PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
VAN AGT PREMIER
Rechter: niemand schuld
aan dood van Steve Biko
Gedeeltelijke dijkverhoging
Oosterschelde in moeilijker
rond
fase
Akkoord over verdeling van de ministersposten
Hans Wiegel op
binnenlandse zaken
HELMO BOETIEK
Voor verblijf
in Spanje geen
pas meer nodig
8
mtam.
Toekomst
Nederland
verkend
VERENIGDE STATEN GESCHOKT DOOR UITSPRAAK
Manusamagesprek met
Indonesische diplomaat
MINISTER TERUGHOUDENDER OVER FINANCIEN
220e jaargang no. 278
Zaterdag 3 december 1977
Spijker- en ribbroeken
in alle modekleuren. Lois, Levis,
Lee 69,-
Shetland truien 24,90
LANGE DELFT 61 MIDDELBURG
(Van onze parlementaire redactie)
DEN HAAG - CDA-leider Van Agt wordt premier van het nieuwe
kabinet van CDA en WD. Die knoop werd vrijdagavond doorge
hakt in het overleg met WD-leider Wiegel en informateur Van
der Grinten. Na vier uur onderhandelen werden de gesprek
spartners het eens over de verdeling van de ministersposten in
het CDA-WD-kabinet. WD-leider Hans Wiegel wordt minister
van binnenlandse zaken en vice-premier.
vesting en ruimtelijke ordening, land
bouw en visserij, sociale zaken, cultuur,
recreatie en maatschappelijk werk,
ontwikkelingssamenwerking, weten
schapsbeleid.
De WD krijgt de posten binnenlandse
zaken en tevens viceminister-presi-
dent, buitenlandse zaken, onderwijs en
wetenschappen, verkeer en waterstaat,
economische zaken, volksgezondheid
en milieuhygiêne-
Een kleine kwestie is nog niet opgelost,
dat is de vraag bij welk departementhet
kabinet voor Nederlandseantilliaanse
zaken moet worden ondergebracht
Momenteel is dat het ministerie van
binnenlandse zaken, maar afgesproken
is dat nog overleg over deze zaak met de
gevolmachtigd minister van de Neder
landse Antillen zal plaatsvinden
Maandag antivoord
De fractievoorzitters van CDA en WD
zullen het vrijdagavond bereikte ak
koord maandag aan hun fracties voor
leggen. Informateur Van der Grinten
heeft aandefractieleidersgevraagd om
nog diezelfde maandag het antwoord
van de fracties te mogen ontvangen. H ij
wil dan tevensde definitieve opstelling
van de CDA en WD-fractie weten te
genover het nieuwe kabinet van CDA
en WD, op grondslag van het re
geerakkoord waarover Wiegel en Van
Agt het eerder deze week al eens wer-
gekregen, voor de hand ligt dat hij mi
nister-president van het nieuwe kabinet
wordt. Met informateur Van derGrinten
en WD-leider Wiegel heeft hij de vraag
besproken of andere personen mis
schien meer m aanmerking zouden ko
men voor het minister-presidentschap
dan hijzelf. Bij die vraag heeft het ont
breken van een economische achter
grond bij Van Agt een rol gespeeld.
Formateur
De fractieleiders van CDA en WD wer
den het vrijdagavond laat eens over de
volgende verdeling van het nieuwe ka
binet. Het CDA krijgt de ministeries al
gemene zaken etr minister-president,
justitie, financiën, defensie, volkshuis-
MADRID (AP)-Voor een verblijf korter
dan drie maanden in Spanje, hoeven
inwoners van Nederland, België en nog
zeven andere Westeuropese landen
geen paspoort meer te bezitten, maar is
een identiteitskaart voldoende, zo is
donderdag door de Spaanse regering
besloten.
Evenzo zullen Spaanse ingezetenen die
Nederland, België, West-Duitsland,
Frankrijk, Luxemburg, Italië. Zwitser
land, Monaco en Liechtenstein willen
bezoeken slechts een identiteitskaart
óch hoeven dragen.
fl PAGINA 2
koopplicht
ij Pechlney wil van koopplicht af voor ƒ4
miljoen.
H PAGINA 3
meesters
Werken van Nederlandse meesters uit
Haags museum gestolen.
PAGINA 4
j bourgeoisie
De overwinning van de
Chileense
bourgeoisie.
PAGINA 9
1 hobby's
Rubriek'Hoort-Ziet-Schrijft': Moeder
f| van dertien kinderen en nog tfjd voor Ij
Ij hobby's
PAGINA 13
j
thuis
1 Dolf Bemer wil liever nooit meer naai
Turlqje
I PAGINA 25
smaakmaker
Fons Baart: smaakmaker
ln nieuwe 1
voetballichtlng van Temeuzen
Jj PAGINA 29
encyclopedie
De 19-jarige René Kamphuls werkt aan
R een Olmencyclopedie; radio- en televi- p
sieprogramma's: strip.
PAGINA 17
opdracht
Scheldend milieu-inspecteur Ad- j;
l| riaanse: we kwamen hier met een duide-
B bjke opdracht-
PAGINA 20
knotten
fi Wilgen knotten, hoog de boom in. Kerk- t|
K rubrieken.
PAGINA 21
hulp
jj Goedkope ontwikkelingshulp laat In- I'
0 diere gevolgen van stormrampen over-
leven
ij PAGINA 22
overdekt
I' Uw eigen zwembad overdekt maken.
8 PAGINA 23
jj eenling
ft Randy Newman, een smaak bewuste w
I eenling: Denksporten: Hengelen: Puz- f
l!
Deze procedure betekent dat Van Agt
niet eerder dan maandagmiddag en
mogelijk zelfs pas dinsdag door konin
gin Juliana tot formateur zal worden
benoemd. Het valt te verwachten dat hij
dan nog enkele dagen nodig zal hebben
om de mannen en vrouwen voor zijn
nieuwe kabinet definitief aan te zoeken.
Over de kandidaten voor de minis
tersposten wilden Wiegel noch Van Agt
zich vrijdagavond uitlaten. Die zaak
houden zij vooralsnog geheim. Zij zullen
eerst contact moeten opnemen met de
kandidaten die in het. overleg met de
informateur over de tafel zijn gegaan.
Het is ook nog niet zeker dat de fracties
maandag al de definitieve kandidaten-
lijstjes voorgelegd zullen krijgen.
CDA-leider Van Agt zei dat het, gelet op
de plaats die hij in de landspolitiekheeft
Hij denkt dat een formateur niet meer
dan een week nodig zal hebben om een
nieuw kabinet in elkaar te timmeren.
Het probleem dat nu rijst voor de
CDA-fractie, is wie Van Agt moet opvol
gen als fractieleider. Eerste kandidaat
daarvoor is de tweede man van de frac
tie, AR-leider Aantjes. Maar tegen zijn
benoeming tot fractieleider bestaan
nogal wat reserves, omdat Aantjes im
mers begin deze week het regeerak
koord van CDA en WD van de hand
heeft gewezen.
Aantjes heeft overigens zelf deze week
al verklaard de leiding van de fractie
niet te zullen afwijzen, mits de hele
fractie hem steunt Ook CDA-leider
Van Agt heeft enige aandrang op Aan
tjes uitgeoefend om zich in ieder geval
beschikbaar te willen houden. Pro
bleem voor Aantjes zal ongetwijfeld de
DEN HAAG (ANP) - Er is een toe
komstverkenning voor de komende vij
fentwintig jaar van de wetenschappe
lijke raad voor het regeringsbeleid op
komst.
De ministerraad nam vrijdag kennis
van dit rapport dat de titel draagt 'De
komende vijfentwintig jaar, een toe
komstverkenning voor Nederland', dat
dinsdag a.s. zal worden openbaar ge
maakt-
Deze toekomstverkenning is vervaar
digd dooreen, voornamelijk uit externe
deskundigen bestaande commissie, on
der leiding van het WRR-lid prof. dr
Cramer.
Voor het eerst wordt'in Nederland een
dergelijke, het gehele maatschappelijke
terrein bestrijkende, toekomstverken
ning gepubliceerd. In het rapport wordt
ingegaan op de gevolgen van twee be
naderingen: ten eerste de zgn. nulgroei
en ten tweede de groei met 3 procent per
jaar over een kwarteeuw genomen.
eis van de fractie worden, dat hij zijn
voorbehouden tegen het kabinet in
ieder geval op een zacht pitje zet en niet
duidelijk manifesteert.
Ook de WD-fractie zal nu naar een
nieuwe fractieleider moeten uitzien. Dat
zal ook nog geen gemakkelijke zaak zijn.
Binnen de WD waren nogal wat. men
sen die Hans Wiegel liever niet in het
kabmet hadden gezien, omdat ze hem
als leider van de fractie wilden behou
den Binnen de fractie zyn te weinig po
litieke zwaargewichten aanwezig die
leiding zouden kunnen geven aan de 28
mensen van de WD-fractie.
Van Agt. Wiegel en Van der Grinten wa
ren vrijdag al eerder bijeen geweest. Zij
hadden toen slechts kort overleg ge
pleegd. waarna informateur Van der
Grinten naar koningin Juliana vertrok
om haar verslag van zijn infor
matiewerkzaamheden uit te brengen.
Als de vrijwel zekere formateur Van
Agt denkt een week nodig te hebben om
het kabinet in elkaar te timmeren, dan
bestaat slechts een heel kleine kans dat
het nieuwe kabinet zich nog voor
Kerstmis in de Tweede Kamer kan pre
senteren. De praktijk heeft uitgewezen
dat voor het opstellen van een rege
ringsverklaring ongeveer veertien da
gen nodig zijn. Kamervoorzitter Von
deling heeft overigens wel de moge
lijkheid open gehouden om de Tweede
Kamer tussen Kerstmis en Nieuwjaar PRETORIA - Met gebalde vuisten heffen zwarte Zuidctfrikanen spreekkoren aan voor de voormalige synagoge in Pretoria.
van kerstreces terug te roepen.
nadat de rechter-commissaris daar vrijdag tot de uitspraak was gekomen, dat niemand verantwoordelijk kan worden gesteld
voor de dood van negerleider Steve Biko.
PRETORIA (UPI/RTR) - Niemand is verantwoordelijk bevonden voor de dood
van Steve Biko, althans op bas van het beschikbare bewijsmateriaal. Dit betekent
dat er geen nader onderzoek zal volgen naar de dood in gevangenschap van de
zwarte leider. Zo luidde vrijdagochtend de conclusie van het hof in Pretoria dat in
de afgelopen week de zaak van het overlijden van Biko heeft onderzocht.
Het onderzoek heeft drie weken ln be
slag genomen. Biko overleed op 12 sep
tember op 30-jarige leeftijd na onder
vraging door de Zuidafrikaanse veilig
heidspolitie. Volgens het lijkschou
wingsrapport was zijn dood het gevolg
van hersenletsel. Maar rechter-commis-
saris Marthinus Prins, die het gerechte
lijk vooronderzoek in de zaak Biko leidt,
zei in zijn uitspraak van drie minuten
dat er geen bewijs voor was aangevoerd
dat de dood van Biko was teweegge
bracht door een daad of nalatigheid die
een strafbaar feit impliceert van de kant
van enig persoon.
Eerder op de dag had de verdediger van
de familie Biko de politie van Port Eli
zabeth verantwoordelijk gesteld voor
zijn dood. Volgens Sydney Kentridge is
het duidelijk dat de politie Biko her
senletsel heeft toegebracht. Op 12 sep
tember stierf hij in de gevangenis van
Port Elizabeth.
Rechter Prins onthield zich in zijn uit
spraak van enig advies aan de autoritei
ten in derichting van het overwegen van
strafvervolging in de zaak. Maar Biko's
weduwe. Ntsiki. verklaarde onmiddel
lijk nadat Prins de zaal in de oude syna
goge in Pretoria waar het onderzoek in
de afgelopen weken werd gehouden, dat
zij nog steeds vastbesloten was in een
civiele procedure schadevergoeding te
eisen van de Zuidafrikaanse minister
van justitie Jimmy Kruger. Haar ad
vocaten zeiden de mogelijkheid te be
studeren om eveneens in een civiele
procedure de autoriteiten op beschuldi
ging voor de rechter te dagen op be
schuldiging van nalatigheid, daar Biko
immers overleed toen hij door de politie
werd vastgehouden, maar lieten zich
niet uit over eventuele gebruikmaking
van de wettelijke mogelijkheid om te
verzoeken om een nieuw onderzoek van
de uitkomsten van het oorspronkelijke
onderzoek.
Arrestaties
Mevrouw Biko zei ook dat Biko's broer
Kaya en zijn neef Solomon Biko tesa-
men met minstens vier vrienden van de
familie vrijdagochtend vroeg door de
politie waren gearresteerd in de zwarte
woongemeenschap Soweto bij Johan
nesburg. De vier anderen waren domi
nee Julian Ntchekeng, dominee Jefï
Moselane, een zekere Michael Jordaan
en Mandia Kopo.
De Zuidafrikaanse politie heeft vrijdag
avond ook N. Molope, vice-voorzitter
van een comité van actie van leraren in
Soweto aangehouden, zo heeft Molopes
vrouw vrijdag aan de pers meegedeeld.
Een woordvoerder van het kapittel van
de St.-Marykathedraal in Johan
nesburg. deelde mee dat de Anglicaanse
geestelijke Stephen Masjikane Mont-
jane. is aangehouden.
Vrijdag werd in Den Haag het gesprek over de zetelverdeling voortgezet. V.l.n.r.: Van Agt (cda),
informateur Van der Grinten en Wiegel (vvd)
DEN HAAG tANP) - Ir. J. A. Manusama, president van de RMS in balling
schap, heeft een gesprek gehad met de Indonesische diplomaat. J. de Fretes
over de positie van de Molukken in Indonesië. Volgens Manusama heeft De
Fretes gezegd dat de Indonesische ambassade van de ontmoeting op de
hoogte is.
„Mogelijk wilde de Indonesische regering mij op deze manier eens polsen",
aldus ir. Manusama „Ik heb de heer De Fretes men visie op het probleem nog
eens uiteengezel en gezegd dat wij streven naar zelfbeschikking. Tegelijker
tijd heb ik hem gezegd dat we wel reëel zijn en inzien dat volledige soevereini
teit niet mogelijk is en we een deeel daarvan willen afstoten. Dat is wat anders
dan autonomie. Die krijg je van bovenaf opgelegd."
Het gesprek met De Fretes. die op vakantie in Nederland was. had enige tijd
terug plaats op verzoek ixin de Indonesiër.
PROBLEEM YERSEKE
NU IN STUURGROEP
VLISSINGEN - De stuurgroep dijk
verhoging Oosterschelde komt vol
gende. week toe aan de bespreking van
één van de moeilijker onderdelen .van
de partiële dijkverhoging. Aan de orde
komt de manier, waarop de problemen
bij Yerseke moeten worden opgelost.
Bij de discussie daarover zal op de ach
tergrond spelen de wat terughouden
der opstelling, die het ministerie van
verkeer en waterstaat sinds kort heeft
gekozen ten opzichte van de financiële
kant van de werken.
Voor de dijkverhoging bij Yerseke zijn
tot nu toe twee plannen naar buiten ge
komen: één van de gemeente Reimer-
swaal, waarin wordt uitgegaan van ver
zwaring van de dijk langs het bestaande
tracé en één van het waterschap „De
Brede Watering van Zuid-Beveland",
dat voorziet in de aanleg van een ring
dijk buitendijks. Mogelijk zal gezocht
worden naar een tussenoplossing.
Duidelijk is. dat bij de bespreking van
de plannen en ook bij volgende plan
nen voor de gedeeltelijke dijkverhoging
door de vert egenwoordigers van het mi
nisterie van verkeer en waterstaat voor
zichtiger dan voorheen gemanoevreerd
zal worden als de kosten aan de orde
komen. Minister Westerterp van ver
keer en waterstaat heeft de stuurgroep
onlangs in een brief over dijkverhoging
op Noord-Beveland laten weten, dat hij
in principe wel akkoord gaat met de
voor dat gebied ontwikkelde plannen,
maar dat hij pas definitief goedkeuring
zal geven als hij ze eerst per onderdeel
nader heeft bezien. Bij de waterschap
pen en ook bij het provinciaal bestuur
van Zeeland is die brief overgekomen
als een voorzichtige aanwijzing dat bij
de dijkverhoging meer soberheid moet
worden betracht. Dat blijkt uit uitlatin
gen van de voorzitter van de Zeeuwse
Waterschapsbond, de heer A M. Geluk
en van het lid van gedeputeerde staten
mr. J. F. G. Schlingemann. die tevens
voorzitter is van de stuurgroep dijk
verhoging Oosterschelde
De heer Geluk zei onlangs tijdens de al
gemene vergadering van de water-
schapsbond. dat de laatste tijd opmer
kingen worden gemaakt over een sobe
rder opzet van de dijkverhogingen. Hij
tekende daarbij overigens aan. dat er
nog geen reden is voor grote onrust.
Het is nu nog te vroeg om groot alarm te
slaan, wat we zeker zullen doen indien
het rijk aanstuurt op een ombuiging ln
het beleid voor deze dijkaanpassingen".
zei hij-
De heer Schlingemann ging tijdens de
(Slot zie pagina 7 kolom 7\
Amerika beeft vrijdag scherpe kritiek
geleverd op de uitspraak van de
Zuidafrikaanse rechtbank over Steve
Biko.
De woordvoerder van het departement
van buitenlandse zaken, Hodding Car
ter. zei dat er doorslaggevende bewijzen
waren van onverwantwoordelijk gedrag
van de kant van de overheid. ,Het is niet
te geloven dat gezien het aangevoerde
bewijsmateriaal, een rechter kon bevin
den dat niemand verantwoordelijk was
voorde dood van Biko. Wij zijn geschokt
door die uitspraak", aldus de
woordvoerder.
„Ook al zou persoonlijke schuld niet zijn
komen vast te staan, dan nog is de dood
van Biko het gevolg van een stelsel dat
grove mishandeling toestaat,, waarbij
de meest elementaire mensenrechten
worden geschonden".
Verkiezingen
Premier Den Uyl meent dat de ver
kiezingsoverwinning van premier Vor-
stcr in Zuid-Afrika weinig uitzicht op
verbetering van de situatie van de
zwarte bevolking daar. Tijdens zijn
wekelijkse persconferentie zei Den Uyl
het tegendeel te vrezen. De opstelling
van de Zuidafrikaanse regering beidt
weinig hoop. De tegenstellingen zullen
verscherpen en de kans op oorlogshan
delingen zal toenemen. Een triest per
spectief, aldus de minister-president,
Vorster
Zuid-Afrika zou 'misdadig dom' zijn als
het zich niet voorbereidt op een even
tuele buitenlandse aanval, zo heeft
premier John Vorster van Zuid-afrika
vrijdag gezegd in een radio- en televi
sierede over de grote verkiezingsover
winning van zijn nasionale partij „Geen
man heeft meer gedaan om de vrede na
te streven dan ik de afgelopen elf jaar
(sinds zijn ambtsaanvaarding) heb ge-
daan", aldus Vorster.
„Maar wetend welke plannen er ge
maakt worden tegen Zuid-Afrika, we
tend wat de uiteindelijke doelen zijn van
de marxisten, namelijk de controle over
de zuidelijke tip van Afrika, de route om
de Kaap. zou het dwaas zijn. misdadig
dom van een regering om geen voorbe
reiding te treffen om die aanval op
Zuid-Afrika af te slaan, als hij komt"
Vorster zei dat in elke democratie twee
principes van vitaal belang zijn: vrij
heid van de staat Afhankelijk van de
omstandigheden moet nu eens op het
een, dan op het ander de nadruk gelegd
worden. „Maar u zult begrijpen dat het
individu geen rechten kan hebben als
de veiligheid van de staat niet be
schermd wordt".
VLIEGTUIG MET
MEKKAGANGERS
VERONGELUKT
BEIROET (UPD - Een pas-
sagiersvliegtuig vol pelgrims die naar
Mekka waren geweest, is vrijdag ln Li
bië bij een noodlanding verongelukt.
Volgens de eerste berichten werden
van de 159 Libische passagiers er 56 ge
dood en tientallen gewond.
Het toestel wilde op de luchthaven van
Jalilan landen, maar slaagde daar niet
in als gevolg van het slechte zicht