Zeeland-suite op
Nieuwjaarsconcert
Ovatie voor Kortsjnoj
Twee kampioenen
Beter spel
LEO CUYPERS IN VLISSINGEN, HULST EN MIDDELBURG
TV-CONCERT
REPORTAGE
P
I
i
a
i
i
1
11
i
l
i
11
a
ZATERDAG 31 DECEMBER 1977
Leo Cuypers (foto Wim Riemens, 1977)
Foto Wim Riemens
Op Nieuwjaarsdag presenteert Leo
Cuypers tijdens zijn traditionele
nieuwjaarsconcert in het Vlissingse
Vestzaktheater de Zeelandsuite
(compleet). Bij die gelegenheid wordt
ook de langspeelplaat die aan die suite
gewijd is, aangeboden. Het gebeuren
begint om 16.00 uur.
De dag daarna - maandag 2 januari -
speelt Cuypers. opnieuw bijgestaan
door Willem Breuker, Bob Driessen.
Willem van Manen, Harry Miller, Arjen
Gorter en Martin van Duynhoven. in
Den Dullaert te Hulst (20 00 uur) en
weer een dagje later - dinsdag 3 ja
nuari - in het Kuiperspoorttheater te
Middelburg (20.30 uur).
De Jeugd en Muziek-Zeeland-produk-
tie komt ook buiten 'de provincie':
Rotterdam-Tilburg-Dordrecht-
Delft-Amsterdam-Nij megen- Alk
maar-Utrecht-Hengelo en Hil-
versum/Bussum waar de NOS-tv via
Nederland I op dinsdag 10 januari te
22.10 uur een 'reportage-concert.' uit
zendt.
De Zeeland-suite is al eerder in Zee
land uitgevoerd op de verschillende
lokaties die Cuypers voor zijn muziek
van belang vond en vindt.
Leo Cuypers heeft - naar bekend mag
zijn - via Jeugd en Muziek (het tweede
gloei- en bloeicentrum van de actuele
muziek in Nederland) goede tot zeer
goede betrekkingen met Zeeland.
Cuypers en zijn zevental werkten af
gelopen zomer onder meer op het
wijde water van de Krammer, bij
Hoedekenskerke. Goes, De Paal.
Zierikzee, Borssele, Domburg, het fori
Rammekens en - natuurlijk - op het
thuisadres Kuiperspoort
Op die speelse tocht is een tv-ploeg
meegetrokken. Het resultaat van dat
al is dinsdag 10 januari te zien in een
coproduktie van de NOS en het ZDF
dat. het programma in Duitsland uit
zendt
Opdracht
Leo Cuypers is één van degenen, die in
Nederland actuele geïmproviseerde
muziek maken. Daarmee wordt be
doeld, dat de musici zich niet alleen
door jazz maar ook door andere soor
ten muziek uit hun dagelijkse omge
ving laten beïnvloeden. Het element
improvisatie is natuurlijk afkomstig
uit de jazz. die de belangrijkste ach
tergrond van de musici blijft.
Het ministerie van crm verstrekte -
door tussenkomst van de Zeeuwse af
deling van Jeugd en Muziek - aan
Cuypers de opdracht een Zeeland
suite te componeren
Leo Cuypers is pianist en componist
en behoort tot, de top van de Neder
landse improviserende musici Hij
werd geboren op 1 december 1947 in
Heemstede. Vader was leraar en
grootvader bekend rooms componist,
van missen. Leo kreeg pianolessen an
z'n 6e-9ejaar. Speelde liever drums o.a
in een dixielandorkestje. Had later
toch meer behoefte aan melodie
Drumsporen zijn te vinden in zijn zeer
snelle, piano-roffels. Op 17-jarige leef
tijd vertrok hij naar Maastricht Werd
daar leerling van het Conservatorium
gedurende drie jaar. Heeft thans een
traumatische afkeer van geschreven
muziek. Won desondanks door zelf
studie en zelfkwelling (ik ben een
pianist, ik ben een pianist) hef
Loosdrecht Jazz Concours in 1969 met
de stukken Tnp 1 en Trip 2 i eigen
composities). Ging najaar 1969 naar
Baden-Baden op advies van Pierre
Courbois en speelde daar o.a met het
Art Ensemble of Chicago In Neder
land speelde hij vooral met Willem
Breuker (duo's - kwartetten - kwintet-
ten en in het Kollektief), met het Theo
Loevendie Consort en met- eigen trio's
en kwartetten. Speelde in 1971 op het
lëInternationale Loosdrecht Festival.
Verhuisde eind 1972 naar Amsterdam
waar hij een betere aansluiting met de
avantgarde zocht en vond en een bo-
hemienachtig (niet 'schilderachtig',
maar wel toneelachtg) bestaan leidt.
Heeft een zwak voor acteurs en ac
trices, mooie piano's e.d. Won in 1973
de Wessel Heken Prijs. Was zeer nauw
betrokken bij de opkomst en onder
gangvan het avantgarde muziekthea
ter Speelde een glansrol als 'Jonker
Leo' in 'Oltre Tomba'. Schreef o a. de
Johnny Rep Suite Zijn stijl kenmerkt
zich door het vermogen om romanti
sche en avantgardistische invloeden
samen te smelten tot geniale vertol
kingen Vooral solistisch een musicus
van zeldzame klasse. Na een langdu
rige ziekte begin 1976 speelde hij weer
geheel hersteld en in glansvorm tij
dens solo-concerten o.a. op het North
Sea Festival en bij de aanvang van de
Oktober Jazzmaand in het BIM-Huis.
Nieuwjaarsdag geeft hij traditiege
trouw een concert in het Vestzakthea
ter te Vhssingen
Enkele platen.
Gittin to know you all. MPS 15269
i Baden-Baden 1969): Sunset-Sunkiss
van Ramses Shaffy Philips 849024
leind 1969): Chess Theo Loevendie
Consort. BASF 1425180-2 H972): Leo
Cuypers BASF 1425182-9 solo LP
(1972) Shaffy Theater-Leo Cuypers
Live B V Haast 001 1974) Live at Shaffy
met. Willem Breuker BV Haast. 005
(1974).
Plaat
De Zeeland Suite (BV Haast 012) op lp
is een pronkstuk van de eigentijdse
geïmproviseerde muziek. De indruk
die het concert destijds in Middel
burg liet, wordt met deze lp beves
tigd, zo niet versterkt.
Het stempel dat Cuypers op het geheel
drukt is nadrukkelijk. Hij schreef de
Zeeland Suite en is verantwoordelijk
voor de artistieke leiding. Veel waar
dering derhalve voor Cuypers. de ro
manticus. de avang-garde pianist
Beide eigenschappen verweeft hij op
deze plaat tot een zeer aangenaam
geheel. Veel waardering ook voor de
overige musici. Voor Willem Breuker
en Willem van Manen. Met Leo
Cuypers vormen zij de 'harde kern' van
het Willem Breuker Kollektief Tij
dens het. concert in Middelburg verlie
pen de overgangen tussen de ver
schillende passages thema-improvi
satie-thema i vlekkeloos en ook de
langspeler is wat dat betreft geen ver
rassing. Bob Driessen speelt ook in het
Breuker Kollektief en ook hij komt
zeer goed uil. de hoek De twee bassis
ten Harry Miller en Arjen Gorter en
tenslotte slagwerker Martin van
Duynhoven maken het zevental com
pleet. Het is jammer dat de live-opna
men die van het concert in Middelburg
zijn gemaakt, niet op de plaat zijn
vastgelegd en dat er een studio-op
name is geweest. Dat. is met name
jammer omdat nu het zeer en
thousiaste en meelevende publiek aan
het gebeuren ontbreekt Behalve aan
muziek wordt er ook aan humor ge
daan Het nummer waarin de bassis
ten Arjon Gorter en Harry Miller een
duel aan gaan heet. Two bass shit', een
parodie op het bekende nummer 'Two
bass hit' Of: 'Wo Plooi at: all blues',
terwijl het laatste nummer van de
plaat niet is genoemd 'Calypso', maar
'Calypsooi' De muzikale kwaliteit van
de Zeeland Suite is in deze krant na
het slotconcert in Middelburg al ge
roemd. De laagsplaats is een aange
name hernieuwde kennismaking met
de suite
klepperinstrumënt, 36. roem, 37. zoog-
HORIZONTAAL:
3. grafteken. 8. taille. 10. hoger, 11zoog- dier.
dier, 12. rivier in Oost-Duitsland. 14. te
kennen geven. 16 vaandel. 13 delfstof. Oplossing vonge puzsei-
21 traag. '22 baseren, 23. vis. '24 echt
genoot. 25 citroenzuur zout. 27. takel.
28 gevangenbewaarder. 30. kling. 33
zijrivier van de Maas. 34. vaartuig. 35
verleiden tot, 38 broodsuiker. 39 sla
ken. 40. open hemelglobe.
VERTIKAAL.
1 muziekinstrument, 2. plaats in
West-Duitsland, 4 lierdicht. 5.
slaapplaats, 6. afhankelijk. 7 voormuur.
9 vogel. 10. tillen. 13 kwadraat van de
standaardafwijking. 15. van het land af
komstig. 17. traliewerk. 18 naar het
midden gelegen. 19. bindlat 20 verte
genwoordiger. 25 keerpunt 26. gebouw
voor de eredienst. 28 drank. 29 valse
haardos 31 mythologische figuur. 32.
schaken/c. jansen
Spasski is het volgende slachtoffer
van de grote woede van Viktor
Kortsjnoi. De tijden van Robert Fi
scher lijken weergekeerd. Ongetwij
feld wordt men bij de Russische
schaakbond steeds zenuwachtiger.
Is Karpov wel tegen de stormwind
Kortsjnoi opgewassen? Reeds in
19G1 schreef de 'Losbladige Schaak-
berichten'. dal vele insiders van
mening waren, dat Viktor Kortsjnoi
de sterkste speler ter wereld was.
Wordt hij wereldkampioen?
Uit de match Kortsjnoi - Spasski de
zevende matchpartij.
Wit: Viktor Kortsjnoi
Zwart: Boris Spasski
I.c4
De lievelingszet van de witspeler.
Kortjnoi is de grootste expert op het
gebied van de Engelse opening, die
ooit geleefd heeft. Het is daarom niet
verwonderlijk, dat Spasski de banen
van het orthodoxe damegambiet op
zoekt
1 e6 2,Pc3 dó 3.d4 Le7
Met deze zet lokt zwart PI3 uit In de
normale varian 13... Pf64.Lg5Le7 5 e3
kan het paard eventueel na cd5:. en
Ld3 naar e2 ontwikkeld worden.
l.Pf3 Pf6 5.Lg5 0-0 6.e3 h6 7,Lh4 b6
De Tartakower-variant, waarmee
Spasski in het verleden al menig
maal succes heeft gehad. Kortsjnoi
zal er ook wel op gestudeerd hebben.
Dat blijkt trouwens al spoedig.
8. Tel...
Daar heb je het al. De meest gang
bare voorzetting is 8.cd5. Pd5: 9.Le7'
De7: 10. Pd5:. Deze hele variant is in
beweging. Behalve de zet van
Kortsjnoi wordt de laatste tijd ook
8 Db3 gespeeld
8.Lb" 9.Lf6: Lf6: lO.cda: ed5:11.b4
c6 12.Le2 Pd7 13. 0-0 aö
Zwart probeert op de damevleugel
tegenspel te creëren, Een voor de
hand liggende strategie. Hij moet
daarvoor wel een paar zwakten in
zijn stelling toestaan, maar die lijken
op het eerste gezicht niet van ern
stige aarü.
14.b5 c5 15,dc5: Pc5:
De pion op d5 is nu een beetje zwak.
Wit staat daarom iets beter
16.Pd4 Dd6 17,Lg4! Td8
Of 17 Pe6 18.Le6: fe6: 19 Pc6 Lc6:
20.Pe4! De721.Pf6: en 22.Tc6: met be
ter spel voorwit. Met de tekstzet dekt
zwart de dame. waardoor boven
staande variant niet opgaat.
18.Tel
Om de toren via e2 naar d2 of c2 te
spelen
18... Pe6 19.Le(i: fc6:
Wit antwoordt dan 31.Da5.\ wa;
hij een pion voorkomt, maar het re
sulterende eindspel van de zware
stukken was nog buitengewoon las
tig geweest Nu maakt Kortsjnoi op
magistrale wijze de partij achter el
kaar uit.
I I
I 1-
i i>U i
ij i1
Q S
i t
S 5 A
m
20.Pc6::
Brengt de partij in taktisch vaarwa
ter. Wit krijgt een vrijpion. Kortsjnoi
heeft gezien, dat deze pion een ver
lammende uitwerking zal hebben.
Zeer diepzinnig schaak!
20.Lc6: 21.bc6:
Er dreigt nu Pb5 met beslissende
versterking van de witte stelling.
Niet goed is nu 21Dc6: wegens
22.Pe4! Dd7 23.Pf6:v gf6:24.Dg4* Kh7
25.Df4 met groot voordeel voor wit
21 Lc3: 22.TC3: Tac8 23.Dc2 e5
Na 23 Tc7 wordt met 24.Tbl de
b-pion op de korrel genomen.
24.c"! Td7 25.Tcl d4
De dreiging Tc6 noopt zwart tot een
onmiddellijke tegenactie. vOp het
eerste gezicht lijkt de zwarte vrijpion
trouwens eveneens bijzonder ge
vaarlijk.
26.Tc6 Dd5 27.Dbl!
Met aanval op pion b6. Op 27 b5
volgt natuurlijk 28.Tlc5.
27:... d3 28.Db6: d2 29.Tdl Da2:
30.h3ü
Vooral niet 30.Db7! wegens 30.
Da4ü Bijvoorbeeld: 31.Dc8ri Kh7
32 h3 Ddl- 33.Kh2 Tf7! 34.De8 Tf2.
35.c3D Tg2'r! met eeuwig schaak.
30Da4?
Waarschijnlijk was 30 Df7' beter
31.Td2:ü...
Het is in sommige schaakkringen
tegenwoordig 'bon ton' om wat de
nigrerend over het huidige top-
schaak te spreken. Vroeger was alles
beter. Salo Flohr is daar een akelig
voorbeeld van. Mijn mening is, dat
het schaak, dat met name Kortsjnoi
en Karpov spelen van een ongekend
hoog niveau is. Er is nooit beter ge
schaakt dan nu.
31Td2: 32.Db7 Td8
Er was niet beter. Op 32 Kn7 volgt
gewoon 33.Dc8. (Dc6: 34 Df5w
33.cd8ri Td8: 34.Tc7
Nu barst een aanval op g7 los. Zwart
weet deze dreiging nog juist te pare
ren ten koste van een pion.
34... Dal" 35.Kh2 e4 36.De4: Df6
37.f4 DfB 38.Ta7
De zwarte a-pion is ten dode ge
doemd.
38Dcö 39.Db7 Dc3 40.De7 Tf8
41.e4 Dd4 42.f5...
De afgegeven zet Spasski had zich
verdere moeite kunnen besparen. De
pion op a5 is niet te redden. Op 42
a4 volgt 43 Td7 Dc3 44.e5 en op 42
Dc3 is meteen 43.e5 beslissend.
12... hö 43.Ta5: Dd2 44.De5 Dg5
15.Ta6 Tf7 46.Tg6 Dd847.ffi h4 48.fg7:
Zwart geeft op.
dammen/1, anderson
De 18- jarige Piet van Splunter uit
Souburg heeft er niet de minste
twijfel over laten bestaan dat hij als
veruit de sterkste jeugdspeler van
Zeeland moet worden beschouwd.
Met groot overwicht, hij won al zijn
partijen, continueerde hij zijn titel.
Naar hij zelf ook wel beseft hoort hij
eigenlijk in de hoofdklassegroep
thuis, maar begrijpelijk heeft hij
zijn zinnen gezet op deelname aan de
finale van het jeugdkampioenschap
van Nederland. Daarvoor moet eerst
de barrière van de rayonwed
strijden worden genomen, die reeds
op 7 januari beginnen. Dezelfde weg
staat nu open voor de 12-jarige
Johnny de Leeuw uit Goes bij de ad-
spïranten. Op knappe wijze ver
overde hij de Zeeuwse titel in zijn
categorie. Hier volgen de beslis
sende partijen van beide spelers uit
de laatste ronde op 24 december in
's-Gravenpolder gespeeld.
Wit: A. Saman - Zierikzee
Zwart: P. van Splunter - Souburg
1 32-28: 19-23: 2 28x19: 14x23: 3 37-32:
10-14: 4 41-37 5-10: 5 33-28: 17-21: 6
28x19: 14x23: 7 39-33: 11-17: 8 31-26:
7-11:9 44-39: 9-14:10 37-31:3-9: 11 31-
27: 20-24: 12 33-28: 24-29: 13 28x19:
14x23: 14 42-37: 9-14: 15 50-44: lï-20:
16 37-31:10-15: 17 47-41: 4-9: 18 35-30:
20-25:
Geen perspectief biedt hier 32-28:
23x32: 34x23: 25.\34a indien eerst
18x29 dan 27-22 met hetzelfde ver
loop): 39x30: 18x29: 27-22 17x28:
33x27: 21x32: 26-21: 16x27: 31x24:
14-20: 48-43: 20x29: 42-38: met mate
rieel gelijk spel.
19 41-37: 23-28: 20 34x23: 21 40x29:
28x19: '22 46-41: 2-7: 23 38-33: 18-23:
(Een bruikbaar alternatief is 14-20):
24 29x18:13x22: (op 12x23 kan volgen
27-22:26xl7en 32-27) 25 27x18:12x23:
26 33-29: 23x34. 27 39-30: 7-12: 28 31-
27: 12-18: 29 44-39" 15-20: 30 39-33: 18-
23!! zie diagram
Stand na 3018-23
Wit staat- voor hete vuren. Zwart
dreigt met schijfwinst via 28-23;
33x22 gedw. 17x28: 32x23: 21x32:
37x28:16-21:26x17:11x33 enz. Voorts
is in de diagramstand 33-28 verhin
derd wegens 17-22. 27x29 enz met
schijfwinst. Wit heeft maar één goede
Van Splunter
.en tevens sterke zet ter beschikking
en dat is 36-31! Op 23-28 wint wit dan
.een schijf: op 20-24 kan 33-28-22 enz.
volgen, terwijl 20-25 zelfs taboe is.
Maar door zorgen overmand speelde
■wit foutief 37-31, waarop zwart met
■direct met het eveneens schijfwinst
(brengende 23-28 vervolgde, maar
.eerst nog heel fijntjes 20-24! speelde.
Een sterk moment
31 37-31? 20-24' 32 30-25: 24-30: 33
25x34: 23-28: 34 32x23 19x30: 35 48-
42: 21x32: 36 42-38 14-19: 37 38x27:
17-22: 38 27x18: 16-21: 39 26x17:
11x13: 40 31-27: 13-18. 41 41-37: 6-11:
42 43-39:30-35; 43 37-32. 9-14:4449-44
11-17: 45 39-33: 8-12: 46 45-40: 1-7: 47
40-34: 14-20: 48 44-39. 20-24. 49 34-30.
18-23: 50 39-34.35-40: 51 34x45:24x35.
52 33-28: 23-29: 53 27-22: 7-11: En wit,
geeft het. op.
1 34-20: 19-23. 2 30-25: 14-19: 3 25x14:
9x20: 4 39-34: 10-14:5 44-39: 4-9: 6 50-
44: 17-22. 7 31-27: 22x31: 8 36x27: 11-
17: 9 34-20: 20-25: 10 39-34: 6-11: 11
43-39: 1-6: 12 33-29: 17-21: 13 48-43"
11-17: 14 38-33:21-26: 15 30-24: 19x30:
16 35x24. 14-19: 17 40-35: 19x30: 18
35x24: zie diagram
De Leeuw
Stand na 18. 35x24
In deze stand doet wit waarschijnlijk
het beste 6-11 te spelen. Op 33-28 dan
17-21. 18-22 en 12x14.
18 7-11? 19 33-28: 5-10?
Nu moet 2-7 en 18-22 of wal zelfs
sterk is 17-22! De zwarte sleliing is
zeker niet minder, maar met het nu
volgende 9-14 is de zaak in één keer
voor wit bekeken
20 28x19; 9-14? 21 27-22: 18x38: 22
42x38: 14x23: 23 29x7: 8-12: 24 7x9:
3x14: en wit wint.
Porobleem van de week
Van Willem Lente een prachtige be
werking op het lange-lijn motief.
Oplossing elders op deze pagina
Oplossing damprobleem
39-34: 30x39 gedw 49-43: 14x34: 37-
32: 39x46: 32x3. 26x37: 3x26: 22x31:
26x5!!!
bridge/t. schipperheyn
.et oplossen van bridgeprohle-
men is, meer dan dit het geval is bij
dam- en schaakproblemen, een
goede methode om te komen tot ver
betering van het tafelspel. Alle
moeilijkheden die er in een brid-
geprobleem gebracht kunnen wor
den komen immers voort uil het
praktische spel en door regelmatig
de oplossingen te bestuderen komt
men er tenslotte toe de mogelijk
heden ook met gesloten kaarten te
zien. Voor de meeste bridgers overi
gens zeker geen onaangename op
gave. wanl juist liet oplossen van
problemen wordt altijd nog gezien
als de ontspanning bij uitstek
Voorde vele liefhebbers van dit genre
geven we deze week twee problemen'
Oplossingen in de rubriek t
volgende week.
Sch. A1092
Ha AB32
Ru. 54
KI. 832
KI HV1097654
Sch 875
Ha 109
Ru. 876
KI HVB107
Sch HV43
Ha 64
Ru HVB1092
KI 9
Sch. 932
Ha. 1076
Ru 8765432
Sch HB8
Ha 432
Ru. HB
KI AB832
Sch B6
Ha HV875
Ru A3
KI. A654
Zuidspeelt 4 Ha uien slagen i uit-
Sch AV 104
Ha. VB985
RU. AVI09
Zuid speelt 6 SA (twaalf slagenr ui'-
komst Ha 7 Hoe maakt zuid zijn con
tract?
