VERKIEZINGEN
IN ENGELAND
Verkiezingen in Belgie
Labour bouwt aan zege
Indische Oceaan
GROTE KANONNEN IN STELLING
INZETTEN MARINE ZWAK E?
LAST VOOR NEDERLAND
GOEDE
RAAD
PZC/opinie en achtergrond
N»
tüoor onze correspondent Henk Leffelaar)
u ongeveer 30 miljoen Britse kiezers morgen naar de stembus gaan, gaat het in de campagne hard toe. De politici
hebben de handschoenen uitgetrokken. Daarbij komt dat de laatste opiniepeilingen Labour een voorsprong geven van
weliswaar maar 0,7 procent, maar niettemin een voorsprong nadat zij ruim 15 punten op de conservatieven hadden
achtergelegen.
De afkalving van de positie van Tories is voor het ieeuwedeel het werk van premier James Callagban zelf die in de
afgelopen tien dagen onophoudelijk heeft uitgelegd dat het verkiezingsprogramma van de conservatieven de inflatie in
de hand zal werken, de werk 1 oosheid zal doen toenemen en prijzen zal doen stijgen. Callaghan staat wat dat betreft sterk,
want waar Labours verkiezingsprogramma in ieder geval een minimum aan cijfers geeft, weigeren de Tories getallen te
noemen zodat hun beloften weinig vastheid bieden.
Vreemd genoeg was het niet Mar-
gareth Thatcher die het eerst tot een
aanval op Callaghan overging, maar
haar voorganger Edward Heath. Cal
laghan had echter zijn antwoord klaar:
irHeath kan het niet over zijn hart krij
gen iets goeds over Thatcher te zeg
gen. daarom valt hij mij aan". En het is
inderdaad opvallend dat Heath, die
nog steeds over een niet te verwaarlo
zen aanhang onder de conservatieve
parlementariërs beschikt in deze
campagne zo goed als zijn eigen weg is
gegaan en bijna geen woord heeft, vuil
gemaakt aan zijn partijleidstcr.
En al wordt dan ook gezegd dat hij
kans maakt om in een Tory-kabinet
minister van buitenlandse zaken te
worden, het is niet. waarschijnlijk dat
Margareth Thatcher zonder pressie
van anderen snel tot die benoeming
zal overgaan. Want Heath beschouwt
zichzelf, ondanks de machtsgreep die
Thatcher aan de top bracht, nog
steeds eigenlijk als de leehtmatige,
tijdelijk op een zijspoor gerangeerde
Tory-leider.
Geprikkeld
Hoe geprikkeld de partijen tegenover
elkaar staan bleek ook tijdens een
televisie-uitzending waar minister
van financiën Denis Healy onder
vraagd werd door t wee cons ervatieve
parlementariêrN. Toen deze hem in
een hoek probeerden te drukken met
een opmerking over de stroeve rela
ties tussen de Labourregering en de
vakbonden, zei Healy dat hij op een
bijeenkomst ten minste door ..echte
vakbonders" met applaus werd be
groeten niet door popsterren (zoals de
Bee Gees) die speciaal voor Mar
gareth Thatcher waren opgetrom
meld. Elton John, popzanger en com
ponist, heeft, aan gekondi^d dal bij in
ieder geval niet op de Tories zal
stemmen.
Zelfs in de Verenigde Staten worden in
een verkiezingscampagne niet zoveel
opiniepeilingen gehouden als in het
Verenigd Koninkrijk. De Britse cam
pagne heeft dagelijkse peilingen, niet
alleen landelijk, maar ook regionale,
lokale en zelfs in kiesdistricten die als
barometers worden beschouwd voor
het hele land. Maar behalve deze zijn
er ook peilingen over de populariteit
van de belangrijkste politici en-zelfs
een over de toespraken van Margareth
Thatcher
In deze laatste peiling werden bijvoor
beeld vragen gesteld over de inhoud
van wat zij te vertellen had, de stijl
waarmee ze dat doet, haar oprechte
heid, en de waarde ervan voor de
kiezers. Op een ranglijst van tien naar
beneden haalde ze niet meer dan een
zes als hoogste score. Het weekblad
The Economist kwam met een uitslag
waaruit bleek dat 52 procent van de
ondervraagden de voorkeur gaf aan
een man als eerste minister, tegen 16
voor een vrouw. En dat gold voor zowel
mannen als vrouwen die ondervraagd
werden.
Thatcher is in deze verkiezingen dan
ook de onberekenbare factor. Zelfs
Edward Heath, die geen gemakkelijke
spreker is en zich het best voelt in een
gezelschap van intellectuelen, trekt
nog altijd volle zalen. Naar Thatcher
komt men ook in drommen kijken,
maar meer uit nieuwsgierigheid dan
omdat zij een aanhang heeft
Lachende derde
De lachende derde in deze verkiezin
gen zouden wel eens David Steel en
zijn liberalen kunnen worden. Steel
heeft in de afgelopen weken 9000 kilo
meter afgelegd en er steeds weer de
nadruk op gelegd dat de liberalen in
het komende parlement de doorslag
kunnen gaan geven wanneer er geen
duidelijke meerderheid is voor Labour
of de conservatieven.
De liberalen die in het opgedoekte
parlement 13 zetels hadden, hopen er
nu 20 te krijgen maar waarschijnlijker
is dat het er niet meer dan 6 of 7 zullen
worden. Niettemin heeft Steel zich nu
al ingesteld op een rol als assistent-re
geringsleider Bij zijn terugkeer deze
week in Schotland, waar hij vandaan
komt, zei hy dat hij al bezig was aan
voorstellen om met een van de grote
partijen in zee te gaan en tot een coali
tie te komen
Hij gaf Callaghan en Thatcher de raad
na de uitslag van de verkiezingen goed
uit te rusten, omdat „het myn ervaring
is dat er by vermoeidheid door politici
verkeerde beslissingen genomen wor
den". Niemand kon uitmaken of hij
schertste of niet
Degenen die zeker een goede rust zul
len verdienen, zijn de commentatoren
en technici van radio- en televisiesta
tions die vanaf donderdagavond om
een uur of negen wanneer de alle
reerste mini-uitslagen bekend worden,
bijna een dag onafgebroken in de weer
zullen zijn om de laatste uitslagen te
brengen.
Elfde keer
Het is de elfde keer dat de Britten
sinds 1945 algemene verkiezingen
houden. Wanneer Labour het haalt,
zal het de eerste keer zijn dat de partij
drie verkiezingen achter elkaar wint.
En als de voortekenen niet bedriegen
zal het de tweede ftfeer sinds 1929 zijn,
dat geen van de twee grote partijen
een duidelijke meerderheid in het
parlement behaalt. Is dat een aanwij
zing dat ook Engeland rijp wordt voor
een meerpartijenstelsel, waarvoor
dan eerst het districtenstelsel plaats
zal moeten maken voor het'principe
van evenredige vertegenwoordiging?
Behalve de liberalen kunnen de regio
nale partijen niet verwaarloosd wor
den. Na de verkiezingen in 1974 had
den zij samen 19 zetels in het par
lement de Ulster Loyalists (Noord-
Ierlandi hadden er 11. de Schotse na
tionale partij 7. en Plaid Cymru (Wa
les) 2.
Volgens de laatste peilingen zullen de
Schotse nationalisten het. waarschijn-
lyk afleggen tegen Labour en daarmee
zal ook' de kwestie van een mate van
zelfbestuur (devolutie) voor Schotland
vermoedelijk voorlopig van de baan
zijn.
Een van de vragen die de Tories aan de
orde hebben gesteld als afschrik
middel is of premier Callaghan de vol
ledige parlementaire termijn van vyf
jaar zal uitzitten, mocht hij gekozen
worden, of dat hij net zoals zijn voor
ganger Harold Wilson, er plotseling uit
zal stappen. In dat geval, weten de To
ries te melden, zullen de extreem link
sen in Labour zoals de minister van
energie Tony Benn of de leider van La
bour in Westminster. Michael Foot, de
maehtovememen en kan het Verenigd
Koninkrijk zich voorbereiden op een
marxistisch bewind
Callaghan heeft zelf nadrukkelijk ge
zegd bij herverkiezing de volledige
termijn te zullen afmaken en hij ver
zekerde de Tories, dat Labour nooit
onder de invloed van de trotzkisten
zou komen.
James Callaghan
LONDEN - De Londense bakker Adrian Müligan toont zijn jongste werkstuk, een
cake gemaakt in de vorm van de voordeur van Downingstreet 10 (de officiële
residentie van de Engelse eerste minister).
i Van onze correspondent Bob Mantiri)
D e inzet van de Nederlandse marine in geallieerd verband in
de Indische Oceaan, als tegenwicht op de toenemende invloed
van de Sowjet-Unie, zou een zware last betekenen voor Neder
land. Dat verklaarde desgevraagd schout bij nacht J. H.
Scheuer, commandant van het marine-eskader dat bezoek
brengt aan Jakarta. Het eskader bestaat uit het geleidewapen
fregat Tromp, het standaardfregat Kortenaer, het bevoorra
dingsschip Poolster en de onderzeebootjager Drenthe. Het es
kader arriveerde afgelopen zaterdag in Tanjung Priok, de ha
ven van Jakarta.
Het bezoek van het Nederlandse es
kader valt samen met verontrustende
berichten in de Zuidoostaziatische
pers over de groeiende concentratie
van Russische oorlogsschepen in de
Indische Oceaan, een druk door
olietankers uit de oliestaten bevaren
zee. Volgens het Amerikaanse minis
terie van defensie zou de Amerikaanse
regering de NAVO-landen hebben ver
zocht mee te helpen met het formeren
van een vloot om de invloed van de
Russen in de Indische Oceaan in te
dammen. Op de topconferentie van
Westerse industrielanden in Guade
loupe. afgelopen januari, is daarover
uitvoerig gesproken.
Engeland, zo meldt de Singapore
Strait Times, is bereid een „come
back" te maken in het gebied ten oos
ten van -het Suez-kanaal, terwijl
.Frankryk vanuit zijn basis in Djibouti,
aan de Golf van Aden, ook een bydra-
ge wil leveren. De Britten zouden een
eskader van vier fregatten willen af
staan aan een eventuele Indische-
Oceaanvloot. Ook aan Nedërland zou
zijn gevraagd een bijdrage te leveren
Admiraal Scheuer verklaarde desge
vraagd dat „wij in de Atlantische
Oceaan met onze NAVO-taken en de
modernisering van de vloot onze han
den al vol hebben". „Maar wij kunnen
natuurlijk wel een bijdrage leveren.
Dat hangt helemaal van de Neder
landse regering af", aldus de admiraal.
Van de Russische vloot in de Indische
Oceaan heeft het eskader geen last ge
had. „Wel hebben een aantal Russi
sche fregatten ons gevolgd toen we bij
Aden voeren. Dat is niet ongewoon
Tijdens NAVO-oefeningen en in de
Atlantische Oceaan komt dat her
haaldelijk voor".
Vlagvertoon
Schout bij nacht Scheuer ontkent na
drukkelijk dat de reis een politieke
achtergrond heeft. „Het heeft geen po
litieke betekenis in die zin. dat wij
ons wjllen doen gelden in de Indische
Oceaan. De reis heeft een zuivere be
tekenis van vlagvertoon, het verster
ken van goede betrekkingen met de
landen die wij bezoeken. Daarnaast
heeft de reis tot doel het uittesten van
de logistieke ondersteuning, het to
nen van produkten in het buitenland
en, belangrijker nog, het verhogen
van de geoefendheid".
Vlagvertoon is naar de mening van de
admiraal heel goed te combineren met
oefeningen. „Wij oefenen iedere dag in
eskaderverband. Het oefenaspect is
wat minder dan wat we normaal ge
wend zijn in de Atlantische Oceaan.
Dat komt omdat we bij deze reis geen
onderzeeboten en vliegtuigen hebben.
Maar als het even kan, oefenen we met
de marines van de landen dje ons es
kader aandoet", aldus de admiraal.
Ook met de Indonesische marine
oefende het Nederlandse eskader.
„Die oefeningen bestonden uit
schijngevechten, een nachtelijk ren
dezvous. het manoeuvreren in ver
band en het overgeven van lasten en
personen op zee". De oefeningen
duurden in totaal twaalf uur en zijn
volgens de admiraal „zeer goed en
goed georganiseerd" verlopen. Het
oefenplan werd volledig uitgevoerd,
verklaarde de admiraal.
Weerzien
De reis wordt meegemaakt door 820
man, van wie een kleine honderd
dienstplichtigen. Voor velen aan
boord is het de eerste keer dat zij In
donesië aandoen. Voor anderen is het
een weerzien na zovele jaren. Zoals
voor admiraal Scheuer. die na 33 jaar
weer voet op Indonesische bodem zet,
waar hij werd geboren. „Het is mijn
eerste bezoek sinds 1946. Vele Indone
sische vrienden ontmoette hij in In-
donesë. „Vrienden die in 1949 gelijk
tijdig met mij op het Instituut (in Den
Hélder) zijn aangekomen.
Maar ook vrienden tegen wie gevoch
ten werd in de oorlog om West-Irian
(Nleuw-Guinea). Van vijandschap is in
ontmoetingen en gesprekken niets te
merken. =,Het is mij opgevallen dat wij
er rustig en open over kunnen praten.
De betrekkingen zijn zo goed dat dit
Door onze correspondent Jan Gerrit
sen)
Een goede maand vóór de
Europese verkiezingen is in
België niets, maar dan ook niet
s te bespeuren van enige inte
resse voor dit evenement. Al
leen de beroepspolitici hebben
zich tot nu toe beziggehouden
met de eerste directe verkie
zing van het Europese Par
lement, maar dan nog alleen in
strikt zakelijke zin: lijsten van
kandidaten zijn opgesteld, lijs
taanvoerders (die hier 'lijst
duwers' hetren) aangewezen.
Van enig debat is geen sprake.
In Brussel, dat zich zo gaarne de hoofd
stad van Europa noemt, is door EG-ge-
trouwen nog geprobeerd verkiezings
koorts te wekken door het bevestigen
van aanplakbiljetten op reclamebor
den, kale muren en een enkel metrosta
tion. Daarop heet het: 'Europa neemt
een nieuwe vlucht'. 'Naar voren' is khier
en daar aan deze leuze toegevoegd, on
getwijfeld door een Eurocraat, die uit
teleurstelling over het uitblijven van
waarachtige Europese samenwerking
naar het wapen van de grafici heeft ge
grepen.
Voor de onverschilligheid bij de Belg-
een voor de Europese verkiezingen zijn
een aantal redenen. Dc eerste is na
tuurlijk dat België pas verkiezingen
heeft gehad. In december nog gingen
de stemgerechtigden hun biljetten in
vullen om de politieke krachts
verhoudingen nog eens vast te leggen.
De vorming van een nieuwe regering,
een noga! geestdodend gebeuren, nam
vervolgens een dikke drie maanden in
besslag. En die werden weer gevolgd
door de paasvakantie.
De Belgen kijken nu belangstellend uit
naar het optreden van de ploeg var
premier Wilfried Martens. Na hel
eindeloze trouwtrekken tijdens de ka
binetsformatie willen ze wel eens weten
wat ef gaat gebeuren met tal van dnn.
gende vraagstukken, zoals energiebe
sparing, beperking van overheids
uitgaven, sanering van de ziekteverze
kering. lonen, huren, noem maar op
Aan een discussie over Europese zaken
bestaat geen behoefte nu de Belgische
dproblemen zo lang zijn bly ven liggen.
Opkomstplichl
Een andere belangrijke factor die de
Belgische onverschilligheid mede
verklaart, is dat in België nog steeds
opkomstplicht bestaat. De .kiezers
moeten naar de stembus, of ze nu wel of
niet op de hoogte zijn van politiek, en
in juni dus van Europese politiek in
het bijzonder. Voor de politieke par
tijen is dat uiteraard geruststellend:
EUROPA STEMT
om motivatie van hun kiezers om ten
minste te gaan stemmen behoeven ze
zich niet in het minst te bekommeren.
En dat komt goed uit, want Europa is
in Belgi'choegegenaamd geen omstre
den onderwerp.
Politiek en partijvorming zijn in België
bovendien in belangrijke mate, veel
meer dan in Nederland, klantenpoli-
tiek. Directe belangenbehartiging -
vooral bij de verdeling van overheids
banen, toelating van scholen, en
zovoorts - zijn een essentieel onderdeel
van het politieke bedrijf dat elke poli
tieke verkozen^ uitoefent, of hij nu lid is
van de kamer van volksvertegenwoor
digers. of van de gemeenteraad van een
Westvlaams gehucht. Op Europees
vlak is natuurlijk op deze manier wemig
te verdienen, zodat de Belgen niet zo
geïnteresseerd zijn.
België heeft talrijke belangrijke 'Euro
peanen' geleverd, bouwers aan het ver
enigde Europa, zoals Paul-Henri
Spaak, Pierre Harmei en laatstelijk
Leo Tindemans, de jongste Belgische
MR EuropaHet stond al lang vast dat
Tindemans. die grote populariteit ge
niet bij het Vlaamse kiesvolk. de lijst
van de Vlaamse chnsten-democraten
(CVP) zou aanvoeren. Dit vloeit logisch
voort uit zijn voorzitterschap van de
Europese Volkspartij (EVP), de over
koepelende organisatie van de chris-
soort dingen geen ressentiment geeft", ,i
aldus admiraal Scheuer.
Nederland heeft besteld, eind dit jaai y
zal worden overgedragen. De twee an y
dere zijn nog in aanbouw. Van Indone u
sische zijde bestaat veel belangstel 0
ling voor de vier Nederlandse schepen K
dit nu in de haven liggen, vooral ook B
omdat veel van de apparatuur ook zal
worden geplaatst in de Indonesische e,
korvetten.
Na Jakarta reist het eskader naat
Soerabaja, de Indonesische marine- 0
basis, waar de vloot vijf dagen zal
blijven. Daarna koerst het naai B
Australië, om daar luister bij te zette-^
aan het 150-jarig bestaan van de sta.
West-Australiè. In de landen waarC
wordt aangelegd, worden Nederland- B
se produkten tentoongesteld en is ge-
tegenheid om de schepen te bezichti
gen. Medio juli wordt het eskader in
Den Helder verwacht.
kost niks
Raad van Arbeid
Spaniaardstraet 53
Middelburg lel 01180 25951
Hebt u vragen over
kinderbijslag, WAO.
ziektewet, AOW.
enzovoort, enzovoort...
Op bovenstaand adres
kunt terecht?!
ten-democratische partijen m de Euro
pese Negen
Kanonnen
Het 'lijstduwerschap' van Tindemans
noodzaakte de andere Belgische par
tijen ook hun 'grote kanonnen' in de
voorste linie in stelling te brengen.
Een onbekende kandidaat. - en daar
wemelt het van op de Europese kan
didatenlijsten - zou het immers al he
lemaal niet kunnen opnemen tegen
Tindemans. zo was de redenering. En
zo wordt ook het Europese debat -
waar dus nog nauwelijks sprake van
ios-geoverd door dezelfde kopstukken
- veelal de partijvoorzitters - die de
Belgische t.v.-kijker tot uit den treure
kent uit de nationale politiek.
De Europese verkiezingen worden in
België dus, net als in vrijwel alle andere
EG-landen, in de eerste plaats een ta
melijk effectieve opiniepeiling over de
nationale politieke situatie. En over
opiniepeilingen over de nationale poli
tieke situatie En over opiniepeilingen
kan men zich bezwaarlijk opwinden.
Tot besluit een woord van Tindemans.
'De beste Belgische politiek is in vele
gevallen een Europese politiek', zei hy
onlangs in een vraaggesprek. Wie zou
dat willen bestrijden? In België of
daarbuiten? Nou dan.