PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT DE GAAY FORTMAN EN BOERSMA WEIGEREN Grote spionagezaak in West-Duitsland minikrant Havengebied Terneuzen „in 't vizier" voor kolenvergasser in de toekomst I ISRAEL BEREID TOT AFSTAND GEBIED WESTOEVER JORDAAN AR-kandidaten voor kabinet moeilijk te vinden 220e jaargang no. 286 Dinsdag 13 december 1977 Elke vrijdag in de PZC de SPECIALE ADVERTENTIE RUBRIEK voor verenigingen, actiegroepen e.d. vooi advertenties ZONDER WINSTOOGMERK. DDR laat schrijver naar westen gaan BERLIJN (RTR) - Hans-Joachim Schaedlich. schrijver van satirische korte verhalen over het leven in Oost-Duitsland. heeft van de Oost- duitse autoriteiten toestemming gekregen naar het westen te ver trekken. Hij verblijft sinds het weekeinde met zijn vrouw en twee kinderen bij vrienden in Noord- Duitsland. I Van onze parlementaire redactie) DEN HAAG- Formateur Van Agt heeft moeite met het vinden van AR-kandidaten voor het nieuwe kabinet-Van Agt-Wiegel. Maandag lieten zowel Boersma alsook De Gaay Fortman sr. weten, dat zij niet voelen voor een verlenging van hun ministerschap. Zij stonden op de lijst voor respectievelijk sociale zaken en justitie. Een meevaller voor Van Agt was het feit dat de VVD eindelijk een aanvaardbare kandidaat heeft gevonden voor de post van buitenlandse zaken. Het wordt dr. Van der Klaauw, een hoge ambtenaar op het ministerie van buitenlandse zaken. vrij In tegenstelling tot De Gaay Kortman sr. stond Boersma nog niet op het of ficiële lijstje van de formateur. Van Agt wilde eerst de zekerheid hebben dat Boersma in principe wel iets zou voelen voor een portefeuille in het nieuwe ka binet Toen bleek dat daar geen uitzicht op was. heeft. Van Agt in overleg met Boersma. besloten hem niet te vragen. Boersma noemde dit na afloop van zijn onderhoud met Van Agt een „hoffelijke oplossing". De twee hebben het in het ruim twee uur durend gesprek gehad over de sociaal- economische paragraaf van het re geerakkoord en over Boersma's hou ding ten opzichte van de WD. Zoals be kend kan Boersma slecht met de libe ralen overweg. Bekend is zijn uitval van ongeveer een jaar geleden tegen Wiegel, tijdens een debat in de Kamer, toen hij zei: „De hemel verhoede dat u ooit aan deze kant van de regeringstafel komt te zitten". Geen verrassing De weigering van Boersma kwam in politiek Den Haag niet als een verras sing. Boersma zal nu in de Tweede Ka mer gaan zitten, als er tenminste een zetel vrijkomt. Hij staat voor de ARP in de CDA-fractie „eerste reserve". De uitbouw Gedeputeerde Kaland bij normale energieprijs uitbouw Hoechst wel te vergeten. ontbinding overleg agenda rijden Rubriek "Hoort- Ziet - Schrijft': Recept voor een avondje uit afspreken wie er rijdt PAGINA 9 olie Europa moet blijven bezuinigen op olie. PAGINA 12 finale protesten Spanningsveld in Belgrado groter: Kortsnoj dient twee protesten in. documentaire Ernesto Cardenal in documentaire KRO-t.v; radio- en televisieprog ramma's; strip. bouw Opgaande lijn bouwnijverheid zet door in het derde kwartaal: beurs, financiën, economie. kans dat er een vacature komt, groot, nu Hannie van Leeuwen dag aankondigde de politiek te zullen verlaten. Boersma voelt zich naar zijn zeggen verwant met de zeven CDA-le- den die tegen het regeerakkoord heb ben gestemd en die het nieuwe kabi net-Van Agt-Wiegel op zijn daden zul len beoordelen. Het is onduidelijk welke kandidaten Van Agt nu in het hoofd heeft voor de post van sociale zaken. In het gesprek met Boersma zijn wel enkele namen over de tafel gegaan. Steeds weer duikt de naam van het Eerste-Kamerlid prof. Albeda op en die van prof Goudzwaard, de opsteller van het CDA-verkiezings- program. Goudzwaard wordt overigens ook genoemd voor de post ontwik kelingssamenwerking. Goudzwaard is vrijdag al, evenals De Gaay Fortman sr., door Van Agt telefo nisch gepolst voor een ministerspost. Belden hebben toen bedenktijd ge vraagd. Zaterdagavond, na het CDA- congres in Amsterdam, is er een AR- topberaad geweest met fractievoorzit ter Aantjes, partijvoorzitter De Boer de ministerskandidaten Boeisma. De Gaay Fortman sr. en Goudzwaard. Al beda was daarbij niet aanwezig. Onwaarachtig De Gaay Fortman verklaarde vraagd) zich goed kon vinden in het tussen CDA en PvdA-D'66 gesloten re geerakkoord. „Maar het huidige re geerakkoord wijkt daar niet in de laatste plaats op punten als de grond- polilieken het sociaal-economische be leid zo wezenlijk van af. dat ik het on waarachtig zou vinden nu toch ja te zeggen". De Gaay Fortman, die nu Eerste-Ka- merlid wordt, zei zich niet te kunnen voorstellen hoe het CDA in één kabi netsformatie met twee partijen twee to taal verschillende regeerakkoorden kan sluiten en die toch allebei goed vindt. Da t men het in de formatie- Den Uyl over het bezetten van de ministersposten niet eens werd (De Gaay Fortman sprak van „een dieptepunt" en „gescharrel met mensen" I, had voor het CDA vol gens de minister geen reden mogen zijn nu ineens het roer te wenden en met de WD in zee te gaan. „Direct na de ver kiezingen heeft het CDA gezegd, dat samenwerking met de PvdA de aange wezen weg was. Het lag dan ook voor de hand dat de in 1973 begonnen samen- Volgens De Gaay Fortman moet men bij hetformeren van een kabinetnietalleen letten op de verhoudingen in het par lement, maar ook op de wijze waarop zo'n kabinet in de samenleving kan functioneren. Hij uitte kritiek op het feit weigering uit het feit dat hij (destijds ook door Den Uyl voor justitie ge- Slot zie pagina 4 kolom 2) JEKOZACETÜ- De Amerikaanse minister van buitenlandse zaken Vance tr) en de Israëlische premier Begin lachend op een persconferentie. Jordanië niet, Vaticaan wel naar Cairo i Van onze correspondent i BONN-In Wesl-Duitsland is een nieuw spionagcschandaal aan het licht geko men dat alle tot nu toe gekende affaires overtreft en zelfs de zaak-Guillaume zal doen verbleken. Deze mening is de federale procureur-generaal Rcbmann toegedaan. Volgens het federale bureau van justi tie in Karlsruhe kan de DDR volledig op de hoogte zijn met de interne struc tuur van het Westduitse leger en alle geheime plannen voor een NAVO- alarm. Ook de inhoud van een groot aantal streng geheime NAVO-docu- menten kan in Oost-Berlijn wel eens tot de al lang bekende bijzonderheden be horen over de militaire bedoelingen van het Westen. Er best aat een redelijke kans dat de al in juni 1976 aangehouden chef-secreta resse van het ministerie van defensie. Renate Lutz. samen met haar man. Lot- har Erwin Lutz. lid van de afdeling be wapening. plus hun vriend Juergen Wiegel, staflid bij de marine, dc wes telijke verdedigingsgemeenschap de grootste schade hebben berokkend sinds het. bestaan van de NAVO en het Westduitse leger. Het wordt zeer wel mogelijk geacht dat zij meer dan 1000 geheime stukken aan de inlichtingen dienst van de DDR hebben doorgege ven. Een deel van de papieren behoort tot de topgeheimen, aldus justitie. Een vijfde deel van de stukken waartoe het drietal toeganghad betrof de NAVO. i Van onze correspondent) JERUZALEM - De Israëlische regering is bereid tot gebiedsafstand op de wes telijke Jordaanoever. Dat valt op te maken uit hetgeen minister van buitenlandse zaken Dajan maandag middag in Jeruzalem heeft gezegd. „Namens de Israëlische regering kan ik zeggen dat wij bereid zijn om over een deling van dc westelijke Jordaanoever te spreken als dat van Arabische kant wordt voorgesteld", zei Dajan. Dajan heeft die these al meer verkon digd, maar voorheen niet namens de re gering. De uiterst belangrijke toevoe ging betekent dat premier Begin, een aanhanger van de Groot. Israël-bewe- ging. tot gebiedsafstand op de wes telijke Jordaanoever bereid is. Dajan voegde er aan toe - zoals hij al eerder gedaan heeft - dat Israël niet zo'n deling zal voorstellen, omdat de afgelopen tien jaar van Arabische kant geen belang stelling is geweest voor een territoriaal compromis op de Westoever, steeds voorgesteld door de Arabische regerin gen Nederzettingen Dajan vindt dat Israël zjjn nederzettin genpolitiek op de westelijke Jordaa- noeve'- niet moet veranderen. Op de vraag of hij een zelfde formule zou steu nen als waarop hij tot de regering is toe getreden. te weten- geen nieuwe neder zettingen zolang er onderhandelingen gaande zijn. antwoordde Dajan: „Niet de nederzettingen zijn bepalend voor de toekomstige grenzen, maar de lijn die getrokken wordt, als hij getrokken wordt Als nederzettingen na de schei ding op Arabisch grondgebied blijken te liggen, dan zullen wij öf die nederzettin gen ontruimen, ofwel daar op Arabisch grondgebied blijven Dat kan via on derhandelingen opgelost worden" Da jan is tot de regering van Begin toege treden op voorwaarde dat de Westoever niet geannexeerd zal worden zolang er onderhandelingen met de Arabieren gaande zijn. Dajan waarschuwde indirect presi dent Sadat dat Egypte zal moeten be palen waarover in Cairo onderhandeld kan worden. Israël is weliswaar bereid alles in Cairo te bespreken, ook het Pa lestijnse vraagstuk, maar Egypte wil en kan niet onderhandelen voor partijen die niet naar Cairo komen. Na een dag of tien zal Egypte dus moeten beslissen waarover het wel onderhandelen wil, al dus Dajan. daarom doelend op een af zonderlijk Israêlisch-Egyptisch vredes verdrag Dajan herhaalde nog eens uitdrukkelijk dat Israël niet op een afzonderlijk vre desverdrag met Egypte uit is. maar met (Slot zie pagina 4 kolom 5) KALAND IN COMMISSIE ECONOMISCHE ZAKEN: „MOGELIJK OVER ENKELE JAREN AAN DE ORDE" MIDDELBURG-Het havenschapsge- bied van Terneuzen is „in het vizier" voor een mogelijke vestiging van een kolenvergas-installatic. Gedeputeerde A.D. Kaland heeft daarover maandag middag een mededeling gedaan in dc statencommissie voor economische zaken, die de agenda's voor de haven- schaps-vergaderingen van aanstaande woensdag doornam. De gedeputeerde liet weten, dat dit niet een zaak is. die dit jaar al zal spelen, maar die mogelijk op wat langere termijn aan de orde kan komen. Hij kwam met zijn mededeling, toen de statencommissie sprak overeen nieuwe kostprijsberekening voor het kanaal- havenplan Terneuzen. Daarbij vroegen onder anderen de heren P.J Huybregt tpvdai en J.H. Roose (cda) naar de aan leg van een nieuwe kade bij de Mas sagoedhaven. Gemeld was, dat die aanleg een onzekere factor is en mede afhankelijk van een infrastuctuursub- sidie van het rijk. De heer Huybregt vroeg zich af of dexaanle eventuele aanleg wel verstandig is. nu de aanwe zige kade niet druk gebruikt wordt. Kaland: „Als je een haven tot ontwik keling wilt brengen, zul je met Je ac commodatie voorop moeten lopen." Hij betoogde, dat het niet mogelijk is een dergelijke fade zonder infrastructuur subsidie van het rijk aan te leggen en wees erop. dat dit ook geldt voor de plannen voor een verlenging van de kade met 350 meter in VlissingenOost. „Maar als die subsidiemogelijkheid er wel is. moeten we goed bedenken of we die kunnen laten lopen." zo zei hij. Daarbij betoogde de gedeputeerde dat naar zijn indruk onder meer de kolen- transporten'in Nederland zsllen toene men, In dit verband noemde hij de ge dachten, die leven om onder meer bij Delfzijl een kolenvergasser te bouwen, bij het begin van de toevoer door het aardgasleidingennet. Als de vergassing van kolen nodig is. komt ook Terneuzen „in het vizier zo zei de gedeputeerde: in het kanaalzonegebied namelijk is sprake van een geconcentreerde be- (Slot zie pagina 6 kolom et Hoeveel nachtjes slapen nog? Hoeveel nachtjes sjapen Ir&gwf nog voortiat er een rheuw ka- binet is? Vijf, zes. zeven? Het pSgjagj» zal afhangen van de beciank- IStSj jes die Van Agt nog meer krijgt te incasseren. De Gaay Fortman senior - Gajus, zoals ze in Den Haag zeggen - heeft nee gezegd en zo ook Boersma. Daardoor ontvalt de for mateur weer enige progressieve steun, zonder twijfel aanleiding voor goedkeurend getrappel op de PvdA- bank. Maar vermoedelijk zal het toch eens gebeuren: een nieuw kabinet op de trappen van Huis ten Bosch, glim lachend rondom hare majesteit. Dat zal een hele rust wezen, voorlopig althans. Eindelijk kan er dan met het 'gewone' regeren worden begonnen en komt er een einde aan het gemarcheer en ge marchandeer van de Nederlandse poli tici via voorpagina's, tv-schermen en radio Al die brave, minder brave, glim lachende. zuur-kij kende, heilige en schijn-heilige gelaten beginnen lang zamerhand nog erger te vervelen dan een verkeerd gekozen bloemetjesbe- hang Sommige politieke leiders - jawel, zo worden ze genoemd - kunnen geen hoestje plegen of er staat wel een ca mera bij. een man met een microfoon plus een aantal lieden met opschrijf boekje: het kuchje is nieuws geworden. De politieke achterban pikt af en toe een graantje mee ais er congressen zijn: de camera's nemen in de zaal her en der close-ups van intens-vergenoegd kij kende partijleden, afgevaardigden die weten waar hun gekozenen de politieke mosterd halen. Langzamerhand begint het allemaal zo gewoon te worden dat de gemiddelde krantelezer en tv-kijkerniet meer beter weet of het hoort zo: de dag begint en eindigt met Van Agt. Den Uyl en Wiegel. Er zijn mooiere dagopenin gen en -sluitingen denkbaar. Maandag had informateur Van Agt een gesprek met de Gaay Fortman sr. over zijn eventuele aanstelling als minister van justitie De Gaay Fortman heeft nee gezegd. FOTO. Van Agt (li en de Gaay Fortman. NA VO-GEHEIMEN DOORGEGEVEN AAN DDR Hieronder bevonden zich documenten over de logistiek van het bondgenoot schap. lijsten voor de energïeverzorging in noodsituaties en NAVO-plannen over bewapening. Wat over het Westduitse leger kon worden overgebriefd overtreft de stoutste verwachtingen. Dat geldt ook voor het feit, hoe makkelijk het drietal in het bezit van het geheime ma teriaal kon komen. Mevrouw Lutz had een sleutel van een kluis met streng ver trouwelijke documenten De veilig heidsvoorschriften werden volgens het oordeel yan de justitie op haar afdeling nauwelijks in acht genomen. Zij kon dus haar gang gaan en inlichtingen verza melen over bijvoorbeeld de planning van de Bundeswehr op lange termijn en de militaire berichten over het leeer tus sen 1972 en 1974. Kopieën Zij Tcopieerde alles op hel fotoko pieerapparaat in het ministerie en nam de kopien in haar handtas mee naar huis. Ook alle inlichtingen over de fou ten die bij de NAVO-manoeuvre Wintex in 1975 aan het daglicht zijn getreden stonden tot haar beschikking. De he ren-spionnen zaten niet stil. Zij ko pieerden bijvoorbeeld een Westduitse militaire analyse over de troepen van het Pact van Warschau - in hoeverre de Bundeswehr dus op de hoogte is over het aantal van de strijdkrachten, uitrus ting. plannen en eventueel gebreken van de legereenheden uit het Oosten. Verder de resultaten van een analyse van de Bundeswehr. waarin alle gebre ken en sterke kanten van het leger te voorschijn komen. Tot de verraden geheimen behoort het concept voor de ontwikkeling van een nieuwe tank, die in de jaren '90 de West duitse Leopard zal aflossen. Verder kon (Slot zie pagina 4 kolom 6) V an Agt blijft de man van de sur prises. Zaterdag tij dens het congres van het CDA haalde hij plotseling ene Eugenie er bij. Eugenie bleek zijn echtgenote: hij sprak woorden van dank en hulde tothaar, woorden die spontaan bij hem opkwamen, zo liet hij het con gres weten. En dat was geroerd: het ap plaudisseerde lang en met grote gene genheid. Niemand zal het mevrouw Van Agt misgunnen dat haar man en een partijcongres gezamenlijk haar huldi gen voor haar trouwen toewijding, maar het is wel ongewoon. Er zijn in Neder land vele duizenden vrouwen die ap plaus vendienen, maar desondanks nooit worden toegejuicht door een con gres. Terwijl ze het afgelopen jaar toch zo voortreffelijk het gezinsbudget heb ben beheerd d at het gezin op reis kon en er ook nog wat voor de sinterklaas over schoot. Vrouwen zonder applaus. Zoals zeemansvrouwen - wenoemen maar een groep - die de kinderen alleen moeten opvoeden en dat voortreffelijk doen. Zo zijn er vele vrouwen die door allerlei oor zaken alleen voor hun gezinnen staan, maar die niemand naar het podium roept. Mevrouw Van Agt mag wat ons be treft best wonden worden toegejuicht, we nemen zonder meer aan dat zij een bekwame en haar man plus het CDA zeer toegewijde vrouw is. Maar haar echtgenoot moest verstandiger zijn: hij kwam verslag uitbrengen aan een par tijcongres over zijn politiek handelen en daarbij passen geen onverwachte sen timenten. Er ontstaat dan een sfeer van genoegelijke vertedering: „Die Van Agt toch. liij haalt zijn vrouw naar voren, mooi. heel mooi." Of nee: :,Die Dries toch", want dat hebben we inmiddels wei geleerd: in de politiek heet een mens niet meer Van Agt of Steenkamp. Den Uyl of Aantjes. maar roept men elkaar als broeders Dries. Piet. Joop of Wim toe. Ze zijn gemeenschapsbezit. xjlIs binnenkort de groep-Van Agt aan treedt en de discussie met de kamer aanvangt, wordt dat een zeer Neder lands schouwspel. Bij de grote partijen zal voor het CDA vermoedelijk mr. W. Aantjes optreden, lid van de Hervormde Kerk. richting Gereformeerde Bond. Bij de WD zal mr. J. G. Rietkerk de fractie leiden, oorspronkelijk van gereformeer den huize. En tenslotte wordt de opposi tie aangevoerd doordrs. J. den Uyl. vele jaren geleden vertoevend op hetzelfde kerkelijk erf. Toen hij nog aan het for meren was, had hij het voortdurend over 'het beproeven van de nieren': scherpe luisteraars herkenden de statenverta ling. Van Agt zal hen zeker minzaam be groeten. op zijn beurt enige achtergron den onthullend door voortdurend te spreken van 'op de eerste plaats'. Een boeiende ontmoeting met de silhouet ten van Dordrecht en Rome op de ach tergrond. Nederland bLijfl ook in neerslachtige dagen zichzelf. STAKING FRANS-BRITSE VEERDIENSTEN DOVER (RTR)- Als gevolg van een sta king van Franse zeelieden zijn maan dagochtend de veerdiensten tussen Dover en de Franse havens Calais en Boulogne gestaakt. De actie van de zeelui die tot vandaag (dinsdag) middernacht zal duren, heeft ook de diensten lussen Dover en Duinkerken en tussen Newhaven en Dieppe stilgelegd. Er zijn extra-afvaar ten van Dovernaarde Belgische havens Zeebruggc en Oostende.

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1977 | | pagina 1