PROVINCIALE ZEEUWSE GQi
SJAH ZOU TIJDELIJK
MACHT OVERDRAGEN
Op Zeeuwse wegen lichte stijging
van het aantal doden in verkeer
Voorlopig geen
EG-muntstelsel
■J
Regentschapsraad tijdens verblijf in buitenland
Noodweer teistert noorden
van Engeland en Duitsland
TOT NU TOE 66 SLACHTOFFERS, VORIG JAAR57
Thuis 'wisselen'
Pagina 11.
221e jaargang no. 308
Zaterdag 30 december 1978
arrmrrmTmrrmrp
DAMESMODE
's/s/ys/s.o Av r/A/ïs-
Lange Delft Promeoade lit- Middelburg
Wenst u een gelukkig nieuwjaar:
CöCöooDocorrxxTTZTzr
IT
TEHERAN/WASHINGTON/PARIJS (UPI/DPA/RTR) - Sjah Mohammed Reza Pahlavi van Iran
zou besloten hebben Iran tijdelijk te verlaten en de macht over te dragen aan een regent
schapsraad. Dit is vrijdag van hooggeplaatste zijde vernomen. Eem woordvoerder van het keizer
lijke hof heeft dit later ontkend. De 59-jarige sjah heeft vrijdag een leider van de oppositie, Sjapoer
Baktiar, gevraagd een burgerregering te vormen.
De moeder van de sjah en verscheidene leden van de keizerlijke familie zijn vrijdagavond naar de
VS vertrokken, zo werd uit goede bron in Washington vernomen.
Met instemming van de sjah het land
tijdelijk te verlaten en de macht over te
dragen, zou worden voldaan aan één
van de voorwaarden die Baktiar had
gesteld om het premierschap over te
nemen. Als een andere voorwaarde van
Baktiar, die aanvaard zou zijn, wordt
het opheffen van de geheime politie 'de
Savak' genoemd.
Ook zou het parlement ontbonden
moeten worden, zo is uit doorgaans
welingelichte kringen vernomen. Te
genover journalisten verklaarde Bak
tiar vrijdag dat de sjah hem had ge
vraagd of hij het premierschap van ge
neraal Azhari wilde overnemen en dat
hij daar positief op had geantwoord.
Zijn definitieve besluit hangt af van de
richtlijnen van het Nationaal Front
Baktiar is al sinds 1961 lid van de cen
trale raad van het front. Binnen het na
tionaal front wordt hij beschouwd als
eeh van de gematigde leiders. Baktiar
neemt de poging een nieuwe burgerre
gering te vormen over van professor
Gholam Hossein Sadighi. die, na drie
weken, donderdag de sjah officieel heeft
laten weten zijn poging op te geven.
De ayatollah Khomeiny aanvaardt het
beginsel van een nieuwe regering onder
schade
overleg
export
Opinie en achtergrond: Het gaat niet
goed met de Nederlandse export.
editie
Rubriek 'H
tjeskrant m
PAGINA 11
kanker
Minister start
wekkende sto:
PAGINA 13
winst
Helmut Cardon bedwong in WK-toer-
nooi favoriet Nigel Short.
'Dik voor Mekaar-show' m nieuwe sene
op reis. radio- en televisieprogram
ma's; strip.
de sjah niet. zo is uit kringen in de om
geving van de religieuze leider, die in
Frankrijk verblijft vernomen.
Nationale Front
De voorzitter van het Nationaal Front,
Karim Sandjabi, heeft vrijdagavond
middels een communiqué laten weten
dat er binnen het front geen discussie
wordt gevoerd of zal worden gevoerd
over het aanvaarden van de taak van
formateur door Baktiar. Hij voegde er
aan toe dat de positie van het Nationaal
Front ten opzichte van het bewind van
de sjah nog altijd hetzelfde is. Wie af
wijkt van de beginselen van het front,
sluit zich daarmee automatisch buiten
het front, aldus het communiqué.
Vanuit Zweden is vernomen dat het
krediet bureau heeft besloten ex
porteurs geen kredietgaranties meer
te verschaffen voor export naar Iran.
Het bureau voor de verstrekking van
exportkredieten heeft hiertoe besloten
vanwege de instabiele situatie in Iran.
Geweld
Ondanks de nieuwe ontwikkelingen op
het politieke vlak, gingen de geweldda
digheden en de staking in de olie-lndu-
strie in het land vrijdag voort. Volgens
oppositiekringen zijn in de nacht van
donderdag op vrijdag in Teheran vijf
tien mensen doodgeschoten, die zich
niet aan de avondklok hadden gehou
den. Vrijdag zouden in de hoofdstad vijf
1 mensen om het leven zijn gekomen bij
een treffen tussen het legeren betogers,
zo is uit betrouwbare bron gemeld. Ook
m Ahwaz, in het zuiden van het land,
kwamen vier mensen om bij betogin
gen. Van welingelichte zijde is verno
men dat in deze stad het leger zich laat
in de middag terugtrok. Er waren geen
militairen meer te bekennen in de stra
ten van Ahwaz, waar op verscheidene
plaatsen brand werd gesticht. In ande
re steden in het land zouden minstens
negen mensen zijn gedood toen solda
ten het vuur openden op demonstran
ten.
Staking
Ook de staking in de olie-industrie gaat
onverminderd voort. Tengevolge van
de staking dreigt er in het land een te
kort aan brood. De bakkerijen hebben
te kampen met een tekort aan brand
stof.
Khomeiny heeft vrijdag verklaard dat
hij een commissie heeft benoemd om
een einde te maken aan de, naar wat hij
noemt, samenzwering van de Iraanse
regering om kunstmatig een tekort aan
olie in het binnenland te creëren om zo
„Troepen Warschau
pact getraind in
bezetting Zweden"
STOCKHOLM (DPA) - De troepen van
het Pact van Warschau hebben zich
meer dan eens in gemeenschappelijke
manoeuvres getraind in het bezetten
van Zweden. Dit is verteld door de
naar hel westen uitgeweken Tsje-
choslowaakse generaal Jan Sejna.
Sejna. die in 1968 politiek asiel in de
Verenigde Staten kreeg, speelde een
belangrijke rol in het Pact van War
schau en gaf na zijn vlucht veel mili
taire geheimen prijs Hij zei dat men er
in Oost-Europa op rekent in geval van
een derde wereldoorlog Zweden binnen
48 uur te kunnen bezetten. Ten westen
van Stockholm zou dat gebeuren door
luchtlandingstroepen, op de Oostzeek
ust door troepen van de Sowjet-Unie.
Polen en de DDR en via Finland in
Noord-Zweden door een Sowjetrus-
sisch leger.
de demonstraties tegen de sjah te doen
ophouden. Een woordvoerder van de
ayatollah zei dat de regering van Iran
stelt dat er in het land een tekort aan
olie is door de staking in de olie-indu
strie. „We weten echter dat de oliepro-
duktie voor binnenlands gebruik ge
woon doorgaat. Alleen de produktie be
stemd voor de export wordt ^gesne
den."
Hij verklaarde voorts dat de religieuze
leiders de stakers opdracht heeft gege
ven de autoriteiten voor dne eisen te
stellen: het militair personeel dient de
gebieden van de olievelden te verlaten,
er wordt alleen olie voor binnenlands
gebruik geproduceerd en het leger mag
niets van deze olie gebruiken of op
slaan.
Khomeiny, wiens Franse verblijfsver
gunning op vijf januari afloopt, heeft
verlenging van zijn visum aange
vraagd. zo is vrijdag uit betrouwbare
bron in Parijs vernomen.
Nederlanders
De ongeveer vierhonderd Nederlanders
die zich op het ogenblik in Iran bevin
den, verkeren in goede welstand, zo
heeft een woordvoerder van het minis
terie van buitenlandse zaken vrijdag
meegedeeld.
De Nederlandse ambassade in Teheran
heeft tot nog toe geen advies gegeven
en hoeven geven aan de Nederlanders
het land te verlaten.
Amerikaanse regeringsfunctionarissen
hebben vrijdag verklaard dat een Ame
rikaans vliegdekschip opdracht heeft
gekregen van de Filippijnen naar de
Zuidchinese Zee koers te zetten in de
richting van Iran. De functionarissen
meldden dat er nog geen beslissing was
genomen of het schip ook de Perzische
Golf zal binnenvaren.
De belangrijkste adviseurs van presi
dent Carter, van het ministerie van
buitenlandse zaken en van defensie zijn
vrijdag in een spoedvergadering op het
Witte Huis bijeengekomen om de jong
ste ontwikkelingen in Iran te bespre
ken.
De Russische televisie heeft vrijdag
avond de beschuldiging herhaald dat
de Verenigde Staten zich in de politieke
crisis in Iran mengen en gezegd dat de
Iranezen met rust gelaten moeten wor
den om hun eigen problemen op te los
sen.
Het Amerikaanse ministerie van
buitenlandse zaken heeft vrijdag ge
weigerd commentaar te geven op de
mogelijkheid van het zenden van een
vloot naar de omgeving van Iran.
DEN BOSCH - De politie van Den
Bosch verzoekt om inlichtingen om
trent de 59-jarige heer H. Poolman uit
de Rijnstraat, die sinds zondag j.l.
spoorloos is. Hij is in het bezit van een
groene Fiat stationcar 89-63-RV. De
man was gekleed in een bruine win
terjas, groene blazer en beige broek.
FRANKRIJK WEIGERT DEELNAME
BRUSSEL - Het Europees Monetair
Systeem (EMS) gaat niet op 1 januari
van start. Frankrijk doet niet mee met
het EMS, zolang de EEG-landen geen
akkoord hebben bereikt over versnel
de afbraak van de monetair compense-
KOPENHAGEN - Een beeld van de zware sneeuwstorm in Denemarken.
HAMBURG-LONDEN (DPA, AFP)
- Zware sneeuwval en overstro
mingen op grote schaal hebben
vrijdagochtend in Schotland en
Noord-Engeland een chaotische
toestand geschapen. Ook in het
noorden van de Duitse bonds
republiek zorgden sneeuwstor
men en overstromingen voor ont
wrichting van het verkeer. In Rus
land vriest het 40 graden.
In de omgeving van Edinburgh
werden ruim 250 personen in auto's
en bussen verrast door de bliz
zard'. Volledig ingesneeuwd moes
ten zij zes uur wachten, voordat de
politie en andere hulporganisaties
hen hadden weten te bereiken. Na
de natste maand december sinds
vele jaren traden in het Noorden
gelse graafschap Yorkshire talrijke
kleine rivieren buiten hun oevers
waardoor tientallen wegen onbe
gaanbaar werden. Alle wegverbin
dingen tussen Engeland en Schot
land waren vrijdag op een na ver
broken. De bewoners van het ge
troffen gebied proberen met zand
zakken het water te keren. Vooral
de stad York had te lijden.
In de Noordduitse deelstaat Slees-
wijk- Holstein woei een stormach
tige wind de sneeuw op tot meters
hoge bergen waarin het verkeer
vastliep. Aan de oostkust deden
zich flinke overstromingen voor.
Van de luchthaven Hamburg
moesten o.a. de vluchten van en
naar Amsterdam vervallen. Ook de
veerdiensten op Denemarken vie
len uit. De autoweg Hamburg-
Flensburg was vanaf Schuby tot de
Deense grens onberijdbaar.
In Denemarken raadden de autori
teiten de automobilisten aan thuis
te blijven, aangezien de wegen on
der een sneeuwlaag spiegelglad
zijn.
rende bedragen (MCB's) die worden
toegekend bij in- en uitvoer van land-
bouwprodukten binnen de Europese
gemeenschap. Dit is vrijdag officieel in
Parijs meegedeeld.
De Franse beslissing komt in Brussel
niet als een verrassing. Twee weken
geleden eiste de Franse minister van
landbouw dat de negen zouden beslui
ten tot afbraak van de MCB's in drie
jaar. Toen de andere EEG-landen. met
West-Duitsland voorop, daaraan niet
wilden meewerken, behield Parijs zijn
goedkeuring aan de formele EEG-be-
sluiten tot invoering van het EMS
voor. In die situatie is sindsdien geen
verandering gekomen.
De ministers van landbouw van de ne
gen komen 15 januari weer bijeen. Dit
maal onder voorzitterschap van Frank
rijk. dat Duitsland als zodanig in het
komend half jaar opvolgt. In afwach
ting van het besluit van de landbouw
ministers zijn de bestaande MCB's tot
21 januari geldig, zo werd gisteren in
Brussel besloten. Ook het monetaire
slangakkoord tussen Duitsland, De
nemarken en de Benelux blijft voorlo
pig van kracht, aldus een Duitse be
kendmaking vrijdag in Bonn.
In Brussel circuleerden vrijdag ge
ruchten dat de landbouwministers
van de negen eerder bij elkaar zouden
komen, maar dat bleek zeer onwaar
schijnlijk. Volgende week ontmoeten
de Franse president Giscard en de
Duitse bondskanselier Schmidt elkaar
in Guadeloupe, waar ze deelnemen aan
een Atlantische top met president Car
ter en de Britse premier Callaghan.
Dan zal de kwestie zeker worden
sproken, want Frankrijk en Duitsland
staan lijnrecht tegenover elkaar.
De MCB's worden verleend ter com
pensatie van de prijsverschillen die zijn
ontstaan als gevolg van de koers
schommelingen van de valuta in de
EEG-landen ten opzichte van elkaar.
Het nieuwe EMS zal de koers
schommelingen beperkt houden en
derhalve in de toekomst de MCB's min
of meer overbodig maken. Tijdens de
Europese raad van regeringsleiders,
begin december, die besloten tot invoe
ring van de EMS. werd ook aanbevolen
een eind te maken aan het MCB-stelsel.
De Franse eis tot onmiddellijke verla
ging van de bestaande MCB's in het
kader van een volledige afbraak binnen
drie jaar, botste vorige week op een
Duitse weigering. Het huidige stelsel is
gunstig voor de landen met sterke
munten zoals Duitsland, Nederland en
België. Verlaging van de MCB's kan
voor de boeren in deze landen beteke
nen dat ze minder voor hun produkten
ontvangen De Duitse minister van
landbouw Ertl zei dat het EMS als zo
danig niet met de MCB's te maken
heeft. Parijs houdt echter onverkort
vast aan de aanbeveling van de Euro
pese top.
In een reactie zei een woordvoerder van
het Nederlandse ministerie van finan
ciën vrijdagavond dat „met teleurstel
ling" is kenms genomen van het feit dat
„ondanks alle overleg in 1978" het EMS
op 1 januari niet kan doorgaan.
De milde
dagen
De oase van het jaar. de da-
gen tussen kerst en de Jaar
wisseling. zit er bijna weer op.
En zoals steeds laat ze na alle
rumoer over grote en kleine
zaken, werkelijk dringende
en opgeblazen problemen een haast on
Nederlandse indruk achter. Terwijl de
ene helft van de bevolking onder de
kerstboom de laatste restanten van va
kantie en snipperdagen kapotslaat, is
de andere helft eveneens in de buurt
van de kerstboom aan het werk Net als
in het hart van de zomervakantie ken
merkt zo n periode zich door pogingen
om de harde vraagstukken van alledag
vooruit te schuiven of op een zijspoor te
rangeren. De ambtenarenbonden bij
voorbeeld hielden er, toen ze ruim een
maand geleden in de slag zaten met de
regering over de bezuinigingsmaatre
gelen, al ojj voorhand rekening mee. Ze
kondigden toen aan dat ze met even
tuele acties de periode rondom de
feestdagen zouden ontzien. Hetzelfde is
het geval met de staking die de binnen
schippers van de federatie 'Noord-Zuid'
gaan houden: keurig gedateerd op de
eerste werkdag van het nieuwe jaar. 2
januari 1979.
In deze milde dagen van goede voor
nemens en herbezinning is er plotseling
ook behoefte om vastgelopen overleg in
een ontspannen sfeer van redelijkheid
los te wurmen. De zeven centrale on
dernemersorganisaties hebben dat gis
teren gedaan, toen ze een briefschreven
aan de vakbeweging en aan minister
Albeda van sociale zaken met daarin de
vraag om het driepartijengesprek over
het arbeidsvoorwaardenbeleid voor
1979 weer op gang te brengen.
AANTAL BENEDEN
GEMIDDELDEVAN
JAREN ZEVENTIG
VLISSINGEN'-Hct aantal verkeersdo
den op de Zeeuwse wegen is dit jaar
hoger dan in 1977. Wel zal dat aantal
waarschijnlijk beneden het niveau
van de voorliggende jaren blijven. Tot
vandaag - zaterdag kwamen in het
verkeer in Zeeland zesenzestig mensen
om, vorig jaar waren dat er zevenen
vijftig. In de periode 1974-1976 va
rieerde het aantal verkeersslach
toffers tussen de tweeënzeventig en de
vijfenzeventig, in 1973 was er sprake
van een record-aantal slachtoffers op
de Zeeuwse wegen, namelijk hon
derdentwee.
Een van de belangrijkste oorzaken, die
hel afgelopen jaar tot ongelukken met
dodelijke afloop op de Zeeuwse wegen
leidde, was de aanwezigheid van tegen
liggers op de llnkerweghelft; in tien ge
vallen ging het daarbij om auto's, die
zich op de verkeerde helft van de weg
bevonden, zonder dat ersprake was van
een inhaalmanoeuvre. Frontale bot
singen bij inhaalpogingen kostten aan
vijf mensen het leven
Er vielen veertien verkeersslachtoffers
bij eenzijdige ongevallen, bij ongeluk
ken dus waarbij slechts één auto be
trokken was: in die categorie kwamen
Xn deze schemerige dagen van den-
negroen en kaarslicht ontstaat ook
nogal snel de neiging om kleine stukles
optimisme te overschatten. Een aan
leiding in die richting zou kunnen zijn
de uitkomst van het jaarlijks onderzoek
dat de Kamers van Koophandel heb
ben gepubliceerd over de gang van za
ken in het Nederlandse bedrijfsleven
over 1978. Daarin wordt namelijk ge
sproken over een 'lichte verbetering'
doordat de inflatie verminderde en de
kosten beter in de hand konden worden
gehouden. De 50.000 ondernemingen
(van de in totaal 430.000) die naar hun
mening zijn gevraagd verwachten in
1979 nóg iets meer te kunnen investeren
en een nóg iets beter resultaat te kun
nen behalen. De brengers van deze
boodschappen gebruiken een zo voor
zichtig mogelijke woordkeus, want het
zou onverstandig zijn op grond van de
ze gegevens een indruk te bouwen dat
het vaderlandse bedrijfsleven de ern
stigste problemen al min of meer te bo
ven is Ritsen bedrijfssluitingen in de
afgelopen maanden hebben namelijk
heel andere taal gesproken. Bovendien
wordt steeds duidelijker dat de export
van het Nederlandse produkt erg moei
lijk is geworden en Nederland-aard-
gasland nog altijd stevig aan het pot
verteren is.
an. /~v
be- Ui
pk in de Haagse politieke hofvijver
worden enkele weken geen stenen ge
gooid en dat werkt kalmerend. Affaires
waarover veel heisa is gemaakt en die
beschuldigden en zedenmeesters bij de
vleet hebben opgeleverd, worden zo
waar op enige afstand bekeken. In de
gebruikelijke jaaroverzichten die we
elkaar dan als een spiegel voorhouden
lukt het soms ze van een lichtvoetige
kanttekening te voorzien.
En omdat we het nu eenmaal niet laten
kunnen om lawaai te maken bezorgen
we de vuurwerkwinkeliers nog snel
even een gouden omzet om elkaar ver
volgens met voetzoekers, rotjes en
donderbussen te bestoken. Het opval
lende van die gewoonte is bovendien
dat hier een vorm van herrie over het
algemeen met een breed gebaar wordt
geëxcuseerd, waarover velen zich op
een andere tijd van het jaar hogelijk
zouden opwinden.
Kortom, op de rand van het jaar wordt
Nederland beheerst door een matheid
en een stuk tolerantie dat hoogst
eigenaardig afsteekt tegen alles waar
we ons in de andere 51 weken mee bezig
houden.
H„,
veertien mensen om, nadat hun auto of
motor geslipt of uit de bocht was ge
raakt In tien gevallen ontstonden on
gelukken met dodelijke afloop, omdat
er geen voorrang werd verleend en ne
gen verkeerdoden maakten deel uit van
langzaam verkeer - voetgangers of
Slot zie pagina 5 kolom 3
»oe onwezenlijk zo'n onderbreking
van de werkelijkheid is zal volgende
week wel blijken, wanneer de machine
rie van onze nationale onrust weer op
volle toeren op gang komt Met de sta
king van de schippers, met de nieuwe
werkloosheidcijfers, met rekeningen
van alle verhoogde tarieven die per 1
januari ingaan, met de harde eisen van
de vakbeweging in het overleg over de
nieuwe CAO's. met de schoksgewijs
toegediende bezuinigingsmaatregelen
die nu van de Haagse departementen
beginnen af te komen, met nieuw ru
moer over een abortuswetgeving en
met alle ernst in alle
nieuwjaarstoespraken die overal wor
den gehouden. De mildheid, de afstand
en de tolerantie zullen dan waarschijn
lijk weer heel lang heel ver te zoeken
zijn. Om dat te kunnen aankondigen
hoef je niet zo'n erg diepzinnige voor
speller te zijn. Daarom: mogen we mis
schien, één keertje per'jaar? Met de bes
te wensen
vdM
WASHINGTON (AFP) - De Verenigde
Stalen overwegen economische en di
plomatieke sancties tegen Nicaragua
als generaal Somoza een referendum
onder internationale controle blijft
weigeren, zo is donderdag van officiële
zijde in Washington gezegd.
