PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
KAMER WIJST ONDERZOEK
NSB-VERLEDEN LUNS AF
Maatregelen nodig om de wildgroei van
horecabedrijven in Zeeland te stoppen
Egyptenaren verwelkomen
Carter als vredesheld
Vier Libanongangers
(nog) niet in kazerne
terug na kort yerlof
Beurscommissie doet
onderzoek naar KLM
Oppositie 9ontsteld en verbijsterd9
vandaag
BEGIN: GOEDE WEEK VOOR ISRAEL
222e jaargang no. 58
Vrijdag 9 maart 1979
KEUKENCENTRUM
't HOEKJE VAN GOES
Koningstraat 9, tel. 01100-14160
KELLER EN BOSCH
KEUKENSPECIALIST
f Van onze parlementaire redactie
DEN HAAG - De Tweede Kamer acht een onderzoek naar de feiten rond het NSB-Iidmaatschap
van NAVO-secretaris-generaal Luns niet nodig. Daarmee vindt de Kamer het niet nodig dat dit
lidmaatschap gevolgen krijgt voor de huidige positie van oud-minister Luns. Tijdens het debat
over de zaak-Luns ging premier Van Agt donderdag nog een stapje verder: hij achtte zelfs maatre
gelen onnodig indien mocht blijken dat Luns hierover bewust „onwaarheid"'heeft gesproken.
Deze laatste uitspraak van de minister-president leidde tot felle afkeuring bij de oppositie.
PvdA-leider Den Uyl noemde de opvatting van Van Agt „ontstellend", terwijl D'66-fractieleider
Terlouw er „verbijsterd" kennis van nam. Terlouw: „Wat moet iemand dan doen om zijn positie in
het geding te brengen?". Ook CDA-fractievoorzitter Lubbers liet blijken het standpunt van pre
mier Van Agt niet te delen: „Als in de brief van Luns leugens staan, dan heeft dat natuurlijk
consequenties".
De beide regeringspartijen CDA en
WD. gesteund door SGP en GPV, we
zen het gevraagde onderzoek echter af,
omdat zij er - net als Van Agt - van
uitgaan dat Luns de waarheid heeft ge
sproken. Wel waren Lubbers en
Rietkerk (WD) het met de oppositie
eens dat nog tal van zaken „in de mist"
zijn gebleven. Oppositieleider Den Uyl,
die om het onderzoek gevraagd had,
verweet Lubbers in deze met een „hol
le" uitspraak te komen. Zijn motie
haalde hetechter niet: 62 tegen. 50 voor.
Premier Van Agt voegde in zijn ant
woord op de vragen van de Kamer geen
nieuwe feiten toe inzake het NSB-ver-
leden van Luns. Hij volstond met een
verwijzing naar zyn brief van dinsdag,
waarin het rapport van professor De
Jong was opgenomen. Dit antwoord
werd door Den Uyl als „uiterst
schamel" van de hand gewezen. „De re
gering heeft ten onrechte besloten niet
PAGINA 2
redelijk
Zevlbel: 1978
deiyk goed ji
PAGINA 3
teleurgesteld
Vakbonden teleurgesteld na eerste
gesprek Philips.
PAGINA 4
rancune
Opinie en achtergrond: NSB. on
schuldig begin ontaardde in rancune
en grote wrok
PAGINA 7
betrokkenheid
Bewoners Goes onvoldoende betrok
ken bi) beslissingen.
PAGINA 9
milieu
voertuigen
tot actie over te gaan. In het antwoord
van de minister-president zijn hier geen
argumenten voor aangegeven", aldus
Den UyL
Reglementen
Premier Van Agt kondigde aan dat op
korte termijn de reglementen van het
Rijksinstituut voor Oorlogsdocumen
tatie zullen worden herzien. „De han
delwijze van dr. De Jong was in deze
zaak geheel volgens de regels", aldus
Van Agt. „Hem is geen verwijt moge
lijk. Iets anders is echter of niet tot een
herziening van de regels moet worden
overgegaan. Het maakt niet uit of dit
voor of na 1 mei (wanneer dr. De Jong
met pensioen-gaat - red.) dient te ge
beuren. Ook het personeel is gebaat
met duidelijkheid".
Eerder op de dag had Den Uyl ernstige
kritiek geuit op het beleid van het ka
binet in de kwestie-Luns. Den Uyl zei
dat het kabinet ook in deze zaak zijn
verantwoordelijkheid heeft ontlopen
en verwarring en onvrede heeft laten
ontstaan. „De regering is er mede
schuldig aan dat met betrekking tot de
secretaris-generaal van de NAVO thans
van een ernstige geloofwaardigheidsc
risis moet worden gesproken".
Volgens Den Uyl roept de brief die Luns
woensdag aan Van Agt heeft gestuurd
en waarin hij meedeelt dat zijn broer
hem heeft opgegeven als lid van de
NSB. meer vragen op dan ze beant
woordt. Luns heeft in zijn eerste verkla
ring gerept over een „kwaadaardig oud
verhaal". Volgens Den Uyl blijkt hieruit
dat Luns het verhaal dus sinds lang
kende. Den Uyl noemde het niet zo ver
schrikkelijk belangrijk of Luns al dan
niet bewust lid is geweest van de NSB.
Belangrijk is wel of Luns heldere inlich
tingen geeft over een politiek feit uit
zijn jonge jaren of dat hij daar omheen
draait.
CDA-fractievoorzitter Lubbers drong
(Slot zie pagina 8 kolom 6)
Hervormde kerk
en kernwapens
De synode van de Neder-
l^^rl lancise hervormde kerk heeft
gggên deze week besloten naar alle
fejSa plaatselijke gemeenten een
i|SSp discussiestuk te sturen,
waarin de vraag wordt ge
steld of na het 'nee' van deze kerk in
1962 tegen het gebruik van kern
wapens, nu ook een 'nee' moet volgen
tegen het bezit van kernwapens Voor
dat er in 1980 een (eventuele) synodale
uitspraak wordt gedaan over zo n emo
tioneel scherp insnijdend en politiek
zwaar geladen probleem als dat van de
bewapeningswedloop (in het praatstuk
dat de synode zelf op tafel had, bestem
peld als 'collectieve waanzin') wil men
in de kerk een brede meningsvorming
proberen los te maken. Een dag lang is
er vergaderd over een 'voorlopige
schets voor een synodaal geschrift over
kernwapens', daar in Driebergen. Die
schets was afkomstig van de Raad voor
zaken van overheid en samenleving
(ROS). Aan de hand van de synodede
batten zal dit stuk nu worden bijgesteld
voordat het de kerk ingaat. De menin
gen over een eventueel 'nee' tegen het
bezit van kernwapens waren op de bij
eenkomst deze week verdeeld. Maar op
één punt vond men elkaar helemaal: de
kerk behoort zich in de volle breedte in
het vraagstuk te verdiepen en haar op
vatting helder naar buiten te brengen.
Het is te hopen dat die meningsvor
ming op het 'grondvlak' van de kerk
evenwichtig tot stand komt, want dat
hele proces (vanuit je eigen, persoon
lijke levenssfeer en levensbeschouwing
zeer bewust meedenken en meepraten
over een dergelijk ingewikkeld we
reldvraagstuk) zou nog wel eens be
langrijker kunnen zijn dan de syno
deuitspraak daarna.
Koopmans Europees kampioen
m het halfewaargewicht.
PAGINA 19
thuis
Kunst en cultuur: Bernard Droop ik
"11 een rol thuis helemaal doormaken.
dagelijkse leven
Volkstoneel sluit aan op het dageiyk-
56 'even: radio- en televisieprogram
ma's; strip.
nieuw fonds
*toheco lanceert nieuw onroerend
Boea-fonds. beurs-Onancién-econo-
CAIRO- Bij de intocht van president Carter deed zich een incident voor. Een man maakte zich uit de menigte los en rende op
Carters auto toe. Maar werd onderschept door een veiligheidsagent die van de treeplank sprong en hem terugduwde,
waarop de man klem gereden door twee van de motoragenten die in een keurige V-formatie om de auto heen reden.
Hijzelf en een van de agenten kwam daarbij te vallen. Daarna werd hij door acht Egyptische agenten weggevoerd. Zo te zien
was hij ongewapend, zodat het mogelijk is dat zijn enthousiasme hem had meegesleept
Ho,
DEFENSIE STUURT ARTSEN LANGS
ZUIDLAREN-DEN HAAG - Vier sol
daten van het Nederlandse VN-deta-
chement voor Libanon zijn donderdag
zonder enige melding niet verschenen
in de Graaf Adolf van Nassaukazerne
in Zuidlaren. Donderdag werd daar
een appèl gehouden, nadat de 700 sol
daten van het VN-bataljon een kort
verlof hebben gehad. Zaterdag ver
trekken zij naar Libanon.
Op het appèl ontbraken aanvankelijk
zonder opgave negentien soldaten,
maar vijftien daarvan kwamen in de
loop van de dag weer boven water. Eén
van hen was ziek en zal ook zaterdag
niet met de troep naar het Midden-Oos
ten hoeven te vertrekken. De andere
veertien voerden diverse soorten ex
cuses aan voor hun late komst.
Enkelen moesten donderdag nog een
examen doen, een aantal had zich sim
pelweg verslapen en er waren soldaten
die gewoon zo ver van Zuidlaren wonen,
dat zij met het openbaar vervoer niet op
tijd in de kazerne konden zijn Ook wa
ren er enkelen die een licht griepje had-
(Slot zie pag. 3 kol. 2)
CAIRO/JERUZALEM/BEIROET
(AFP/RTR/UPI/APA) - De Amerikaan
se president Jimmy Carter is don
derdag in de Egyptische hoofdstad
Cairo binnengehaald als vredesheld.
De Egyptische president Sadat ont
ving zijn Amerikaanse collega met de
woorden: „nog nooit hebben wij een
politicus gezien die zich zo inzet voor
het bereiken van de vrede in de we
reld".
In Tel Aviv zei de Israëlische premier
Begin bij zijn terugkeer uit de Verenig
de Staten dat er een vredesakkoord zal
komen als Egypte akkoord gaat met de
Amerikaanse voorstellen. De Egypti
sche premier Chalil verklaarde echter
kort voor Carter's aankomst dat Egyp
te nog enkele wijzigingen zal voorstel
len en Chalil begon daarover gister
avond al besprekingen m&t de Ameri
kaanse minister var. buitenlandse za
ken Cyrus Vance. In de Arabische we
reld is scherp afkeurend gereageerd op
de vredesmissie van president Carter
De Syrische president Assad zei dat een
vredesakkoord tussen Egypte en Israël
'zonde van het papier zou zijn'
Carter zei bij zijn aankomst in Egypte
dat. wanneer de vredesboodschap een
realiteit wordt voor de volkeren van
Egypte en Israël, de anderen zullen
worden aangemoedigd zich te aan te
sluiten bij het proces dat tot doel heeft
een oplossing te vinden voor alle twist
punten. via de weg van onderhande
ling
Sadat zei: „Wij zijn vastbesloten om on
ze Palestijnse broeders hun rechten en
hun vrijheid te geven'
Carter en Sadat zijn donderdagavond
in het Al-Tahra-paleis begonnen aan de
eerste gespreksronde
Zij zullen elkaar in de komende twee
dagen nog minstens driemaal ontmoe
ten Zaterdag spreekt Carter het Egyp
tische parlement toe alvorens hij ver
trekt naar Israel. Hij heeft ai laten we
ten zolang het nodig is in het Midden-
Oosten te blijven.
De Egyptische premier Mustapha Cha
lil zie enkele uren voordat Carter in
Cairo aankwam dat Egypte enkele wij
zigingen in de Amerikaanse voorstellen
op tafel zal leggen. Deze wijzigingen
zouden met name de Palestijnse kwes- -
tie betreffen. De premier sprak berich- Goede Werk
ten tegen dat de Verenigde Staten zou
den hebben voorgesteld Israëlische
luchtmachtbases in de Sinai over te
nemen. Chalil zei dat Egypte nooit zal
toestaan dat Amerikaanse bases geves
tigd worden op Egyptische bodem
„Dit is een goede week voor Israël". Al
dus een duidelijk goedgehumeurde
Slot zie pagina 8 kolom 3)
'BAAR GELD VS BINNENGESMOKKELD'
(Door onze correspondent)
WASHINGTON - De Amerikaanse
beurscommissie (SEC) is een onder
zoek begonnen naar de rechtmatigheid
van betalingen, die de KLM heeft ge
daan aan leveranciers van passagiers-
en vrachtvervoer. Volgens geheime
KLM-documenten die de SEC heeft
ontvangen van de inmiddels ontslagen
KLM-accountant Jos de Wit zou dc
KLM in de jaren 1971-1975 in de VS
voor zo'n 17 miljoen dollar aan beta
lingen hebben gedaan. Met het jaar
1976 meegerekend zou het totaal rond
de 20 miljoen dollar liggen, aldus De
Wit.
Over de gehele wereld, zegt De Wit.
heeft de KLM in die periode, ongeveer
150 miljoen dollar betaald voor de ver
werving van vervoer. Via sluik-betalin-
gen. zo beweert De Wit, die toegeeft niet
te beschikken over documenten die de
ze schatting kunnen ondersteunen.
Wel heeft De Wit verklaard, dat de KLM
in Japan nog meer heeft betaald dan in
de VS en dat ook in Canada belangrijke
commissiebedragen zijn uitgekeerd uit
wat De Wit bestempelt als „de zwarte
kas waarvan hij persooniijk de afre
keningen onder ogen heeft gehad De
Wit heeft zijn mededelingen over
..zwarte betalingen" via een „zwarte
kas" ook vastgelegd in een beëdigde
verklaring die hij heeft overhandigd
aan de rechtbank welke de zaak be
handelt die de KLM tegen zijn voorma
lige employé heeft aangespannen, in
New York.
Een KLM-woordvoerder ontkende dat
de betalingen onder het hoofdstuk
smeergelden moeten worden onderge
bracht. ook al wordt van KLM-zijde in
New York de mogelijkheid niet uitge
sloten dat de betaling van zogenaamde
„extra-commissies" in strijd zou zijn
geweest met de IATA-regels. De KLM
zou geen Amerikaanse wetten hebben
overtreden en houdt niet langer ge
heime fondsen in de VS ter be
schikking
Smokkel
Volgens Jos de Wit hebben de betalin
gen plaats gevonden in de vorm van
kas-chques. via stortingen op Zwitserse
bankrekeningen en in baar geld, waar
voor grote dollarbedragen door be
paalde KLM-employes de VS werden
binnengebracht in boodschappentas-
jes van Schiphols belastingvrije winkel,
in sokken gepropt en weggemoffeld in
binnenzakken van colbertjasjes. Vol
gens De Wit- zou in sommige gevallen
zoveel geld naar de VS zijn gebracht,
dat de vestiging van de Algemene Bank
(Slot zie pagina 8 kolom 1)
.oe vol voetangels en klemmen zo'n
experiment van een brede kerkelijke
discussie is bleek deze week ai meteen,
toen er van twee kanten geluiden kwa
men, die zich duidelijk op een totaal
andere golflengte bewogen dan de in
houd van het voorlopige synodege-
schrift. Om te beginnen was daar defen
sie-minister Scholten (zelf hervormd
lidmaat I. die het or\juist acht dat de sy
node van zijn kerk een schets over
kernwapens in behandeling heeft ge
nomen en die het stuk zelf een grote
eenzijdigheid toedicht. Een half jaar
geleden verzette Scholten zich ook al,
scherp tegen de campagne die het In
terkerkelijk Vredesberaad (IKV) voer
de met het oog op de Vredesweek 1978
onder het motto „Help de kernwapens
de wereld uit. om te beginnen uit Ne
derland."
En verder was er dan een nieuwe pu-
blikatie van het Nederlands instituut
voor vredesvraagstukken (NIW) over
de militaire krachtsverhoudingen in de
wereld. Een boekje, duidelijk bedoeld
om een rol te gaan spelen in de discussie
over kernwapens die gaande is in ker
ken, maatschappelijke groeperingen en
politieke partijen. Mr S. Rozemond,
onderdirecteur van het NIVV en schrij
ver van de publlkatie. stelt daarin on
der meer vast dat 'afschaffing van alle
kernwapens in Europa niet vredes-
bevorderend. maar destabiliserend
(evenwichts-ondermijnend) werkt'.
Volgens Rozemond is het een illusie te
denken dat de militaire krachts
verhoudingen tussen oost en west in
deze wereld (Warschaupact, en NAVO)
anders dan door kernbewapening in
balans kunnen worden gehouden. En
dat gaat dan lijnrecht in tegen de in
houd van het stuk waarover de her
vormde synode deze week heeft gepraat
en waarin wordt vastgesteld: „Het af-
schrikkingsevenwicht is een alles over
heersend systeem geworden dat het
ethische denken uitschakelt; door ge
wenning aan of verdringing van de fei
ten en het ontbreken van uitzicht op
een andere manier van beveiliging,
wordt de kernbewapening zonder dis
cussie door velen als een gegeven be
schouwd." De schets spreekt zelfs van
het afschrikkingssysteem als een afgod.
3Da:
AD VIES COMMISSIE DRANK EN HORECA WET RAAD VOLKSGEZONDHEID:
WIJZIGING
VAN DE WET
NOODZAKELIJK
KAPELLE - De commissie 'drank- en
horecawet' van de raad voor de volks
gezondheid in Zeeland is van mening
dat in een aantal Zeeuwse gemeenten
dc ongebreidelde groei van het aantal
horecabedrijven moeilijkheden ver
oorzaakt. Volgens de commissie is het
in een aantal gemeenten in dc provin
cie noodzakelijk om tot limitering van
het aantal horecabedrijven over te
gaan. Om tegen de wildgroei van hore-
ca-bedrijven doeltreffend op te kun
nen treden, acht de commissie een
aanpassing van de drank- en horeca
wet noodzakelijk.
De raad voor de volksgezondheid in
Zeeland besloot tijdens een donderdag
in Kapelle gehouden vergadering, de
visie van de commissie 'drank- en hore
cawet' door te geven aan gedeputeerde
staten van Zeeland, met name waar liet
gaat om de aanpassing van de huidige
drank- en horecawet De leden van de
raad stemden eensgezind in met de
opmerkingen van de commissie. On
derstreept werd dat wijziging van de
drank- en horecawet moet leiden tot
duidelijke regels om wildgroei van ho
recabedrijven tegen te gaan.
De adviescommissie van dc raad volks
gezondheid heeft erop gewezen dat
Zeeuwse gemeenten door het ontbre
ken van regels voor het tegengaan van
teveel horecabedrijven, 'oneigenlijk'
gebruik maken van de bestaande
drank- en horecawet. Daarbij gaat het
met name om een artikel, waarbij kan
worden verboden om in bepaalde gele
genheden in een gemeente sterke drank
of alcoholhoudende drank 'voor ge
bruik ter plaatse' te verkopen. „Tot
voor kort werd door de gemeenten van
deze mogelijkheid slechts gebruik ge
maakt om sterke drank bijvoorbeeld ln
kantines op sportvelden, campings en
dergelijke, te verbieden", aldus de
commissie drank- en horecawet.
.Thans wordt echter dot artikel door de
gemeenten gehanteerd om het aantal
horecabedrijven ln de gemeenten te li
miteren De commissie vindt dat zulks
een onjuiste toepassing is van het be
wuste artikel uit de wet:„Immers de
(Slot zie pag. 9 kol. 7)
'at de synode van de hervormde
kerk haar plaatselijke gemeenten mee
het verzoek om een brede discussie over
de vraag of het bezit van kernwapens
moet worden veroordeeld, voor een
haast onmogelijke opgaaf stelt, beseft
ze - zo is deze week gebleken - eigenlijk
zelf ook De schels beval erg veel feite
lijke informatie over de kernbewape
ning in de wereld Daar niet van. De
kritiek in eigen huis op de inhoud van
het stuk gold vooral het gebrek aan uit
zicht op een oplossing. Eigenlijk nog
sterker de begeleiding daarheen. De
gemeenten opschepen met de af
schuwelijke feiten over de kernwapens
zonder daarbij suggesties aan te reiken
over wat er aan veiligheidssysteem
voor ln de plaats moet komen, werd al
gemeen als een te magere benadering
beschouwd. Sterk was ook de aandrang
uit de synodevergadering om het dis
cussiestuk. dat straks een zeer brede zal
krijgen, een toon mee te geven die de
mensen En daarbij werd dan vooral ge
dacht aan de benadering van de jonge
ren in de kerk en gemeenteleden die op
een of andere manier nauw betrokken
zijn bij de kernwapenproblematiek.
'Nee' tegen het bezit van kernwapens:
het zal een discussie worden over een
zeer radicale probleemstelling die de
hervormde synode haar gemeenteleden
wil laten voeren. Wanneer de bedoeling
is dat de lidmaten van de hervormde
kerk straks bij* een synode-standpunt
het gevoel hebben dat er namens hen
gesproken wordt, legt de aard van zo'n
discussie verplichtingen op.
vdM
