Dat kanaal voor de deur
zullen we wel missen
Arjen Leyte gelooft
in aanvoer van
kernwapens via
de havens van
Breskens en Vlissingen
Huishoudschool Sint Martha
te Hulst bestaat veertig jaar
FEEST WORDT SOBER GEVIERD
WOENSDAG 27 SEPTEMBER 1978
extiA
ZEEUWSCH-VLAANDEREN
"INTERKERKELIJK VREDESBERAAD HEEFT GEEN
ENKEL BELANG BIJ SENSATIEVERHALEN"
OOSTBURG - „Volgens mij is het waar dat er kernwapens wor
den aangevoerd via de havens van Vlissingen en Breskens. Het
Interkerkelijk Vredesberaad heeft er immers geen enkel belang
bij om met sensatieverhalen te stunten. Nee, dit zijn echt geen
goedkope geruchten. En het IKV gaat met deze zaak door. En wij
als West-Zeeuws-Vlaamse werkgroep hopen er op in te springen."
Dit zegt Arjen Leyte uit Oostburg, lid van de kerngroep West-
Zeeuwsch-Vlaanderen van het Interkerkelijk Vredesberaad.
Vanuit de kerngroep is er bij gemeenteraadsleden geattendeerd
op een artikeltje in de Vredeskrant 1978 waar geschreven werd
dat er kernwapens via Breskens en Vlissingen ons land bin
nenkomen. In de Oostburgse gemeenteraad en in Provinciale Sta
ten van Zeeland zijn hier inmiddels vragen over gesteld.
WERKEN VOOR
VREDE DOOR DE
'GEWONE MAN'
Het proberen weg te krijgen van de
kernwapens, en dan te beginnen uit Ne
derland, is volgens de heer Leijte een
begin van het werken voorde vrede door
de 'gewone man". „Het is een concreet
doel", meent hij. De heer Leijte meent
uit informatie die hi) van het landelijke
IKV uit Den Haag heeft doorgekregen,
dat in het verleden de 'Honest John' in
de twee genoemde Zeeuwse havens is
binnengebracht en dat in de toekomst
het binnenbrengen van de Lance-raket
(uit te rusten met atoomkop) via
diezelfde havens niet denkbeeldig is.
„Ze gebruiken achterafhaventjes.
Waarom? Daar weet ik het juiste ant
woord niet op". De gymnastiekleraar uit
Oostbrug is er vast van overtuigd dat
ook het havenpersoneel niet weet dat er
(onderdelen van) atoomwapens in de
havens binnenkomen. „Dat gaat via co
des, denk ik Om uitgebreide informatie
heb ik intussen bh het IKV gevraagd.
Een antwoord heb ik helaas nog niet
binnen".
Tevreden
Overigens is de heer Leijte (samen met
Gcrrie Kuyvenhoven, Els Vcrdurmen
en Godelief Verdunnen vormt hij mo
menteel de kerngroep) erg tevreden
over de manier waarop vanuit Den
Haag het IKV informatie geeft aan de
kerngroepen. En hij meent dat het nog
steeds heter gaat.
Om ook in West-Zeeuwsch-Vlaanderen
wat actiever te kunnen zijn, is het nodig
dat er nog meer mensen in de kerngroep
komen. Door verhuizingen en het zich
niet kunnen verenigen met het stand
punt van anderen is de groep momen
teel zo klein. Pas enkele maanden gele
den heeft de kerngroep zich aangemeld
bij het IKV in Den Haag. In eerste in
stantie heeft men zich gericht op de
Vredesweek (deze week). Geprobeerd is
om de kerken te stimuleren om wat aan
.die week te doen. Door het neerleggen
van Vredeskranten of door het aanpas
sen van de preek. „Ja, het heeft aanwijs
baar resultaat gehad", kan de werk
groep tevreden vast stellen.
Er is door de werkgroep West-
Zeeuwsch-Vlaanderen nog niet veel aan
de weg getimmerd. Het eerste 'openba
re' optreden vond plaats tijdens het zo
merfeest der West-Zeeuws-Vlaamse
kerken, begin augustus in Aardenburg.
De lfjn voorde toekomst is voor de West-
Zeeuws-Vlaamse werkgroep nog niet
helemaal duidelijk. Het is zeker dat men
door gaat, eerst via contacten met ker
ken en kerkeraden. Ook wil men de
schooljeugd betrekken in het IKV-idee.
„De jeugd is ontzettend belangrijk- Via
de sozen of de scholen kunnen we die
jeugd misschien bereiken", aldus Arjen
Leijte.
Eén keer per veertien dagen komt de
kerngroep bij elkaar. Belangstellenden
kunnen van te voren even contact op
nemen met Gerrie Kuyvenhoven in
Zuidzande (of bureau SJC in Oostburg)
of met mevrouw Els Verdurmen in de
Prinsessenstraat in IJzendijke.
Het vignet van het Interkerkelijk
Vredesberaad.
WACHTEN IS OP
EEN NIEUW
ONDERKOMEN
HULST - De school voor huishoud- en
nijverheidsonderwijs St. Martha te
Hulst bestaat 40 jaar. Na rijp beraad
heeft de schoolleiding in overleg met
het bestuur van de school besloten het
jubileum sober te vieren. Geen officiële
receptie, geen reünie van oud-leerlin
gen, geen personeelsfeest. Wei een spel
letjesdag voor de 400 leerlingen'van de
school. Een en ander houdt verband
met het feit, dat St. Martha nog steeds
geen nieuw onderkomen heeft. Direc
teur J. van der Wielen van de school:
„In het gebouw waar we nu zitten, aan
de Paardenmarkt, hebben we geen ge-
meenschaps- en gymzaal. Daarom wil
len we het jubileum niet al te groots
aanpakken, al was dat aanvankelijk
wel de bedoeling. Zodra we echter in
een nieuw gebouw zitten, houden we
een grote receptie en een reünie".
Wanneer dat zal zijn. kan de heer Van
der Wielen nog met geen mogelijkheid
zeggen. „We zijn al sinds 1968 bezig een
nieuwe school te krijgen", verklaart hij.
„In 1975 gaf het ministerie van onder
wijs z'n principegoedkeuring aan de
bouwplannen Zodra er geld be
schikbaar was konden we dus beginnen.
We wachten nu nog...".
Donderdag 28 september wordt in het
kader van de jubileumviering een spel
letjesdag gehouden in cultureel cen
trum "Den Dullaert" te Hulst. Deze dag,
die is bedoeld voor de leerlingen van St.
Martha, begint om 10 uur 's morgens en
eindigt omstreeks half 4 's middags. De
volgende dag, vrijdag 29 september,
verzorgen leerlingen van het MBO voor
hun mede-leerlingen van St. Martha tij
dens de ochtenduren een uitvoering in
"Den Dullaert". Zij zullen onder meer
enkele sketsjes opvoeren, waarin zij de
geschiedenis van St. Martha op de kor
rel zullen nemen. De uitvoering wordt
gehouden in de grote zaal van het cul
turele centrum en begint om negen uur.
's Middags is er een vossenjacht door
Hulst gepland, die geheel in het teken
zal staan van het zilveren onderwijs-
jubileum van mejuffrouw T. de Waal.
St. Martha werd gesticht 27 juni 1938 Er
werd toen een eerste bestuur gefor
meerd, waarin onder anderen zitting
hadden deken Robs, rector Brouwers,
burgemeester Trifino van Hulst, dokter
Van Lierop en vier zusters Francisca
nessen. Deze laatsten droegen de eerste
tientallen jaren zorg voor het onderwijs
aan de St. Martha-leerlingen.
De enige
St. Martha was (en is) de enige huis
houdschool in Oost-Zeeuwsch-Vlaan-
deren, waardoor het niet verwonderlijk
is, dat het leerlingenaantal sinds 1938
snel toenam. Telde de school toen bijna
70 dagleerlingen en 80 avondcursisten,
in 1941 was dit aantal al gestegen tot 207
respectievelijk 200. Tot 1968 bleef het
leerlingenaantal gestaag groeien, daar
na was de toename minder explosief,
wat z'n oorzaak vindt in de invoering
van de Mammoetwet. Anno 1978 telt de
school ruim 400 leerlingen.
In de loop der tijd heeft St. Martha nogal
wat verschillende opleidingen en cur
sussen gehad. Allereerst de 2-jarige da
gopleiding huishoudschool, later werd
dat een 3-jarige opleiding (de assisten
tenopleiding werd eraan toegevoegd) en
sinds 1974 duurt de basisopleiding 4
jaar. Een ander verdwenen fenomeen is
de vormingsklas. bedoeld voor meisjes,
die zich na de ulo wilden bekwamen in
het huishouden. Ook degenen, die lera
res huishoudvakken wilden worden, be
zochten de vormingsklas. St. Martha
heeft voorts een aantal avondopleldin-
gen gekend, speciaal bedoeld voor
meisjes, die werkten of voor getrouwde
vrouwen met kleine kinderen, die zich
overdag niet vrij konden maken. Enkele
bekende opleidingen of cursussen, die
aan St. Martha werden gegeven: een
cursus dienstbode, diverse kook- en
naai-cursussen, een landbouwcursus,
een cursus kostuumnaaister en de Ma
ter Amabelis-cursus. Deze laatste cur
sus kan beschouwd worden als een
voorloper van de levensschool en het
vormingswerkjonge volwassenen. Toen
deze hun intrede deden, stopte St.
Martha met de Mater Amabelis-cursus.
Wegens ruimtegebrek in het sinds 1938
meermalen verbouwde hoofdgebouw
aan de Paardenmarkt, heeft St. Martha
in de loop der jaren een toevlucht moe
ten nemen tot enkele bijgebouwen, on
der meer in St. Jansteen. In het gebouw
van de voormalige VGLO-school aldaar,
is nu het IHNO-onderwijs onderge
bracht. Sinds 1976 herbergt de iubile-
rende SL Marthaschool ook een Inas-
opleiding. die voorbereidt op de ge
zondheidszorg en de bejaardenzorg.
Ook heeft de school een (middelbare)
kostuumnaaistersopleiding.
-
Arjan Leyte bij de haven van Breskens: „1
worden atoomwapens aangevoerd".
POSTKANTOORHOUDER VAN NISPEN NA
21 JAAR WEG UIT SLUISKIL
terecht gekomen. De fanfare, het
kerkkoor, de bejaarden...".
Sluiskil was toen nog niet, wat het
nuis. Het kanaal was nog wat smallei
en het dorp bloeide volop. De kanaal
verbreding heeft heel wat veranderin
gen teweeggebracht. De 56-jarige
postkantoorhouder was daar nauw bij
betrokken, .in 1962. toen de overheid
grond begon te onteigenen voor de
verbreding van het kanaal, zag het er
naar uit. dat een aantal boeren, dat
rijksgrond in erfpacht had. geen ver
goeding voor het verlies van hun land
zouden krijgen. We hebben toen de
belangengemeenschap Sluiskil opge
richt. Johan Bleijenbergh was zo'n
beetje de initiatiefnemer. Tuur Krijger
was er ook bij. We hebben er wel een
paar jaarvoor moeten knokken, maar
uiteindelijk hebben we gewonnen. De
boeren die werden onteigend, kregen
een behoorlijke vergoeding. Bij de
opening van het kanaal zijn we nog
meegeweest met de koningin en de
Belgische koning op een boot".
Schildje
Het herdenkingsschildjc heeft hij nog
steeds. Het hangt aan de muur in de
hal. „Door de verbreding is driekwart
van de Sluiskilse middenstand in het
kanaal terechtgekomen. Later zijn er
maar weinig van die kleine winkel
tjes voor teruggekomen. Dat is de le
vendigheid van Sluiskil niet ten goe
de gekomen", vindt de postkantoor-
houder. Het foto-album wordt uit de
kast gehaald.
De kiosk stond vroeger bij hem naast
de deur. „Dat was wel leuk, hè. Op ko
ninginnedag werden daar alle festivi
teiten gehouden. En als het dan slecht
weer was, dan ging de deur van het
postkantoor open en kregen de kinde
ren bij mij binnen een tractatie...". De
21 jaar die hij in Sluiskil heeft doorge
bracht, zijn nauw verweven met het
verenigingsleven. „Ik ben nog jaren
Sinterklaas geweest in het ziekenhuis.
Dat was altijd weer een geweldige be
levenis. Je ging dan het hele zieken
huis af, en nergens zag je zieke mensen..
Iedereen leefde er zo van op„.en maar
denken: hoe kan die Sinterklaas toch
zoveel over ons weten....". Ook voor de
bejaarden heeft hij zich ingezet. Al 17
jaar lang is hij de mede-organisator
van de jaarlijkse dagtrip voor de
Sluiskilse bejaarden. En het is altijd
prima verlopen. Behalve dan die ene
keer!...
„Bij het gouden jubileum van de be-
jaardenreizen in Sluiskil wilden we
iets speciaals doen. Geen busreis,
maar wat anders. We zijn toen gaan
varen. Over het kanaal naar Gent en
op de Leye. Onderweg naar Gent heb
ben we al leen maar dijken gezien en
toen we op de Leye zaten, begon het
ontzettend te regenen Er is toen heel
wat afgekankerd..." Ook op het poli
tieke vlak heeft hij zich geroerd. Van
1964 tot 1971 zat hij voor de KVP ln de
raad van Temeuzen. Bescheiden zegt
hij: „Ach, ik was niet de man van de
indrukwekkende toespraken of de
grootste daden. Ik heb alleen gepro
beerd de belangen van de gemeen
schap te dienen, "voordat de herinde
ling een feit werd, zaten we met vier
mensen uit Sluiskil in de raad. Maar ik
was de postkantoorhouder, mij wisten
ze gemakkelijk te vinden. Iedereen
kende mi) en de deur stond altijd open.
natuurlijk....".
Vertrouwen
„Je was een soort vertrouwensman
voor de mensen. Ik ben eens 's nachts
uit mijn bed gebeld door iemand,
wiens vrouw een bevalling had. Zijn
zoon zat in dienst en of ik niet even
wilde bellen. Dat had hij toch eigen
lijk zelf ook wel gekund niet...? Ik
werd 's nachts wel vaker gebeld door
mensen voor hulp. Op een keer waren
ambtenaren van de rijkspostspaar
bank op bezoek bij mensen die een dik
spaarbankboekje hadden. Ze pro
beerden die spaarders uit te leggen
dat het beter voor hen was een beleg-
ginsrekening te openen, want dan
kregen ze meer rente. Die mensen
hebben zich toen laten overtuigen.
maar blijkbaar vertrouwden ze het
toch niet helemaal, want 's nachts om
twee uur belden zij mij op: 'Hebben
we het toch wel goed gedaan*, vroegen
ze. Dat soort dingen heb ik hier vaak
meegemaakt. Je bouwt een enorm
sterke band op met de mensen en die
blijft door de jaren heen in stand".
„Als ik bijvoorbeeld eenseen paar da
gen een vervanger in het kantoor had
staan, dan belden ze gewoon aan by
mij thuis, of ze zeiden: 'nou, we komen
over een paar dagen wel weer terug'.
De persoonlijke band met de klanten
wordt losser. De automatisering speelt
daarbij een grote rol. „Maar", zo zegt
de scheidende postkantoorhouder, „er
zitten ook wel voordelen aan vast. Er
komt steeds minder werk. Als er
vroeger een bruiloft was, zat je met
kramp in de vingers van het tele
grammen-schrijven".
In Hoeven gaat hi) het wat rustiger aan
doen. Wel veel wandelen en sport
beoefenen, maar minder verenigings
werk. Hij ziet het wel zitten. Hoeven
heeft een bekende toeristische trek
pleister, het 'Bosbad'. Daar komen
nogal wat vakantiegangers op af en die
internationale contacten, die er in
Sluiskil ook veel waren, vindt hij af
wisselend. „Ik heb het hier altijd erg
naar mijn zin gebad. En het kanaal
voor de deur, ja, dat zullen we mis
sen...".
WAS RAADSLID EN
ACTIEF IN VELE
VERENIGINGEN
SLUISKIL - „Laatst sprak ik nog een
oude vrouw. 'D'r is niks meer an', zei
ze. 'Eerst kwam de bakker elke dag bij
mij aan de deur. Nu komt-ie nog maar
een keer in de week. En nu, met die
buitenbussen langs de weg, zie ik de
postbode ook al niet meer. Ik ver
stomp helemaal....'. Dat soort dingen
hoor je vaker, de laatste tijd. Door de
automatisering vervaagt de band met
de mensen, die je vroeger wel had....".
Aan het woordt is M. van Nispen, de
postkantoorhouder te Sluiskil. Na
een 21-jarige loopbaan in Sluiskil
gaat hij weg. Waarschijnlijk al per 1
november wordt hij postkantoor
houder in het Brabantse plaatsje
Hoeven.
Er is in die Sluiskilse jaren heel wat
gebeurt. Niet alleen met zijn werk,
maar vooral met Sluiskil zelf. Met nos
talgie kijkt hij terug naar de begintijd
„Ik zat hier nog geen twee dagen, of ei
kwam al iemand vragen of ik geen
voorzitter van de voetbalvereniging
wilde worden. Ik heb dat toen maai
niet gedaan, want ik had het druk ge-
Postkantoorhouder M. van Nispen: „Door de automatisering vervaagt de band noeg met andere dingen. Later ben ik
met de mensen...". van lieverlee in het verenigingsleven
