Leger des Heils Vlissingen
90 jaar lang dezelfde
f |>f si i
IEDEREEN KAN DE LESSEN
VAN BOEDDHA BEGRIJPEN
Vredesweek
ZATERDAG 16 SEPTEMBER 1978
Onze taak is al die jaren hetzelfde gebleven. De omstandigheden zijn veranderd, ttlaar de
boodschap die we hebben is dat niet. Toen we 90 jaar geleden in Vlissingen begonnen hadden we de
taak het Evangelie te verkondigen. En dat geldt nu. 90 jaar later, nog precies hetzelfde'. Dat zegt
kapitein J. H. de Meijere. bevelvoerend officier van het Korps Vlissingen van het Leger des Heils.
Het korps staat aan de vooravond van het 90-jarig jubileum en is één van de oudste korpsen in den
lande. Zaterdag 22 september 1888 gingen de activiteiten van het Leger des Heils van start. Een
bijeenkomst in de Vlissingse Petruskerk die 23 september zal worden gehouden is het hoogtepunt
van de jubileumviering, die overigens bewust sober wordt gehouden.
Stampvol en bloedheet was het die za
terdag. 22 september 1888. in het lo
kaal Tivoli in de Vlissingse Graven
straat. Het Leger des Heils was er voor
het eerst bijeen en buiten verdrongen
zich de nieuwsgierigen Ook in Vlis
singen ging de oprichting van het
korps niet zonder moeilijkheden
Evenals in andere plaatsen was er
nogal eens aversie tegen de doelstel
lingen van het Leger en ook in de
Scheldestad was dat zo. De politie
moest die avond ordenend optreden
om de drommen nieuwsgierigen in be
dwang te houden. De Vlissingsche
Courant uit die dagen maakte melding
van het bespotten en bedreigen van de
heilssoldaten. Tot echte wanordelijk
heden kwam het niet. al verliepen
sommige samenkomsten niet zonder
incidenten als onbevoegden het woord
namen. En. zeker in het begin, iedere
samenkomst in Tivoli betekende een
volksoploop. Al in 1889 moest het Le
ger verhuizen naar een lokaliteit in de
Gravenstraat en een jaar later kon de
Citadel in gebruik genomen worden.
Het Leger des Heils bleef er gevestigd
totdat in de oorlogsjaren het gebouw
door een bom vernield werd.
ging' en 'ernstige waarschuwingen tot
den zondaar' regelmatig terug.
Kapitein De Meijere: 'Velen kennen
het. Leger in de eerste plaats als een
instelling die maatschappelijk werk
doet. En inderdaad, dat maat
schappelijk werk is heel belangrijk,
ook hier in Vlissingen. Maar onze
eerste taak is het brengen van de
boodschap en onder het brengen van
die boodschap rekenen we ook het
dienstbaar zijn aan anderen Ons
korps is in eerste instantie evangelisa-
tiepost. al wordt natuurlijk iedereen
die in moeilijkheden zit hier ontvan
gen en proberen we hulp te bieden
waar dat mogelijk is
De Meijere: 'Als je hier een tijdje bezig
bent merk je pas goed hoe groot de
nood onder de mensen kan zijn. Er
zijn mensen die Ret helemaal niel
meer zien zitten, er is een ontstellend
groot aantal mensen met huwelijks
problemen en er zijn er die hier komen
om een hap eten. Ze hebben geen cent
meer. weten niet waarheen en komen
hier. Daaraan moet ik overigens toe
voegen dat er wel eens mensen komen
die de zaak flessen. Ze zeggen geld te
willen voor eten, maar als ze de kans
krijgen gaan ze ermee naar de kroeg.
De oplossing kan dan zijn dat je zelf
eten voor ze koopt...'.
De Meijere. 'Waarom die hulpverle
ning'' Onze stichter William Booth
heeft eens gezegd dat iemand die hon
ger heeft weinig heeft, aan een fraaie
tekst uit de Bijbel, maar veel meer aan
een maaltijd. Dat verklaart al dat
hulpwerk Het. is een praktisch gevolg
van het standpunt dat je bezig moet
zijn met woord én daad
Het Leger des Heils heeft niet alleen in
Nederland talrijke professioneel opge-
en maatschappelijk werk wordt be
dreven. Ook plaatselijk gebeurt, er het
één en ander: zo is er in Vlissingen een
kledingbeurs (kapitein De Meijere
'Tegen onze tarieven kan C en A niet
op'is er een groot aantal activiteiten
voor bejaarden en is er - als meest be
kend evenement - het jaarlijkse kerst
feest voor honderden oudere Vlissin-
gers in Brittannia. 'Daarmee zijn we
nu al bezig. Het is een enorme organi
satie om zoiets te doen. Je moet
maanden van te voren beginnen, van
alles bestellen enzovoorrts. Het geld'
Daarover hebben we ons hier nog
nooit zorgen hoeven te maken. Ik be
stel nu al voor duizenden guldens m
het- steeds weer gerechtvaardigde ver
trouwen dat de collecte en de kerst-
potten genoeg zullen opbrengen. En
de opbrengst is ieder jaar weer fantas
tisch'. zegt kapitein De Meijere.
Liquidatie
De geschiedenis van het Vlissingse
korps is nauwgezet bijgehouden in een
speciaal daarvoor bestemd boekwerk
en alle hoogtepunten in het korps-
gebeuren hebben er vanaf de oprich
ting een plaatsje in gevonden. Wat ka
pitein De Meijere zegt over de taak van
het Leger, wordt in al die feitjes en fei
ten bevestigd die taak is er een van
evangelisatie en indien mogelijk beke
ring. Het jargon van het Leger des
Heils is even strijdbaar als zyn leden
In het geschiedboek van het Vlissingse
korps keren woorden als 'strijd', 'over
tuiging', maar ook 'verlossing'.'heili- Het Vlissingse Leger des Heils van v
*^9
r 1940- de dames van de zangbrigade
Het Leger des Heils werd in 1941 door
de Duitse bezetter verboden en tot
ontzetting van de Vlissingse korpsle
den werd het gebouw aan de Graven
straat door de plaatselijke politie ver
zegeld Later werd het verbod opgehe
ven en kon de zaal weer in gebruik
worden genomen, in 1942 trof een bom
de zaal die geheel werd vernield. Voor
het Leger begonnen toen de omzwer
vingen door de binnenstad die tot ver
na de oorlog hebben voortgeduurd.
Pas in 1960 kon de eerste paal voor een
nieuw gebouw voor het totaal uit het
jasje gegroeide korps worden geslagen
en in januari 1961 kon het gebouw aan
de Dr. Stavermanstraat in gebruik
worden genomen. Het gebouw is ook
nu nog de vestiging van het Vlissingse
korps Met de bijeenkomst in de Pe
truskerk is vrijdag 23 september ook
het hoogtepunt van de jubileumvie
ring. Kapitein De Meijere: 'Dat is een
bijzondere evangelisatiebijeenkomst
waarbij iedereen hartelijk welkom is.
En daarbij willen we met zozeer het
Leger op de voorgrond plaatsen, maar
wel onze boodschap. Daarom gaat het
ons en dat willen we komende vrijdag
nog graag eens benadrukken'
iDoor Henk Dam)
Het is de gewoonte dat we Zijne Heiligheid iets aanbieden voordat we het woord tot hem richten,
had ze met zachte stem gezegd. „Misschien dat u zo vriendelijk wilt zijn dit sjaaltje aan hem te
geven?".
Op kousevoeten en met het dunne witte sjaaltje wat onwennig in de handen geklemd, gaan wij de
kamer binnen. Zijne Heiligheid loopt met een brede lach op ons toe. neemt het sjaaltje aan en
drapeert het rond onze nek. Daarna geeft hij een hand. Dezelfde brede lach. Een echte Boeddha-
lach.
Op bezoek bij Ngawang Kunga Thechgen Trinle Palbar Wang-gi Gyalpo. Alias Zijne Heiligheid
Sakya Trizin. Koning van het staatje Sakya in het verre Tibet. Door zijn volgelingen gezien als de
tot mens geworden Boeddha Manjusri.
In een riant huis aan de zeer Haagse
Laan van Meerdervoort is door zijn
volgelingen een kamer voor hem inge
ruimd. Er staat een met fel gekleurde
kleden bedekte verhoging, een soort
troon. Her en der branden waxine
lichtjes. Een Tibetaanse monnik doet
zijn best niet aanwezig te zijn.
..Gaat u daar maar zitten", zegt hij. en
hij wyst een comfortabele leunstoel
aan. „En begint u maar". Soepel werkt
hy de vragen af. Als ware het zijn da
gelijks werk. zo poseert hij voor de fo
tograaf. De Sakya Trizin is niet onbe
kend met het verschijnsel publiciteit.
„Hoe was het?", vragen zijn volgelin
gen als we na het gesprek de kamer
uitkomen.
„Nou. prima hoor. Een aardige man.
En een professionele vragen-
beantwoorder. HU heeft gezegd dat hij
het hier naar zijn zin heeft"
Dat breekt de spanning. „Zie je wel. Ik
dacht het wel", zegt een vriendelijk
ogende dame tegen een al even
goedwillend kijkende jongere man.
„Hij heeft het naar zijn zin. Ik had al de
indruk dathij.hier echt gelukkig was".
Ze zijn oprecht verheugd. De Neder
landse volgelingen van de Tibetaanse
goeroe weten dat ze geslaagd zijn. Een
kopje thee en een plakje cake worden
aangerukt en temidden van enkele
tientallen schoenen praten we met de
Nederlandse Boeddhisten van de Sa-
kya-richting.
Stromingen
Veel Boeddhisten zijn er met in ons
land. Bij elkaar wellicht enkele hon
derden, verdeeld over vier stromingen.
Daarvan is de Sakya-richting er een.
Deze komt uit het Tibetaanse hoog
land.
De Sakya Trizin werd daar ook gebo
ren. „Op de eerste dag van de achtste
maand van het Houtvogeljaar", zoals
een biografie van Zijne Heiligheid ons
laat weten. Op 7 september 1945 dus.
Het verhaal over zijn eerste levensja
ren is een roman gelijk. De moeder van
de Sakya Trizm ondernam, even voor
de geboorte van haar zoon, een pel
grimstocht naar de berg Kaïslah. Op
de weg terug rustte ze wat uit in een
groot paleis in de buurt van de stad
Tsedong.
Daar gebeurde het. Net als destijds bij
Boeddha werd ook de Sakya Trizin
geboren voordat hij zijn vaderstad had
bereikt. Bewoners van de stad zagen
„drie regenbogen die met een helder
licht straalden op een der paleisra-
men. Zonder dat men hen iets had ver
teld wist men dat er een erfgenaam
van de Sakya-troon was geboren"
Dit alles volgens een door de volgelin
gen van Zijne Heiligheid opgestelde
levensbeschrijving. Wij vragen aan de
Sakya Trizin. die met de benen onder
zich gevouwen het vraaggesprek geeft,
hoe en wanneer hij nou precies wist
dat hij de reïncarnatie van Boeddha
Manjusri (dit is: de wijze Boeddha) is.
Het antwoord is verbluffend in zijn
duidelijkheid, vergeleken met die drie
regenbogen die in onze gedachten
spelen. „Dat is volgens een erfelijke
lijn. Mijn vader was heer van Sakya. en
van hem en zijn opvolger wordt aan
genomen dat zij een emanatie van
Boeddha Manjusrin zijn".
We volgen toch maar weer even de
blografie. Op jeugdige leeftijd werd hij
op zijn toekomstig ambt voorbereid.
Als kleuter van vijf kwam hij onder de
hoede van twee geleerden. Vervolgens
leerde de heilige abt van Khansar
Ngawang Lodo Shapan in diens kloos
ter - dat ligt in Ngor - hem „vele diepe
ervaringen zoals die in Boeddhistische
geschriften zijn vastgelegd"
Een jaar later ontmoette hij voor het
eerst de Dalai Lama, de hoogste
geestelijke in Tibet, door wie hij er
kend werd als de nieuwe Trizin van
Sakya. Zoals eertijds Jezus in de tem
pel de schriftgeleerden verbaasd deed
staan, zo verklaarde de nieuwe Trizin
„op achtjarige leeftijd aan een ver
baasde groep monniken de hele He-
vajra Tantra"
Chinezen
Wij lezen verder in de opzienbarende
biografie. lil 1959 brak voor de lioge
geestelijkheid van Tibet een donkere
tijd aan. De Chinezen vielen het land
binnen. De Dalai Lama vluchtte naar
Noord-India. Ngawang Kunga, de
reincarnatie van Boeddha Manjusrin
en koning van Sakya, volgde.
Het hoofdkwartier werd opgeslagen
in Darjeeling. De biografie: „Vaak
leidde Zijne Heiligheid de Trizin de
gebeden voor al het leed van de ont
heemden, zieken en achtergebleve
nen".
Momenteel wonen de Trizm en zijn
volgelingen nog steeds in India Het
gaat om een groep van naar schatting
20.000 mensen „Wij hebben in India
kloosters en landbouwcentra met
daarin leken" De omstandigheden
daar zijn niet zo florissant. Er moet
hoog nodig geld komen voor de land
bouwschool in Purwala.
Met de universiteit van Dahra Dun.
waar de Boeddhistische leer volgens
de Tibetaanse uitgangspunten wordt
onderwezen, gaat het ook niet best. De
eeuwenoude Tibetaanse cultuur
dreigt in het gastland India verloren te
gaan.
Daarom is de Sakya Trizin zijn zwerf
tocht over de wereld begonnen. Aan
dacht voor zijn mensen en zijn leer wil
hij. Landen als Singapore. Maleisië, de
Verenigde Staten. Engeland. Zwit
serland hebben al bezoek van hem ge
had. Italië en Oostenrijk volgen nog
De leiders van de Tibetaanse vluchte
lingen hebben onderling regelmatig
contact. De Sakya Trizin praat gere
geld met de Dalai Lama en andere re
ligieuze voormannen. Over de politiek
over het vaderland
- Denkt u dat u eens in een dan vnj
Tibet zult kunnen terugkerenwillen
wij weten.
„Ja Wij gaan terug'
- Waaraan ontleent udit vertrouwen
„Wij zijn de dragers van de waarheid
Dus we moeten terug"
Belangstelling
Met nog een ander doel voor ogen heeft
de Sakya Trizin zijn Grote Reis naar
het Westen ondernomen „Ik wil de
belangstelling voor het Boeddhisme
opwekken Deze is namelijk zeer ge
groeid. Het is onze plicht degenen die
willen leren, ook inderdaad te onder
wijzen".
- Denkt u dan, dat westerlingen, met
hun totaal andere achtergronden, met
hun totaal verschillende cultuur, iets
van uw lessen zullen begrijpen?
„Dat weet ik zeker. De lessen van de
Boeddha zijn universeel. Iedereen kan
ze begrijpen. Ik heb gemerkt dat
sommigen hier al heel goed de lessen
begrijpen. Anderen misschien wal
minder. Maar meer leraren zullen ko
men Het zal steeds beter worden",
zegt hij met stelligheid en de Boeddha-
lach bevroren op zijn gezicht
Later vragen wij hetzelfde aan de Ne
derlandse volgelingen van Sakya Tri
zin Ook zij zijn ervan overtuigd dat de
lessen van de Wijzen uit het Oosten
hier m vruchtbare aarde vallen
Een van hen meent ons dat met de vol
gende kernspreuk duidelijk te kunnen
maken „Wij hebben Oost en West in
gesteld. maar de aarde is rond". Hier
bij een triomfantelijke glimlach. We
hebben er dan ook met van terug
Onze twijfels blijven eveywel. Dat
komt. door de „geestelijke oefening"
die we enige dagen eerder hebben bij
gewoond. Locatie: het Gemeentemu
seum in Den Haag. een van de plaat
sen in ons land-ZijneHeiligheid: „Een
mooi land, een mooie kleurencombi
natie met die bloemen en dan die
groene velden" - waar de Sakya Trizin
zijn lessen heeft gegeven
Tevoren zijn we door een dame met
vrijwel gebroken stem opgeroepen
met al onze zintuigen de avond te on
dergaan. „Laat het. over u heengaan.
Uw ogen. uw tastzin, laten die het
voelen En laten we ons zesde zintuig
zeker ook niet. vergeten".
Terwijl wij stilletjes onze zintuigen na
tellen, zegt de inleidster met een ken
nelijk karakteristieke woordkeus; „Ik
hoop dat u een fijn beeld mee naai- huis
neemt".
Boekje
Dan begint de Sakya Trizin zijn les.
Tevoren is de gezette Tibetaan niet
zonder moeite met hulp van twee van
zijn landgenoten op een verhoging
geplaatst. Daar begint hij toonloos te
mompelen, onderwijl langzaam van Zë&efling
links naar rechts bewegend. Na een
tijdje slaat hij een blaadje om. Het
gemurmel blijkt tekst uit een boekje
te zijn.
men de gedachte, dat er een „Zelf' is.
laten varen. Want dat is volgens de
volgende schakelredenering funest.
Wie een idee van „Zelf' heeft, heeft dat
ook van anderen. Heb je zo'n idee van
anderen, dan heb je haat jegens je
vijanden, en ken je begeerte ten op
zichte van andere mensen.
Haat en begeerte doeii ons allerlei da
den verrichterl. Dat betekent dat je.
beoordeeld naar de kwaliteit van die
daden, weer in een volgend leven terug
moet komen.
Het derde pad is dat van de grote
mens. Deze zoekt ook de bevrijding
maar met alleen voor zichzelf, doch
voor allen. „Dat vraagt enorm veel
wijsheid", zegt Zijne Heiligheid hier
over.
Voor het verkrijgen van wijsheid is de
juiste houding nodig. „Wij zitten lagei
dan de leraar. Wij hebben respect vooi
hem en zijn leer. De leraar is de arts
Wij zijn de patiënt. De les is het medi
cijn". aldus de emanatie van Boeddha
die zich onderwijl een glaasje B-3 laat
inschenken.
Zijn woorden onderstreept de Sakya
Trizin van tijd tot. tijd met symmetri
sche handgebaren. Hij rinkelt boven
dien van tijd tot tijd met een bel „Niet
zo verstandig" is onze eerste gedach
te. „nu is hjj helemaal met meer te ver
staan"
Het is een fascinerend gezicht deson
danks, de emanatie van de Boeddha
Manjusri bezig te zien. Zijn mond be
weegt nauwelijks terwijl hij de „voor
bereidende teksten" voorleest. Dit
moet hij vele malen hebben gedaan
Het gaat werkelijk razendsnel. Soms
schraapt hy zijn keel Althans dat
denken wij. maar misschien hoort het
er ook wel bij OnsTibetaans is nietje
dat.
„Ons leven is vergankelijk en heeft
geen werkelijke essentie", begint de
Sakya Trizin zijn boodschap. Hij
spreekt in het Engels en wordt door
een zichtbaar devoot, ietwat dweperig
kykend en zacht sprekend meisje ver
taald. „Als ons doel alleen dit leven
geldt, is dat niet goed".
Dan vertelt hij hoe er drie soorten pa
den zijn. Een pad is er voor de kleine
mensen Dat zyn de mensen die zich
realiseren dat het leven tijdelijk is, en
die proberen juist te leven, omdat ze
beseffen dat zij volgens de daden in dit
leven in een volgend leven zullen te
rugkeren
Dan is er het pad van de middelste
mens. Derzulken hebben hogere be
weegredenen Zij welen dat leven lij
den is en ze willen daarvan worden be
vrijd. „Dat vraagt veel wijsheidzegt
de leraar
Inderdaad, want om te beginnen moet
Nu wordt het ernst. Er komt een zege
ning, horen we. De Sakya Trizin doel
een hoge rood-gele hoed op. en gaal
weer in het Tlbetaans praten, deze
keer met. gebruikmaking van vier ver
schillende toonhoogten. We raken pa.<
goed verbaasd als de zaal onaange
kondigd zinnen die hij uitspreekt, hei-
haalt. Ze begrijpen hem dus.
Er breken merkwaardige momenten
aan Byvoorbeeld als de lettergreep
„di" honderd keer door de Tibetaanse
heilige razendsnel wordt gezegd. De
zaal moet dat nadoen.
Of het moment waarop hij zegt dat we
ons de Boeddha Manjusri moeten
voorstellen, met licht dat van zijn hart
komt. en via ons hoofd dan naar bin
nen gaat naar ons hart. Daar zit de
lettergreep „di". Die moet dan weei
één worden met het licht, dat inmid
dels de vorm van een kleine Manjusri
heeft aangenomen.
De Sakya Trizin houdt een stilte aan
van enkele minuten, terwijl de zaal
probeert het door hem geschetste
beeld voorde geest te krijgen, Ons lukt
zoiets niet.
We denken weer aan dat moment, als
het interview met de Sakya Trizin is
afgelopen, We vertellen de Nederland
se Boeddhisten dat we ons in gemoede
afvragen of hij wel op westerse geesten
overkomt.
„O, zeker", horen we. „Na afloop van
de lezing wilden allerlei mensen inlich
tingen. En zegt u nou eens eerlijk, toen
het zo stil was, toen moet er toch iets in
u zijn losgemaakt? Dat moet toch in
druk by u hebben achtergelaten0"
„Nou nee. eerlijk gezegd niet", ant
woorden wij naar waarheid.
Nu is de verbazing aan de andere kanl
voelbaar En we hebben er niet eens
een zesde zintuig voor nodig om die te
ontdekken.
lel moderamen van de generale synode dringt er bij u met klem op aan de
gelegenheid van de v redes week le baat te nemen om onze gemeenten opnieuw
bij het denken over vrede en veiligheid te betrekken." „De redenen om deze
week niet ongebruikt te laten voorbijgaan zijn in de laatste tijd alleen maar
dringender geworden." Met o.a. deze woorden heeft het moderamen van de
generale synode der N.H. Kerk er bij de predikkanten en kerkeraden op aan
gedrongen de vredesweek dit jaar niet ongemerkt voorbij te laten gaan. Wc
mogen er zeker van zijn dat de leiding van andere kerken, voor zover ze bij het
IVK, het interkerkelijk Vredesberaad zijn aangesloten, op ongeveer gelijke
wijze hun gemeenten, parochies, groeperingen hebben aangeschreven. De in
formatiebrief van het IKV richt zich ook tot 'vredesgroepen cn werkgroepen
ontwikkelingssamenwerking en aan allen die de vrede willen dienen".
De redenen waarom gemeenteleden,
parochianen, kerkeraden en paro
chieraden. alsook zij die geen kerkelij
ke binding hebben moeten weten wat
er op het terrein van de bewapening
gaande is, worden inderdaad steeds
dringender. Wanneer we lezen welke
mogelijkheden tot vernietiging sinds
1945 gemaakt zyn. toen op 6 augustus,
op 500 meter hoogte, de eerste atoom
bom boven het Japanse Hiroshima
ontplofte, kunnen we niet zo rustig
meer zyn wanneer we denken aan de
mogelijkheid van een nieuwe oorlog
Over bommen die zestig, tot tachtig
tot honderd sterkere vernietigings
kracht hebben kan men nu beschik
ken. Die eerste atoombom heeft, naai
schatting aan 140.000 tot 240.000 men
sen het leven gekost en nog steeds, 33
jaar nadien, komen er slachtoffers bij,
mensen die wel levend uit die hel zijn
gekomen, maar wier leven onherstel
baar geschonden was en een langzame
stralingsdood zyn gestorven.
De vredesweek van dit jaar wil een
voortzetting zijn van die van 1977. toen
het thema was om bij ons land te be
ginnen de bommen te bannen die ge
baseerd zijn op atoomsplitsing. De
vredeskrant van dit jaar sluit nauw
aan bij hetgeen er in 1945 in Hiroshima
en drie dagen later in Nagasaki is ge
beurd De bom hoven de laatste stad is
minder bekend, maar ze heeft ook nog
een 80.000 'tot 100.000 levens gekost.
We vinden in de vredeskrant enkele
verhalen van mensen die deze ver
schrikkingen hebben meegemaakt.
Datgene wat wij in 1944/45 aan be
schietingen en bombardementen
hebben beleefd, was erg genoeg. Wie
zou dit nog eens willen beleven. Maar
het ergste wat wij hebben beleefd, is in
feite nog niets vergeleken bij het ont
ploffen van één enkele ïtoombom van
de kracht die er in 1945 geworpen zijn.
Op bladzijde 8 van de vredeskrant
kunt ge vinden een opsomming van de
kernmacht' die nu te land. ter zee en in
de lucht kan worden gebruikt. Wie dit
alles leest, is er niet meer zo rustig op
dat wij mogen 'schuilen' onder de
Amerikaanse 'atoom-paraplu' wan
neer er een oorlog mocht uitbreken
tussen de wereldmachten.
Na de laatste wereldoorlog heeft de
hervormde synode zich herhaalde
malen bezig gehouden met de
vraagstukken van oorlog en vrede.
Kerkelijk heeft deze synode op dit ter
rein de spits afgebeten. Andere kerken
hebben het ook gedaan, maar de sy
node van de hervormde kerk is in ieder
geval de eerste geweest die een 'neen'
heeft uitgesproken tegen de kern
wapenen. Het rapport dat in 1962 is
aanvaard, heeft weerstanden gewekt,
maar het heeft ook bijval gekregen,
vooral ook uit het buitenland. Het is in
heel wat talen vertaald. In ons land is
er geroepen: watmatïgtde kerk zich in
deze materie een oordeel aan. het is
immers een zaak van de politici. Dat
wist men in de hervormde synode ook
waarlijk wel. Het ging er de synode
toen om dat de mensen, die voortleef
den in een gesapige rust, onrustiger
zouden worden. De synode zou het
reeds een grote winst vinden wanneer
door het denken over de kernbewape
ning er op den duur een verandering
zou plaats vinden in de publieke
opinie In de dagen toen het rapport
over de kernwapenen uitkwam, waren
er nog niet zoveel actiegroepen als wij
nu rijk zijn en toen was de democrati-
senngs- en emancipatiegedachte nog
niet zover gevorderd als dat nu het ge
val is, Sindsdien zijn er allerlei acties
gekomen, waarmee men politiek wel
degelijk rekening houdt. Kan een re
gering heengaan langs datgene watdit
jaar door het IKV. door een 250 groe
pen in ons land. door een hele reeks
van geschriften naar voren wordt ge
bracht?
Onvoorstelbaar hoge bedragen wor
den erover de gehele aarde uitgegeven
aan bewapening. Ieder jaar weer op
nieuw zijn de bedragen hoger Landen
die economisch nog net. of helemaal
niet het hoofd boven water kunnen
houden, menen dat een bepaalde be
wapening voor hen nodig is en altijd
blykt het wel mogelijk om aan wapens
te komen. Dat zij zich daardoor in nie:
geringe mate binden, is een tweede
vraag. Wy spreken dan van geld dat
beter besteed had kunnen worden.
Maar. wie zijn wij in West-Europa dat
wij hun zedemeester zouden kunnen
zijn en dat wij het recht hadden om
hen te kapittelen? Zijn deze landen in
voorgaande eeuwen niet door wapen
geweld gedwongen tot de koloniale
staat? Hebben wij deze volken niet
geleerd wat er zoal met wapenen kan
worden gedaan? Onvoorstelbaar zijn
de bedragen die worden uitgegeven
voor het maken van nieuwe kern
wapenen met de daarbij behorende
raketten en schuilplaatsen. De strijd
om het bezit van deze nieuwe wapenen
is losgebrand en we kunnen er van op
aan dat steeds meer landen de be
geerte zullen krijgen om een atoom-
mogendheid te worden. En met data)
wordt het gevaar steeds groter datei
een atoomoorlog losbarst. Een nieuwe
oorlog begint altijd met de wapenen
waarmee de voorgaande geëindigd is.
Wanneer wij dan nog bedenken datwij
in West-Europa wonen in het gebied
waar de eerste slagen zullen vallen
mocht er een oorlog uitbreken, dan is
er nog des te meer reden om ons te
bezinnen op de vraag of dit zo kan en
mag voortgaan.
In het schrijven van het moderamen
van de hervormde synode ter stimule
ring van de vredesweek staat ook nog
dat over de hele breedte van het Ne
derlandse volk de discussie over deze
problematiek opnieuw urgent en no
dig is geworden door een aantal beslis
singen die de regering heeft genomen
of nog zal nemen. „In alle politieke
partijen, in de vakbeweging, bij le-
vensbeschouwelyke organisaties en
vooral in de vele honderden acties die
ons land ryk is, zoeken mensen na2r
nieuwe wegen om de vrede te dienen
en de heilloze bewapeningswedloop te
stuiten."
Ons land is maar een klein land en he:
telt in het geheel van het koor der vol
keren nauwelijks mee. Maar dit ont
slaat ons niet van de plicht te waar
schuwen waai- er gewaarschuwd moet
worden en dat de kerken hier ernstige
woorden laten horen, moet als vanzelf
sprekend zijn. Als een van de Zaligsp
rekingen blijft'er staan Zalig zijn de
vredestichters, want zy zullen kinde
ren Gods genoemd worden
In de vredeskrant lezen we nog dat ce
campagne tegen kernwapenen 'met
mikt op plotsklapse eenzijdige alge
hele ontwapening." ,Er wordt gemikt
op een proces. De steeds voorthollen
de bewapening moet de voet dwars ge
zet worden." De assemblee van de We
reldraad van Kerken heeft In Nairobi,
twee jaar geleden, een resolutie aan
genomen dat er naast het anti-racis-
me-program ook een anti-imlitairis-
me-program moest komen We hebber,
sindsdien slechts heel spaarzaam
daarover ipts gehoord. We kunnen dat
begrijpen, want het is een uiterst
moeilijke materie. Maar toch zal dil
het actie-program voor de kerken uit
eindelijk moeten worden. In de vre
deskrant schemert dit hier en daar ook
door
Een troostend woord
Wie een hart heeft en verdriet ontmoet spreekt graag een troostend woord 0
zoudt het toch ook willenIets troostends zeggen?
Een woord uit eigen hart. en wellicht ook een woord van geloof
Nu zijn wij zeker niet, alleen Bedienaren des Woords. in de betekenis van predi
kanten of priesters, met een kerkelijke opdracht. Meestal niel. Niettemin willet,
wij graag troosten door de schatten van Gods troostrijke Woord aan Ie bieden
auil wie belast zijn en beladen" En daarbij dan ook onze eigen woorden van
medeleven spreken
Maar hoe reik je een zieke, een troosteloze, een verlatene, het woord van opbei-
nng aan? Wat moetje hen zeggen?
Zo rond de ziekendag (10 septemberlas ik daarover wat hartekreten van men
sen die hel weten konden, van zivaar- en langdurig zieken.
En daarbij bleek dat soms de beste 'bedienaar van het woord' diegene is.dk
amper een woord komt zeggen die maar liever stil is
Sums helpen we het beste door er alleen maar te zijn en mee te voelen Door le
luisteren eerder dan door te spreken. Door het. niet meteen zelf te weten wat hier
gezegd of gedacht moet ivorden, maar door daarnaar te helpen zoeken en tasten
Bij een diepgekwetst hart. bij een zieke zonder hoop. bij een verlatene zonde
uitzicht, bij een venveerde die ontredderd is. bij een vereenzaamde ziel. is onze
eerste taak veeleer het stil begrijpen, het meevoelen, het aanwezig zijn
Meestal zijn de woorden dan ongeschikt. De gevoelens overstemmen alle woo
den. De gevoelens van verdriet van onbegrip, van wanhoop soms en van opstat
dige woede
Wie dan helpend zwijgt brengt de ander tot gelijdelijk aan begrijpender spre-
ken. Wie dan meevoelt brengt de ander tot troostgedachten voor zichzelf en
zichzelf Wie niet meteen de geijkte teksten aandraagt zal niet zelden de boden-,
helpen bewerken waarin het woord dat er al lang op ontkiemen wachht, dat eral
lang ligt. lot opbloei komt.
Een vers uit de oorlogstijd - het ging over de naamloos gevallenen - zou hierook
toepasselijk, kunnen zijn in de mond van zieken en lijdenden:
Blijft van ons weg met woordenpraal
met ijdele, lege gedachten
spreekt het offer van onze laatste krachten
geen andere, hartstochtelijker taal?
Na de hartstochtelijke taal komt soms de rust, al is het de rust van de vermoeid
heid. De angst, het verdriet, de wanhoop, de woede, ze ebben weg
En dan valt. ons hartelijke woorden misschien beter Dan verstaat, liet gekweW
hart God. die spreekt als in een zachte koelte.
Dan wordt ivellicht toch weer het woord van Augustinus beivaarheid die zep'
Onrustig is ons hart. tot het rust vindt in Hem
Laten ice zo zieken en gekwetsten helpen
bescheiden, stil. met niet veel meer. in het begin, dan
de woorden
Mag ik bij je zijn
F Baslico**
