PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
BONDEN: SANCTIES
TEGEN ZUID-AFRIKA
AKKOORD OP BASIS
VAN 7- 7-2- VERDEL
Zeeland krijgt volgend jaar vier nieuwe
inspecteurs voor het 'basisonderwijs'
minikrant
Officieel onderzoek
tegen mevrouw Tito
Nachtelijke overeenstemming formatie
Ook Engeland roept zijn ambassadeur terug
Sowjet-Unie wil
beperking van
manoeuvres
Thuis-besi
pagina 11
229ë jaargang no. 245
Dinsdag 25 oktober 1977
Elke vrijdag in de PZC de SPECIALE ADVERTENTIE
RUBRIEK voor verenigingen, actiegroepen e.d. voor
advertenties ZONDER WINSTOOGMERK
DEN HAAG - De Nederlandse vakbeweging heeft zich maandag uitgesproken voor het nemen van
economische maatregelen tegen het Vorster-regime als protest tegen het verbieden van 18 anti-
apartheidsorganisatie in Zuid-Afrika en de daaropvolgende arrestatiegolf. Het FNV is voorstander
van het verbreken van alle economische betrekkingen met Zuid-Afrika. Dat zou moeten gebeuren
op grond van de onlangs door de tweede kamer aangenomen sanctiewet die eenzijdige Nederlandse
maatregelen tegen derde landen toestaat. Maar, aldus het FNV, voor een doeltreffende boycot zijn
internationale, bijvoorbeeld door de VN af te kondigen sancties noodzaak. Een eerste Nederlandse
zet zou volgens het FNV kunnen zijn de afkondiging van een olieèmbargo.
Het CNV staat sinds gisteren, na een ex
tra vergadering van de verbondsraad,
eveneens achter een economische
boycot van Zuid-Afrika Volgens het
standpunt van de CNV-leiding zou Ne
derland niet zelf initiatieven moeten
nemen, maar dienen mee te werken aan
een op internationaal niveau afgekon
digde boycot. Het CNV wilde tot voor
kort mets van boycotmaatregelen we
ten. Daardoor zou het contact met de
(zwarte) vakbeweging in Zuid-Afrika
verloren gaan. terwijl het CNV boven
dien vreesde dat economische sancties
vooral de zwarte bevolking zouden
treffen.
De recente gebeurtenissen in Zuid-
Afrika hebben voor een verandering
van dat standpunt gezorgd. Het CNV
wil wel alle bestaande mogelijkheden
om vanuit Nederland de zwarte bevol
king te kunnen steunen blijven benut
ten. Nederlandse bedrijven met vesti
gingen in Zuid-Afrika moeten worden
'bewerkt' om een eind te maken aan
achterstelling van zwarte werknemers.
Ook spreekt het CNV zich uit voor
voortzetting van de Nederlandse hulp
aan bevrijdingsbewegingen als hel
African National Congress en aan
slachtoffers van het apartheidsregime.
twisten
In West-Duitsland zt)n heft ige politieke
twisten ontstaan rond de dood van de
drie RAF-leden in de Stommheim-ge-
vangenis.
aanvraag
Begin volgend jaar komt de aanvraag
voor het zenderpark bh de gemeente
Oostburg
beraad
Nederland staat op ee
overleg binnen de Novo O'
nenbom
zijspan
PAGINA 13
oorlog
RUk de Gooijer vindt het veel interes
santer om een slechte man le speler.
Radio- en televisieprogramma's. Strip
lijndienst
In de verklaring van de verbondsraad
wordt eveneens gesteld dat emigratie
van Nederlanders naar Zuid-Afrika
niet mag worden bevorderd. Emigran
ten die in Zuidafrikaanse overheids
dienstzijn. dienen hun Nederlandse na
tionaliteit te verliezen, zo adviseert de
verbondsraad.
De tweede-kamerfractie van D'66 meent
dat de recente maatregelen van de
Zarfdafrikaanse regering zo ernstig zijn
dat zij een bedreiging van de vrede vor
men. ..Krachtige maatregelen vanuit de
gehele westelijke wereld zijn derhalve
op hun plaats", aldus een gisteren in
Den Haag uitgegeven communiqué van
D'66. ..De Nederlandse regering dien top
zo kort mogelijke termijn met andere
EEG-lidstaten contact op te nemen om
te waarborgen dat een internationale
aanbeveling van de Verenigde Naties
met betrekking tot een eventuele
boycot ook daadwerkelijk zal worden
uitgevoerd"
4 mbassadeurs
Na Nederland. West-Duitsland en Ame
rika heeft Engeland maandag eveneens
besloten de ambassadeur in Zuid-
Afrika voor overleg terug te roepen. De
Nederlandse ambassadeur, mr. Frogcr.
arriveerde gisteren op Schiphol. Hij
wilde na aankomst niet meer zeggen
dan: „Ik beschouw de situatie in
Zuid-Afrika als zeer grimmig". Niet
bekend is wanneer mr. Froger naar zijn
standplaats zal terugkeren.
De anti-apartheidsbewegingen In Ne-
BELGRADO (UPI/DPA) - Bij monde
van Joeli Vorontsov, dc leider van de
Sowjetrussischc delegatie, heeft de
sowjet-Unie maandag op de conferen
tie in Belgrado waarop wordt nege-
gaan in welke mate de in 1975 te Hel
sinki gesloten akkoorden worden nage- Ambassadeui
leefd voorgesteld aan dc militaire ma
noeuvres in Europa voortaan niet meer
dan 50.000 tot 60.000 man te laten deel-
derland, West-Duitsland en Engeland
hebben inmiddels de regeringen van die
landen gevraagd de diplomatieke be
trekkingen met Zuid-Afrika te verbre
ken.
In Zuid-Afrika zeil' zijn zondag en
maandag opnieuw tegenstanders van
Vorsters apartheidspolitiek gearre
steerd. Zondag arresteerde de Zuidaf
rikaanse politie 30 jeugdige Afrikanen
tijdens de begrafenis van een demon
strant die door politiekogels was ge
dood Een menigte van ongeveer 1500
zwarte Afrikanen woonde de begrafenis
bij en weigerde zich te verspreiden toen
de politie dat gelastte. Traangasgrana
ten en arrestaties waren het gevolg.
In hel centrum van Johannesburg wer
den maandag zeven katholieke
priesters gearresteerd die demon
streerden tegen de maatregelen -.an de
Zuidafrikaanse regering. Op demon
stratieborden stond onder meer te le
zen: 'Verbiedt de bijbel, verbiedt onze
kerk'. Op grond van de speciale ter
reurwetgeving worden dc priesters be
schuldigd van 'illegale samenkomst'.
De protestbeweging in Sowclo bij Jo
hannesburg hééft niet kunnen verhin
deren dat de Zuidafrikaanse regering
opnieuw huurverhogingen voor de
zwarte woonwijk heeft aangekondigd
Percentages werden door de minister
voor Bantoebestuur Michtel Botha,
niet genoemd, wel dat de eerste verho
ging op 1 december zal w orden doorge
voerd Op 1 april en 1 juli volgend jaar
volgt opnieuw een huurstijging. Een
eerdere huurmaatregel. die op 1 mei had
moeten ingaan en een verhoging van 80
procent behelsde, werd ingetrokken na
grote protestbetogingen in Sowelo.
Verwacht wordt dat de toch al gespan
nen situatie in de zwarte woongebieden
door deze aankondiging op de spits is
gedreven
Josip Broz en Jovanka Tito
JOVANKA ZOU BENOEMINGEN IN
LEGERTOP HEBBEN BEÏNVLOED
Frogcr bij aankomst op Schiphol
BELGRADO - President Tito van
Joegoslavië heeft een commissie laten
instellen die een onderzoek moet ver
richten naar beweringen dal zijn
vrouw Jovanka haar positie gebruikte
om belangrijke benoemingen, onder
andere in de legertop, te beïnvloeden
Jovanka. die al sinds juni niet meer in
het openbaar gezien is. verblijft in de
particuliere presidentiele residentie in
Belgrado.
De commissie waarover officieel het
stilzwijgen wordt bewaard, bestaat uit
mensen van de staatsveiligheidsdienst
en adviseurs vim de president Hel is
niet duidelijk wat Tito zal doen met de
bevindingen van de commissie. Hij zal
tezijnertijd uitmaken of die bevindin
gen openbaar gemaakt zullen worden
De raadselachtige 'affaire Jovanka'
houdt de Joegoslaven al maanden be
zig. en heeft geleid tot een golf van ge
ruchten en tegenstrijdige berichten.
Volgens goedingelichte kringen was
Tito woedend toen hem door kamera
den uit de partijtop werd verteld dat zijn
vrouw buiten zijn medeweten invloed
uitoefende op benoemingen Daarna
zouden verscheidene hoge generaals
van hun post verwijderd zijn omdat ze
betrokken waren bij de beïnvloedings
pogingen van mevrouw Tito. Een van
hen is generaal Djoko Jovanic. onder
minister van defensie, evenals Jovanka
een Servier die in Kroatië woonde en
tijdens de tweede wereldoorlog de par-
tisanengroep leidde waartoe Jovanka
ook behoorde In die periode leerde Jo
vanka ook Tit.o kennen Hij trouwde Jo
vanka in 1952. nadat zijn twee eerdere
huwelijken op een scheiding waren uit
gelopen.
Officiële kringen in Joegoslavië zijn
kennelijk door de affaire-Jovanka zeer
in verlegenheid gebracht, en officieel
en in de pers wordt het stilzwijgen over
de zaak bewaard. Maar volgens zegs
lieden zijn speculaties dat mevrouw
Tilo betrokken was bij een groot
scheepse samenzwering, en dat ze de
leiding van de regering zou willen
overnemen na het heengaan van dc be
jaarde president, volkomen ongegrond.
Nadat vragen waren gerezen over het
feit dat mevrouw Tito haar man niet
vergezelde op reizen naar Moskou. Pe
king. Noord-Korea, Parijs, Lissabon en
Algiers hadden officiële zegslieden eerst
gezondheidsredenen, of een vermage
ringskuur. aangevoerd. Wel werd toen al
erkend dat mevrouw Tlto zich de laatste
jaren steeds meer invloed had verwor
ven Jovanka Tito is met gearresteerd,
maar heelt hangende het onderzoek wel
een soort huisarrest Haar man verblijft
inmiddels in de officiële residentie, een
kilometer van de particuliere woning.
Vorontsov beriep zich voor dit voorstel
op de Sowjetrussische presidenten par
tijleider Brezjqjev die donderdag een
reekd suggesties deed die volgens de
Russische delegatieleider deel uitma
ken van een 'actieprogram ter bevorde
ring van de militaire ontspanning in
Europa'.
Vorontsov stelde als onderdeel van dit
plan ook voor een nieuwe conferentie
over de ontwapening in Europa te hou
den die 'parallel' zou moeten lopen met
het overleg in Wenen over de beperking
van de bewapening m Europa, maar
waaraan ook de neutrale en tot geen
blok behorende Europese landen zou
den moeten deelnemen
De leider van de Amrikaanse afvaardi
ging. Arthur Goldberg. Hel weten dat de
VS bereid zijn de voorstellen van Vo
rontsov en Brezjnjev' grondig te bestu
deren en te bespreken
De Westduitse generaal Gerd Smüc-
kle is benoemd, lot plaatsvervangend
opperbevelhebber van de Europese
NAVO-strijdkrachten. Dit is maandag
in Brussel bekandgemaakt. De 59-jarige
generaal, die in Brussel directeur van
het militaire comité van de NAVO was.
is de eerste Westduitser die een com
mando-functie vervult binnen de NAVO.
i Van onze parlementaire redactiei
DEN HAAG - Het departement van justitie naar hel CDA. Van Agt op bin
nenlandse zaken cn twee zetels voor D'66. Dat zijn de sleutels van het akkoord dal
Van Thijn (PvdA). Van Agt (CDA) en Terlouw (D'66l vannacht om eén uur sloten
over de zetelverdeling van het nieuwe kabinet.
De 7-7-2-verdeling wordt vanmiddag - precies vijf maanden na de verkiezingen - om
eéri uur aan de fracties voorgelegd De drie fractieleiders toonden zich vannacht
tamelijk optimistisch over de kansen dat het akkoord ook door de fracties zal
worden aanvaard
Hoewel de onderhandelaars na afloop van het nachtelijke beraad tegenover de pers
niet. wilden meedelen hoe het „plaatje" er nu precies uitziet, lijkt de volgende
verdeling de meest waarschijnlijke
PvdA: algemene zaken (tevens minister-president), buitenlandse zaken, volkshuis-
Jovanka, de
Servische
Vvifr hTvrouw Tlto heeft huisar-
l^JeTi rest gekregen en zou in onge-
nade zijn gevallen: de staats-
i l veiligheidsdienst houdt zich
thans met haar bezig, zo wordt
Uit Belgrado gemeld. Het zijn
berichten, waarvan een burger in een
westerse democratie niets begrijpt Men
stelle zich dezelfde situatie eens in Ne
derlandse verhoudingen voor: het geval
zou tragi-komtsche kanten krijgen. Bij
voorbeeld: mevrouw Liesbeth den Uyl
mag haar bungalow niet verlaten, want
ze zou haar invloed hebben aangewend
om de een of andere kolonel tot generaal
bevorderd te doen krijgen. En dat zou ze
dan hebben gedaan door rechtstreeks
Stemerding te benaderen, achter de rug
van haar man om. Gevolg: er wordt een
commissie uit de BVD benoemd om de
zaak uit te zoeken. Overigens was het al
opgevallen dat. mevrouw Den Uyl de
laatste tijd haar man niet meer naar
partijcongressen vergezelde Een vol
strekt. zot verhaal, inderdaad, maar in
Joegoslavië kennelijk normaal En niet
alleen in dat land: de machinatiesna de
dood van Mao in China rond zijn echt
genote zijn van eenzelfde orde
D erge lij ke verhalen over vrouwen van
dictatoren doen denken aan een in deze
tijd moeilijk voorstelbaar verleden, aan
de Byzantijnen bijvoorbeeld, aan keizer
Justinianus en zijn vrouw Theodora, de
dochter van een berenleider. Een be
nch tgever uit die dagen - de zesde eeuw -
meldtdat.de keizer patriarch Anthimïs,
verdacht van ketterij, in de ban had ge
daan. Ztjn hoogeerwaarde blijkt even
wel plotseling te zijn verdwenen en
wordt ondanks alle nasporingen niet
gevonden. Ten langen leste nemen de
speurders van de keizer aan dat de pa
triarch dood is. Twaalf jaar later sterft
keizenn Theodora en haar echtgenoot
gaat bedroefd het vrouwenvertrek bin
nen. En wie ziet hij daar? Juist, de hoog
eerwaarde prelaat
Anthimïs. in bla
kende welstand. Wie
weet welke verban
nen Serviër er nog
uit de villa van Jo
vanka Broz - mevrouw Tito - tevoor
schijn komt. de een of andere dissidents
die zich niet precies aan de partijlijn
heeft gehouden. En dat laatste is in een
land als Joegoslavië, waar de partij op
permachtig is. zeker zo gevaarlijk als
vroeger in Byzantium, waar de kerk al
les had te vertellen. De berichten wijzen
er op dat hier oude tegenstellingen een
rol spelen, namelijk tussen Serven en
Kroaten Jovanka - een Servische - zou
haar landgenoten hebben bevoordeeld
en dat zou de Kroatische vleugel tot
woede hebben gebracht
Jianthjn
Een speciaal geformeerd recherche-
reteam van de rijkspolitie in het district
Nijmegen en de gemeentepolitiekorpsen
van Arnhem en Rheden heeft een bende
autodieven opgerold die opereerde in
West-Duitsland en Nederland. In totaal
zijn 30 gestoten auto's, voornamelijk.
Mercedessen met een gezamenlijke
waarde van een half miljoen gulden,
achterhaald Het rechercheteam heeft
13 verdachten gearresteerd.
De
vesting en ruimtelijke ordening, onderwijs, financiën. CRU. volksgezondheid en
rrüüeuhijgiène.
CDA. justitie, binnenlandse zaken ttevens vice-premieri. economische zaken, so
ciale zaken, defensie, ontwikkelingssamenwerking, landbouw en visserij
D'66: technologie en wetenschapsbeleid, verkeer cn waterstaat
Van Agt reageerde na afloop van hel beraad met de woorden: „Ik heb ine in vijf
maanden niet zo kip-lekker gevoeld". Hij ontkende dat het CDA een nederlaag zou
hebben geleden door de twee zetels, die nu uiteindelijk naar D'66 gaan. „Wij
hebben maandenlang gepleit voor een verdeling 7-7-2", zei hij.
Zaterdag nog liepen de onderhandelingen vast toen PvdA en D'66 vasthielden aan
twee zetels voor de laatstgenoemde partij, terwijl Van Agt alleen een 7-7-1-verdeling
aanvaardbnar achtte De enige voorwaarde waarop hij die stelling wilde verlaten,
was de overheveling van justitie of onderwijs naar het CDA.
NIEUWE INDELING GEVOKG INTEGRA TIE KLEUTER- EN LA GER ONDER WIJS
'e tegenstellingen tussen Serviërs en
vooral de Kroaten beheersen ook de
communistische partij in Joegoeslavië.
Niemand heeft dal beter uiteengezet
dan Tito's oude medestrijder - later door
hem in de ban gedaan - Milovan Djilas.
In diens boek 'De onvolmaakte maat
schappij'wordt er aan herinnerd dat het
oude Joegoslavië niets anders was dan
een voortzetting van de centralistisch
geregeerde Servische monarchie, een
staat meteen centraal geleid militairen
politioneel apparaat Het nieuwe com
munistische Joegoslavië bouwde
daarop verderen bleefeencentraiistisch
bestuurde staat, waarin geen of weinig
plaats was voor minderheden. De com
munisten gingen niet veel verder dan
het erkennen van een culturele en ad
ministratieve zelfstandigheid voor die
volkeren, die samen deze staat vormen.
En Djilas constateert .Voor onze ogen
vervliegt het idee 'Joegoslavië'. Uit
sluitend een visioen van een nieuw
Joegoslavië kan uitzicht bieden op een
blijvender staatsgemeenschap. Een vi
sioen van een Joegoslavië waarin zich
zijn volkeren in vrije binding als soever
eine landen aaneensluiten en de burgers
politieke vrijheid genieten. Maar het
huidige regiem tracht elke ontwikkeling
in die richting te verijdelen." Zo wordt
de politieke vrijheid van de burgers in
dit land verbonden geacht met een gro
ter onafhankelijkheid voor minderhe
den. Deze spanningen - die al meerma
len tot scherpe conflicten en gevechten
om de macht in Tito's partij leidden -
spelen kennelijk een rol in deze huisar-
restraffaire. Vermoedelijk heeft ook
Tito's leeftijd met dit alles te maken: de
machtsstrijd rond zijn opvolging is al
begonnen er. zijn veel jongere vrouw is
daarbij blijkbaar betrokken. Alles
bijeen doet dit schouwspel denken aan
de donkere bladzijden uit de Europese
historie, toen absolute heersers hier het
voor het zeggen hadden en hofintriges
aan de orde van de dag waren en beslis
ten over leven en dood. Een weinig ver
heffend tafereel: een bejaarde dictator,
die zjjn vrouw huisarrest geeft. En dat
gebeurt dan in een land. dat nog niet zo
heel lang geleden door sommigen in Ne
derland herhaaldelijk ten voorbeeld
werd gesteld als een model voor eigen
toekomstige ontwikkeling. Dan toch
maar liever een kabinetsformatie van
een halfjaar.
BENOEMINGEN
HUIDIGE
INSPECTEURS
iVan onze onderwtjsniedewerksteri
VLISSINGEN - Hel ministerie van on
derwijs heeft een plan uitgewerkt voor
de opdeling van ons land in nieuwe in
specties voor basisonderwijs, vooruit
lopend op de integratie van het kleuter
en lageronderwijs. Voor Zeeland komt
liet er op neer. dat er vier inspecties
basisonderwijs komen:
geheel Zeeuwsch-Vlaanderen Dit ge
bied wordt het nieuwe werkterrein van
de huidige inspecteur kleuteronderwijs
in Zeeland, de heer H Verboom
Walcheren en Noord-Beveland Deze
delen van Zeeland worden toegewezen
aan de huidig inspecteur van de inpect le
lager onderwijs Middelburg de heer J
Gelijns
Zuid-Beveland Tholen en Sint-Phi-
lipsland en de stad Zierikzee Deze
nieuwe inspectie basisonderwijs krijgt
aan het hoofd dc huidige inspectrice van
dc inspectie lageronderwijs Goes mev
rouw dis W p Bouwman
Schouwen-Duiveiand izonder Zierik
zee) zal worden gecombineerd met
Goeree-Overflakkee Inspecteur hier
wordt de huidige inspecteur lager on
derwijs de heer C A Romijn van
Goeree-Overflakkee
Het ligt in de bedoeling, dat medio 1978
de nieuwe indeling een feit zal zijn De
definitieve datum van ingang zal nog
worden bepaald door de minister van
onderwijs
De indeling van Nederland in nieuwe
onderwijsinspecties Is een gevolg van de
langzaam op gang komende Integratie
van kleuter- en lageronderwijs. die
waarschijnlijk In 1983 zal worden inge
voerd Het samengaan van het kleuter
en lager onderwijs in basisonderwijs
voor 4 tot 12-Jarigen maakt het noodza
kelijk. dat er een inspectie basison
derwijs' komt in de plaats van de
huidige, aparte Inspecties voor kleuter
en lageronderwijs
Zeeland
1 Middelburg. Alle -
ten ten oosten van G
rholen in
ics vallen
onder de inspectie Goes, alles ten wen
sten van Goes behoort tot de inspectie
Middelburg. Voor het kleuteron
derwijs in Zeeland is er een inspectie.
De nieuwe indeling is tot stand geko
men op basis van een zogenoemd 'pun
tensysteem Dat puntensysteem is er
bijvoorbeeld de reden van dat de in
spectie Zuid-Beveland Tholen en
Sint-Philipsland er de stad Zierikzee
heeft bijgekregen Zonder Zierikzee zou
deze nieuwe inspectie voor het basison-
Slot zie pagina 9 kolom 7i
Sowjet ambassade
weigert petitie
van kamerleden
DEN HAAG (ANP) - Een aantal leden
van de tweede kamer heeft maandag
ochtend tevergeefs gepoogd bij de Rus
sische ambassade in Den Haag een peti
tie aan te bieden waarin om amnestie
wordt verzocht voor veroordeelde dis
sidente Russen ter gelegenheid van de
60ste verjaardag van de Russische re
volutie. Op herhaald bellen van de ka
merleden werd niet opengedaan.