OPEN VROUWENBEWEGING
IS NIET TE 'VANGEN'
Carla en de strijd voor
de mannen van Hoechst
'Afijn,
WAT ZIT DAAR
035 bruna
PZC/p
B en w Axel bekijken
verbetering van het
wegje Drieschouwen
DONDERDAG 23 FEBRUARI 1978
Het rugby'eam van de strafin
richting verloor niet alleen met 68-0.
het verloor ook nog vijf spelers, die na
het laatste fluitje het veld afrenden, de
vrijheid tegemoet
De uitwedstrijden die de ploeg van
Deerbolt Borstal, een tuchthuis voor
jeugdige misdadigers in het noorden
van Engeland, dit seizoen nog zou
spelen, zijn afgelast.
Het verdwijnen van de vijf werd
maandag opgemerkt toen aantreden
van de uit vijftien spelers en twee re
serves bestaande ploeg werd gehou
den. Een bewaker wilde niet meteen
het ergste denken: ..Wie weet waren ze
ontmoedigd na zo'n zware nederlaag
en durfden ze hun gezicht, niet meer te
laten zien".
De Russische machinist Tkat-
schenko heeft het leven van een kind
gered door sneller te lopen dan zijn
trein. Volgens krantenberichten van
woensdag in de Russische hoofdstad
Moskou zag de machinist achter een
station plotseling een kind op de rails.
Hij trok meteen aan de rem. maar zag
dat de trein niet op tijd stop zou ko
men. Daarop sprong hij uit de locomo
tief en rende deze voorbij Net voor de-
aanstormende trein kon hij het kind
van de rails trekken.
De man heeft voor zijn goede daad een
geldpremie en een dankbrief ontvan
gen.
provincie
Circus Krone in München heeft een
nieuwe attractie: de Hongaarse
leeuwentemmer Sandor Kolmos
neemt een leeuw op zijn schoudersdie
op zijn beurt weer Sandor's vrouw El
vira op de rug draagt. Sandor tilt to
taal 210 kg. 160 kg leeuio en 50 kg El-
De
•rouwenbonden, -verenigingen
gildes hebben de laatste paar jaar
concurrentie gekregen van een soort
vrouwenclubs 'Nieuwe Stijl'. De
deelneemsters van zo'n club vinden
elkaar meestal na een persoonlijk ini
tiatief vanuit wijkcentrum of
vrouwencafé. Geen bestuur, geen le
den, geen contributie, geen subsidie.
Men peilt gewoon of meer vrouwen
zin hebben hetzelfde te gaan doen.
Dan worden de taken verdeeld, de ac
tiviteit op touw gezet en als er kosten
zijn draagt ieder zijn deel bij. De sinds
jaar en dag bestaande vrouwenor
ganisaties willen hen nogal eens ge
makshalve met 'ongeorganiseerde
vrouwen' omschrijven. Zelf geven de
dames de voorkeur aan andere ter
men. Zoals: een 'beweging' van vrou
wen die zich voor geen goud door een
overkoepelend- of bestuursorgaan
laat 'inkapselen'. Volgens hen een
bewust gekozen standpunt, noodza
kelijk om de beweging erin te houden.
Vanwaar deze nieuwe Bewegingen en
wat is het geheim van hun succes,
vraag je je toch wel af. Want er zijn
genoeg vrouwenorganisaties die gas
tvrij maar tevergeefs op nieuwe leden
wachten. Alleen al bij de Zeeuwse
Vrouwenraad tel je tot dik in de twin
tig. Ze zijn op de meest uiteenlopende
leest geschoeid: Godsdienst, poli
tiek, vak kennis. vorming, ontspan
ning. Ze hebben natuurlijk ook sterke
overeenkomsten. Zo voorzien ze alle
maal in een bepaalde behoefte, maar
tegelijk kampen ze vrijwel stuk voor
stuk met een zekere vergrijzing. De
ouwe trouwe bestaande organisaties
krijgen soms nauwelijks de kans om
nieuwelingen te laten ontdekken hoe
eigentijds de dingen zijn die op tafel
komen.
Intussen lopen heel wat vrouwen - in
alle leeftijdsgroepen - met een onbes
temde kriebel rond. Ze voelen zich op
gesloten in hun flat, aan handen en
voeten gebonden door hun bloedeigen
kroost. Met een minimum aan contac
ten en een maximum tegenzin lid te
worden van zoiets als een vrouwen
vereniging. Vooringenomen als ze zijn
vanwege de oubollige verhalen die hun
moeder er destijds over te vertellen
wist. Zonder na te gaan of bij zo'n
vrouwenorganisatie misschien ook de
tijden veranderd zijn. Of ze zouden het
best eens nader willen bekijken maar
zien er geen gat in. Want wat te begin
nen als de crèche ontbreekt?
Bij zo'n club 'nieuwe stijl' kun je zeker
zijn dat er 'natuurlijk' kinderoppas is
Maar verder verschillen ze op hel
eerste gezicht niet zo bar veel van de
talrijke zusters onder de vrouwenor
ganisaties. Zo'n maandelijkse koffie-
morgen bijvoorbeeld is echt niks
nieuws. Aparte groepjes die zich bui
ten de periodieke bijeenkomsten op
Engelse les storten, bloemschikken of
mensendieck bedrijven vind je bij
'oudere' verenigingen evengoed in het
voorzieningen pakket. Alleen met die
trekpleister kunnen die moderne
vrouwenbewegingen dus nooit, zo on
verwacht veel vrouwen naar zich toe
trekken.En ze komen erop af. overlo
pend van activiteit, vanuit vrijstaande
huizen of torenflats alsof er voordien
geen Vrouwenbonden of -Gildes be
stonden.
Hardlopers'?
Toch vrezen vrouwen die al wat lan
ger meelopen in het 'georganiseerde'
kamp dat dit soort vrije groepen
weinig levensvatbaar zijn. „Het on
tbreekt hen aan achterban", wordt
links en rechts gezegd, „hardlopers
zijn vaak doodlopers," En: „Wie
waarborgt de continuïteit zo zonder
leden of bestuur?"
Maar de dames van de Vrouwen
beweging voelen die vrijheid juist als
een drijfveer om de zaak levendig te
houden. Een paar deelneemsters van
het Middelburgse 'Kom uit je huis'.
'Vrouwen van Sint Laurens' en
'Vrouwen Samen' uit Nieuw en Sint
Joosland leggen me uit hoe het er bij
hen toegaat en waarom.
Ik praat met Marian. Els. Marina. Erna
en Mariëtte, dat is alles wat er over hun
namen naar buiten mag. Anders wordt
het zo gauw 'een clubje van de vrouw
van die en die', zijn ze bang. „Bij ons zit
niemand voorzitter te spelen, dan
komt. immers gelijk de status om de
hoek? Iedereen is er voor de groep en
de groep is voor iedereen. Wij zijn een
open beweging die niet onder een be
paalde noemer valt. Vergeleken met
de meeste vrouwenorganisaties stel
len we ons volkomen tegengesteld op.
Zeggen die anderen niet: 'kijk. als je bij
ons lid wordt bieden we je dit en dat
voor je geld'? WU vragen nooit of
iemand bij onze activiteiten komt
maar draaien het om Zeggen: schuif
erbij en bepraat met elkaar watje wilt
en kunt. Is het iets speciaals? Nou.
misschien zijn er wel meer. Wil een
aantal het liever op een heel andere
toer? Ga je gang. Bekijk zelf wat de
mogelijkheden zijn. de kosten Zoek
de benodigde ruimte (vaak bij iemand -
aan huis) benader zelf een leider of
leerkracht. Je kunt natuurlijk ook hel
talent uit de groep inschakelen Wil
zo'n groepje het na een poos weer es
anders doen. nou. dan regelen ze dal
Of niet vanzelf. Want. als niemand
meer iets wil dan valt de boel maar
plat. Is er kennelijk geen behoefte
meer aan en dan ontstaat er zeker wel
weer iets nieuws.
Dat isvinden wijtoch wel wat anders
dan: 'je hebt contributie betaald en
daarvoor kun je wat krijgen. Door dit
systeem kennen we ook geen randfi
guren. papieren leden zo je wil. Je bent
er en doet mee. of je bent er niet."
Wisselende groep
Kom uitje Huis - werkzaam in Middel
burg-Zuid en Dauwendaele - heeft in
haar tweeënhalfjarig bestaan ontdekt
dat deze vrijblijvende opzet tot nu toe
verrassend goed aanslaat. Uit een wis
selende groep van zo'n tachtig deel
neemsters. belangstellenden (geen le
den in elk gevalzijn een aardig aantal
activiteitenclubjes ontstaan.
Praatgroepen. talenscholing,
hobby/knutsel- en diverse werkgroe
pen. een kinderoppasdienst. Alles wat
uit de vrouwen zelf naar voren komt is
denkbaar. Volgens een vorm van on
georganiseerd zijn die bepaald niet
onordelijk is. Elk groepje wijst een ver
tegenwoordigster aan - bij Kom uit je
Huis na elke vergadering verplicht een
ander - die op de maandelijkse
stuurvergadering verslag uitbrengt,
wensen en ideeën oppert, eventuele
problemen aan de orde stelt zodat de
groep hecht blijft omdat 'iedereen'
overal vanaf weet. Er is een con
tactvrouw naar buiten een aantal
drempeldames om nieuwelingen over
de bekende balk te helpen. Een agen
dacommissie. een wisseldienst voor
het schrijven van notulen. Want iede
reen die op een koffiemorgen haar
naam in het gastenboek schrijft krijgt
voorlopig alle verslagen in de bus En
verder zit namens 'Kom uit je Huis'
een afgevaardigde in het bestuur van
de Welzijnsraad die samen met de
SKWM 'de Havman' voor de nodige
ondërsteuning zorgt. Want ze mogen
dan geen subsidie genieten, de hele
papierwinkel wordt vanuit 'Dam 39'
gevoerd en als het nodig is kunnen de
problemen met een vormingswerker
worden doorgepraat en begeleid.
..Je ontkomt niet aan een zekere vorm
van organisatie maar vanwege de wis
seling bij de taakverdeling valt aan
geen enkele functie enige status te on
tlenen", stellen de dames imp "ns na
drukkelijk vast. ..En wat onze 'kleur'
betreft: we hebben absoluut geen bin
ding met welke politieke of levensbe
schouwelijke groepering dan ook. We
zijn alleen een op vrouwen gerichte
Beweging die met en voor elkaar ac
tiviteiten ontplooien om zo te komen
tot zelfbewustzijn en mondigheid."
Rekbaar
Een plechtige mond vol als je 't zo
hoortwaaraan steeds meer vrouwen
op een ongedwongen manier een hoop
plezier en voldoening beleven. Zoals
scholing, vorming, vriendschap, zelf
vertrouwen of 'alleen maar' wat meer
contact.
Sinds vorig najaar zijn ook de 'Vrou
wen van Sint Laurens' met een aantal
soortgelijke activiteitengroepen over
de drempel gestapt. Zo'n beetje naar
hetzelfde idee, enkel twéé vertegen
woordigsters per groepje waarvan per
maand één haar plaats afstaan aan
haar opvolgster ..Dan weetje wat be
ter wat er in die bepaalde groep leeft",
vinden de Vrouwen van Sint Laurens
In Nieuw en Sint Joosland (eveneens
vorig najaar) loopt het 'Vrouwen Sa
men' op rolletjes. Ook hier is de wisse
ling van de taken een van de weinige
vaste regels Ze stappen daar alleen
liever pas na een jaar op. ..We geloven
toch dat de zaken dan beter gaan. ze
ker in het begin
Zo gaat iedere Beweging zonder vaste
leiding, volgens een rekbare lijn Lege
vlakken worden gevuld naar de wen
sen van het moment.
„We zijn uiteindelijk één noemer met
vele modellen, want dat kan", stellen
Els, Marina. Erna. Mariëtte en Ma
rian. „Weet je dat 'men' steeds weer
probeert ons alsnog in een bekend pa
troontje te stoppen? 'Die actiegroe
pen' heten we dan w at we beslist een
misplaatste benaming vinden. We
voeren immers nergens actie voor?
Goed, voor bepaalde belangen als
Moeder-MAVO en VOS-cursus hebben
we ons terecht dik gemaakt. Mogen
we misschien? Nu de juiste kanalen
zijn aangeboord zijn we overigens
nog steeds voor studieavonden en
'school'oppas in de weer.
We worden ook wel 'wilde vrouwen',
genoemd, 'vrije groepen'. We moeten
blijkbaar kost wat kost een beetje
grijpbaar zijn. Waarom toch dat vakjes
gedoe-' We willen enkel samen aan de
dingen meedoen, elkaar opvangen
ook. naar elkaar luisteren En vooral
onszelf kunnen zijn
We zijn echt niet met benamingen te
pakken", zeggen de vijf met kennelijk
plezier. ..We heten gewoon niks. Ja.
noem het maar niks."
vrouwei van
Wy verwachten jall>
0** 9 3e uur Qp
KOFFlÉ -KOWTAKT-
IS cyzzoc^e
sint laurens
m/ ZO VERS/£/<r
w/ JE IEMAND
METEEN
BOEKENBON
De Boekenbon van Bruna,
1 da's net iets meer dan een
gewone boekenbon. Veel
móóier, in zo'n
3-dimensionaie feestverpakking.
vA Overal inwisselbaar-
gtO
Boeken-Tifdsdirrften-Papeterie
MIDDELBURG: E'una Lange Delft 3. Hildeimsse Lange Noordsvaat 7. Look's Bookh,
promenade 19: GOES Bruna Lanqe Kerkstraf S. NS-siaiion. ftonnefces. Papeq.
HULST Bierkaaistraat 7: SLUIS: Mecrm.nncstraat 11. TERNEUZEM: Bruna Vlot
IN SAMENHANG RECONSTRUCTIE
VAN DE KINDERDIJK
AXEL-Verbetering van het wegje naar
Drieschouwen zal worden bezien in
samenhang met het plan tot de recon
structie van de Kinderdijk in Axel. Dat
schrijft het college van burgemeester
en wethouders van Axel in antwoord
op een vraag van het PvdA-raadslid J.
M. van Schaik. In de laatste raadsver
gadering vroeg de heer Van Schaik
naar de onderhoudstoestand van het
wegje naar Drieschouwen en eventuele
overname hiervan door de gemeente.
B. en w. van Axel hebben opdracht ge
geven voor het opmaken van een her
stelplan. inclusief de aanleg van een
riolering. Dit wordt bezien in samen
hang met het plan tot reconstructie van
de Kinderdijk. Het college wijst erop dat
het plan nog in een voorbereidingsfase
/erkeert en men zal later met het plan
op tafel komen.
De Axelse gemeenteraad vergadert
dinsdagavond 28 februari, aanvang
19.00 uur.
Nadat er in de commissievergaderingen
al uitvoerig over is gesproken, moeten
de raaaleden onder meer een beslissing
nemen over het verlenen van financiële
medewerking aan de Regionale
Zeeuwsch-Vlaamse Woningbouwvere
niging voor dc bouw van vier woning
wetwoningen en zes bejaardenwonin
gen in Koewacht.
B. en w. stellen onder meer voor om een
ouderraad voor het openbaar kleute
ronderwijs in te stellen, een subsidie te
verlenen aan de peuterspeelplaats 'Uk-
kepuk', financiële steun aan de mu
ziekvereniging 'Eendracht Maakt
Macht' te Koewacht medewerking te
verlenen aan aansluiting op het aard-
gasnet van gebiede waar dat nog niet
het geval is. Ook de huisvuilproblema-
tiek kom t aan de orde. door middel van
voorstellen voer het aangaan van een
vijfjarig contract met de firma Boon
(ophalen) en de CVI (vuilverwerking).
Onderwi jsbenoeming
KAMPERLAND- Aan de school voor
christelijk kleuter- en basisonderwijs
'Prins Willem Alexander' te Kamper
land is met ingang van juni benoemd
mejuffrouw A. Smallegange uit Ka-
pelle-Biezelinge. Zij volgt mevrouw I. de
Jager-Blok op. die de school gaat- verla
ten.
mm
CATS
JAC0UES
Het zag er allemaal zo feestelijk uit, toen Hoechst-operator Ad Hanneman f33 ma een verblijf van
een halfjaar in wit Rusland, waar hij doende was om een nieuwe fabriek mee te helpen opstarten,
voor verlof thuis in Middelburg terugkeerde. De kleurige slingers hingen in de Koepoortstraat
over de weg. Ad is inmiddels weer terug om, vierentwintig uur treinen diep in Rusland, nabij Minsk
zijn werk in de komende drie maanden af te ronden. Het weerzien met vrouw en kinderen zal
straks niet minder hartelijk zijn, maar of er reden is voor het uithangen van feestslingers valt nog
te bezien, nu Ad Hanneman hoort tot die Hoechstpersoneelsleden dié in opperste onzekerheid
verkeren over het behoud van hun werk, nu is aangekondigd dat er plannen zijn om de polycon
densaat fabriek van Hoechst- Vlissingen te sluiten. Honderdvijftig iverknemers zullen daar ds
wrange vruchten vruchten van plukken.
Hoechst bracht uitkomst. De familie
Hanneman reisde af naar Middel
burg. verbleef eerst een paar jaar in
een huurhuis in Dauwendaele en be
trok vier jaar geleden een monumen-
tenpand in de oudsteedse Koepoort
straat. waar al snel plezierige contac
ten ontstonden omdat er ver
schillende gezinnen tegelijk hun wo
ning aan het opknappen waren.
Zoiets schept meteen een band. Ennet
nu Carla en Ad zich aardig thuis be
ginnen te voelen in Middelburg komt
daar het bericht van die dreigende
sluiting.Met telefoontjes en brieven
houdt Carla haar man op verre af
stand op de hoogte van de ontwikke
lingen. Eigenlijk is er' zegt Carla, de
situatie van het moment teke
nend, nu nog een grotere onzeker-
heiddan in de tijd dat we minder wis
ten. We hebben nu wel wat gegevens,
maar we weten toch eigenlijk niet
wat we daarmee aan moeten'.
Maar het is nu' zegt Carlawel zover
dat je het gevoel hebt van: je man
komt op straat te staan. Daar ben je
dan ook voortdurend mee bezig. Ik
denk dan wel eens: misschien zit er
dan voor mij een kans m om een baan
te gaan zoeken. Ik heb een nijver-
heidsacte en ik ben nu voor mijn be
voegdheid aan het leren. Maar ja, die
banen liggen ook niet voor het opra
pen. Aan de andere kant hoor je wel
dat er misschien interne overplaatsin
gen mogelijk zijn naar Breda of naar
Weert. Toch geloof ik, dat ik nee zou
zeggen als die mogelijkheid zou wor
den geopperd. Je hebt hier steen voor'
steen opgebouwd. Je kijkt naar je pla
vuizen vloer, waar je dagen aan hebt
staan kappen om ze schoon te krijgen.
Dan doet dat wel pijn! Carla Han
neman leeft niet uitsluitend mee met
de situatie bij Hoechst als zo maar een
echtgenote van een personeelslid dat
met ontslag wordt bedreigd. Carla
maakt zich ook nuttig als lid van het
comité Steun Hoechst Personeel'
waarin mensen van buiten het bedrijf
zich hebben verenigd om de per
soneelsleden moreel en daadwerkelijk
bij te staan in deze moeilijke tijden'.
Carla kwam er bij. vanwege haar ac
tiviteiten voor de NW vrouwenbond
in Zeeland, zowel plaatselijk als in dis-
trictsverband.
Als comité-lid had zij gistermorgen om
half zeven bij Hoechst voor de poort
moeten staan om samen met een an
der comitelid. een Vlissingse KNMI-
ambtenaar pamfletten uit te delen aan
leden van de beginnende ochtend
ploeg. Maar haar auto liet haar op het
laatste moment in de steek. Al Al eer
der waren Carla en de andere actieve-
lingen vanSteun Hoechst Personeel'
er op uitgegaan om handtekeningen te
verzamelen ter ondersteuning van de
strijd voor behoud van werk van het
Hoechst-personeel.
En nóg veel eerder maakte Carla zich
sterk voor de vrouwen van ploegenar-
beiders. die gebukt gaan onder de
druk van dat werken in ploegendien
sten vooral volgens dat huidige vier
ploegendienstensysteem met zeven
dagen achter elkaar werken en dan
twee dagen vrij enéén lang weekeinde
in de maand. Carla maakte een rap
port waarin ze inging op de gevolgen
van dat systeem voor het gezinsleven.
Wie werkt er trouwens tegenwoordig
nog zeven dagen achter elkaar,egt
Carla in zangerig Limburgs en dan
vertelt zij dat er sinds kort werd
geijverd voor invoering van vijf
ploegendiensten met betere mogelijk
heden voor het thuisfront, omdat dat
neerkomt op minder dagen achter el
kaar werken, meer vrije tijd en meer
weekeinden vrij.
Carla Hanneman: Ik heb altijd erg
veel belangstelling gehad voor wat
mijn man deed. Daardoor ken je de si
tuatie. Je voelt je er nauwer mee ver
bonden. kunt er ook beter over mee
praten. Dat werk dat ik nu doe, doe ik
niet zozeer als echtgenote van een
Hoechstwerknemer. Ik doe dat omdat
ik vind dat ik dat moet doen. Voor
zoiets wat nu bij Hoechst gebeurt wil
ik me graag inzetten. En als het niet
lukt hebjehet in ieder geval gepro
beerd. Eigenlijk gek wat ze nou aan het
doen zijn: in Offenbach zijn ze investe
ren,aan het en dat terwijl er hier in
Vlissingen een hardstikke goed pro-
dukt wordt gemaakt'.
Thuis in Middelburg moet mevrouw
Carla Hanneman Van Wersch (30). die
onzekerheid op haar eentje verwer-
kenToen haar man half januari naar
Rusland terug ging waren de plannen
nog niet officieel naar buiten geko
men. Via het wekelijke telefonische
contact kwam Ad van Carla te weten
hoe de zakener voor stonden.
Carla Hanneman is er een uit het Lim
burgse land. Dat wordt al duidelijk uit
het telefoontje dat aan een gesprekje
met haar vooraf gaat. Haar man
werkte daar in Limburg bij de-DSM.
Maar omdat Carla altijd wegwilde uit
Limburg dat Kerkraadse milieu
sprak me met zo aan'i besloot het
echtpaar Hanneman eens buiten de
provincie te gaan kijken. Ad vond
werk bij Esso in het Botlekgebied en
het echtpaar betrok een flat in Spijke-
nisse. Lang hielden ze het er niet uit,
Een flat was toch iets heel anders dan
het huis en die tuin die ze in Limburg
gewend waren Maar de doorslag gal
wel het gebrekkige contact met an
dere mensen.Dat vond ik verschrik
kelijk'. zegt Carla nu.
Een personeelslid, van hoechst tijdens de demonstratie van gisteren: zeg het
met bloemen'.
