LUCIE
DE SMIT
'ik zit niet op
die erkenning
te wachten
'Het zit in me en het moet er uit
PZC/fëTlE?! ZEEUWSCH-VLAANDEREN 3
In de Molenstraat in Schoondijke, die vanaf de rotonde richting
Oostburg gaat, staat een vriendelijk huisje, dat de naam 'De
zoete inval' draagt. De buitendeur staat meestal uitnodigend
open, met een oranje gordijn afgeschermd voor vliegen en ande
re ongewenste bezoekers. Voor het raam van de voorkamer staat
een aantal beeldhouwwerkjes en andere kunstvoorwerpen. Bui
ten op de stoep gaat de uitstalling verder. Met patioblokken is op
het trottoir een plaatsje afgescheiden, waar behalve beelden ook
een werktafel staat. De grijze muurtjes worden opgefleurd door
een paar bloembakken. Tegen de buitenkant van de muurtjes
zijn een paar kinderfietsen geslingerd. Veel automobilisten, die
met het bord einde vijftig in zicht, hun gaspedaal al vast dieper
indrukken, rijden er achteloos aan voorbij. Binnen heerst grote
bedrijvigheid. Lucie de Smit staat als huisvrouw aan het hoofd
van een gezin van dertien kinderen. Lucie: „Tel daar dan nog de
nodige vriendjes en vriendinnetjes en niet te vergeten de huis
dieren bij en je krijgt een idee hoe het hier toe gaat. Er zijn nu nog
negen kinderen thuis. De jongste is zes".
In de huiskamer staat een grote zelf ontworpen eettafel met ban
ken in de rondte. Er is ruimte voor allemaal. In ploegen eten is er
voor haar niet bij. „We horen bij elkaar en dan moet je je gezin niet
in groepjes verdelen." Haar man is metselaar en heeft het huis
door de jaren heen grondig aangepast, zodat er voldoende levens
ruimte is voor iedereen. Eenentwintig jaar aan een stuk hield
Lucie zich alleen maar bezig met haar huishoudentje. Ze hield
geen tijd over voor andere dingen. Al die jaren is ze de deur niet
uitgeweest. Ze zat tot over haar oren in het werk en had het daar
nog eens extra moeilijk mee, omdat ze al sinds haar zevende flink
last van astma heeft. Een zo op het oog heel onbelangrijke gebeur
tenis heeft Lucie's leventje geheel veranderd.
Lucie: „Een van de kinderen kwam een
jaar of vijf geleden thuis met een stukje
steen. Ze moest er een beestje van ma
ken. Ze was er vol ijver mee bezig, maar
het wilde niet lukken. Omdat pa op zijn
werk was, moest ik helpen." Met wat
eenvoudig gereedschap, dat voor die
gelegenheid even geleend werd uit de
gereedschapskist van haar man. begon
ze te beitelen, boren, schaven en schu
ren en het eerste eigen gemaakte
beeldje kwam tot haar grote verbazing
te voorschijn.
Na dat ene beeldje werden het ai er
gauw meer. want Lucie had meteen de
smaak te pakken. Tot die tijd was haar
creativiteit alleen maar practisch ge
richt. Als er een kleedje onder de tafel
moest komen, begon ze er aan. Het
werd een kleedje naar eigen ontwerp,
met voor de hand liggende materialen,
zodat de kosten minimaal waren. Een
wandversierinkje voor de kale muren in
de gang werd een combinatie van een
oud vervallen laadje en een aantal
droogbloemetjes. Zo zijn er in 'De zoete
inval' tal van voorbeelden te zien waar
uit blijkt hoe Luci de zaken heeft aan
gepakt om het zo gezellig mogelijk te
maken.
Ook die eerste beeldjes droegen bij tot
dc gezellige sfeer in huize De Smit De
kinderen waren wat trots op een
moeder die blijkbaar alles zelf kon.
Belangstelling
Niet alleen haar man en kinderen wa
ren verguld met Lucie's talent, want de
beeldjes trokken ook gauw de belang
stelling van sommige bezoekers.
Spoedig daarna werd Lucie voor het
eerst uitgenodigd om haar kunnen te
demonstreren op de folkloristische
dag in het nabij gelegen IJzendijke.
Lucie: „Ik wist eigenlijk zelf niet wat ik
er van moest vinden en durfde niet
goed, maar de dierenarts uit IJzendijke,
de heer Van de Vijver, heeft me gesti
muleerd om het toch maar te doen. Hij
is eigenlijk de grote animator geweest.
De moed waar het mij aan ontbrak,
heeft hij me gegeven. Ik ben hem daar
nu nog dankbaar voor."
Haar beelden werden op de folkloristi
sche dag goed verkocht. Sinds die tijd,
nu ruim vijf jaar geleden, is Lucie een
begrip geworden in het Zeeuws-Vlaam
se kunstwereldje.
Voor bijna alle jaarlijks terugkerende
manifestaties krijgt ze een uitnodiging.
Ze is een vaste deelneemster geworden
en de verkoop van haar beeldjes laat
zien. dat het een suices is.
Kunst
Luci: „Sommige mensen vinden het
Kunst, maar er zijn er ook genoeg die er
die wijdse naam niet aan willen geven.
Het maakt voor mij geen enkele ver
schil. Ik zit niet op die erkenning te
wachten. Het is voor mij voldoende
wanneer mensen mijn werk mooi vin
den. Ik beleef er zelf vreselijk veel ple
zier aan en als je dat met een ander
kunt delen, ben je een gelukkig mens."
Mijn grote voorbeeld is de beroemde
Engelse beeldhouwer Henry Moore.
Alle boeken die ik daarover te pakken
kan krijgen, lees ik van A tot Z. Zijn
vormen spreken me enorm aan en ik
denk dat je er toch wel iets van terug
vindt in mijn werk. Niet dat ik me met
hem wil vergelijken, dat beslist niet.
maar hij inspireert me wel. De manier
waarop hij zijn gevoelens in steen tot
uitdrukking brengt, wil ik tot de mijne
maken
Vanaf het eerste moment volgde ze in
Oostburg een cursus creatieve vorming
om haar talent bij te slijpen. Lucie is
een perfectioniste en niet gauw tevre
den over zichzelf. Een beeld
houwwerkje is pas af. wanneer ze voor
zichzelf moet toegeven dat ze het niet
beter kan. In de loop der jaren is ze zich
ook gaan toeleggen op boetseren en nu
experimenteert ze veel met allerlei gla
zuren. In haar kunsthandeltje, dat ge
huisvest is in de voorkamer van 'De
zoete inval' kun je daar sprekende
voorbeelden van zien. Prachtige scha
len. vazen en andere keramische pro-
dukten staan in een paar doe-het-zelf
kasten uitgestald.
Dc toevallige bezoeker kan er altijd
iets van zijn gading vinden. De prijzen
van Luci's werk zijn te laag voor
'kunst'. Lucie lacht er om: „Ik hoef er
niet rijk van te worden. De verkoop
brengt voldoende op. Het is mij genoeg
als ik er een beetje uitspring. Waarom
moet een ander duur betalen voor mijn
liefhebberijen? Ik zie ook wel eens iets
moois, wat ik geweldig graag wil heb
ben, maar dan is de prijs te hoog voor
mijn portemonnee. Dat wil ik beslist
niet. Ik ga er altijd van uit dat een an
der misschien niet zo veel geld heeft
als ik. Stel je voor dat de prijs dan een
belemmering is om een beeldje van me
te kopen. Mijn werk moet betaalbaar
zijn en blijven, het is geen luxe ar
tikel."
Lucie betaalt daarvoor zelfde rekening.
Ze wil graag een echte pottenbak
kersoven hebben. De oven die zij op het
oog heeft kost tussen de twee- en
drieduizend gulden. Dat schiet er be
slist niet op over en dus moet ze zich
blijven behelpen. Verschillende potten
heeft ze gebakken in de gloeiende as
van houtwol, waarmee de potten ook
opgevuld werden. De temperatuur die
je zo bereikt is hoog genoeg om klei te
bakken, maar niet om te glazuren.
Daarvoor moet ze haar spullen bij een
ander bakken. bijvoorbeeld op
'creatieve vorming in Oostburg.
De cursussen die ze met twee van haar
kinderen volgt zijn een bron van zorgen
Afgelopen winter heeft het haar ruim
vijfhonderd gulden gekost.
Zuinigjes aan
Dat geld moet ergens vandaan komen.
Haar man staat er als metselaar hele
maal alleen voor en er moet zuinig aan
gedaan worden. Lucie kijkt daar niet
van op. Door de jaren heen is ze er aan
gewend geraakt. Ook de kinderen we
ten niet beter. Luci: „Die hebben het er
eigenlijk minder moeilijk mee dan ik.
Ze weten dat we met velen zijn en dat
ze alles met elkaar moeten delen Ze
zijn er helemaal op ingesteld, maar als
moeder ga je toch wel eens vergelijken
met andere gezinnen. Daar kan veel
meer dan bij ons."
Mijn kinderen moeten tevreden zun
met een tweedehands fiets, terwijl er
evenzovele kinderen alleen maar op
nieuwe fietsen rijden en er dan voor de
lol nog een koersfiets op na houden. Be
grijp me goed, ik ben niet ontevreden,
maar de verschillen zijn soms erg groot
en als ouders heb je het daar wel eens
moeilijk mee"
Lucie is niet ontevreden. Haar
creatieve hobby heeft voor haar veel
plezierige kanten. Laatst tijdens de
kunstmanifestatie in Temeuzen liet ze
af en toe haar kraampje in de steek om
van haar zelfverdiende centjes iets leuk
te kopen voorde kinderen. Lucie: „Elke
keer dacht ik. zie zo. dat heb ik al vast
weer Toen ik 's avonds thuis kwam had
ik voor alle kinderen wat en ze hadden
allemaal iets uit te pakken Dat geeft
grote voldoening. Als er nieuwe mate
rialen moeten komen, zucht ik maar
eens over de rekening Als ik naar de
markt ga om nieuw gereedschap en met
zaag. schaaf, beitel en boren m mijn tas
naar huis fiets, heb ik wel eens het ge
voel dat ik daarmee mijn kinderen te
kort doe Dat maak je daarmee weer in
één klap goed. Alle verdiensten zijn
voor de kinderen
Geen verdienste
Lucie's hobby heeft haar leven hele
maal veranderd. Niet omdat ze zich
door de tijd heen geweldig is gaan vin
den. want niets is minder waar. Luci:
„Het is geen verdienste van me, je
hoeft er niet mee op te scheppen, je
hebt het van je 'eigen' en je moet maar
zien wat je er mee doet".
Ze is er wel dolgelukkig mee Ze heefter
in haar leven een doel bij gekregen.
Haar dagindeling is helemaal veran
derd. De eerste eenentwintig jaar van
haar huwelijk ging ze helemaal op in
haar overbezette huishouden. Nu
maakt ze ondanks alle drukte ruimte
vrij voor haar liefhebberijen Elke dag
staat ze om zes uur op om al direct aan
het werk te gaan. Haar dag duurt tot
twaalf uur. half één 's nachts Lucie:
.Alle dagen moet er gewassen worden,
maar sinds kort heb ik fantastische
hulp van één van mijn dochters. Die is
van school af en had geen zin om verder
te leren. Twee dagen in de week moet ze
nu nog naar school, maar voor de rest
helpt ze mee in het huishouden. Zo heb
ik lekker tijd voor mezelf. Meestal werk
ik van s morgens half negen tot een uur
of half twaalf aan mijn beelden. Met
goed weer zit ik voor het huis op de
stoep. Niemand in huis heeft het er
moeilijk mee. want ze vinden het alle
maal erg belangrijk dat ik het doe. Te
gen half twaalf stop ik er mee, omdat
dan de jongste uit school komt. 's Mid
dags ga ik een tijdje rusten, 's Avonds
werk ik meestal ook nog een tijdje ver
der. maar altijd wel zo. dat mijn man en
kinderen er niets aan te kort komen.
Dat zou mijn plezier helemaal beder
ven'
Verantwoordelijk
De kinderen uit huize Do Smit hebben
het ook druk. Om de financiële midde
len wat te versterken, worden er folders,
kranten en huis-aan-huis bladen ver
spreid Iedereen is verantwoordelijk
voor later. Lucie heeft hierin een actief
aandeel. Zij houdt alles zorgvuldig bij.
let er op dat ieder zijn taak naar beho
ren vervult en helpt bij het invouwen
van de folders. Elke donderdag wordt
daar het grootste deel van de dag aan
besteed. Dan is er voor Lucie geen tijd
om haar hobby's te beoefenen, maar
dat is geen punt. Haar gezin komt op de
allereerste plaats.
Toekomst
Lucie is wel eens bezorgd over de toe
komst. Haar astma zit haar wel eens
'dwars'. Lucie: „Ik weet dat een mens
er honderd mee kan worden. Zo lang ik
piep leef ik nog. maar toch heb ik het er
wel eens moeilijk mee. Eigenlijk moet
je een beetje rustig en kalm leven,
maar als dat er nou eens niet in zit?
Juist omdat ik een beetje bang ben
voor de toekomst werk ik zo hard. Ik
durf niet te ver vooruit te kijken en wil
nog graag zo vreselijk veel doen. Dat
beeldhouwen is eigenlijk ook onge
zond voor me. Ik werk voornamelijk
met van die durox blokken. Het mate
riaal is niet zo hard en heel goed te
bewerken, maar het stuift verselijk zo
lang je er mee bezig bent. Dat is een
bezwaar, maar ik kan het niet laten.
Het zit in me en het moet er uit".
s Winters begint ze al te werken voor de
daarop volgende zomer. Een groot aan
tal beelden en plastieken worden opge
slagen tot de eerstvolgende kunst
manifestaties zodat er voor ieders ga
ding iets te koop is. Daarbij levert het
vervoer wel eens problemen op. Je kunt
nu eenmaal niet met al je kunstproduk-
ten. gereedschappen en materialen op
de fiets stappen Een auto zit er voorlo
pig nog niet in. „Misschien over vijf
jaar droomt Lucie hardop." Dat moet
toch eigenlijk best kunnen De kinde
ren zijn dan al weer een stuk groter. Er
zijn er dan weer meer de deur uit en dan
zou er tegen die tijd op over moeten
schieten Ze is niet van plan alles op
alles te zetten. Haar verlangens zijn niet
zo belangrijk, dat alles er voor moet
wijken, maar volgens haar berekenin
gen moet het kunnen. Elke opgave
waar Lucie voor geplaatst wordt pakt
ze op die manier aan Het moet kunnen,
betekent dat ze zich er net zo lang voor
inzet tot het voor elkaar is. Of het nu
gaat om een nieuwe schoorsteen in
huis. die helemaal is opgebouwd uit ge
beeldhouwde duroxblokken. een
nieuwe tweedehands fiets voor één van
haar kinderen, een boekenkast waar
van de staanders zelf met hamer en bei
tel uitgehakt zijn of een nieuwe jurk
voor één van haar dochters, ze pakt het
op de zelfde creatieve manier aan. Luci
is een veelzijdige vrouw die in haar ge
zin en in haar vak steeds naar nieuwe
oplossingen zoekt om de moeilijkheden
waar ze voor komt te staan het hoofd te
bieden. Elke dag heeft uren te kort voor
haar. alle uren worden dan ook zo goed
mogelijk benut zodat haar man en kin
deren en haar hobby volledig tot hun
recht komen.
Moos Bakkers
Foto's: Camile Schelstraete
Lucie de Smit aan het werk op de ambachtsmarkt in Breskens.
