eigenlijk pas goed
in vorm na de pauze. Toen zong hij
liederen uit de Afro-Amerikaanse en
aanverwante muzieksfeer. Na een
mooie piano-improvisatie van Bram
Stellingwerf kon men achtereenvol
gens 'highlights' uit Gershwins nege
ropera 'Porgy and Bess' beluisteren,
zoals 'Summertime'. 'A woman is a
somtime thing' en 'I got plenty of nut
tin'. Webb droeg deze werkjes spran
kelend, en uiteraaard met een tikkeltje
swing voor.
Ontroerend en aangrijpend waren zyn
vertolkingen van een viertal negro-spi-
rituals, waarvan 'Were you There?' wel
het hoogtepunt was. George Webb
trakteerde zyn publiek ook op enkele
volksliedjes uit zyn geboorteland Tri
nidad: liedjes waarin het Calypso-ritme
reeds goed te bespeuren was. Van 'No-
body's business' maakte hy zelfs een
'meezinger'. Dat gebeurde ook met het
laatste nummer van het programma, de
spiritual I'm gonna ride up In a char-
riot'.
De soms wat geremde spontaniteit van
het Zeeuwse publiek in aanmerking
genomen slaagde Webb er vrij aardig ln
van de vrij talrijke toehoorders ln de
kerk een koor te maken, dat het refrein
meezong. Na de ovatie, die hij - welver
diend - voor zyn optreden kreeg len
waarin hy zyn begeleider liet delen i
kwam hy nog met de toegift Jossuah
fought the battle of Jericho'een fas
cinerend slot van een hartveroverend
optreden.
G. van L.
vertrouwen scheen te hebben om al
thans haar uitbeelding overtuigend te
laten zyn Dit laatste was nog wel het
geval met de demonische Ortrud van de
mezzo-sopraan Ruth Hesse, maar ook
haar stem bleek door de grote eisen die
deze rol stelt zwaar overbelast te zyn.
wat tot menig pynlljk moment aanlei
ding gaf
De muzikale catastrofe werd compleet
doordat Peter Hofrnann. momenteel
een van de sterren van het Bayreuther
ensemble, in de lyrische titelrol zijn ba-
ritonale tenor niet kon ontplooien en
daardoor tot een matte en geremd klin
kende vertolking kwam. Goede presta
ties van Hans Sotin (Koning Heinrichi,
Leif Roar (Telramund) en Bemd Welkl
(Heerrufer) konden het evenwicht niet
meer herstellen, en Edo de Waart stond
voor de onmogeiy ke opgave om met dit
ensemble toch tot een voorstelling op
festivalniveau te komen. Een zeer kort
beleefdheidsapplausje kon er nog net af
na die première op 25 juli. maar direct
daarna gaf het publiek op niet mis te
verstane manier uiting aan zyn onge
noegen.
Zwak
Zoals gezegd was het met dc tweede
voorstelling iets beter gesteld. De
zwakke samenstelling van het solis
tenteam maakte dat de eerste akte nog
steeds mat klonk, ondanks het grote
aandeel van het Bayreuther koor o.l.v.
Norbert Balatseh. dat momenteel be
schouwd moet worden als het beste
operakoor ter wereld en dat voor de
indrukwekkendste ogenblikken in de
ze „Lohengrin" zorgde. Tijdens de
tweede akte bleek echter dat De Waart
inmiddels een sterke greep op de mate
rie had gekregen en werd er vanuit de
orkestbak gemusiceerd met een voor
treffelijke klankkleur, een grote mate
van alertheid en zoveel dramatische
spanning als met deze solisten moge
lijk was.
Bovendien was het publiek by deze
tweede voorstelling gevoeliger voor het
grote theatrale raffinement dat zelfs de
minder geslaagde produkties van re
gisseur Gotz Friedrich tot een bele
venis kan maken. De statische opstel
ling van het koor zorgde in ieder geval
voor ..mooie plaatjes", maar daarnaast
waren er toch ook enkele schitterende
momenten, zoals de opkomst van Lo
hengrin in een zilveren lichtkegel en
diens weglopen na de „Gralserzahlung'
in de laatste akte. waarby de schaduw
van zyn mantel het trage klapwieken
van een zwaan suggereerde
Minder gelukkig was Friedrich in de
slotscène, waar hij de verloren' ge
waande hertog Gottfried liet opkomen
als een klein jongetje in een ruim te-
vaartkostuum. Naast een aantal bra
vo's was het boe-geroep dan ook wel
sprekend. Ook Edo de Waart was weer
middelpunt van gejuich en sterk nega
tieve reacties.
De Waart ..We stonden aan het eind
van die tweede voorstelling allemaal
maar een beetje te lachen Ik. zei tegen
Gotz Friedrich kom. nu gaan wij sa
men een keer, want ik unlde laten zien
dat ik mij niet van de produktie wilde
distantiëren Als dat zo was, had ik er
halverwege uit moeten stappen. Dus ik
heb het overleefd. Ik zal het zelfs mis
sen, dat boe-en. te meer daar de bravo's
toch minstens net zo sterk waren
Charley Morgan 'drums Tom Robinson 'bas-zangi. Danny Kustow igitaar/. tan Parker torgeti
„Ro<
/ock against Racism is een prima organisatie. Ik sta er ook nog steeds voor
honderd procent achter. Maar de opzet van de festivals van vorig jaar was te
groot. Het was een soort „Nurnberg Revisited". Zo'n massaal gebeuren is aardig
voor ccn keer of twee, maar je moet dat niet te vaak doen. Het moet een speciale
gebeurtenis blijven. Nu gaan we terug naar de basis: kleine, onbekende groepen
spelen in lokale clubs. Zo wordt de strijd tegen het racisme wel degelijk voortge
zet".
Tom Robinson en Rock against Ra
cism zijn twee namen die onlosmakeiyk
met elkaar verbonden zyn. Met, zyn
band speeldeTom inde afgelopen jaren
veie tientallen malen op festivals die tot
doel hadden om het toenemende ra
cisme in Engeland een halt toe te roe
pen. Meest opvallend waren de car
nivals die vorig jaar in Londen werden
gehouden en vele tienduizenden toe
schouwers trokken.
Het doel was om de Engelsen te wijzen
op bijvoorbeeld het gevaar van het Na
tional Front, een nazistische groepe
ring in Engeland, die alle buiten
landers met een andere huidskleur het
land uit wil werken. De rockmuziek
van de Tom Knbmson Band was daar
een goed middel tegen.
..Het werk van Rock against Racism
heeft de positie van het National Front
m Engeland beslist nadelig beïnvloed
Maar dat komt niet zozeer door die gro
te carnivals, maar vooral door het lo
kale werk Op die carnivals kwamen de
mensen voor de muziek, maar als ln een
kleine plaats woont en je vrienden van
de RAR-beweging hebben iets georga
niseerd in een kerkzaaltje en de plaat
selijke band treedt op. dan weet je ver
domd goed waarom Je daar by bent"
Gav
Niet alleen anti-racisme krijgt de aan
dacht van Robinson. Denkend vanuit
de socialistische principes kan hij ook
enorm tekeer gaan tegen onderdruk
kend optreden van politie of regering
en tegen homofielenhaters. Tom heeft
er nooit een geheim van gemaakt dat
hij homofiel is. Zijn meest meegezon
gen nummer, lange tijd omstreden bij
zijn platenmaatschappij EMI, is nog
steeds Glad to be gay („Blij dat ik een
homo ben").
Toch blijft voor Tom Robinson mu-
ziekmaken het belangrijkste doel ..Dat
ismyn beroep. Ik mag de mensen alleen
maar vragen om te betalen voor mfin
concerten en platen omdat ik goede
muziek maak Maar ik heb het recht om
te laten weten wat ik denk"
„Slechte muzikanten doen dat niet. die
hebben niets te vertellen Maar neem
Bob Dylan. Joni Mitchell. Jackson
Browne. Johnny Rotten. Joe Strum-
mer Ze zyn allemaal bezeten van iets
en als je dat kunt verwerken heb je een
goede song",
Power in the Darkness was de eerste
elpee van de TRB. ,JDat was een goede
plaat, sta ik nog steeds achter. Alleen
denk ik dat de tweede elpee (TRB Two)
meer humor heeft. Humor is erg be
langrijk. Als je dat niet hebt dan kom
je al gauw over als een uiterst serieuze
knaap, die de wereld wel even zal ver
anderen. Nou vergeet dat maar: pop
muziek kan de wereld niet verande
ren".
„Neem het geval van George Ince On
danks alle demonstraties en brieven zit
hij nog steeds vast" George Ince zit al
enkele jaren in een Engelse gevangenis
op verdenking van moord. De bewys-
last tegen hem was erg minimaal
Daarom Is een actiegroep zyn vrijheid
gaan bepleiten. Tom Robinson sprong
op deze zaak in door de achterkant van
zyn eerste single. 2-4-6-8-Motorway,
door middel van het nummer I shall be
released op te dragen aan Ince
Op TRB Two komt een geval ter sprake
dat hier enigszins op lijkt. Het. nummer
Blue Murder („To cry blue murder" be
tekent moord en brand schreeuwen)
gaat over de electricien Lidale Towers
Toen hy op een dag luidruchtig een
kroeg verliet, werd hy gearresteerd
door acht politiemensen. De volgende
morgen mocht hy het politiebureau
verlaten, meer dood dan levend To
wers overleed 21 dagen later.
,Het vreemde ls dat ik de Engelse poli
tie toch nog de beste van de wereld
vind Maar dat. is juist de ironie, want
soms zyn ze toch verdomd afschuwe-,
lijk. De politie moet de mensen dienen,
niet heer en meester over ze zyn". Ro
binson vindt dan ook dat de commissa
ris van politie door de bevolking geko
zen zou moeten kunnen worden
Rund gr en
BRUIN1SSE - Ruim 3000 belangstellenden hebben zaterdag het popfestival 'Bru-
pop in Bruinisse bezocht. Dit jaarlijkse popfestival wordt georganiseerd door
de stichting 'Bru-pop' cn vermeldde dit jaar als topattracties optreden:
groepen Bram Tsaijkoffsky, lan Gillan. U'ilco Johnson. Verdei
Nederlandsegroepen Diesel en ('arlsberg.
Gedurende het festival waien in acht optredens te zien, die duurden van 12 00 tot
tege n 22.00 uur De grote belangstelling zaterdag voo. het Schouwse vissersdorpje
leverde geen problemen op De organisatoren vermeldden dat het. gebeuren geheel
■erkten mee de naar wens verliep Foto Wlm Riemensi
en de dinsdag daarop waren we kit
Hy had natuurlijk wel invloed op te
technische geluld, maar de i
stond al helemaal vast".
Het nummer Bully for you van dea<
pee werd in Nederland net geen
Tom schreef het nummer samen a
Peter Gabriel, met wie hij eerderopln,
voor de liefdadigheid. Tom: „Wezj
goede vrienden, ik zie Peter vaakente
zit er best in dat onze vriendschapod
muzikaal weer vorm gaat krijgen'
Tom Robinson Ls het schoolvoorbea
van de tevreden mens- „Het feit da!?
niet veel exemplaren van die singles
verkocht, deert me niet zo. Ik hebH
werk, kan de huur betalen en ikrydü
een grijze Cortina
O Ja. heb je elndeiyk je Cortina? To:
„Ja. het was net een visioen. Tot kon.
heb ik in een Honda 125 gereden Th:
kon ik me die Cortina veroorloven"
..One of my main ambitions in hfeb.
own a smoke-grey silver fox supr
deluxe supercharged 1600 E J" reps]
teredfu rlined four door Ford Corim' j
Tom Robinson op de hoes van Poiotc
the Darkness
PieterSdx
Todd Rundgrcn produceerde de twee
de TRB-plaat. Maar van beïnvloeding
door deze Amerikaanse topmuzikant
kan volgens Tom geen sprake zijn.
..Daar had Todd geen tijd voor We be
gonnen op te nemen op een woensdag
HULST - Galerie Van Geyt te Hulst
houdt van 14 september tot 15 oktober
een eretentoonstelling van het werk
van de schilder Johan Mekkink bij ge
legenheid van diens vijfenzeventigste
jaardag.
Johan Mekkink werd geboren in Velp
en woonde en werkte in Velp en Ooster
beek. Hy was leerling van de academie
van beeldende kunsten Kunstoefe
ning' te Arnhem Hij schildert, aqua
relleert en tekent vooral portretten,
stillevens en landschappen Daarnaast
was hy ook monumentaal werkzaam.
Vanaf 1954 was hy verbonden aan het
Gemeentemuseum in Arnhem, tot hy
er. als directeur, in 1969 afscheid nam
Johan Mekkink heeft zich sterk ingezet
voor de figuratieve kunstenaars in een
periode, dat zy elders nauweiyks voor
vol' werden aangezien
Vanaf eind 1969 is Mekkink weer als
vrij schilder werkzaam. Het is voor
namelijk werk uit deze tien jaar, dat op
deze expositie zal worden getoond. De
tentoonstelling zal worden geopend
door de dichter Anton van Wildcrode.
NIJMEGEN - De Amsterdam*
beeldend kunstenaar
Koetsier krijgt waarschijnlijk
geen kans in het centrum van NI)
rnegen in dc openlucht zijn ge
luidscompositie 'Explosies'
gehore te brengen. Deze compost
tie bestaat uit 'ver verwijderden
dichtbije explosies van pistooi
schoten tot bomontploffingen'.
B en w van NUmgen hebben 0
raad voorgesteld het verzoek va:
Koetsier af te wijzen. Ook de co»
missie Beeldende Vormgeving ml
de gemeenteraad is tegen de co»
positie, waardoor net publiek»
gevraagd fysiek en emotional
wordt geconfronteerd met a
plosiegeluiden en de daarbij bete
rende associaties' De Nijmeegs
gemeenteraad spreekt donderdfij
over het kunstwerk
Koetsier vindt Nijmegen voortijl
compositie de aangewezen plaat'
omdat de stad in de tweede »e
reldoorlog samen met Amhts
frontstad is geweest. Het komt
werk vormt volgens de A©
sterdamse kunstenaar op die
nier een conh ontatie met gewei*
explosies in het algemeen
de oorlogshandelingen in Nij*
gen tijdens de tweede wereld*
log in bet bijzonder.
B en W van NUmegen herinnert:
eraan, dat Koetsier naam maakte
met opzienbarende projecten
Maar ook ln esthetische zin. aide
het Nymeegse stadsbestuur. b«-f
hij goed werk geleverd, bijvoer
beeld in de aankleding van hftp
rokantoor in Arnhem
MIDDELBURG - Vanaf 18 august»'
in het Zeeuws Kunstenaars cenim=
Middelburg een tentoonstelling'ij
zichtigcn zijn van werken van
Hermans.
Hermans werd geboren in Hapert
5-1935) en kreeg zijn opleidtol
Eindhoven waar hij lessen volgdt1
de Akademie voor Industriële VW
geving. Momenteel woont en wert
in het Brabantse Vessera.
Deze kunstenaar trad pas betref
laat met zyn werk naar bulten
eerste exposities waren ln 1978
De tentoonstelling duurt tot en a
september en wordt geopend zat#
18 augustus om 4 uur
De openingstyden van het ZKC»
dinsdaR t/m vrijdag 10-12 en R'
uur; woensdag en vrijdag 19-21J"
zaterdag 9-12.30 en 14-16 uur.
