SHELL ZOU RHODESIE
OLIE HEBBEN GELEVERD
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
Franse regering dreigt
met sluiting vliegvelden
Gedeputeerde staten komen over jaar met
beleidsprogramma voor periode tot 1982
Stop weg... kanaal leeg
PvdA en CDA vragen regering om onderzoek
Giframp dreigt bij
Niagara waterval
Italië: 100 miljoen
gulden schade
EUROPA MEUBEL
Schelden mag
pagina IS
221e jaargang no. 188
Vrijdag 11 augustus 1978
Omdat u niet elke dag meubelen koopt
MID0EL8URG
Langeviele 6-8.
teL 01180-28643
Bergh en Scholten hun verzoek om een
onderzoek baseren, is voorts afkomstig
uit een boek. dat de voormalige Por-
DEN HAAG (ANP) - Naar aanleiding van nieuwe informatie, die de laatste weken naar buiten is
gekomen over een beweerd doorbreken door de Koninklijke Shell Groep en vier andere grote
oliemaatschappijen van de oliesancties tegen Rhodesiè, zullen de tweede-kamerfracties van de
PvdA en de CDA gezamenlijk de regering om een onderzoek naar het gedrag van de Koninklijke
Shell vragen- De kamerleden Harry van den Bergh (pvda) en Jan Nico Scholten (cda) hebben dit
donderdag medegedeeld.
Zij zullen namens hun fracties op dit onderzoek aandringen in schriftelijke vragen. Mocht de
regering blijven bij haar eerder naar aanleiding van soortgelijke verzoeken ingenomen standpunt,
dat zij geen mogelijkheden voor een dergelijk onderzoek heeft, dan willen Van den Bergh en
Scholten overwegen of zij de kamer zullen voorstellen zelf een onderzoek in te stellen.
De beide kamerleden vonden al eerder,
dat de Koninklijke Shell Groep de
schijn tegen zich had en hun indruk, dat
de Shell inderdaad de oliesancties tegen
Rhodesiè heeft doorbroken is door de
nieuwe informatie nog versterkt.
Over de nieuwe informatie, waarin nu
voor het eerst ook vooraanstaande
mensen van de Nederlandse maatr
schappijen van het olieconcern worden
beschuldigd, heeft het Komitee Zuide
lijk Afrika donderdag mededelingen
gedaan. De president van de Konin
klijke Shell Groep, de Nederlander D. de
Bruyne, zou een belangrijke rol hebben
gespeeld by het doorbreken van de
oliesancties tegen Rhodesiè.
HfJ en trouwens de gehele top van de
Shell in Londen (en ook de top van BP)
zouden van olieleveranties door hun
maatschappijen aan Rhodesiè ondanks
het verbod van de Verenigde Naties
hebben afgeweten. De heer De Bruyne
zou zich hebben verzet tegen pogingen
om beperkingen aan deze handel op te
leggen.
zanibique met Rhodesiè zonden oliele-
veranties via Mozambique door Sbell-
Mozambique hebben plaatsgevonden.
Daarna zou Rhodesiè onder meer door
de Zuidafrikaanse Shell-maatschappij
van olie zijn voorzien. Dat gebeurde
niet rechtstreeks, maar via andere on
dernemingen (Genta en Freight Ser
vices Ltd).
Koninklijke Shell Groep noemt het
Komitee Zuidelijk Afrika het een zeer
ernstig feit, dat een beperkt aantal
multinationals dwingende sancties,
opgelegd door het hoogste gezags
orgaan in de wereld- meenden te moe
ten saboteren. Het komitee veroordeelt
in zijn brief dit 'illegale' optreden en
eist. dat hierin eindelijk een eind wordt
gemaakt
Nu er zoveel nieuwe bewijzen over de rol
van Shell op tafel zijn gekomen, eist het
komitee, dat de Koninklijke Shell
eindelijk volledige openheid van zaken
geeft over haar aandeel in het planmatig
torpederen van de VN-sancties tegen
Rhodesiè. Shell zal tevens duidelijk
tugese minister Jorge Jadim. die door moe*n maken, welke rol zij op dit mo-
- - - - - - ment speelt bfj de nog steeds voort-
gaande olieleveranties aan het regime-
Smith. aldus de brief van het komitee.
Salazar met de doorvoer door Mozam
bique van de olie voor Rhodesiè was
belast, de vorige maand heeft gepu
bliceerd. op twee Engelse tv-fiims van De Nederlandse regering heeft op tien
"World in Action', die op 31 juli en 7
augustus j.l. zijn uitgezonden en op een
film, die Vara-Visie vanavond zal uit
zenden.
De nieuwe informatie is afkomstig van
onderzoek, dat de Brit Martin Bailey in
Portugal heeft verricht Hij heeft daar
twintig vroegere medewerkers van Qnpn brief
Shell-Mozambique gehoord. De nieuwe J
informatie, van het Komitee Zuidelijk In een open breifaan de directie van de
Afrika, waarop de kamerleden Van den
maart 1977 in antwoord op een vraag
van het sanctiecomitee van de Verenig
de Naties meegedeeld van de Konin
klijke Shell Groep vernomen te hebben,
dat de Nederlandse tak van de groep
generlei verantwoordelijkheid draagt oo
voor de handelingen van Shell South de staten-generaaL
Africa.
De woordvoerder van de groep had de
Nederlandse regering verzekerd, dat de
groep geen enkele kennis droeg van de
levering van olie of olieprodukten aan
Rhodesiè. waar Shell South Africa bfj
zou zijn betrokken. De woordvoerder
had er echter op gewezen, dat het niet
mogelijk was doorverkopen door
Zuidafrikaanse afnemers van produk-
ten. verkocht door Shell South Africa,
na te gaan. daar de Zuidafrikaanse wet
geving beperkingen op doorverkopen
verbiedt.
Rapport-Bingham
Een woordvoerder van de Koninklijke
Shell in Rotterdam heeft donderdag
meegedeeld, dat het concern niet zal
reageren op de beschuldigingen zolang
het onderzoek, dat Engeland op verzoek
van de Britse regering door de commis-
sie-Bingham wordt ingesteld, niet is af
gesloten
De kamerleden Van den Bergh en
Scholten zullen de regering ook verzoe
ken het rapport-Bingham, dat waar
schijnlijk over enige dagen is te ver
wachten. op te vragen aan de Britse re
gering en ter beschikking te stellen van
Mozambique
Tot het sluiten van de grens van Mo-
jachthaven
B en w van Wissenkerke willen toch een
tweede jachthaven ln Kamperland.
BEWONERS VERLATEN HUIZEN
Mocht inderdaad blijken, dat president
De Bruyne van de Koninklijke Shell
Groep betrokken is geweest bij of heeft
afgeweten van het doorbreken van VN-
sancties tegen Rhodesiè, dan kan hij
onder de Britse wet strafbaar worden
gesteld. Hij loopt de kans gearresteerd
te worden als hij in Engeland komt, al
dus Martin Baily, die donderdag in Ne
derland was om zijn bevindingen toe te
lichten tegenover de pers.
boos
bastion
jubileum
stortplaats
De komende Jaren zullen de moeilijkhe
den rond de stortplaatsen in Zeeuwsch-
Vlaanderen nog niet verdwijnen.
bezoek
Prinses Margriet beleefde met haar ge-
gevarieerd dagje Zeeland.
vakantie
evenwicht
Uitdager Kort^jnol bracht de stand ln
evenwicht.
klapstuk
Chanowskl's "Camping": hutspot zonder
klapstuk; radlo-en televisiepro
gramma's; Strip
aanlanding
De beslissing over de LNG-aanlan-
Qlngsplaats wordt mogelijk uitgesteld-
GEHEIMZINNIGHEID
ROND BRIEF VAN
GEDETINEERDE
ZUID-MOLUKKERS
DEN HAAG-De Znidmolukse leider Ir.
J. A. Manusama heeft donderdag ver
klaard te betwijfelen of de brief waarin NEW YORK (DPA)-De bewoners in de buurt van de Niagara-wa- NIEUWE ACTIE VERKEERSLEIDERS
RMS^iop. aftorn,Hj van zifthnohft- terval ln het noorden van de Verenigde Staten hebben donderdag
se gedetineerden uit de gevangenissen hun huizen verlaten in verband met een dreigende giframp. Een
in Zutphen, Winschoten, Schevenm- heeft daar van 1947 tot 1952 vele tonnen gifsoorten neer
gegooid en er later aarde op gedaan om huize op te bouwen.
Zesentwintig jaar na het laatste giftransport beginnen de eerste giftige stoffen door
te dringen naar de oppervlakte. Men vreest dat het gif de oorzaak is van talrijke
afwijkingen bij pasgeboren kinderen. De Amerikaanse president Jimmy Carter
heeft de omgeving tot rampgebied verklaard. Het is nog niet bekend tot hoever het
gif in het grondwater is doorgedrongen.
TOCENO - Het dorpsplein van het Italiaanse Toceno is gevuld met puin en auto
wrakken, als gevolg van hevige vloedgolven veroorzaakt door het noodweer van de
afgelopen dagen.
ROME (AFP/ANP)- Het dodental als gevolg van het noodweer dat in het begin van
de week het Ossoladal in Noord-Italië trof, is tot 18 gestegen. Er worden nog steeds
20 mensen vermist. De schade in de circa 30 dorpen in de vallei wordt geraamd op
meer dan 100 miljoen gulden.
In Zwitserland, dat ook door het noodweer werd getroffen, wordt de situatie voor
het trein- en wegverkeer geleidelijk weer normaal, aldus het Zwitsers verkeersbu
reau. Over de Italiaanse grens is in het gebied tussen Domodossola en Gravellona
het verkeer nog moeilijk en in het dal van Vigezzo zelfs onmogelijk.
Aan de andere kant van Frankrijk zijn alle passen open en de wegen bruikbaar,
behalve die tussen Belley en Aosta welke overstroomd is.
gen. Alkmaar en Vecnhuizen.
In een brief die anderhalve week gele
den in de Molukse wijken ln Bovensmil-
de en Assen werd verspreid wordt de
RMS-leldlng een „falend beleid en een
lakse en passieve houding" verweten.
Daarin wordt voorts gewag gemaakt
van „sterke verdeeldheid en een
machtsstrijd als nooit tevoren tussen
verschillende groeperingen en politieke
intellectuelen'". Deze laatste groep
wordt er van beschuldigd de „RMS-
strijd te misbruiken voor het najagen
van statussymbolen en het verkrijgen
van maatschappelijk bevoorrechte po
sities".
De brief wordt toegeschreven aan de 21
in de gevangenis zittende Molukkers die
wegens deelname aan kapings- en gijze
lingsacties tot langdurige straffen zijn
veroordeeld. Ir, Manusame gelooft daar
niet zo erg in.Jk denk niet dat de Jon
gens in de gevangenis dat hebben ge
schreven", zei hij, zonder daar dieper op
in te gaan. „Het is wel duidelijk dat deze
kritiek komt uit de hoek van waaruit
altijd al kritiek wordt geoefend op ons",
aldus Manusama.
In Molukse kring wordt gesuggereerd
dat de brief is geschreven door de uit
Indonesië gevluchte Zuidmolukse on
derwijzer Docianus Sahelessy, die al
eerder het thema van de verdeeldheid
onder de Molukkers heeft gebruikt in
zijn pamfletten. Deze kringen wijzen op
de stijl van de brief die „typisch Sahe-
lessiaans" zou zijn. In maart schreef Sa
helessy, wiens verblijfsvergunning in
Nederland met een jaar is verlengd, dat
de verdeeldheid onder de Molukkers te
groot is en ook dat te veel Zuidmoluk-
kers door de knieën zijn gegaan voor
„stuf, luxe en geld". „Veel Molukkers la
ten zich meesleuren door modever
schijnselen, terwijl de groep die wel
ijvert voor de Zuidmolukse onafhan
kelijkheid kampt met onderlinge sterke
verdeeldheid en een „ik-weet-beter-
mentaliteit", zo schreef Shelessy des
tijds.
De brief die in Bovensmilde en Assen
werd verspreid - acht aan elkaar geniete
kantjes - was geschreven ln wat wordt
genoemd „prachtig Maleis en slecht
Nederlands Door zijn nogal opvallen
de fanatieke RMS-houdlng heeft Sahe
lessy. van wie wordt gezegd dat hij de
schrijver is van het RMS-volkslied. ve
len van zich vervreemdt, zo wordt uit
Molukse kringen vernomen.
LONDEN - De inwoners van de stad
Retford in het Engelse graafschap
Nottinghamshire stelden don
derdagochtend toen zij buiten kwa
men met grote verbazing vast dat het
plaatselijke kanaal over een afstand
van ticeeéneenhalve kilometer to
taal droog was gevallen.
Dat kwam
zo: de avond tevoren waren werklie
den van de gemeente bezig geweest
het Chesterfieldkanaal te reinigen.
Nadat zij verscheidene oude jkuscu
en afgedankte kinderwagens uit het
water hadden gevist haalden ze een
zware ijzeren ketting op, die zij ar
geloos met een flinke ruk op de wal
trokken. Aan de ketting hing een
groot deksel. De werklui krabden
zich echter achter het oor toen plot
seling een enorme kolk ontstond
waardoor het water wegliep. Wal
bleek, ze hadden het deksel verwij
derd van een a/voer, die in verbin
ding staal met een in de nabijheid
stromende rivier. Niemand wist meer
van het bestaan van deze afvoer. De
bouwtekeningen uit 1777 waren in de
tweede wereldoorlog verbrand.
Het stadsbestuur is inmiddels be
gonnen het kanaal weer vol te pom
pen en hoopt daar zaterdag mee
klaar te zijn, want de vaarweg wordt
druk gebruikt door pleziervaartui
gen.
(Van onze correspondent
PARIJS - De Franse regering heeft met
het sluiten van de voornaamste
vliegvelden gedreigd voor het geval de
stiptheidsactie van de verkeersleiders
zich over een onafzienbare periode zal
gaan uitstrekken. Na bet mislukken
van onderhandelingen begint vandaag
om half negen een stiptheidsactie - die
zal duren tot woensdag 16 augustus.
Een compromis tussen verkeersleiders
en regering is nog niet in zicht.
De Franse minister van transport. Joel
le Theule. heeft donderdag voor de tele
visie en radio bekendgemaakt dat de
regering ditmaal niet langer werkeloos
blijft toezien. De minister liet tussen
neus en lippen weten dat de premies
voor de verkeersleiders - die soms 30
procent van hun totale inkomen uitma
ken - alleen worden uitgekeerd voor het
geval er ook normaal wordt gewerkt. De
verkeersleiders hebben op hun beurt als
grief naar voren gebracht dat deze pre
mies sinds 1970 niet zijn verhoogd, of
althans zijn aangepast aan de veran
derde levensstandaard. Bovendien tel
len de premies niet mee bij de bereke
ning van het pensioen.
Van regeringszijde wordt erop gewezen
dat de chaos zoals die begin augustus
ontstond zich ditmaal niet meer zal
voordoen, alleen al omdat het verkeer 10
tot 15 procent minder omvangrijk zal
zijn dan toen.
De Franse regering blijft intussen op
zijn stuk staan: gepraat kan er pas wor
den als de actie ten einde is. Zelden be
vonden onderhandelingspartners zich
echter zo er uitelkaar als nu.
Vervroegen
Vooruitlopend op de acties van de
Franse verkeersleiders, heeft de Neder
landse chartermaatschappij Transavia
Holland donderdagmiddag besloten al
haar vluchten voor vrijdag twee uur te
vervrocten.
Transavia heeft voor vandaag zestien
retourvluchten op het programma
staan, waarmee in totaal 2100 pas
sagiers vanuit Nederland en hetzelfde
aantal vanuit de vakantiebestemmin
gen zullen worden vervoerd. Deze maat
regel is genomen in overleg met de
reisorganisatoren, die proberen alle
passagiers tijdig in te lichten. Mocht het
zijn dat een passagier niet tijdig van het
eerdere vertrek op de hoogte is gesteld
dan zal hij naar alle waarschijnlijkheid
nog dezelfde dag op een andere vlucht
kunnen vertrekken.
De Zwitserse luchtvaartmaatschappij
'Swiss Air' wil de vluchten naar de
noordatlantische route en Groot-Brit-
tannié, die normaal over Frankrijk
gaan. over de Bondsrepubliek en de Be
nelux uitvoeren. De Britse vliegtuigen
met bestemming Spanje worden via een
Atlantische route gedirigeerd.
Improviseren
Het Spaanse ministerie van verkeer
werkt een noodplan uit om de ver
keersstroom in de lucht en over de weg
te coördineren. Volgens het internatio
naal toeristenbureau TUI in Madrid is
het echter zinloos een chaos te organi
seren. Naar de mening van dit bureau is
het nuttiger te improviseren.
In Groot-Brittanniè bereidt men zich
voor op lange wachttijden. Niet alleen
worden extra stoelen en televisies ge
plaatst, ook zijn artiesten besteld om de
wachtende reizigers de lange wachttij
den wat aangenamer te maken.
BIJ AANBIEDING VAN BEGROTING VOOR 1980
AANTAL NOTA'S
AAN STATEN
TOEGEZEGD
MIDDELBÜRG-Het nieuwe dagelijks
bestuur van de provincie, dat begin ju
ni door de Zeeuwse staten is gekozen,
zal over een jaar bij de staten komen
met het beleidsprogramma voor de
komende vier jaar (1978-1982). Dat
programma willen gedeputeerde sta
ten aan de staten aanbieden bij de be
grotingsstukken voor 1980. vergezeld
van een nota over de financiële gevol
gen van het gekozen beleid. Dat laat het
nieuwe college van gedeputeerden we
ten in de aanbiedingsbrief bij de begro
ting voor 1979.
In die tussentijd zal het college wel met
een aantal andere nota's komen, waar
bij de besprekingen tussen april en juni
over de vorming van een nieuw college
om is gevraagd, zo blijkt uit de begro-
tingsbrief. Men kondigt aan. dat in het
eerste zittingsjaar van de nieuwe staten
te verwachten zijn:
een nota over de mogelijkheid om hel
provinciale apparaat doelmatiger tc
laten werken, waarin mede betrokken
worden de studies uit de afgelopen pe
riode over een planbureau, de nota per
soneelsbeleid en een inventarisatie van
de knelpunten;
een rapport over de controle bij de
Provinciale Zeeuwse Energie Maat
schappij (de PZEM);
een nota over de eventuele instelling
van een zogenaamde „Zeeuwse mini-
SER".
een inventarisatie van de argumen
ten voor en tegen een sociaal ves
tigingsstatuut;
In de begeleidingsbrief bij de begroting
1979 zegt het nieuwe dagelijks bestuur
van de provincie, dat de begroting voor
volgend jaar „kan worden beschouwd
als het resultaat van het beleid, dat het
vorige college van gedeputeerde staten
de afgelopen vier jaar heeft gevoerd.
Men laat weten, dat het nieuwe college
bij het beleid, dat men voor ogen heeft
„op vele punten aansluiting zal zoeken
bij hetgeen reeds is verricht in die perio
de."
Men verwijst daarnaast nadrukkelijk
(Slot zie pagina 9 kolom 1
Begin: gedeeltelijke
akkoorden mogelijk
op topconferentie
JERUZALEM (UPI/DPA) - De Israëli
sche premier, Menachem Begin, heeft
na een kabinetszitting verklaard dat
Israel al hel mogelijke zal doen om
overeenstemming met Egypte te berei
ken op de topconferentie die op 5 sep
tember in Camp David zal beginnen.
Maar als het niet mogelijk zal zijn een
algehele vredesregeling tot stand te
brengen zal Israel belangstelling heb
ben voor gedeeltelijke akkoorden in
zake de vestiging van vreedzame be
trekkingen.
Het kabinet kwam bijeen om een ver
slag te horen over de bijeenkomst van
de Amerikaanse minister van buiten
landse zaken, Cyrus Vance, en de Egyp
tische president, Anwar Sadat, in
Alexandriè. Het kabinet nam geen be
sluiten. maar. aldus premier Begin, er
zullen enkele beslissingen nodig zijn om
de topconferentie waaraan president
Carter, president Sadat en premier Be
gin deelnemen, voor te bereiden. In di
plomatieke kringen wordt het woord
beslissingen vaak gebruikt om op tU
zijnde veranderingen aan te duiden.
De Amerikaanse minister van buiten
landse zaken, Cyrus Vance, heeft begin
deze week verklaard dat hij bij zijn ge
sprek met de Israëlische premier enkele
nieuwe geluiden heeft gehoord.
