SAUNA FIT
MET
EIGEN
ZAAIEN EN KWEKEN PLANTEN:
EEN FASCINERENDE BEZIGHEID
Geatrans alarmeert bij
inbraak via de telefoon
Sanitair voor gehandicapten
BLIKGROENTE EN VITAMINE
PZC/ zaterdagkrant 25
Klimmen
Ramen
Gordijnstof
Zelf bouwen met pakket
is een stuk goedkoper
E en trap of een ladder is een veiliger
„klimwerktuig" dan een kruk of een
kist... Wanneer die trap of ladder al
thans in goede conditie is. Maak er
een gewoonte van om ze regelmatig
op hun veiligheid te controleren. Het
uitzetkoord of het uitzetschamier
van een hnishondtrap moet aan beide
zijden stevig bevestigd zijn en geen
tekenen van slijtage te zien geven.
Vooral bij een houten trap is het zaak
af en toe de bevestiging van de treden
in de trapbomen te checken. Let ook
op scheuren in de treden. Een trap die
met scharnieren is uitgerust, gaat op
die plaats vaak kapot Controleer de
schroeven waarmee de scharnieren
zjjn aangebracht en zet er zo nodig
nieuwe schroeven in.
Een ladder dient van anti-slipvoeten
te zijn voorzien. Wanneer die. zoals bij
de moderne aluminium ladder,
scharnierend zijn bevestigd, houd dan
het schamiermechanlsme soepel met
wat olie, zodat de voeten in elke stand
van de ladder volkomen vlak op de
grond kunnen blijven staan.
Gebruik bij werk op grote hoogte (bij
het schilderen van de ramen van de
verdieping of werk aan de goot) een
zogenaamde afstandhouder, die op
een van de sporten van de ladder kan
worden gehaakt.
Een ladderbankje (een sta-platform)
biedt niet alleen meer werkgemak.
maar vooral ook extra veiligheid. En
let er, wanneer u „op hoogte" werkt,
altijd op dat trap of ladder stabiel is
opgesteld. Sla zo nodig (en wanneer
mogelijk) een stevige lat op de vloer,
waar de ladder met zijn voeten tegen
kan rusten, zonder risico van uitglij
den.
Van het warmteverlies in eenééns-
gezinswoning gaat het grootste deel
het huis nit via de (enkele) ramen.
Ruwweg gaat hierdoor 37 procent van
de warmte verloren, zegt Huis en
Tuin, een uitgave van Selectieve Re
clame Nederland in Amstelveen. Hoe
men aan dit moeilijk te bepalen cijfer
komt, wordt niet vermeld. De muren
zouden bij een vrijstaand huis 35 pro
cent van het verlies voor hun reke
ning nemen, het dak 15 procent en de
vloer nog eens 13 procent.
Bij het toepassen van dubbel glas is
het belangrijk dat de radiator min
stens 20 centimeter van het dubbele
glas alstaat. aldus het blad. Anders is
de kans op „spontane" breuk vrij groot
door de plaatselijke warmte op het
glas. Kan de radiator niet verderaf
worden geplaatst of verzinken in een
convectorput, dan is het mogelijk de
binnenste glaslaag te bestellen in ge
hard glas. Die is ongeveer 30 procent
duurder dan de normale glasprijs.
Ook moet men ervoor oppassen de
zonwering, in gesloten toestand, niet
te dicht bij de dubbele ruit te hangen
als buiten de zon schijnt. De warmte
die tussen glas en zonwering optreedt,
kan zo groot worden, dat het glas
breekt of dat de dubbele ruit gaat lek
ken. Zonwerend dubbel glas neemt
ongeveer 40 procent van het licht weg.
Bij somber weer moet men dan veel
eerder kunstlicht gebruiken.
anneer n plannen hebt voor een
nieuwe wandbekleding kunt u na
tuurlijk uit vele honderden soorten
materiaal kiezen... Materialen die
speciaal voor de wand zijn gefab
riceerd. Er zijn echter nog andere mo
gelijkheden. Met wat eigen fantasie
(en bereidheid tot doe-het-zelf-werk)
kimt u heel persoonlijke oplossingen
voor een nieuwe wandafwerking
creëren.
Denk bijvoorbeeld eens aan gor
dijnstof. Er bestaan heel fraaie des
sins. in allerlei textielstoffen. Com
binaties van gordijnen en een met de
zelfde gordijnstof afgewerkte wand
kunnen het erg leuk doen, evenals bij
voorbeeld in een slaapkamer een wand
en de bedsprei in eenzelfde dessin.
U kunt gordijnstof natuurlijk niet
zoals behang op de wand plakken.
Daarvoor moet u andere oplossingen
vinden. Het eenvoudigst is de stof ge
woon aan een rail dicht tegen de wand
te hangen. Wanneer u niet tegen wat
werk opziet, is het ook mogelijk om
plaatmateriaal (dun spaanplaat, gips-
kartonplaat e.d.) met de stof te „be
spannen": strak er omheen trekken,
aan de achterkant met nietjes vastzet
ten en dan de platen tegen de wand
bevestigen.
Enfin, er zijn talloze mogelijkheden-
Een idee om eens over na te denken.
Een goede woninginrichter kan u
trouwens ook op diverse methoden at
tenderen.
Aan de ontwikkeling van sanitair voor gehandicapten,
moeilijk ter been zijnde bejaarden, ene. wordt gelukkig
de laatste tijd steeds meer aandacht besteed. Een bewijs
daarvan vormt de speciale afdeling in het voor alle par
ticuliere bezoekers open staande 'Sanitair Advies
centrum' van een groothandelaar in sanitair, Van Kleef
B.V. in Ouderkerk a,d. IJssel )lJsseldijk-W. 52).
hef/t het publiek nauwelijks de mogelijkheid
gehad om zich binnen het groothandelsgebeuren op sa
nitair gebied te oriënteren. Het initiatief vn Van Kleef is
een uiting van een veranderde instelling, die vooral ten
goede komt aan degenen die speciale voorzieningen
zoals voor invaliden nodig hebben. De foto toont een
hoekje uit de opstelling van speciaal sanitair. Belang
stellenden kunnen er vrijblijvend advies krijgen.
ZATERDAG 20 JANUARI 1979
linkjes
kbankjes in de sauna (denk aan de
Wslc hoogte) moeten aan de regels
jorden bevestigd. Hiervoor zorgen
banksteuncn. Door de schrootjes
ton worden deze later op de regels
Wchroefd. Het verdient aanbeveling
"«al waar een uitsparing of ophan-
in een van de panelen gedacht is,
to versteviging door middel van ex-
to stijlen aan te brengen. Deze kun-
to in een aantal gevallen met hun
tofo kant in de lengterichting van
topancel worden aangebracht. Dit is
Itetiger als de oven moet worden
toebracht.
wis aan te raden naast de schroeven
«^(bindingen te verstevigen met
toe-componentenlijm. Natuurlijk
*Wt het bouwen dan wel wat bewer-
tofe. Als het raamwerk klaar is. is
tijd voor de elektriciên om de plas-
*PUp voor de bedrading aan te leg-
to- °e schakelaars moeten buiten de
tea worden geplaatst. Adviezen
w het plaatsen van de oven in de
""da zijn vrijwel altijd te krijgen bij
«leverancier. Het is erg belangrijk
"fgoed nota van te nemen.
whrootjes (die niet gelakt mogen
'••den) kunnen nu aan de binnenkant
de sauna worden aangebracht.
beste is hiermee in een hoek te
jgteen Als u netjes werkt, kunt u de
teteerlatjes weglaten.
dozijn van de deur wordt zó ge
ëtst dat de buitenkant in één lijn
tet met de spaanplaten van de
^bedekking. De deur moet naar
tea opengaan. De binnenkant van
-fl6ur betimmert u met schrootj es en
in plaats van een slot monteert u een
magneetsluiting.
De buitenkant van de deur kan weer
met spaanplaat worden afgewerkt.
Vervolgens plaatst u een houten
handgreep. Voor de uitneemb&re
banken gebruikt u raamwerken
waarop van onderen met schroeven
de latjes (22 x 70 mm) worden beves
tigd. Let erop dat deze latjes aan de
bovenzijde vrij zijn van noesten en
hars. De hoogte van het onderste
bankje ten opzichte van de vloer moet
40 tot 45 cm zijn. Een volgend bankje
oor een echte plantenliefhebber
gaat er toch niets boven zelf gezaaide
en opgekweekte planten. Niet alleen
omdat het veel voordeliger is. maar
vooral omdat het altijd weer iets fas
cinerends is om uit zo'n klein zaadje
een prachtige plant te zien groeien.
Bovendien is dc keuze in zaden veel
groter dan in de opgekweekte plan
tjes. Uw tuincentrum verkoopt de
meest gangbare soorten als plantje en
de meer bijzondere soorten kunt u al
leen als zaad kopen. A1 met al zeker de
moeite waard om dit jaar ook eens
wat zaad te bestellen en aan de slag te
gaan. Het is beslist niet moeilijk,
hoewel zeker de eerste keer succes
niet in alle gevallen verzekerd zal
zijn. Maar ervaring is een uitstekende
leermeester.
Heel veel planten kunnen uit zaad
worden opgekweekt. Als u eens door
een goede catalogus bladert, ziet u de
zaden gerangschikt in groente- en
kruidenzaden, eenjarige bloemzaden,
tweejarige bloemzaden, zaden van
vaste planten en zaden voor kamer
planten. En om het u extra gemakke
lijk te maken zijn er ook nog gepilleer-
de zaden, zaadband en zaadmatjes in
de handel.
Gepilleerd zaad is wel wat duurder
dan gewoon zaad, maar de kans op
succes is veel groter. Het zaad is met
zorg gesorteerd en ingehuld. zodat u
het veel eenvoudiger uit kunt leggen
dan het gewone zaad. Zaadlint en
zaadmatjes bestaan uit papierachtig
materiaal waarin de zaden reeds ver
werkt zijn, zodat u het alleen nog maar
hoeft uit te leggen.
van kiemkrachtigzaad, dan kunt u be
ter het zaad kopen bij een erkende
zaadhandelaar. Koop niet meer dan u
in een seizoen kunt verwerken, aange
zien het zaad volgend jaar eigenlijk
onbruikbaar is geworden. De
kiemkracht van sommige zaden gaat
in een jaar tijd zo sterk achteruit dat
enorme teleurstellingen niet uitgeslo
ten zijn.
Een zakje zaad is voor de meesten
echter veel te veel. Het is daarom ver
standig om het op een akkoordje te
gooien met een andere plan
tenliefhebber. Koop samen enkele
soorten zaad en ruil het zaad, of de
opgekweekte plantjes later, onder
ling. Hoe meer liefhebbers u voor zo'n
ruilactie kunt vinden des te groter het
assortiment plantjes wordt en des te
minder afval u heeft.
Cursus tuinieren
Eindelijk is er dan een cursus voor ie
dereen die eens iets meer van alles wat
met bloemen en planten te maken
heeft weten wil. Onder de naam „Thuis
in de tuin" geeft het LOI nu een schrif
telijke cursus uit voor zowel de begin
ner als de gevorderde tuinliefhebber.
Behalve alles over uw tuin bevat de
cursus ook uitgebreide informatie
over kamerplanten en een complete
cursus bloemschikken Behalve een
algemeen deel omvat de cursus 12
maandgebonden delen, die steeds om
streeks de eerste van de maand aan de
cursisten verstuurd worden.
Wilt u meer weten van deie cursus,
dan kunt u contact opnemen met het
LOI, Postbus 200,2350 AE Leiderdorp,
teL 071-899255.
De sauna is ontstaan in de donkere noordelijke wouden van
Rusland en Finland. Na een dag zwaar werk gaf men het li
chaam een speciale behandeling door in een „hol" in de grond
«n hoop stenen te stapelen die door een houtvuur werden
verhit. Hierop goot men water. Door de stoom die ontstond ging
nen sterk transpireren en dat maakte de lichamen van de ver-
uoeiden weer fit. In principe werkt de moderne sauna precies
eender, maar het hol is nu door een oven vervangen en de
sauna-bader zit in een soort houten kamertje.
men beslist een sauna te ne-
iisn ls het aan te raden eerst de huis-
ms te raadplegen. Als de sauna erg
tevalt, is best eens te denken aan een
sauna als u daar ruimte voor
teft. U kunt een sauna door een in-
üiilateur laten plaatsen waar u wilt.
3?kosten komen, afhankelijk van de
potte en de problemen bij het in-
iUUeren op 4000 tot 8000 gulden,
ön tweede mogelijkheid is: zelf bou-
isn met een bouwpakket. Dit kost
niet erg veel tijd terwijl het toch be-
hoorlijk in prijs scheelt.
Bijde beslissing welk type sauna u wilt
hebben is het erg belangrijk een voor-
Seiüng te hebben van het aantal men
sa dat samen de sauna ingaat,
teveel ruimte er ter beschikking is
fcmimte waarin de sauna moet ko-
raizal zeker 2.20 meter hoog moeten
vpien of de sauna op deze plaats goed
ventileren is. Ook moet er dichtbij
m goede spoelmogelijkheid zijn; bij-
itorbeeld de douche.
Bij elke sauna is het essentieel dat de
na zo krachtig moet zijn dat de tem-
;-stuur in de sauna, ook als de deur
«nopen gaat 100 graden C. kan blij-
n. Goed is altijd even naar het KE-
ÏA-keur te vragen.
lectrisch
jrfjwel alle sauna-ovens zijn elekt-
I. De elektrische installatie kunt
ihet best laten aanleggen door een
rtend installateur. Alvorens hier toe
Sfrte gaan is het verstandig eerst te
Mtroleren of de elektrische installa-
iop zo'n „zware" oven berekend is.
1 installatie-keuringsdienst komt
liens het aanleggen kijken en con-
tferen of er aan de eisen die gesteld
eden voldaan is.
4 het bouwen van de eigen sauna
tót u weer geconfronteerd met een
sxnspouwmuren. Tussen de binnen
tuis buitenwand zal een goede isola-
toeten worden aangebracht. Aan
Merialen hebben we dan ook nodig
nnhout voor het stijl- en regelwerk
^oorbeeld 20 x 75 mm) én vurehout
nor de schrootjes waarmee de bin-
Bwand van de sauna bekleed wordt,
for de buitenwand wordt vaak
panplaat. gebruikt Tussen de twee
raden komt dan het isolatiemate-
aal; een steenwoldeken is hiervoor
N geschikt.
Hit voordeel van de steenwoldeken is
iithij flexibel is. De dikte van de
fcenwoldeken is 50 mm. Hiermee
soet u rekening houden in het stijl- en
ïjelwerk (door wat spijkers in het
en regelwerk kan de steenwol
ptakkelijk op zijn plaats worden ge-
wden). Tussen de isolatie en de bin-
awand wordt plasticfolie bevestigd
ote voorkomen dat vocht in de isola-
fc trekt. Deze plasticfolie (beslist geen
Üumlnium-folie) moet een tempera-
te van 80 graden C. kunnen
werstaan.
Bevestiging van alle delen kan men
Sit75mm warm verzinkte spijkers. 35
te warm verzinkte spijkers en even
ts warm verzinkte 50 x 12 hout-
teoeven realiseren. Voordat u begint
bouwen, moet u uiteraard eerst een
|oed uitgewerkt plan hebben. Alle
teen moeten vaststaan. Het beste is
to bouwtekening te maken.
begint het eerste timmerwerk,
«t simpelst is eerst zes panelen te
tomen; de vloer, het dak en de vier
teden. De horizontale regels komen
•Pwn afstand van 550 mm. De steen-
Wis dan goed tussen de regels aan te
langen
De zaaitijd is voor vele planten ver
schillend. Sommige planten, waaron
der diverse groenten, eenjarigen en
vaste planten kunnen we in het voor
jaar buiten direct op de plaats van be
stemming zaaien. Ook tweejarige
planten kunnen veelal direct in de
volle grond bulten uitgezaaid worden,
maar dit gebeurt in de periode van mei
tot augustus. Weer andere zaden moe
ten heel vroeg in het voorjaar, buiten
onder glas gezaaid worden, of in de
winter of het vroege voorjaar bin
nenshuis of in een kasje. De juiste
aanwijzingen vindt u altijd op het
zakje of in de catalogus van de zaad-
handel. Voordat u een keuze maakt is
het dus zeker van belang om te weten
wat in welke periode gezaaid moet
worden.
Van sommige planten kunnen we zelf
wel zaden winnen, vooral van in ons
land in het wild voorkomende planten,
maar dat wil zeker niet altijd zeggen
dat die zaden ook levenskrachtig zul
len zijn. Als u echt verzekerd wilt zijn
Thuis in de tuin is een echte 'doe-cursus' vooriedere tuinliefhebber.
Blikgroente is wat voedingswaarde
betreft een acceptabele vervanging
van verse groente, aldus het blad van
het Voorlichtingsbureau voor de
Voeding. Het opwarmen moet dan
wel op dc juiste temperatuur gebeu
ren. Alleen het vitamine C-gehalte
van blikgroente ligt lager dan van op
de juiste wijze bereide verse groente.
Door warmtebehandeling en opslag
kan het verlies 50 tot 60 procent be
dragen. Als men ter aanvulling C-rijk
fruit gebruikt hoeft dit geen con
sequenties te hebben.
Inblikken maakt conserverings
middelen in voedsel overbodig omdat
het produkt boven het kookpunt
wordt verhit en daardoor gesterili
seerd. De bederf veroorzakende micro
organismen worden gedood, maar de
sporen zijn nog aanwezig. Het voor
lichtingsbureau raadt aan bladgroen
te zoals andijvie en spinazie in blik niet
langer dan een jaar te bewaren omdat
de kwaliteit achteruit gaat. Andere
blikgroente kan men op een koele
plaats 3 tot 5 jaar goed houden.
Het niet uit te roeien idee dat blik
groente minder waardevol is brengt
velen ertoe om in de wintermaanden
vitaminepreparaten te slikken. Het
belang ervan wordt extra overdreven
door de reclame. Volgens het voorlich
tingsbureau hebben wel jonge kinde
ren, aanstaande moeders en moeders
die hun kinderen zelf voeden extra
D-vitamlne nodig, als er te weinig zon
is. Dit kan het beste op doktersadvies
gebeuren.
is, zoals bij een tribune ook weer 40
tot 45 cm hoger bevestigd.
Ventllatie-openingen moeten komen
o.a. onderin bij de sauna-oven, voor de
aanvoer van frisse lucht die naar bin
nen wordt gezogen zodra de oven
warm is. Een tweede opening bij het
plafond moet van een luikje worden
voorzien; die moet gesloten worden als
de sauna in gebruik is. De lucht die
hier afgevoerd wordt kan het best
rechtstreeks naar buiten worden ge
transporteerd. Omdat plastic niet te
gen de hoge temperatuur bestand is.
zullen de roosters van metaal moeten
zyn.
Aan te bevelen is een houten be-
schermhekje rond de oven te plaatsen,
zeker als u met kleine kinderen in de
sauna gaat. De vorm van het hekje
hangt van de oven af.
Verlichting kan worden verzorgd door
een waterdicht armatuur, waarvan de
schakelaar zich beslist buiten de
sauna bevindt. Het is hygiënisch als
vloer een houten vlonder te gebruiken.
Deze kunt u namelijk weg halen om
schoon te maken.
Gebruik voor de bouw van de sauna
geen „koud" hout. Dat gaat beslist
werken. Het best kunt u het hout een
tijdje in een verwarmde ruimte zet
ten.
Zeker is dat een zelfgebouwde sauna
zo'n 1500 gulden goedkoper is dan de
zelfde gemonteerde sauna.
Er zijn in de afgelopen jaren heel wat beveiligingssystemen
ontwikkeld. Ook voor particuliere toepassingen is een alar
minstallatie, of minstens een zekere beveiliging tegen inbraak
een vrij normale zaak geworden. De politie moedigt dergelijke
voorzieningen van harte aan.
Wanneer u uw huis hebt beveiligd met
bijvoorbeeld contacten op ramen en
deuren, of met een zogenaamde
ruimtebeveiliger, dan zijn uw eigen
dommen behoorlijk beschermd tegen
„overname" door duistere lieden...
Tenminsten zolang u zelf thuis bent.
Tijdens uw afwezigheid (weekeinde,
vakantie, een lang avoncije uit) zal het
inbrekers een zorg zijn of er ergens een
zoemertje gaat. Vooral wanneer dat
alarm niet door buren gehoord kan
worden, is een dergelijke beveiliging
nagenoeg nutteloos wanneer u niet
thuis bent.
Telefoonmelden
Voor dit probleem is echter een oplos
sing: een automatische telefoonmel
der, die „ingangen" beeft voor aan
sluiting op bijvoorbeeld de deur- en
raamcontacten, of de ruim te be veili
ger, en die tevens op de telefoon wordt
aangesloten. Daar is dan een extra
aansluitdoos voor nodig, zoals voor
een automatische telefoon-
beantwoorder.
Het apparaat kan op een bepaald
telefoonnummer worden geprogram
meerd. Bijvoorbeeld het nummer van
de kennissen waar u op bezoek bent, of
dat van de buren. Wanneer nu de „on
genode gasten" het tijdens uw afwe
zigheid op uw antieke klok. tv-toestel
of andere waardevolle spullen hebben
voorzien, geeft elke verbreking van
een beveiligingscontact meteen een
seintje naar de „telefonische waak
hond" die dan direct het in zyn geheu
gen gestopte telefoonnummer gaat
draaien. U, of degene die zo vriendelijk
is zijn telefoon daarvoor beschikbaar
te stellen, weetdan dat er iets mis is. Er
kunnen onmiddellijk maatregelen
worden genomen: zelf gaan kijken, de
politie bellen.
Het apparaat waarom het hier gaat is
de „Geatrans" van AEG-Telefunken.
Het heeft nog heel wat meer mogelijk
heden dan hier in het kort aangegeven
Het kan bijvoorbeeld diverse objecten
tegelijkertijd bewaken (zoals win
kelfilialen). Het kan ook het uitvallen
van vitale installaties in bedrijfsruim
ten registreren en telefonisch melden
en zelfs vanaf afstand door middel van
een telefonische „opdracht" installa
ties cp de juiste tijd in werking stellen.
Kortom, een heel scala aan mogelijk
heden, die dan echtereen uitgebreider
apparatuur vergen dan alleen de „on-
derpost" die u nodig hebt om een een
voudige telefonische alarmmelding
voor particuliere toepassing te realise
ren.
De kosten ervan zijn niet bepaald ge
ring (zo'n 800 gulden), maar ten op
zichte van een waardevolle inboedel
is dat wellicht een verantwoorde
„verzekeringspremie". Nadere in
formatie: AEG-Telefunken. Am
sterdam. 020-5116333.
