Het cultureel centrum 'De Halle
moet
gemeenschapshuis gaan worden
GEUZENFEESTEN
Biervliet steekt zich
in historische kledij
Bestuur 'De Halle' gaat
gebouw zelf exploiteren
IEBB extiA
Programma
geuzen-
feesten
AXEL - Alleen dit jaar al is het bestuur
van de Stichting Cultureel Centrum
'De Halle' in Axel bijna even vaak bij
een geweest als in de tien jaren van
haar bestaan daarvoor. 'De Halte' en de
exploitatie ervan verkeren in een
stroomversnelling. De gebeurtenissen
volgen elkaar, meest achter de scher
men. in een snel tempo op. Naar buiten
toe is bekend geworden dat voor de
huidige exploitante mevrouw Slager
de deur naar 'De Halle' voorgoed is
dichtgegaan. Het bestuur neemt de
zaak in eigen hand. Namens de ge
meente is de plaats in het bestuur van
burgemeester De Kam overgenomen
door wethouder Van Schaik.
Er bestaan plannen om 'De Halle' op
een aantal belangrijke punten aan te
passen en vooral ook beter toegankelijk
te maken voor minder-validen. Nu het
bestuur zelf 'De Halle' gaat beheren zal
ook de functie van^het culturele cen
trum binnen de gemeente Axel een wij
ziging ondergaan: het accent zal min
der komen te liggen op het culturele
aspect. 'De Halle' moet meer een soort
dorpshuis, een gemeenschapshuis
worden. Kortom, 'De Halle' wordt uit
z'n ivoren toren gehaald en geplaatst
tussen het volk waar het volgens het
bestuur ook hoort,
In het ruim 10-jarig bestaan van het
cultureel centrum (het werd eina 1968
door de toenmalige commissaris van de
koningin in Zeeland, mr J. van Aartsen,
officieel geopend) heeft het drie exploi
tanten gekend. Tot 1974 zwaaide de
heer J. Reinerie er de scepter. Het viel
niet mee en het bestuur bereikte van
hem dan ook bij herhaling het verzoek
tot verlaging van de pachtsom Door de
hoge kosten die het beheer met zich
meebracht Tot zowel het bestuur als de
heer Reinerie het met langer zagen zit
ten en het contract werd beëindigd. Nu
breekt een vervelende tijd aan De heer
K Dudek werd bereid gevonden het
beheer tijdelijk op zich te nemen. Het
centrum was vaak gesloten en zowel de
exploitatie als de staat van het gebouw
zelf gingen snel bergafwaarts.
Kosten te hoog
Tot in 1977 een nieuwe pachter werd
gevonden in de persoon van mevrouw
Slager. De berichten waren goed en de
verwachtingen van bestuur en de
nieuwe beheerdster zelf hoopvol. Het.
gebouw krijgt een flinke beurt, de in
ventaris wordt vernieuwd en de ijve-
rige mevrouw Slager slaagt er met
haar man in 'De Halle' weer tot een
centrum te maken van talrijke activi
teiten. Ondanks dat blijven er grote
problemen. Opnieuw blijkt de ex
ploitatie geen ruimte te laten voor een
goede verdienste. Mevrouw Slager;
„Ik heb het altijd al gezegd: de kosten
van de exploitatie zijn te hoog. Het ge
bouw is veel te oneconomisch ge
bouwd. Het is in etages gebouwd
waardoor je erg veel heen en weer
moet lopen wat veel tijd kost en waar
voor je bovendien personeel in dienst
moet nemen.
Ook de verwarming en de schoonmaak
(veel hoge ramen» kost een hele sloot
geld. terwijl het schouwburggedeelte
niet rendabel te maken is in Axel". De
voorzitter van het bestuur van 'De
Halle'.' wethouder J. M, van Schaik, is
het daar geheel mee eens. De indeling
van het gebouw, zo beaamt hij, is ron
duit slecht en ik kan me best voorstel
len dat het voor een pachter een dure
zaak is vooral ook omdat je met betrek
kelijk veel personeel moet werken door
die lange loopafstanden.
Geschiedenis
De heer Van Schaik is in de geschiede
nis van 'De Halle' gedoken en stootte
daarbij op een paar grote fouten die
zijns inziens bij het ontwerp en de in
richting van 'De Halle' zijn gemaakt.
„Er was destijds, zo licht hij toe, een
goed advies uitgebracht door de Stich
ting Zeeland Provinciaal Opbouwor-
gaan. Van dit advies is tot mijn spijt
afgeweken. En dat hebben we geweten,
want juist omdat we dit advies in de
wind hebben geslagen, heeft CRM la
ger geen subsidies willen verlenen.
Bij dit ministerie was en is men van
mening dat 'De Halle' teveel een puur
cultureel centrum is en te weinig het
karakter van een dorpshuis of een ge
meenschapshuis heeft". Wethouder
Van Schaik kan dit billijken. Hij is met
CRM en overigens ook met andere be
stuursleden van mening, dat aan de
schouwburg binnen 'De Halle' veel te
veel gewicht is gegeven terwijl juist
kleinere lokalen en vergaderruimten
node gemist worden. Van Schaik heeft
sterk de indruk dat vooral de voormali
ge burgemeester van Axel. de heer M.
K. van Dijke, van 'De Halle' een visite
kaartje heeft willen maken zonder
daarbij voldoende te letten op het prak
tisch gebruik dat je van zo'n gebouw
moet kunnen maken. „En met die er
fenis zitten we dan nu in onze maag", zo
verzucht Van Schaik, die eraan toe
voegt dat ook op het café-restaurant
gedeelte teveel de nadruk is gelegd, Na
tuurlijk begrijp ik dat laatste vanuit het
oogpunt van de pachter best. die moet
er tenslotte een bestaan in vinden".
De eerste jaren was De Halle' een ge
bouw met allure. Er werden veel
bruiloften gevierd en ook de schouw
burg was bij herhaling vol. In die tijd
paste een tentoonstelling van konijnen
of vogels in het geheel niet. Alles moest
netjes en voornaam blijven en dat zette
natuurlijk wel kwaad bloed. „Het ge
bouw was, zo meent Van Schaik, niet
echt voor de gehele gemeenschap. Er
zijn een aantal verenigingen die in 'De
Halle' gewoon niet terecht kunnen. We
missen een paar lokalen die door ver
enigingen permanent kunnen worden
gebruikt en waar de rommel kan blijven
staan. Ook de pachtster, mevrouw Sla
ger, liet wel eens bruiloften en feestjes
gaan voor vergaderingen. Terecht
overigens, zegt Van Schaik. want zij
moet er tenslotte aan verdienen.
Ander etiket
Zoals bekend is 'De Halle' toch niet in
staat gebleken voldoende rendabel te
zijn. Het contract met mevrouw Slager
is afgelopen en het bestuur van de
Stichting is om de tafel gaan zitten. Na
talrijke vergaderingen kan de volgen
de balans op worden gemaakt: Het be
stuur heeft besloten 'De Halle' een an
der etiket op te plakken.
Het commerciële wordt teruggedron
gen terwijl meer de nadruk zal worden
gelegd op het functioneren binnen de
gemeenschap van Axel. Van Schaik
„Kort samen gevat zou je kunnen zeg
gen; het wordt allemaal minder elitair
en meer voor alle burgers, meer voor de
totale gemeenschap" Het bestuur zelf
gaat 'De Halle' voorlopig exploiteren.
Om de nieuwe doelstelling, die gemeen
te Axel natuurlijk geld gaat kosten,
waar te kunnen maken zal het begouw
worden aangepast. In de kelder zal een
toiletgroep worden aangebracht, zodat
het heen en weer gesjouw uit de kelder
door de foyer tot het verleden zal gaan
behoren.
De foyer zal in de toekomst een aparte
ruimte worden terwijl twee kleedruim
ten voor artiesten bij de schouw
burgzaal zodanig worden aangepast
dat ze ook als vergaderzaal kunnen
worden gebruikt De vouwwand tussen
het restaurant en de voordrachtzaal
gaat eruit en wordt vervangen door een
stenen muur zodat de geluidshinder
hier tot het verleden zal gaan behoren.
Voor mindervaliden zal 'De Halle' beter
toegankelijk worden gemaakt. Ten
slotte komen er naast de foyer twee
kleinere lokalen by, waar enige vereni
gingen permanent gebruik van kunnen
maken. De heer Van Schaik verwacht
dat de meerdere exploitatiekosten als
gevolg van deze wijzigengen minimaal
zullen blijven.
Teleurgesteld
De exploitante mevrouw Slager zal
niet bij de uitvoering van het nieuwe
beleid zijn betrokken. Zij heeft tot 19
april j.l. de tijd gehad een nieuw con
tract aan te gaan.
„Op basis van het lopende contract
konden we niet verder gaanzo ver
zucht ze diep teleurgesteld en teneerge-
slagen. „Erg jammer, want we hebben
2,5 jaar hard gewerkt maar we schoten
er gewoon by in. Ik heb het ook altijd al
gezegd: de kosten zijn veel te hoog. We
hadden eigenlijk op een flinke iiyektie
van het bestuur gehoopt waardoor we
in de gelegenheid waren gesteld het ge
bouw toch rendabel te maken". Met een
bijna door tranen verstikte stem: „We
hadden het liever anders gezien. Ik heb
me er volledig aan gegeven en we zijn
erin geslaagd van 'De Halle' weer een
goed lopende zaak te maken waar altijd
wel iets te doen was. Vroeger, in het be
gin, zegt ze, was 'De Halle' een beetje
voor de eilite maar wij hebben bewezen
dat iedereen er mocht komen Web
den erg veel clubs. Wat de klantaï
treft, zo stelt ze met voldoening ns
hebben wij de kroon wel op ons
gekregen. Dat blijkt ook uit de
reacties die we na ons vertrek gefcz
hebben. De mensen kunnen hel gpa
niet begrijpen".
Niet gered
Financieel heeft ze het, geeft a
niet gered. Ook in de nieuw i
heersvorm blijft 'De Halle' geldkwa
„Meer dan vroeger maar", zegt ft
Schaik, „als daar een goed gebruIM
alle verenigingen uit onze geus
schap tegen over staat, dan is dat ej
inziens verantwoord". Een door Ti
Schaik opgestelde begrotingtoonW
1979 een tekort van ca 80.000.-. Da
van zal ook het salaris moeten s®
betaald van mevrouw Greta van D
Verbunt en Jannie van der G«;
door de Stichting van mevrouw
in loondienst zijn overgenomen
zullen de zaken voorlopig gaarne*;
waarbij Van Schaik namens bs
stuur met het toezicht op de dage;!
werkzaamheden is belast.
Het is voor 'De Halle' en huil
bruikers te hopen dat ze nu eind;,
eens tot tevredenheid van de i
Axelse gemeenschap mag funcli»
ren.
Tekst: Johan WiWI
Foto's: Camile SchelsM
Het huidige bestuur van de Stichting Culturele Centrum 'De HaUe'teA&M
onlangs, na het vertrek van de pachtster mevrouw Slager, besloten deeip»--
van dit gebouw zelf in handen te nemen. Deze les werd getrokken na BW
problemen met de drie pachters die 'De Halle' in de loop van haar bestaand
1968 heeft gehad. Breekpunt daarbij bleek steeds weer de voor de pachten*
hoge exploitatiekosten die 'De Halle' met zich mee brengt. Het Cultureel CM
'De Halle' heeft zich daarmee geschaard in de rij van andere culturele centros
'Den Dullaert' in Hulst, Het 'Zuidland Theater' in Temeuzen en 'De Speye i»
van Gent die ook door een stichtingsbestuur worden beheerd.
In dit artikel wordt achter de coulissen gekeken.
VRIJDAG 18 MEI 1979
ZEEUWSCH-VLAANDEREN
tingsbestuur dan ook maar van een
subsidieverzoek afgezien, hoewel de
gemeente wel schriftelijk is verzocht
onder meer dranghekken kosteloos be
schikbaar te stellen.
Kosten
„Je hebt geen idee wat zo'n feest kost.
Met een histo rische optocht erbij be
dragen de kosten zo'n twintig a dertig
duizend gulden". Het waren dan ook de
kosten die er debet aan waren dat de
historische optocht uit het feestprog
ramma verdween en nu om de vijf jaar
wordt gehouden.
'De tussendoorfeesten', zoals het stich
tingsbestuur ze noemt, hebben echter
niet veel aan charme verloren. De
Geuzenfeesten in Biervliet zijn zo lang
zamerhand in Zeeuwsch-Vlaanderen
een begrip geworden. „De mensen ma
ken het feest gezellig. Door hun aanwe
zigheid wordt het dorp aantrekkelijk
gemaakt", meent de heer Goossens.
Voor de organisatie van het feest van
dit jaar is een beroep gedaan op het be
drijfsleven, horeca en de plaatselijke
middenstand. Afgezien van het optre
den van het 'nieuwe' Geuzenorkest
Johnny Contra zyn alle evenementen
gratis. „Bij sommige mensen heerst het
denkbeeld dat het Geuzencomité over
kapitalen beschikt. Dat is beslist niet
waar. De kosten worden gedragen door
de mensen zelf, terwyl ook de dans
avond het feest financieel mogelijk
moet maken. En in de tussenliggende
jaren proberen we een kapitaaltje te
vergaren voor de organisatie van het
vijgaar lij kse grote feest".
Overigens heeft het stichtingsbestuur
nog één grote wens. Voorzitter Goos
sens: „We missen in Biervliet een ter
rein, waar je een grote tent kunt opzet
ten. Je moet nu terugvallen op het
sportterrein, en daar krijg je geen toe
stemming voor. Zo'n terrein heb je toch
beslist nodig".
Intussen denkt het bestuur alweer aan
de organisatie van het volgende grote
feest in 1983, als Biervliet tegelijker
tijd de herdenking van zevenhonderd
jaar stadsrechten viert. „De steun van
de gemeente is dan van harte welkom.
Eigenlijk kan de gemeente ons dan met
goed fatsoen niet voorbijlopen....".
Tekst: Peter Oggel
Foto's: Camile Schelstraete
NIEUVLIET - Het pa
voor de geuzenfeesten op
vaartsdag luidt" 8 uur Revèj,
uur oecumenische diensi fc
R K.-kerk, 10 uur opening-,
by tentoonstelling in de Kon»#
uur opening feesten op de
13.00 uur tot 14.00 uur wielerw
strijd; 14.00 uur tot 18.00 uuipj
zeiwandeltocht; 15.00 uurtoti;1
uur kindercircus in de feesun;
15.15 uur aankomst duiven s
vlucht; 15.15 uur optreden Job
Wice op de Markt; 15 30 uur 4«
monstratie Haringruiters op 4
speelweide: 16.00 uur vóUodea
op de Markt; 16 30 uur branöw
wedstrijden op de speelweide::;!
uur taptoe op de Markt; 201) -
Geuzebal met medewerking^
het Geuzenorkest Johnny
in de feestzaal ide showrooajj
garage Vervaet». Doorlig
houdt Ter Walle 'open huls",*»
bolwedstrijden. is er schaaks-s
taan. braderie, paardentram, t,
mis. kunstmarkt en tenten
stelling.
BIERVLIET - "Een Biervliets feest maken". Dat is het doel van het bestuur van de stichting
'Geuzenfeesten' in Biervliet. Voor donderdag 24 mei - Hemelvaartsdag - staan de zevende Geuzen
feesten op stapel. Als het stichtingsbestuur haar zin krijgt, zullen de inwoners van de meest
westelijke kern van de gemeente Terneuzen zich die dag weer hullen in historische kostuums. „We
sporen de bevolking daartoe aan", zegt voorzitter A. C. Goossens, „de historische kostuums zijn
karakteristiek voor de Geuzenfeesten".
Het verleden heeft bewezen dat het
Biervlietse feest een enorme aantrek
kingskracht uitoefent op de omliggen
de plaatsen. Onder de voorwaarde dat
de weergoden meewerken, vermaken
zich jaarlijks duizenden mensen op de
Geuzenfeesten. Het begon allemaal in
1973. het jaar waarin Biervliet zich voor
de eerste keer in de roes van de
Geuzenfeesten stortte. Een groots op
gezet festijn was het. waar praktisch el
ke inwoner enthousiast aan meewerk
te. Stadspoorten markeerden de toe
gangswegen tot het dorp, vrijwel ieder
een liep rond in middeleeuwse kledij en
in de versierde straten reed een histori
sche optocht.
„Het was een echt volksfeest, bijzonder
succesvol", zegt de heer Goossens, die
de overleden Izak de Ruijsscher als
voorzitter is opgevolgd. „Maar het suc
ces dwong ons een vervolg te geven,
hoewel we ons al snel realiseerden dat
het in die mate geen haalbare kaart
meer was. We hebben toen besloten de
Geuzenfeesten om de vijf jaar groots
aan te pakken".
De aanleiding tot de Geuzenfeesten is
in feite te danken aan een onderzoek
van Rinus Willemse, onderwijzer en
plaatselijk historicus. Willemse, die
nu MO-geschiedenis studeert, stuitte
bij zijn onderzoek naar de historie van
Biervliet öp een zeeslag tussen de
Spanjaarden en de Geuzen tijdens de
tachtigjarige oorlog. De slag resul
teerde in het ontzet van Biervliet.
„Het is een historische kapstok", zegt
de heer Goossens nu. „Ik geloof dat de
Geuzenfeesten beter passen in het ka
der van de volksfeesten. Een herleving
van de aloude dorpsvermaken. Er be
stond weer behoefte aan sociale con
tacten". In november 1972 werd begon
nen met de eerste voorbereidingen: er
werd een comité samengesteld, waarin
nu nog vrywel dezelfde mensen zitten:
naast voorzitter Goossens zijn dat se
cretaris P. Hamelink, penningmeester
P Borm en de bestuursleden T. Verde-
gem en J. Robesin. Overigens is het
huidige bestuur niet voltallig. Er wordt
naarstig gezocht naar aanvulling.
Om de eerste Geuzenfeesten rond te
krygen. brak een intensieve periode
van vergaderen met onder meer de
wykcomité's aan om de bevolking en
thousiast te maken. Veel is volgens het
stichtingsbestuur te danken aan me
vrouw Beyer, die door haar geestdrift
de bevolking meesleepte. Zy zat verga
deringen voor en zorgde voor patronen
van historische kledij via contacten in
Den Briel, waar men al ervaring had
met de organisatie van soortgelijke
Geuzenfeesten. Bovendien ging een
delegatie uit Biervliet naar Den Briel
toe om daar de opening van de festivi
teiten op 1 april mee te maken. „Maar
ons eerste feest was veel uitgebreider
dan in Den Briel", zegt het stich
tingsbestuur nu.
Vraagteken
Het grote vraagteken bij het eerste
Geuzenfeest: is het financieel een
haalbare kaart. Het stichtingsbestuur
wendde zich daarvoor onder meer tot
de gemeente Terneuzen. die zowaar
over de burg kwam met een start
subsidie. „Eigenlijk maar een schijn
tje", aldus voorzitter Goossens. On
danks herhaalde verzoeken werd deze
geste slechts éénmaal - in 1977 - her
haald. Het bestuur zegt dan ook dat de
medewerking van de gemeente Ter
neuzen niet bijzonder soepel verloopt.
„We hebben meermalen met een subsi
dieverzoek bij de gemeente aangeklopt.
Maar we zijn natuurlijk geen bedelaars.
We hebben toen gezegd: wé zoeken 't
zelf wel uit. Maar wat we in feite toch
wel erg missen is een garantiesubsidie.
Het is toch duidelijk dat je bij de or
ganisatie van een groot feest financiële
armslag moet hebben. Dat werkt ook
stimulerend. Nu loop je het risico voor
een financieel debacle te komen omdat
het feest bijvoorbeeld door slecht weer
mislukt". Dit jaar heeft het stich-
