PROGRAMMA
De Spiegel van de Poëzie
is - geheel vernieuwd - terug
FESTIVAL
Nil: IJ WIE
MUZilïK
Tijl Uilenspiegel bij
MT een fraai kijkspel
Van Regteren Altena op dreef
'KEUZESMALLER, DREMPEL HOGER'
Recordprijs voor
een Breughel
LONDEN - Een landschap van de
17e eeuwse schilder Jan Breughel
de Oudere heeft vrijdag op een vei
ling van het Londense huis Chris
tie het hoogste bedrag opgebracht
dat ooit voor een werk van deze
schilder is betaald.
Het schilderij werd gekocht door
een handelaar uit Zürich. David
Kötser, voor ruim 1.6 miljoen gul
den, vier maal zoveel als was ver
wacht. Het kunstwerk is ge
schilderd op koper en meet slechts
25 bij 36 cm Voor het bekendste
werk dat vrijdag werd geveild, een
schilderij" van de Madonna met
Kind van Fra Bartelommeo. heeft
zich geen koper gemeld Een zeeg
ezicht van de Nederlandse schilder
Jan van de Cappelle bracht een re-
cordprys van circa 2.4 miljoen gul
den op.
ZATERDAG 30 JUNI 1979
H.. programma van het Festival van de Nieuwe Mu
ziek brengt dit weekeinde een groot aantal bijzondere
evenementen in de Middelburgse Vleeshal en schouw
burg.
Zaterdag
11.00 uur: Lezing Onno Mensink over Japanse cultuurui
tingen. (Vleeshal)
13.30 uur: Demonstratie Judo. (Vleeshal)
15.00 uur: Concert David Arden (piano) en Richard
Sachs (slagwerk).
Norio Fukushi: Silica. Michiharu MatsunagaA Mid
summer Daydream (1978). Maki Ishii: Zone. David Ar
den: Penetrations. (Vleeshal)
17.00 uur: Lezing Akira Tamba. (Vleeshal)
Aldra Tamba werd in 1932 in Japan geboren. Hij stu
deerde aan de Kunst Akademie van Tokyo tot 1957. In
1958 doceerde hij aan de Nationale Universiteit van
Yokohama, hi 1960 ontving hij een stipendium van de
Franse overheid en met behulp hiervan ging hij naar de
Franse Nationale Akademie voor Muziek waar hij stu
deerde bij Tony Aubin en Olivier Messiaen.
Hij werd onderscheiden met de Lily Boulangerprijs voor
compositie en won een prijs op het internationale com
positie concours van de stad Divonne-les-Bains
Gedurende vier jaar werkte hij op de research afdeling
van de Franse radio ORTF) en daarna bij het Nat ionale
Centrum voor Wetenschappelijk Onderzoek. In 1969 be
gon hij als professor op de Universiteit van Parijs. Akira
Tamba. deskundige op het gebied van de Japanse muzi
kale esthetica, heeft altijd de prioriteit gelegd bij het
componeren.
20.30 uur: Radio Philharmonisch Orkest onder leiding
van Christobal Halffter (Schouwburg)
Maki Ishii: So-Gu H (1970) voor Gagaku ensemble en
orkest. Solisten: Ono Gagaku Music Society.
Christobal Halffter: Concierto para violoncello. Solist:
Siegfried Palm. Iannis Xenakis: Synaphai. Solist.
Geoffrey Douglas Madge, piano. Sylvano Bussotti:
Bergkristal.
Rondom de laatste componist - Bussotti - draaide het
Festival van de Nieuwe Muziek vorig jaar.
Bussotti: componist, dirigent, regiseur, acteur, schilder,
décor-ontwerper, schrijver, uitvoerend kunstenaar.
Ontving zijn muzikale opleiding aan het Cherubini-con-
servatorium in Florence en bij Max Deutsch in Parijs.
Invloeden deed hij ondermeer op van Webem en John
Cage. Bussotti's tekentalent maakte hem tot één van de
belangrijkste vertegenwoordigers van de grafische no
tatie die hij later weer ten gunste van een traditionele
notering opgaf. Na composities in absolute muziek
wendde Bussotti zich meer en meer tot werken met mu-
zikaal-dramtische acties, bijvoorbeeld zijn 'La Passion
selon Sade'. die Fernando Grillo in samenwerking met
Dorothy Dorow in het Festival 1978 een schitterende
enscenering tot uitvoering bracht.
Grillo speelt morgen zijn 'Autotono. een werk uit 1976
dat Grillo in samenu erking met de componist onlangs
op de plaat zette. Het Radio Kamerorkest speelt van
avond zijn groot symphonisch gedicht Bergkristal.
22.30 uur: Ensemble Michiko Hirayama, onder leiding
van Frank van Koten (Vleeshal).
Hifumi Shimoyama: Catalysis (1976). Akira Tamba: Vi
sion Vocale n (1976). Maki Ishii: Black Intention n. Joji
Yuasa: Domai (1978).
23.30 uur: Toshi Ichiyanagi. piano; Asako Hata, viool.
(Vleeshal)
Jo Kondo: Click Crack (1973). ToruTakemitsu: Corona
for pianist (1962). Toshi Ichiyanagi: Music for piano 2
(with shakuhachi performance on tape). Toshi
Ichiyanagi: Scenes I and n for violin and piano.
Zondag
20.30 uur: (Schouwburg) Gagaku ensemble. Kangen
Taishiko-cho Netori; Gakkaien: Bato. Bugaku' Ran-
Ryoo. Genjoraku: Goshoraku.
22.00 uur: (Vleeshal) Gaudeamus Strijkkwartet Shige-
nobu Nakamura: Relief (1975). Joji Yusasa Projection
1978Jo Kondo: Mr Bloomfieldhis spacing (1973) Tos
hi Ichiyanagi Stnng Quartet no 1. Akira Tomba: Tat-
hata (1970)
23.30 uur: (Vleeshal) Fernando Grillo. contrabas
Akira Tamba: Elemental 3 (1979). Theo Loevendie: Mu
sic for double bass and piano (1973).
Fernando Grillo: Sylvano Bussotti: Autotono (1979).
Fernando Grillo studeerde aan het conservatorium
Morlacchi in Perugia, waar hij het diploma contrabas
met onderscheiding behaalde. Hij heeft als solist vele
concerten gegeven in Italiè en andere West-Europese
landen.
Verder werkte hij mee aan een aantal Muziektheater-
groepen. Grillo heeft een aantal werken voor contrabas
gecomponeerd, waarbij hij nieuwe technieken ontwik
kelde, die een verrijking zijn van het karakteristieke
tmbre van de contrabas
In 1975 won hij de eerste prijs van het Internationale
Gaudeamus Concours voor Vertolkers. Zijn composities
werden uitgevoerd op de Wereldmuziekdagen van de
ISCM Parijs 1975, en het Gaudeamus Componisten Con
cours 1978
Reeds vanaf het eerste Festival Nieuwe Muziek (1976)
speelt hij regelmatig in Middelburg.
Waardering
Hans Warren spreekt over het tweede
deel, de poëzie vanaf 1900 tot heden,
zijn aandeel in het werkwerk. Het
eerste deel dat de periode tussen 1100
en 1900 omvat, is - onaangetast - de
keuze van Van Vriesland gebleven.
Er liggen tien jaar tussen de laatste Van
Vriesland-druk en deze geheel nieuwe
bloemlezing. DCveranderingen die zich
in die tijd hebben voltrokken - vooral op
het gebied van waarderingen - zijn
duidelijk merkbaar. In 1300 bladzijden
nam Van Vriesland 617 dichters met
hun werk op. in de versie van Warren
zijn 245 dichters tezamen goed voor een
totaal van ruim 400 bladzijden
Hans Warren ..Ik heb tot op redelijke
hoogte vrij spel gekregen. Helemaal
kan natuurlijk nooit ais je tot een enigs
zins representatieve bloemlezing wil
komen, maar het is echt niet zo dat ik
veel tegen mijn zin heb opgenomen om
een zo breed mogelijk spectrum te hou
den. Ik heb de lijn Van Vriesland verla
ten, niet uil gebrek aan respect, maar
om de nieuwe opzet zo goed mogelijk uit
te werken. Daarbij heb ik, hoewel per
soonlijke voorkeuren ongetwijfeld
meespelen, geprobeerd om er geen pri-
vè-bundel van te maken".
fernando Gnllo
lyk gehouden aan een verdeling 10.5, 3
en 1 gedichten. Daar zit meteen iets van
waardering m. De grote of belangrijke
dichters komen bij mij op 10" Achter
berg. Bloem. Der Mouw. Gerhardt, De
Haan. Komrij. Leopold. Lodeizen.
Marsman. Nyhoff. Van Nijlen. Van Os-
tayen. Rodenko, Roland Holst en
Slauerhoff Als ik nu zeg dat Achterberg
in de vorige bloemlezing met 50 gedich
ten was vertegenwoordigd, dan wordt
duidelijk dat op verschillende manie
ren geschrapt is. Anthonie Donker
komt van 23 op drie verzen, Hendrik de
Vries van dertig op zes. Daarnaast heb
Ik een aantal jongere dichters gekozen,
nieuw dus. maar niet onbelangrijk.
Werk dat soms nog niet gebundeld is.
maar dat ik er toch graag bij wilde heb
ben"
..Als ik er op terug kijk ben ik vanwege
de goede ervaringen toch wel blij dat ik
er mee bezig ben geweest, al blijven er
vervelende dingen. Fouten en foutjes
zijn soms blijven staan en van een ge
dicht van Poll zijn bijvoorbeeld zelfs
enkele regels verdwenen Dat vind ik
een ramp die heel wat vergalt, maar ik
hoop toch de uitbouw van deze nieuwe
Spiegel te verzorgen. Het is en blijft een
interessant kanvei".
Aanvechtbaar
Warren houdt er intussen wel rekening
mee dat de kritiek zonder al te veel
twijfels wel op een zeker privé-karak-
ter zal wijzen.
„Dat zal natuurlijk gebeuren Bloemle
zen is, hoe het resultaat ook uitvalt, al
tijd een aanvechtbare bezigheid. Wie
veel schrapt, kan op veel toom rekenen.
Daarom had ik ook veel liever een blan
co-opdracht gekregen. Zoiets als een
bloemlezing die geen enkele binding
zou hebben met welke voorafgaande
ook. Ik ben nu moeten beginnen met
een handicap en dat is de erfenis van
Van Vriesland Men verwacht een al
gemene spiegel en men krijgt er een met
een meer persoonlijke stijl. Daar staat
tegenover dat een deel van de goodwill
die Van Vriesland ontegenzeggelijk
heeft gekregen, nu op mij overgaat. Ik
heb. alles gerekend, toch geaarzeld
voor ik ja tegen MeulenhofF gezegd heb.
Het is en blijft een ondankbaar karwei,
veel zoek- en speurwerk. Nee, ik zou van
soortgelijke bezigheden niet graag mijn
levenswerk maken".
Tijd
Hans Warren: „Om iets te zeggen over
die handicap bijvoorbeeld het volgen
de. Deel I is onveranderd gebleven, he
lemaal. Daardoor zit je al met de kwes
tie van tijd. Er zijn dichters die net op
de breuklijn zitten. Horen ze tot de fi
guren vanaf 1900 of daarvoor. Degenen
die Van Vriesland al behandeld had,
kon ik onmogelijk ook nog eens in deel
II meenemen. Zodoende heb ik nu een
wat wonderlijk begin. En verder is er
dan het verschil in keuze. Zo ontbreekt
bij Van Vriesland bijvoorbeeld een
man als I. K. Bonset. Ik vind dat niet
juist. Daar staat tegenover dat veelge-
Hans Warren (foto Wim Riemens)
VLEESHAL MIDDELBURG
Solo-optreden van Maarten van Regteren en
slagwerkgroep Den Haag
.Liet Festival Nieuwe Muziek" dat al
een week bezig is heeft een verheugen
de belangstelling Naast een dagelijkse
groep trouwe supporters, zijn er ook
vele 'eendagsvliegen' die óf uit nieuws
gierigheid óf door eenmalige belang
stelling een blik in de festivalkeuken
willen werpen. Hoe het ook zy: de groei
zit er in en dat zal de organisatoren
goed doen. Naast de musici die dage
lijks hun vaak knap moeilijke partyen
ten publieke laten horen, mag ook wel
eens gekeken worden naar die mensen,
die zich dag in dag uit achter de scher
men meer dan verdienstelijk maken,
want zo'n festival is naast het prijzige
ook een vermoeiende bezigheid. Van
dat laatste is nog weinig merkbaar.
Maarten van Regteren Altena, bas. was
gisteravond te gast en begon zijn one-
man show met een korte opmaat geti
teld: 'Van nul tot vyf daarbij doelend
dat dit werkj^in vierkwartsmaat stond.
De metronome hield hem in het strakke
patroon.
Na deze inleiding volgde Kleine over
ture': het werk is een soort étude-achtig
gegeven met een pizzicato middendeel.
Speedy' was ten dele een shownummer
i trouwens dit element verwerkt deze
bassist regelmatig in zijn optreden),
waarbij allerlei mogelijkheden en veel
onmogelijkheden op de bas ten uitvoer
worden gebracht. Flageolegevriemei
komt daar onder meer in voor en met de
strijkstok wordt veel 'kamwerk ver
richt, waarbij het bovenblad van de bas
een soort afstoffing geniet. Rond de
kam speelde zich een soort agressietoe
stand af, waarbij ook achter de kam
geopereerd werd.
Wat er allemaal met een sigaredoosje
en een cassetterecorder kan gebeuren
liet de af en toe gekke-bekkentrekken-
de bassist de aanwezigen ruimschoots
horen.
Van zijn uitvoerig optreden wil ik nog
noemen de combinatie bas-cello-mini-
viool. die met zyn drieën tegelijk be
speeld werden door een strijkstok Het
was een minimale poging tot maximale
muziek
In de slotfase het hij via de cassettere
corder een combinatie met de bas ho
ren. waarin een motief voorkwam uit
'Carnaval des Animaux Het optreden
viel bij de aanwezigen zeer in de smaak
getuige de reactie tussendoor en het
langdurig slotapplaus, waarby ik mij
geheel kan aansluiten
De slagwerkgroep Den Haag was na een
korte onderbreking aan de beurt. Van
het gedeelte dat ik nog heb kunnen bij
wonen. bleek dat deze groep zich uit
stekend m deze moeilijke materie had
ingeleefd. Er stond werkelijk een uitge
breide serie slaginstrumenten ter hun
ner beschikking, waarbij men door de
bomen het bos haast niet meer zag. Van
ieder van hen werd grote concentratie
vereist, waaraan zij allen voldeden.
'Phu Dong II' van Thein Nguyen Dao
was het openingswerk dat een eerste
deel heeft in pianissimosferen; het is
een soort aftasten van de battery in
strumenten, waarin de gong en de bek
kens een grote rol spelen. Het derde
deel is veel robuuster, met naast het
OPENLUCHTTHEATER
TOORENVLIEDT
MIDDELBURG
Middelburgs Theater met 'Tijl Uilenspiegel'
door Charles de Coster, in de beicerking van
Jan Lemaire Jr
Regie Lent Hendriks, produktie Jan de Nes.
Een fraai kijkspel met bij vlagen goed
toneel. Zo zou ik de uitvoering van Tijl
Uilenspiegel door het Middelburgs
Theater willen noemen.
Hel is vooral een kijkspel en de mooie
entourage van Toorenvliedt werkt
daar duidelijk aan mee.
'Tijl Uilenspiegel' is natuurlijk een
overbekend verhaal, dat best nog
steeds veel te bieden heeft, mits het
goed gedoceerd wordt. Dat is het MT
bijna helemaal gelukt.
In dertien taferelen schetst men het le
ven en strijden van de Vlaamse held
TijliBram Kwekkeboom). Die opzet
kan op zich goed werken, maar dan
moet er vanaf het begin wel meer vaart
inzitten dan dat vrijdagavond het geval
was. De eerste scéne's zijn te gerekt en
de (niet altijd noodzakelijkei decor
wisselingen zorgen voor teveel ver
brokkeling Verheugend is het dan ook
om gaande weg te ontdekken dat er
meer vaart in komt en er steeds meer
sprake is van een geheel
Met veel inzet en overduidelijke spelv
reugde leggen de Middelburgse spelers
dan oook steeds meer van hun 'ik' in de
gewone, alledaagse personages van vier
omftÈiueuren ook wat kreten en zelfs
zangflarden erin.
Van Frangois-Bemard Mache werd ge
speeld diens 'Marae' een langdurig
werk dat steeds uit vijfmaal tien eenhe
den bestond. Op die basis lezen de le
den hun partituur.
Er komen allerlei ongebruikelijke toe
standen ten tonele, waarby knikkers en
balletjes op een blad een onderdeel
vormen. Of het muziek van blijvende
waarde is moet nog afgewacht worden.
De leden van de slagwerkgroep Den
Haag gaven aan de uitvoering van dit
werk in ieder geval gestalte. De hulde
voor dit optreden is dan ook terecht. In
de late avonduren besloot Frances-Ma
rie Uitti op de cello de vrijdagnacht.
A,L.
eeuwen geleden Bram Kwekkeboom
wordt steeds meer Tijl en toont over
tuigend zijn schelmachtige, moedige
grappige en serieuze kanten Gerard
Bayens volgt hem goed als zijn onaf
scheidelijke kameraad Lamme
Goedzak Maar vooral ook Nele (Til
Meijerem en de Voogd van Damme
(Jacques Jacobsen) krijgen een per
soonlijke en toch herkenbare tint mee
De anderen doen doeltreffend wat van
hen gevraagd wordt ze maken het
vierhonderd jaar oude tafereel weer
(een beetje) levend. Soms gebeurt dat
wat al te theatraal, zoals in een van de
eerste taferelen waar Tijls vader Klaas
op de brandstapel wordt gebracht we
gens ketterij. Vaak is het echter zeer
onderhoudend en ook wel boeiend. De
kostelijke scene tussen Wiillem van
Oranje en de graven van Egmond en
Hoorne ('vaarwel graaf zonder hoofd') is
daar een voorbeeld van Echt indruk
maakt het stuk echter pas op de zeld
zame momenten, die juist, niet al te
groots zijn aangepakt: de korte, maar
uiterst gevoelige scene's tussen Tij] en
zijn geliefde NeleEven leek het dan net
echt Daar heb je geen. overigens
prachtige en historisch vrij juiste, kos
tuums voor nodig Gelukkig maar
Vanavond (zaterdag) brengt het Mid
delburgs Theater voor de laatste maal
de voorstelling van 'Tijl Uilenspiegel'
PvH
Geoffrey Madge foto Wim Riemens)
Sylvano Bussotti (foto Wim Riemens)
De Spiegel van de Nederlandse Poëzie, in de loop der jaren een 'allemansklassieker' geworden, is
terug. Het levenswerk van Victor van Vriesland ligt vanaf woensdag, vernieuwd, herzien en
bewerkt, in de boekhandels. In twee dundruk-delen wordt de lezer een spiegel van de Nederlandse
(en Vlaamse) poëzie door de eeuwen voorgehouden.
„Een spiegel méér dan dé spiegel", zegt
Hans Warren (57) de dichter-criticus die
de taak van de in 1974 overleden Van
Vriesland heeft overgenomen.
Hij zegt daarmee te doelen op het ver
schil in opzet dat er tussen zijn selectie
en die van Van Vriesland is.
..Ik geloof dat het zo is dat in de opvat
ting van Victor van Vriesland de af
spiegeling van de produktie met be
houd van een zekere kioaliteit voorop
stond. Dat kwam er in de praktijk op
neer dat vrijivel ieder die iets gepu
bliceerd had dat zonder veel bezioaar
onder de noemer poëzie gebracht kon
worden, ook vertegenwoordigd was.
Dat is nu niet meer het geval. De uitge
ver Meulenhoff heeft mij indertijd als
opdracht meegegeven dat er drastisch
bekort zou moeten worden. Er moet nu -
met deze uitgave - de basis gelegd wor
den voor een geheel nieuive spiegel, die
de mogelijkheid van aanvulling, uit
breiding en reductie in een later sta
dium in zich heeft. Ik heb. gerekend
naar Van Vriesland, bijzonder ri
goureus geschrapt De keuze is smaller
en de drempel hoger"
lezen auteurs als Huub Oosterhuis. Nel
Benschop en Okkc Jager om er maar
enkele te noemen, bij mij geen plaats
hebben gekregen. Zc publiceren woor
den en geen poezie, een mooi uitgangs
punt voor enig verschil van mening. Ik
heb dat alles niet zomaar geschrapt
omdat ik het leuk vond. Ik heb eerder
naar het goede gezocht".
„En dan is er mijn sluittijd. een moei
lijkheid waarmee overigens ieder zit. Ik
heb moeten afsluiten op 31 december
1976. Dat is moeilijk als je moet werken
met materiaal van mensen die volop in
hun produktie staan. Jacques Hame
link bijvoorbeeld heb ik nu bedacht
met één gedicht. Nadien is zijn nieuws
te bundel gekomen die - vind ik - zó
goed is dat ik in een volgende druk ze
ker op dat punt moet aanvullen Zoiets
staat niet op zich. Je kunt beter zeggen
dat het concept voor een nieuwe uitga
ve al aan het groeien is"
Hans Warren: „We zullen in de toe
komst ook iets aan het uitgangspunt
moeten doen, Er is eigenlijk nooit goed
rekening gehouden met de Nederland
se poëzie uit Indonesië, de Antillen en
Suriname. Er is wel iels ingebracht,
maar toch beslist onvoldoende. Die Ne-
derlands-Vlaamse constructie lijkt me
niet breed genoeg. Zuid-Afrika? Dat
vind ik toch niet echt Nederlands meer.
Dal is een totaal afwijkende taal ge
worden met sommige herkenningspun
ten. Fries staat er ook niet in".
Verdeling
Een opvallend verschil met Van Vries
land is ook de - in aantal verzen - gerin
gere vertegenwoordiging van wie men
hier te lande tol de grote dichters re
kent.
Hans Warren. „Ik heb me zoveel moge-
Gaudeamus-kwartet, zondag 22.00 uur Vleeshal, (foto Wim Rlemensi
