Mulisch-film Twee vrouwen'
kreeg wereldprémière in Cannes
PANDA EN DE BETER WETER
TE MOEIZAAM TE VOLGEN FILM
Filmfestival
Cannes
televisie
t\jm max c)«e hmieMW -evv
GELDEN DEZE VOORDELEN OOK VOORUW PRIVÉREKENING?
postgiro en
rijkspostspaarbank
VRIJDAG 18 MEI 1979
PZC/radio en tv
22!
M r=Ti
tjH|
HILVERSUM-1
FM 87 85 MHz. kanaal 3
CANNES - De 'Hollandse Dag' tijdens het filmfestival van Cannes is per traditie altijd een
wezenloze toestand geweest waarvoor alleen Nederlanders een kruisje in hun agenda plaatsen. De
afgehuurde bioscoop die gedurende één dag onze nationale jaarproduktie placht door te draaien,
bleef in de regel leeg, op een paar Cannoise werklozen na. Maar zelfs met geen haring en jonge
klare waren de wereldpers en de internationale handelaren tot belangstelling voor de Hollandse
filmvlijt te brengen.
Woensdag vond de jaarlijkse gebeurte
nis andermaal plaats, maar met dit.
keer een toch wat ander karakter, want
in het kader van de 'Hollandse Dag"
heeft de wereldpremière plaats gevon
den van een film met niemand minder
dan de beroemdheden Bibi Anderson
en Anthony Perkins En die, weliswaar
buiten alle secties van het officiële fes
tival om vertoonde film is dus Neder
lands. Gemaakt door George Sluizer en
gebaseerd op de succesroman 'Twee
vrouwen' van Harry Mulisch.
Dat deze première met in Nederland,
maar uitgerekend in Cannes heeft
plaatsgevonden, is natuurlijk verre van
toevallig. Al de tijd dat Sluizer nog zat
te dubben, of hij zijn film 'Two woman'
zou noemen of 'Twice a woman' of 'Se
cond touch', wist hij in elk geval zeker
dat hij ermee wilde doorbreken in het
buitenland Vandaar al die inspannin
gen om via de overkomst naar Cannes
van Anderson en Mulisch, de halve
badplaats onder de affiches geplakt,
een stelletje in 'Twice a woman'-T-
shirts gehulde skateboarders om de
Croisette onveilig te maken en de aan
dacht op 'Twee vrouwen' gevestigd te
krijgen.
Scenario
En dat is heel verstandig geweest van
Sluizer, want het zou me verbazen als
deze film in Nederland (waar hij vol
gende week wordt uitgebracht) een
slaand succes zou worden. Het is na
melijk een misschien wel goede, maar
te moeizaam te volgen film hoewel er
bijzonder veel talent en ambitie in
werd geïnvesteerd. Zelfs is het nog zo
dat Sluizer (ooit door het Nederlandse
publiek zwaar ondergewaardeerd
voor zijn Braziliaans drama 'Joao')
zich er opnieuw een van onze beste
spelregisseurs mee bewijst, maar aan
die verdiensten wordt nu hevig af
breuk gedaan door een ongelukkig
scenario, dat overigens door Sluizer
zelf werd geschreven, in samen
werking met Jurriën Rood.
Of geschreven? Eigenlijk moet je zeg
gen dat Sluizer en Rood juist hebben
verzuimd om in te zien dat Mulisch'
boek niet als een kant-en-klaar scena
rio beschouwd had mogen worden Li
teratuur en filmkunst hebben te vol
doen aan eigen wetten, die niet klak
keloos van de ene discipline op de ande
re toepasbaar zyn te maken De kort
sluiting vindt nu plaats op de meest
kwetsbare plaats voor een film; in de
structuur namelijk
Producent Matthijs van Heijningen
had de rechten van Mulisch' roman
doorverkocht aan Sluizer omdat het
scenario dat hij had willen baseren op
'Twee vrouwen' inmiddels dermate
grondig bewerkt en herbewerkt was.
dat men die rechten op het boek niet
eens meer nodig dacht te hebben, om te
komen tot wat uiteindelijk 'Een vrouw
als Eva' geworden is. Maar zeker toen
stom toevallig zowel de filmploeg van
Nouchka van Brakel als die van Sluizer
tegelijkertijd in St. Tropez opdoken,
vreesden velen dat Van Heijningen een
streek had geleverd en dat er over de
rug van Sluizer heen straks ineens twee
toch wel erg verwante films in de
bioscoop zouden verschijnen Voor
Sluizer moet het een extra reden zijn
geweest om op het buitenland te mik
ken.
Maar al die achterdocht blijkt nu dus
overbodig te zijn geweest, want 'Twee
vrouwen' is een volstrekt andere film
dan de al succesvol gebleken 'Vrouw als
Eva' En wat vooral blijkt is dat Van
Heijningen het heel juist gezien had
toen hij aan Mulisch' boek zo zeer liet
sleutelen tot het uiteindelijk in Van
Brakels film amper nog te herkennen is
Afgezien van uitgesproken filmische
onderdelen, is het namelijk een onver-
filmbaar boek. tenzij je begint met de
helft weg te laten. Van Heijningen had
dat door. Sluizer niet
Structuur
Het boek heeft namelijk een merk
waardige opbouw met een hoofdstuk-
ge wijze wisseling van plaats en tijd.
waardoor er langs twee draden verteld
kan worden, die pas tegen de finale
aansluiting vinden. Een in literatuur
verre van ongebruikelijk principe. Het
is zelfs de structuur van de twee be
langrijkste romans uit onze taal: Mul-
tatuli's 'Max Havelaar' en Du Perrons
'Land van herkomst'. Mulisch zeil
heeft een dergelijke compositie eerder
toegepast in onder meer 'Het stenen
bruidsbed' en in 'De verteller'.
Door verschillen in stijl of door de ge
beurtenissen van de eerste lijn in de
tweede lijn te spiegelen, te becom
mentariëren of te vervreemden, zijn de
extra mogelijkheden van dit struc
tuurprincipe in literatuur veel vanzelf
sprekender functioneel te maken dan in
film. En daar zit het falikant fout mee bij
Sluizers 'Twee vrouwen', waarin iedere
tijdssprong verwarring en irritatie te
weeg brengt. Zeker in het begin.
De film heeft een heden (een vrouw rijdt
naar de Riviera om er haar zojuist ge
storven moeder te begraven) en een
verleden (onderweg denkt ze terug aan
het eigenlijke drama; haar desastreus
KRO
20 27 Sword of justice. Amerikaanse tv-serie
22.05 Brandpunt
22 40 De alles is anders show
NOS
23.45 Journaal
NOS-NOT
10.45-11 30 Schooltelevisie
NOS
13 00-13 05 Nieuws voor doven en slechthorenden
18 00 Nieuws voor doven en slechthorenden
18 30 Sesamstraat
18.45 Paspoort - voor Spanjaarden
18.55 Journaal -•
TROS
18.5S De Tovenaar van Oz, musical-speelfilm
20 40 Op volle toeren; licht muziekprogramma
NOS
21.37 Journaal
TROS
21.55 Bevriende buren, tv-film
22.50 Gesprek met de Minister- President
IKON
23.00 Alle dagen zondag, documentaire over een Friese
zondagsschilder
NOS
23 43 Journaal
NOS
13 00 Nieuws voor doven en slechthorenden
TELEAC
18 25 De Bijbel (9)
NOS
18.55 Journaal
KRO
18.59 Er was eens. tekenfilmserie
19.27 Natuur in eigen land documentaires over dieren
en landschappen in Nederland
NOS
20.00 Journaal
4.00 Schooltelevisie
4.30 Biologie, de reiger
8.00 Oscar, aflevering 'De draak' kinderfilm
8 15 Klein, klein kleutertje
8.30 Er was eens.aflevering 'De vruchtbare valleien
kinderserie
8 55 Tom en Jerry tekenfilm
9.00 Dit leuke land. regionaal nieuws
9 35 Mededelingen, morgen
9.45 Nieuws
0 10 Weerman
0 15 Een vrouw aan het venster, speelfilm
2.00 De vijfde windstreek, literair programma
2.50-23.05 Nieuws
20.15 Formule 11. cabaretshow met Ivo de Wijs
21 05 Ik Claudius, vijfde aflevering
21 55 Dag aan dag, culturele actualiteitenrubriek
22.25-23 35 Turnen, samenvatting van de Europese
kampioenschappen
14 00-15 00 Schooltelevisie 17 25 Klnderprogr 18.00
Etranger d'ou viens-tu0. tv-serie 18 30 Spelprogr. 18.45
Cultureel nws 19.15 Region magaz. 19 28 Weerber 19 30
Journ 19.55 Aktualiteitenrubnek 21 50 Journ 22 05-
23.35 Omar Gatlato. comedie
FRANKRIJK-RIJSSEL
TF 1 18.02 TF quat re 18.29 Sesamstraat 18 57 Dat. ge
beurt op een dag 19 20 Reg nws 1944 De onbekenden
20.00 Nws. 20.35 Le bateau pour Lipaia, toneelstuk van
Alexei Arbuzov. (herh.). 22.28 Gevar. progr.
De tovenaar van Oz
NED 1. 18.59 uur
Een kindermusical uil 1939 met on
der meer Judy Garland in de hoofd
rollen. Het meisje Dorothy woont
met haar hondje Toto bij een oom en
tante opeen boerderij in Kansas Do
rothy vermaakt zich daar best en is
goede maatjes met de boerenk
nechts. Maar Dorothy en Toto zijn
ook wel eens ondeugend en dat vindt
niet iedereen even leuk Iemand uit
het dorp komt voor de zoveelste maal
klagen en wil dat Toto'weggaat De
volgende dag is Toto inderdaad ver
dwenen en Dorothy is wanhopig. Ze
besluit om het hondje te gaan zoe
ken Onderweg komt ze in een wer
velstorm terecht, die haar weer sa
menbrengt met Toto. De storm slin
gert hen naar het sprookjesland van
Oz. waar goede en kwade heksen el
kaar in de haren zitten. Dorothy
verlangt naar huis. maar weet de weg
niet De enige die haar kan helpen is
de tovenaar van Oz. Op weg naar
hem ontmoeten ze een vogelver
schrikker. een ridder en een cir
cusleeuw. Na veel avonturen berei
ken ze de stad van de tovenaar maar
deze wil hen alleen helpen als Dorot
hy hem de bezemsteel van de heks
bezorgd
Bevriende buren
NED 1. 21.55 uur
Martin en Tina Denning en Vinnie en
Lee Vanucci zijn twee bevriende
echtparen, die naast elkaar wonen in
een voorstad van Sydney Het viertal
trekt vaak met elkaar op en gebrui
ken eikaars bezittingen zonder al te
veel problemen Maar op een dag
koopt Vinni een nieuwe auto Het
viertal besluit een avondje uit te
gaan om de auto te proberen. Tijdens
dit tochtje komt Lee met het voorstel
om hun vriendschap uit te bouwen
tot een gezamelijkeliefdesrelatie Dit
geeft aanleiding tot allerlei verwik
kelingen. want er blijken onder de
oppervlakte toch meer frustraties en
irritaties te zijn. dan men vermoedt
Er was eens
NED 2, 18.59 uur
'De verbreiding van de Islam' is de
titel van de achtste aflevering in de
KRO-serie 'Er was eens Pieter en
De Dikke zijn in de stad Mekka éen
van de eerste volgelingen van de
profeet Mohammed (570 na Chr i. die
met behulp van de geleerde Maestro
de openbaringen van zijn God Allah
optekent, in het Heilige Boek, de Ko
ran. Onder het mom van een heiligc-
oorlog wordt de Islam met geweld
over de hele wereld verspreid, tot in
732, 100 jaar na Mohammed's dood.
de Moren in Frankrijk eindelijk wor
den verslagen
Sword of Justice
NED 2, 20.27 uur
De tweede aflevering van de Ameri
kaanse serie 'Sword of Justice' is ge
titeld 'Vlucht naar Hawaii'. Twee van
de drie getuigen in een belangrijke
zaak tegen een misdaadkoning zijn
vermoord Arthus Woods, de vriend
van Coie. besiuit dat de laatste ge
tuige. Julie Lang, door Colê én Hec
tor Ramirez, beschermd moet wor
den Daartoe wordt miss Lang van
het vasteland naar een strandhuis op
Hawaii overgebracht Cole komt er
echter achter dat de beruchte moor
denaar Raphael achter Julie aanzit
Hij vermomd zich als surfer, om haar
te kunnen schaduwen. Intussen
wordt er een politieman, die Julie zou
beschermen, vermoord In een wan
hopige poging om Raphael te ontlo
pen, gaan Cole en Julle naar de bin
nenlanden van Hawaii
Een vrouw
aan het venster
BRT 1. 20.15 uur
Het verhaal speelt zich af in 1936. een
zeer verwarde politieke tijd in Euro
pa Margot. gehuwd met de Italiaan
se diplomaat Rico. maakt met haar
man een tocht door Griekenland De
Fransman Raoul Malfosse, een
vriend, reist met hen mee. Tijdens de
reis wordt Margot geconfronteerd
met een drama ze ontmoet de com
munist Boutros, die wordt gezocht
door de politie Margot verbergt hem
op haar kamer. Door deze ontmoe
ting wordt ze zich bewust van de op
pervlakkigheid van haar bestaan Ze
wordt verliefd op Boutros en ze zal
zich inzetten en opofferen voor diens
idealen.
afgelopen verhouding met een jong
meisje) Scene's uit deze twee tijds
niveaus wisselen elkaar af. met het
hoofdaccent op het verleden
Daarin wordt uiteengezet hoe de ver
houding tot stand kwam tussen mu
seumdirectrice Laura en kapstertje
Sylvia en uitgroeide tot een idylle waar
- voor Laura - alleen nog een baby
aanmankeerde. Waarna theatercriticus
Alfred (Laura's vroegere echtgenoot) op
het toneel verschijnt. En Alfred lijkt,
Sylvia in te palmen, tot groot verdriet
van Laura, die niet in de gaten heeft dat
Sylvia alleen maar zwanger gemaakt
wil worden. Maar als die criticus door
krijgt dat hij alleen werd gebruikt ver
moordt hfj het zwangere meisje.
Blunder
Er is slechts opeen essentieel punt van
Mulisch afgeweken en dat is meteen
een blunder geweest. Als Laura, na de
moord, oog in oog met Alfred komt te
staan, laat Sluizer haar pathetisch uit
roepen: „Je vermoordde mijn baby".
Alsof het nog lang niet geboren wicht
door Laura inmiddels al belangrijker
was geworden dan de zo te zien toch
ook zeer dode Sylvia. Door deze vrij
heid van de scenaristen wordt nu met
terugwerkende kracht alle grond weg
geslagen onder de juist zo roerende en
als oprecht gepresenteerde liefdes
geschiedenis tussen de twee vrouwen.
Onbegrijpelijk!
Dat is dan de hoofdlijn van het verhaal
dat zeer verbrokkeld op het doek te
recht komt. doorschoten met de latere
reisnotities waarin dan echter nog weer
een derde tijdsniveau wordt aange
boord met nauwelijks ter zake doende
beelden uit Laura's jeugd. Alsof het al
lemaal al met fragmentarisch genoeg
was Bij Mulisch vinden die flash backs
plaats als soepele, korte gedachtenflit-
sen. vaak binnen een alinea. Maar die
terloopsheid bestaat in film niet,
Sluizer is daarom gedwongen geweest
om er complete scene's van t,e maken
die nu veel te veel nadruk krijgen Het
heeft allemaal bijgedragen tot een stot
terende film die zodoende ook maar
heel moeizaam zijn spanningsboog
weet te trekken.
Bmnen de afzonderlijke scene's echter
blijkt de grote eerbied voor Mulisch'
boek ook zijn voordelen te hebben De
dialogen zijn voor een Nederlandse film
ongewoon sterk. Zelfs in het Engels
bekken ze goed. als we de Zweedse en
Nederlandse accenten voor lief nemen
En er zitten ijzersterke onderdelen in
'Twee vrouwen', zoals de scene's tijdens
en na een voorstelling in de Am
sterdamse Stadsschouwburg van een
De schrijver van 'Twee vrouwen'. Har
ry Mulisch, met naast hem Sandra Du
mas en geheel rechts Bibi Andersson.
Orfeus-ballet. waarin Eurydice een
man blijkt te zijn. Of alle solo's van Bibi
Anderson, die naar het einde toe, steeds
indrukwekkender worden naarmate
haar Laura-personage uit haar emotio*
neel evenwicht gedreven wordt
Sandra's
naturel is verbazingwekkend en haar
fysionomie beantwoordt op frappante
wijze aan de Sylvia uit het boek, zelfs
met haar achterkant zoals die in het
introductie-shot gepresenteerd wordt;
„Haar rug was iets te lang, haar heupen
te smal en haar benen niet, zo recht als
over het algemeen graag wordt gezien"
Dat is Sandra Dumas ten voeten uit
In productióneel opzicht levert de film
topkwaliteit, Echt een on-Nederlands
hoog niveau^ Mat van Hensbergens fo'
tografie is in zowel de interieurs als de
exterieurs subliem De muziek van
Willem Breuker (afgezien van de plaats
waar Mulisch Peggy Lee voorschrijft,
daar krijgen we nu Rodngo's Concierto
d'Aranjuez. Peggy Lee duikt toch weer
elders op) is puur vakwerk geweest. En
zelfs op de Franse lokaties heeft men
kosten noch moeite gespaard (bijvoor
beeld even een auto-ongeluk langs de
autoroute) om zelfs de details van het
verhaal trouw te blijven
VRIJDAG 18 MEI
12 03 (S) Gevar progr 14 02 (S) De har
monie is laat vandaag. 15 02 (S) Gas-'
tenmiddag. 17 02 (Si En zo hoort het
ook! (NOS Ieder heel uur nws 18.11
Echo 18 21 Vervolg en zo hoort het ook!
18 58 Marktberichten. 19 02 (S) Punt
Uit 19 55 Overweging 20 03 (S) Van
Oud Zeer tot Zeer Oud. 21 02 (S) Nine
o clock Jazz. 22 02 (Si Goal NOS; 23 02-
24 00 iS) Met het oog op morgen. VOO
0.02 (S) Oh. wat een nacht.
ZATERDAG 19 MEI
VARA 7 02 (S) Hallo hier Hilversum
(8.03 Dingen van de dag 9 30 (S) ZI a la
creme. 11.02 (S) De VARA feliciteert.
msch Orkest en solisten, klassieke^
i In de pauze ca. 20.50 Accoordi wt
Horizon. 22.30 Nws. 22.40 Hoor ikT
wat jij niet, cultureel progr. 23.55
ZATERDAG 19 MEI
TROS. 7.00 Nws. 7.10 Ochtendgym,,
TROS - binnenkort. 7,30 Nws. 7351 'i
tua. (8.00 Nws.) 8,30 Nws 8.38 Kieske
ng. NOS. 9.00 Gym voor de vrouw 9'
Waterstanden. TROS: 9 15 Kom
maar eens bij. gesprek. 10.30 CoulisJ
11 30 Aktua-sport
HILVERSUM-3
MO 445 m, 674 kH:
FM 95 0 MHz kanji.;
HILVERSUM-2
VRIJDAG 18 MEI
12 03 (S) Goeiemiddag. VOO 1402
Tipparade. 15.25 (S) Popjournaal 15»
(S) Top-40. (NOS Ieder heel uurnV
P P 18.03 Uitzending van het Gpv'
NOS: 18.13 (S) De Avondspits. 19.02(t,
De Rock en Roll Methode VPRO 200
(S) Oorkussen. 21.30 (S) Blackstarl J
22.30-24.00 (S) De Suite.
ZATERDAG 19 MEI
NCRV: 7.02 (S) Popfnsser. 9,(
kanaal 43
VRIJDAG 18 MEI
12 26 Meded t.b v land- en tuinb 12 30
Nws. 12 36 Aktua NOS 13 00 Nws. 13 11
Meer over minder 14 20 Op de zeepkist,
komtu maar 14 45 Rechtoprecht. 15 00
Stad en land 15 15 Knollen voor citroe
nen 15.30 Kijk op de Derde Wereld en
Oost Europa 16 10 Kijk op West Euro
pa 16.20 Kijk op Den Haag 16.30
Journalistenforum VOO. 17 00 Info-
radio 17.30 Nws 17.35 Info-radio. ver
volg NOS. 18 00 Nws. OVERHEIDS-
VOORL Antillen. De Nederlandse At-
nillen. VOO: 18.50 P M. 19.00 Sport-
progr. NOS: 20.00 (S) Europees Con
certpodium: .Rotterdams Philharmo-''
py Sound. 10.03 (S) Popstation. Urn
Op stap.
HILVERSUM-4
FM 99 8 ME:
kantt'i;
VRIJDAG 18 MEI
EO 13.00 (S) Klankspiegel. 14.00 Nw\
14.02 Woord der waarheid. 14 20(810-
gelconcert. 14 45 (S) Plaat-P^'
VPRO: 15.00-17 00 (S) Muziek-op.w'
ZATERDAG 19 MEI
AVRO. 7.00 Nws. 7.02 (S) Op eenBe>
stationnetje, 's morgens in de vrotn.
8 00 (S) Klassiek met Caroline. 9«
Nws 9.02 (S) Concerto mattinale.uti]
(S) Familieplaatje, klass. verzoekt
11.45 (S) AVRO*s Platenpublieksprijs.
EVEN PUZZELEN
Horizontaal: 1 barnsteen; 4 vrees
rund; 10 nummer: 11 elasticiteit;
zeehond; 15 met, 17 in; 18 water
Friesland 19 bergplaats,
voegwoord: 22 aan de overzijde. 25 «-
voorzien: 31 rivier in Italië; 32 bevel,
aardrijkskundige aanduiding. 34 0:
gensnaam; 36 familielid, 38jongdien4i
bevel: 41 dat is; 43 lidwoord,
schoeisel; 45 geestelijke.
Verticaal: 1 jongensnaam. 2 mannelfi
dier; 3 bopm, 5 anonymus; 6 plak
middel; "f getal; 9 muzieknoot; 12bevel
13 hert; 14 verlegen; 16 roem,
bouwwerktuig; 20 bij dat woord; 23ik.
24 priester; 25 jongensnaam; 26 zeï-
kant; 27 vangwerktuig; 28 duikereert
29 laatstleden; 30 opening: 31
peaan. 35 golf. 37 meisjesnaam; 39spL
40 tennisterm: 42 titel; 43 kindergelmi
POSTREK EN I N( i HL
j!.fc nrmf JlAvveicpfi&r)
(H.GÓEDJCKE. WOERDEN
jeV)€M%W\aflur.
(Ni VAN SANTEN. BR1 INISSfc.)
Hrtcn a-tvesuscUst-ojtf-cn-cjesE cjd&a-
't vn-e&t, ikcioL etc
(G BREUKER. DEVENTER
N POSTREKENING
ÜBQ AlOG (VOO/7 £0-
er T k» c <4 *9 nTfd/ G é- TE? ~TN
(TON BAAKE, HENGELO
W\f betaalkaarten Tip «gratis
entente aaedcetelA teaen oaiies
(S BOSMA-FRITZ, ZEEVANG
(M PASTOOR-ZWART. AMSTERDAM
En sinds de postgiro één bedrijf vormt
met de rijkspostspaarbank kun je als houder
van een postrekening niet alleen simpel thuis
betalen, maar ook simpel thuis sparen en
lenen.
Vergelijk die voordelen eens met de
condities van uw huidige betaalrekening.
Waarbij we het nog niet eens willen hebben
over de snelheid waarmee de postgiro nu
al ruim 4 miljoen rekeninghouders bedient.
EEN POSTREKENING DA'S PAS MAKKELIJK.
De postrekening kent nogal wat op
merkelijke gemakken. Ga maar na:
Gratis enveloppen, die onbeperkt
verknjgbaar zijn en in elke brievenbus zonder
postzegels te deponeren.
Gratis girobetaalkaarten en kas
cheques, die te verzilveren zijn bij ruim 3000
postkantoren en -agentschappen.
Girobetaalkaarten! waarmee je zelfs in
het buitenland kontantgeld kunt opnemen
zonder één cent onkosten.
Terwijl er toch een goede,schaderege
ling is bij verlies of diefstal.
Bovendienals je voorraadje dreigt op
te raken, krijg je automatisch nieuwe thuis
gestuurd.
