Peet de Maertelaere
riep om voor
'een schoon stuk vlees'
DORPSOMROEPERS
Jannis Casteleyn (82): 'Wudder
drienk'n nog op z'n boers oor..."
CeesBlaecke:
duidelijke stem
en gewoon doen
Redactie en administratie:
Temeuzen, Nieuwstraat 22, tel.
01150-94457.
Hulst, Steenstraat 6, tel. 01140- 4058.
Zaterdag 21 juli wordt in IJzendijke het Zeeuws kampioenschap voor dorpsomroepers gehouden.
Hegen man, van Tholen tot Sluis en niet zelden hoog bejaard, heeft een uitnodiging ontvangen.
Jurylid Jan Scheele, vorig jaar 'in training' tijdens het Zeeuws-Vlaams omroeperskampioenschap,
belooft van zijn taak géén half icerk te maken.
jk vind het erg moeilijk om regels te stellen en daarom wil ik elders In t land eens informeren of ze
óók zo'n concours hebben en hoe ze de deelnemers beoordelen", zegt hij. Zelf hield hij vorig jaar de
originaliteit van de tekst (de deelnemers hebben een vrije en een verplichte mededeling op te lezen),
de wijze van voordragen en de verstaanbaarheid en de algemene indruk (.anders zou ik het niet
kunnen omschrijven") in de gaten.
Jannis Casteleyn (82) uit Groede won toen de regiobeker. Veel collega's in t Zeeuios-Vlaamse heeft
hij niet In IJzendijke woont Peet de Maertelaere - inmiddels 72 en in 1968 als een vorst ingehaald na
t winnen van het landelijk kampioenschap in Egmond - en in Sluis huist de benjamin van dit
exclusieve gezelschapje 'kleine zelfstandigen' Cees Blaecke. Hij is 49, heeft een schitterend poor
terskostuum en 17e eeuwse zwier, en dreigt - bij leven en welzijn - al zijn collega's te overleven.
Blaecke is ook de eruge die regelmatig elders in het land wordt gevraagd. Hij draait z'n hand niet om
vooreen braderie in Veere of eenjubileumcoUecte van het Koningin VJilhelminafonds in Den Haag,
toen kamerleden met de bus rammelden En verder is t in het regionale omroepwezen gezapig en
gezellig. Een verkopinkje aankondigen, een verloren portemonnee 'uitbellen' en zeer veel - gratis -
verenigingswerk. Al laat Peet de Maertelaere de carnavalsclub betalen „omdat dal toch maar een
feest van lekker veel zuipen is".
Bob Lagaai) peilde - aan de vooravond van het Zeeuwse omroepersconcours - stemming en koersen
bij de Zeeuws- Vlaamse kandidaten. Het werd een amusante rondreis, „wantje moet op z'n tijd eens
kunnen lachen", vinden ze alledrie.
Zeeuwsch-Vlaanderen Extra
VRIJDAG 18 MEI 1979
baas". Bij zijn werk tussen de Inboedels
leunde hi) op een paar vuistregels.
..Nóóit tegen de zon in gaan staan, want
dan kun je 't volk niet zien".
En verder loopt een verkoping vlotter
als je begint met wat niemendalletjes:
een schop of wat ander klein gereed
schap. Kruiwagens verkopen 't best,
tractoren heel wat moeilijker Jannis en
zijn vrouw hebben een leven lang bij de
boer gewerkt. Verder was hij bode bij de
notaris van De Groe en bij de ZLM en
Ooft en Tuinbouw
Nadat de vorige omroeper was gestor
ven nam Casteleyn zijn taak over. "t
Moet 'alf de veertig jaar' geleden zijn - in
datums is hij niet zo sterk. „Ik weet nog
wel dat je 't in de oorlog ontzettend
druk had. Alle momenten waren er
noodslachtingen. Maar De Groe was
nietzo groot Vier wijken: a. b, c, en d Ik
ben op m'n klompen begonnen. Het
hele dorp doen was een groot uur werk.
Daar kreeg je 60 cent voor"
Die eerste prijs, vorig jaar in IJzendijke
op het regionale concours, heeft hem
wat overvallen. „Ik dacht: Maertelaere
en Blaecke. daar sta ik toch als koeke-
bakker tussen? Ik heb aan een me
vrouw die in de jury zit gevraagd waar
om hebben jullie me laten winnen0 Jij
spreekt het Cadzand's dialect het best,
zei ze".
Hij neemt trouw deel aan concoursen in
de buurt. IJzendijke, Sluis. Nu het aan
tal verkopingen terugloopt („alles
wordt tegenwoordig toch uit de hand
verkocht? De makelaars stropen heel
de streek af') en er al jaren vlees zonder
bon is. moeten de dorpsomroepers het
hebben van de folkore. Een midden
stander wil de opening van z'n zaak wat
cachet geven en ontbiedt Casteleyn en
Maertelaere Stralend staan ze voor de
pui. Peet bewaart de foto.
En Jannis heeft zich sterk gemaakt
voorde festiviteiten rond de restauratie
van de hervormde kerk van Groe. Met
twee vrouwen in Kezandse dracht
haalden ze toen 500.op. En verder is er
natuurlijk ieder jaar de Bamesseker-
messe, een authentiek dorpsgebeuren,
waar paptaarten worden uitgedeeld.
Jannis - hij is tenslotte reizend ambas
sadeur van z'n dorp - gaf er vorig jaar
100 aan de bejaarden van IJzendijke.
Op een kaartje staat er nog een tekstje
over het lokale baksel dat aan duide
lijkheid niets te wensen overlaat. Hij
leest zoiets dan op. Nóóit met z'n stem
tegen de wind, want dan bereik je
niemand
De papaorfn uut de Groe
Die gaon noe nao Baaigem toe.
Het is een Groese specialiteit
Waar je een goeie smaoke an eit.
Je mo z'eten met bruune suuker
In dan nog snieeên mie een luuker.
Je kunt'r ook gewoon van bieten.
Je tand'n zuü'n d'emie van versliefn.
Eet ze noe mae mie smaoke op
Dan ei je vast in zeker géén strop.
Cees Blaecke. prijzen: 'Omroepen nu zien als hobby...'
roepend in Den Haag. waar kamerleden
collecteren voor het jubilerende Ko
ningin Wilhelmlnafonds voor de kan
kerbestrijding. Een braderie in Bladel,
hat schaapscheerdersfeest in Veere
Je roept er toch al gauw een hele dag
om. Daar zijn Jannis en Peet te oud
voor. Het vergt ook heel wat van een
mens hoor Ik ben bijvoorbeeld al naar
Groningen geweest. Ach, je begint wat
bekendheid te krijgen hè?" Zijn huis
aan de Hoogstraat heeft een tuin die
uitkomt op de wallen. Cees stalt zonder
morren zijn onderscheidingen uit op
het wegdek: eerste prijs op het landelijk
omroepersconcours ln Sluis van 1974,
een tweede in 1975 en een derde in 1976
In 1977 werd hij opnieuw kampioen van
Nederland. „Je moet een goeie, duide
lijke stem hebben en verder maar pro
beren om zoveel mogelijk gewoon te
doen", is zijn devies
Hij was niet zo enthousiast over het
Zeeuws-Vlaams omroepersconcours
dat vorig jaar in IJzendijke werd ge
houden. Iedereen wist wel zo'n beetje
wie er zou komen, de spanning was eraf.
„Daarom heb ik Pol van de Vijver, die
de zaak organiseert, aangeraden: maak
er een Zeeuws kampioenschap van. Dat
heeft hij gedaan".
Cees Blaecke maakt zich niet druk
over zijn kansen. Geen type dat tegen
de wind in gaat roepen om z'n stem
geluid te trainen. Leeftijd en pak heeft,
hij zó al mee
Foto's: Peter Verdurmen.
GROEDE - „Wudder drienk'n nog op
I'll boers oor", zegt Jannis Casteleyn.
Hij heeft zojuist behoedzaam wat kof
fie in een schoteltje gegoten en dat aan
njn mond gezet. Zijn vrouw deelt
eigengebakken babbelaars rond. Jan
nis (82) woont op een boerderijtje even
buiten Nieuwvliet maar hij is dorp
somroeper van Groede.
.Jk ken heel Zeeuwsch-Vlaanderen.
Dat komt doordat ik ook oproeper ben
op verkopingen. Dan kom je door de
hele streek. Deed ik voor notaris Van
den Hoek. Die stopt ermee en ik hou het
ook voor gezien. Ik hoef geen nieuwe
Jannis Casteleyn ren echtgenote: „Drienk'n op z'n boers....".
SLUIS - De Blaecke's zit het
IJZENDIJKE - Als een vorst
haalden ze Peet de Maertelaere
in, toen hij in 1968 het Neder
lands kampioenschap voor
dorpsomroepers in Egmond
had gewonnen. IJzendijke
stond op stelten. Peet en zijn
vrouw werden in een open wa
gen naar de markt gereden. La
ter, na de lovende woorden van
plaatselijke notabelen, was er
een gezellig samenzijn in het
café.
Hij bewaart de amateurkiekjes van die
zonnige momenten - scheve tafels, be
stuurders met halve hoofden, maar
steeds opgewekt proostend, onscherp
armgezwaai - in een album, dat méér
mijlpalen in zijn 36-jarige carrière mar
keert. „We hadden hier een omroeper,
maar die stopte ermee. Zijn zoon wilde
het niet en er was net een noodslach-
ting. Vlees zonder bon: 1943 of 1944. Ik
zat in de bouwvak en die slager vroeg:
"Peet, wil Je een stukje vlees verdienen?
Hoep dan eens om". Ik heb 't gedaan en
Ik kreeg een schoon stuk vlees. De an
dere week stond-ie weer aan de deur.
Notaris Korthals, de voorganger van
notaris Kok, waarvoor ik nu verkopin
gen doe, wilde dat ik een veiling omriep,
't Was zaterdag toen die klerk het kwam
vragen. Ik ben naar de gemeentesecre
taris gegaan en heb hem gevraagd wat
ik doen moest. Want ja, officiéél was ik
nog geen omroeper. Peet, zei hij, ga
maar naar de burgemeester. Dat was
toen nog Van Bonninghausen. Die zat
gewoon in zijn kantoortje te werken.
Doe je 't graag? vroeg hij. Stuur maar
een sollicitatiebrief, dan zorg ik er wel
voor datje omroeper wordt".
En toen de straat op, gedekt door 't ge
zag. Hij kreeg 1 gulden voor 36 keer roe
pen door heel het stadje. Slachtingen,
verkopingen, portmonnee zoek. Peet de
Maertelaere bracht het verder. Veel
verenigingswerk ook. Oud papier op
halen door de wandelsport, de duiven
melkers en hun concoursen, wieler
sportevenementen - gratis kunnen ze
krijgen wat ze omgeroepen willen heb
ben. In 1968 reist hij naar Egmond, voor
het eerste landelijke concours. Ze wa
ren met 39 man. Peet rekende op mets.
Tot de jury bU de vijfde, de vierde, de
derde plaats was en hij zijn naam nog
altijd niet had gehoord.Jk ga winnen
hoor, zei ik tegen Jannis Casteleyn en
Cees Blaecke en de omroeper uit Vo-
lendam. Ze vonden 't grootspraak,
maar ik heb gezegd: wedje leggen.... en
m'n rondjes gewonnen natuurlijk".
Jk was niét zat", roept De Maertelaere
terug. Maar er is geweldig gefeest die
zomer. Op het volgende concours, in
Hoom. raakt hij zyn titel kwijt aan de
omroper van Kruiningen. .Jk liep als
eerste op 'm af om hem te feliciteren.
Die burgemeester zei: dat vind ik nou
sportief. Ach, 't was een gezellig man
netje Tachtig". Met de notaris reist hij
heel het gebied door voor de verkopin
gen. Soms nam hij wat eerder vrij en
dan kostte zijn bijbaan hem meer dan
hij opleverde.
..Maar ik zei altijd: ik doe alleen verko
pingen in plaatsen waar ze geen om
roepers hebben. Je moet niet onder el-
kaars vleugels schieten".
In IJzendijke kan hij een potje breken.
Gierend van de lach denkt hij terug aan
zijn grappen. In februari omroepen dat
er voor een cent een sipje aardbeien te
koop is op^en bepaald adres. Aankoru-
gen datje ergens paling kunt krijgen, of
dat een dorpsgenoot zoek is en tegen
beloning bü zijn vrouw kan worden te
rugbezorgd. Soms staat het zwart van 't
volk.
„Maar die vrouw van die vent die
kwict was stond met bei d'r vuusten
onhoog. Maar ja. Peet was natuurlijk
alweer een straatje verder....". Hij be
reidt zich niet voor op het concours („'t
gaat niet om 't winnen") maar doet in
ieder geval mee: „Al moet ik op twee
krukken".
Peet de Maertelaere: „Niet onder eikaars vleugels schieten....".
omroepen in het bloed. De va
der van Cees, Sluis' galmende
toeverlaat, was tot zijn 83e om
roeper. Af en toe verleende zijn
zoon assistentie. Senior zat
tenslotte ook nog in verzeke
ringen en dan dreigde er wel
eens een noodslachtinkje tus
sendoor te glippen. Als Cees er
niet was geweest....
Hij is 49 en dreigt zijn bejaarde
collega's met glans te overle
ven. Blaecke roept om door
heel Nederland en hij heeft ook
het mooiste pak. In rood bom
bazijn van 17e eeuwse snit en
met een indrukwekkend
hoofddeksel op draagt hij - bij
voorkeur op straathoeken -
zijn boodschap uit.
„Vroeger had je natuurlijk regelmatig
die noodslachtingen en ook nogal wat
verkopingen. Nu moet je omroepen
meer zien als hobby, al doe ik ook nog
wel verkopingen". Zijn betrekkelijk
Jonge leeftijd stelt hem in staat om
karweitjes buiten het gebied aan te
nemen. Kranteknipsels. Cees om-
