T EILAND
een leven
dichtbij
de aar de
Redactie en administratie:
Terneuzen, Nieuwstraat 22, tel.
01150-94457.
Hulst, Steenstraat 6, tel. 01140- 4058.
VRIJDAG 15 JUNI 1979
m
Zeeuwsch-Vlaanderen Extra
Op een landkaart uit ongeveer 1650 van Nicolaas Visseher ligt 't Eiland er nog duidelijk als een
eiland bij. Van alle kanten omgeven door water. Geen oceanen, weliswaar, maar toch in ieder
geval riviertjes, met daarmiddenin: 't Eiland. Geen onoverkomelijke barrières, maar in die tijd
•en veel later ook nog- een reden voor isolement. Dat isolement werd nog versterkt door de
politieke verhoudingen uit die tijd. De Tachtigjarige Oorlog: Maurits en later Frederïk Hendrik
tegen de rest van de beschaafde wereld, 't Eiland lag er opnieuw middenin: op de grens van Spaans
en Hollands territorium. Van ongeveer 1650 tot 1794 of daaromtrent, toen de Fransen hun intrede
deden, bleef 't deltagebied bij Aardenburg een afgescheiden woongemeenschap. Nadien zijn de
grenzen letterlijk en figuurlijk vervaagd. De oude grenzen zijn alleen nog terug te vinden in de
landscheidingen, die precies langs de lijnen uit de tijd van Nicolaas Visseher lopen.
t Eiland is geen 'buurtschap' in de
Zeeuwse betekenis van het woord.
Geen kluitje arbeiderswoningen ergens
onderaan een dijk. met een leeg school
tje en een vervallen café. Toch is er,
door het eeuwenoude isolement, sprake
van een 'leefgemeenschap', een een
heid, die ook zichtbaar wordt in het
landschap. En iedereen kent elkaar van
oudsher, van geslacht op geslacht.
't Eiland is een van de meeste vrucht
bare landbouwgebieden in het westen
van Zeeuwsch-Vlaanderen. En dat
heeft de interne verhoudingen altijd
bepaald, tot op de dag van vandaag.
Een stuk of tien grote boerderijen van
mensen met bekende namen: eeuwe
noude eilandbewoners als de Bonte's.
dp Wijffels, pn de De Smet's Alle ande
ren waren landarbeiders op een van de
ze grote boerenhoeve's. Ook dat ging
van vader op zoon.
Medard René de Krijger behoort tot de
tweede groep. Zijn vader was lan
darbeider, en hy dus ook. Zijn hele le
ven woonde hij op 't Eiland. 'Behalve
een jaartje in De Klinge, toen ik trouw
de', vult hij aan, bijna verontschuldi
gend. Hij woont met zijn vrouw in het
voormalige boswachtershuisje aan de
weg van Oostburg naar St.. Margnete.
Op doktersadvies. Voor die tijd huisde
hij en zijn gezinnetje in een klein, voch
tig woninkje. (Zo hoog. zegt hij. de rech
terhand op schouderhoogte houdend).
Met de bedstee naast de kachel. Me
dard is klein, smal gebouwd met grijs
krullend haar. een verweerd gezicht,
kleine pretoogjes, een blauwe overall
broek met bretels over een geblokte
flanellen bloes. De hele dag scharrelt hij
zo maar wat rond, net als zijn kippen, in
de tuin of het bos achter zijn woning.
Her en der in de tuin hangen de vogel
kooitjes. voor het merendeel bevolkt
door lawaaierige vogelsoorten. En wat
Medard niet ziet, hoort hij des te beter.
Een moeilijk gesprek. 'Hoor je die
wielewaal er niet bovenuit?' 'Wat, een
wielewaal? Welke dan?' Medard gaat
parmantig rechtop staan en imiteert
een vogeltje. 'Oh, die, ja...'. 'Er zit hier
ergens een nest van een Vlaamse gaai',
zegt hij geheimzinnig. 'Waar dan?'
'Daar', zegt hij wijzend naar de dicht
begroeide kruin van een boom. 'Waar
precies?' 'Nou daar, in die kruin, bij die
tak daarboven'. Ingespannen turend.
'Hmmmm. ja. ik geloof dat ik hem zie
zitten...'.
Het gesprek komt op 't Eiland. Vroeger
was het veel gezelliger, zegt Medard
Rene de Krijger, die er het grootste
deel van zijn 6G levensjaren sleet. Sa
men overal naar toe, wel met z'n derti
gen. Allemaal op de fiets. En zelf mu
ziek maken in de café's, tot het geld op
was. Maar dat alleen op de weinige
feestdagen: kermissen en dergelijke.
Op de doordeweekse dagen was het
hard werken.
Medard: ,,Je was altijd maar bezig, hé.
Je moest het hele jaar door werken. Je
groeide erin op en leeft erin mee, in het
landarbeidersbestaan. Je kon nergens
naartoe, het ging van vader op zoon.
Maar het was nooit eentonig, als in een
fabriek. Wij hadden meer plezier als de
mensen tegenwoordig, Zondagsmid
dags weg. met een groep, op de fiets
naar Eeklo, bijvoorbeeld. En samen
muziek maken En nu: hier een paartje
daar een paartje. En een jukebox in de
cafés".
Fabriek
Vroeger waren het bijna allemaal lan
darbeiders. op 't Eiland. Nu zitten ze in
de Kanaalzone. Met een baan in een
van de grote fabrieken. Mensen die
eerst jarenlang op het land hebben ge
werkt. en dan in de fabriek komen te
staan, kunnen daar niet tegen, weet
Medard. Ze worden er ziek.
Vogels
Als het gesprek over de natuur gaat-zijn
kippen, de vogels, het moestuintje
naast de woning- beginnen aijn ogen te
schitteren Hij heeft het wel naar z'n zin,
hier. Nooit meer weg, nee Vele malen
Het omcirkelde gedeelte op de kaart
van Nicolaas Visseher geeft de ligging
van t eiland aan
per dag loopt hij over het eigenhandig
gefabriceerde loopplankje over een wa
terplas naar het bos. Daar zitten nog
een paar vogelnestjes in zijn houtops-
laghokje. Een merel en een winterko
ninkje. Een ander nest is net uitgevlo
gen. Elf jongen, die als bladeren van de
bomen fladderden. Sommige vogeltjes
komen zelfs bij Medard binnen, in huis
Ze trippelen dan gewoon over de drem
pel, nergens bang voor Verderop in het
bos zitten wilde bergeenden, zegt Me
dard. Ze wonen in een konijnehol, waar
ze hun jongen uitbroeden. De jongen
zitten bij elkaar, als in een schoolklasje.
En op een dag vertrekken ze. naar de
zee. Zonder ooit nog terug te komen.
Da's de natuur, hé?"
Foto's: Peter Verdunnen
Tekst John Verhoeven
hard werken, maar nooit eentonig
met zijn kippen op het loopplankje da s de natuur hé'
