VOORTAAN DRAAIBOEK VOOR
ZOEKACTIES VAN POLITIE
welslagen
'miniscuul'
In het Zwin mogelijk 'filiaal'
van ooievaarsdorp Het Liesveld
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
Carter geeft
Dayan garanties
voor Genève
de krant
van zeeland
Schoten op
Westduits
consulaat
Rotterdam
Geen kamerdebat politieoptreden
vandaag
FRACTIELEIDERS SOMBER GESTEMD
o„
Raadsels
Mi Amigo
220e jaargang no. 229
Donderdag 6 oktober 1977
DEN HAAG - Voor politiële acties als het doorzoeken op wapens van de Molukse wijken van Assen
en Bovensmilde. zal voortaan vooraf een draaiboek moeten worden gemaakt. Daarin moet precies
worden aangegeven welke autoriteiten in de zaak gekend moeten worden en welke hun verant
woordelijkheden zijn. Voorts moet in dat draaiboek staan welk materieel de politie bij de actie zal
inzetten en hoe schieten van wie dan ook dient te worden beantwoord.
Minister De Gaay Fortman van binnen- De Gaay Fortman en de betrokken ka-
landse zaken en van justitie heeft dat na mercommissies openbaar was gemaakt
De meerderheid had er echter bezwaar
tegen het onderwerp op de agenda te
plaatsen In de eerste plaats vreesde
men dat het de Molukkers zou irriteren
als wéér een debat over het politieop
treden zou plaatsvinden en niet het al
lang verwachte debat over de gehele
Molukse problematiek aan de orde zou
worden gesteld. Bovendien wilden de
meeste leden niet met een demissio
naire regering over een zo belangrijke
zaak praten.
de acties van begin september in Assen
en Bovensmilde bepaald De minister
zegt het jammer te vinden dat niet di
rect na de gijzelingsacties van mei-juni
een draaiboek voor dergelijke zoekac
ties is opgesteld. In zijn richtlijnen staat
ook dat het draaiboek instructies moet
bevatten over de verbindingen tussen
de verantwoordelijke autoriteiten in
Den Haag en de gemeenten waarin de
acties zich afspelen.
De minister heeft een en ander meege
deeld in het overleg met de vaste
Tweede-Kamercommissies voor justitie
en binnenlandse zaken en de bijzondere
commissie Zuidmolukkers. In dat over
leg gaf hij opening van zaken over de
achtergronden van de wapenzoekac
ties, maar zijn informatie moest tot nu
toe geheim blijven, omdat hij het proces
tegen de treinkapers en schoolbezetters
niet wilde beinvloeden
Interpellatie
Er zal overigens geen uitgebreid debat
in de Tweede Kamer komen over het
politieoptreden tijdens de wapenzoe
kacties. Wel zal de regering vrijwel ze
ker door de PSP'er Van der Lek over
deze zaak geinterpelleerd worden. Het
houden van een volledig kamerdebat
stuitte woensdag op verzet van de
meeste grote fracties.
Het. verzoek om een debat werd gedaan
door mevrouw Wessel-Tuinstra iD'66),
nadat het verslag van het overleg tussen
tijd te lankmoedig is geweest „Men had
eigenlijk al eerder moeten ingrijpen", zo
zei hij in het overleg Hij voegde eraan
toe dat hij extra maatregelen zou heb
ben aanbevolen als hij eerder zou heb
ben beschikt over alle informatie met
betrekking tot de gang van zaken in As
sen.
sterven
afwezig
noodzaak
De Vllssingse commissie van economi
sche zaken wil de noodzaak voor de
bouw van nieuwe kantoorruimte voor
het Havenschap eerst nog bezien
stoom
Frans Deurloo doet in stoommachines
PAGINA 11
energie
Nederland zal
op energie, al<
PAGINA 16
karting
MRTZ haait
Zeeland.
PAGINA 17
slaapliedjes
De Dik-voormekaar-show komt van
avond, voer het eerstop televisie; Radio-
en televisieprogramma's. Stnp
juichen
De PSP'er Van der Lek vroeg daarop in
de Kamer voor vandaag een interpella
tie aan. Tijdens zo'n interpellatie - die
meestal wel wordt toegestaan - kunnen
De Gaay Fortman heeft, de kamercom
missies meegedeeld dat door de burge
meester en de politiechef van Assen in
het overleg met onder anderen de com
missaris der koningin en de procureur-
generaal dat vooraf ging aan de acties,
geen melding is gemaakt van een ge
sprek dat beiden eerder die dag hadden
gehad met de Zuidmolukse leider ds.
Metiari en enkele leden van de Ambo-
veel vragen worden gesteld, maar de tijd nese wijkraad. De burgemeester en de
om te debatteren is dan zeer beperkt
„Beter iets dan niets", zei Van der Lek,
die samen met mevrouw Wessel-
Tuinstra nogal wat kritiek op het poli
tieoptreden heeft geuit. Van der Lek
zegt zelf uit Molukse kringen juist kri
tiek opgevangen te hebben over het uït-
politiechef hadden in dat gesprek
beroep gedaan op ds. Metiari om orde
verstoringen, zoals een schietpartij en
een brandstichting van de avond tevo
ren. te voorkomen
De wijkraad is toen bij de burgemeester
blijven van een debat over het polit ieop- weggegaan met de mededeling dat men
treden tegen de Molukkers. Aan het ar
gument om niet met een demissionaire
regering te debatteren „heb ik geen
boodschap", aldus de PSP'er
Politie
Politie en marechaussee hebben vol
gens de minister in Assen en Boven
smilde opgetreden binnen de speel
ruimte van de Nederlandse rechtsorde.
De Gaay Fortman vindt het echter no
dig dat zowel bij de opleiding en de bij
scholing als bij het leiding geven in de
politiekorpsen men meer vertrouwd
moet worden gemaakt met die situaties
„en wel in die zin dat bij hen benadrukt
dat zij als handhavers van de recht
sorde zodanig dienen op te treden dat
daardoor de rechtsorde niet bescha
digd wordt".
Volgens De Gaay Fortman heeft in de
loop der tijden een slijtage plaats ge
vonden bij het handhaven de openbare
orde en veiligheid in de Molukse wijken.
Hij schreef de problemen dan ook voor
een deel toe aan het feit dat men lange
zich over de zaak zou beraden De bur
gemeester en ds. Metiari hebben echter
geen van beiden een toezegging gedaan.
ROTTERDAM (ANP) - In de nacht van
woensdag op donderdag is een aantal
schoten afgevuurd op het Duitse con
sulaat aan de Parklaan in Rotterdam.
De schoten troffen de buitendeur van
het gebouw. Volgens een woordvoerder
van de politie zijn er geen slachtoffers.
Deze heeft gesteld dat het bfj hun de
gewoonte was om gezamenlijk over
zoiets te overleggen
Minister De Gaay Fortman zegt dat
door de bewindslieden van binnen
landse zaken en van justitie al in juni
aan de burgemeesters van gemeenten
die moeilijkheden hebben in bepaalde
wijken, is gezegd dat zij gesprekken
zouden moeten voeren met mensen die
representatief geacht kunnen worden
voor die gemeenschappen Daarbij is
evenwel ook uitdrukkelijk gesteld dat
politieoptreden daarvan nooit afhanke
lijk kan worden gesteld
Schietinstructie
Volgens minister De Gaay Fortman
hebben de politiemensen in Assen en
Bovensmilde volgens instructie uitslui
tend naar de daken of in de grond ge
schoten. Over de inval in het wijkcen
trum Pattimura. waar zich volgens de
inlichtingendiensten wapens zouden
bevinden en plannen voor acties zouden
worden beraamd, zei De Gaay Fortman
„dat. de inlichtingendiensten het vaak
moeten doen met informaties van men
sen die ook met altijd betrouwbaar
zijn". De inval leverde namelijk hele
maal niets op „Het is overigens ook het
werk van de inlichtingendienst om na te
gaan of de informatie die zij ontvangen
juist is", zo heeft De Gaay Fortman
eraan toegevoegd
In het overleg kwamen ook de zoekac
ties ter sprake die op de maandag na de
acties in Assen en Bovensmilde door de
politiekorpsen van Amersfoort en
Zwolle op de stations in die plaatsen
werden verricht. Op grond van geruch
ten over een op handen zijnde treinka
ping werden toen alle mensen met, een
Indisch uiterlijk uit enkele treinen ge
haald. tegen het perron gelegd en onder
bedreiging met een karabijn gefouil
leerd.
De Gaay Fortman, die deze gebeurte
nissen al eerder afkeurde, liet de Ka
mercommissies weten dat hij de in
structie gegeven had dat rechercheurs
in burger de treinreizigers in de gaten
zouden houden en alleen in geval van
een ontdekking van iets verdachts tot
actie zouden overgaan. De minister
noemt het optreden in Amersfoort en
Zwolle „ontoelaatbaar", omdat deze
wijze van onderzoek niet inhield dat
werd nagegaan of tegen bepaalde per
sonen wel verdenking bestond, alvo
rens zij werden gefouilleerd.
DEN HAAG - Bijzonder somber ge
stemd hebben de fractieleiders Van
Thijn (pvda). Van Agt (cda) en Terlouw
(d'66) woensdagavond het gesprek met
de kabinetsformateurs Den Uyl en Ver-
inga over de zetelverdeling van het
nieuwe kabinet opgeschort. Volgens
Van Thijn is er slechts nog een 'minis-
cule' kans dat het vijftal uit de proble
men zal komen. Hij schetste de situatie
als ernstig.
Van Agt en Van Thijn zullen vanmorgen
overleg plegen met hun fractiebesturen
en om twaalf uur wordt het gesprek tus
sen de informateurs en de drie fractie
voorzitters hervat Het gesprek van
woensdagavond ging gedeeltelijk over
eventuele nieuwe formules en ook is ge
sproken over de gevolgen die een breuk
in dit stadium van de informatie zou
kunnen hebben.
DEN HAAG - De informateurs Den Uyl
(links) en Verlnga overleggen tijdens
het beraad woensdag met. de fractie
voorzitters.
NEW YORK - Onderonsje tussen president Carter (r> van de VS en minister van
buitenlandse zaken van Israël Mosje Dayan in het VN Plaza hotel in New York
VREDESOVERLEG OP BASIS
RESOLUTIES 242 EN 338
(Van onze correspondent)
GENEVE - Amerika en Israël hebben
hun meningsverschillen bijgelegd na
dat de Israëlische minister van buiten
landse zaken Dayan dinsdag tot diep in
de nacht besprekingen had gevoerd
met zijn Amerikaanse ambtgenoot
Vance. Ook president Carter heeft een
deel van dit Amerikaans-Isralisch
overleg bijgewoond. Na afloop werd
gisteren een gezamenlijke verklaring
uitgegeven, waarin werd gesteld dat dc
Geneefse vredesconferentie slechts op
basis van de resoluties 242 en 338 van de
Veiligheidsraad kan plaatsvinden.
In deze resoluties wordt onder andere de
erkenning van het bestaansrecht van
Israël als een voorwaarde gesteld voor
de oplossing van het conflict in het
Midden-Oosten.
De Amerikaans-Israëlische verklaring
volgt op een week van toegenomen
spanning tussen Isral en Amerika Afge
lopen zaterdag had de Verenigde Staten
de woede van Israël opgewekt door sa
men met de Sowjet-Unle een verklaring
te ondertekenen, waarin de beide mo
gendheden opriepen tot het bijeenko
men van de Geneefse vredesconferentie,
maar waarbij geen enkele melding werd
gemaakt van de bovengenoemde reso
luties 242 en 338
Israël heeft zich altijd op het standpunt
gesteld dat deze resoluties de grondslag
moeten vormen voor een voortzetting
van de vredesonderhandelingen. In de
gisteren gepubliceerde Amerikaans-
Israëlische verklaring distantieert Isral
zich dan ook van de Amerikaans-
Russische verklaring en stelt dat een
aanvaarden van deze verklaring geen
voorwaarde voor deelname aan de vre
desconferentie kan zijn.
Geografische basis
Naar alle waarschijnlijkheid luidt de
nieuwe Amerikaans- Israëlische for
mule dat de onderhandelingen op geo
grafische basis moeten plaatsvinden.
Dat wil zeggen dat over de bezette ge
bieden onderhandeld zal worden lus
sen Israël en de staat die voor 1967 in
het bezit van het getroffen gebied was.
waarbij ook de vertegenwoordigers
van deze gebieden aan wezigzullen zijn.
Met andere woorden: In de besprekin
gen met Jordanië over de toekomst van
de bezette westoever zullen Palestijnen
van de westoever een vertegenwoordi
ger hebben, terwijl in de besprekingen
met Egypte vertegenwoordigers van de
Gaza-strook de onderhandelingen zul
len bijwonen.
De Israëlische minister van buiten
landse zaken heeft gisteren nog eens
verklaard dat de PLO als organisatie
geen afvaardiging bij de conferentie zal
hebben. Ook heeft Israël haar veto uit
gesproken over het plaatsen van het
vraagstuk van de Palestijnen als een af
zonderlijk punt, op de agenda. Het zijn
vooral de Amerikanen die het meest
hebben toegegeven aan de Isralische ei
sen en zijn teruggekomen van de formu
leringen zoals die in de Amerikaans-
Russische verklaring tot uiting kwa
men. De gezamenlijke verklaring van
Israël en Amerika wordt in Jeruzalem
dan ook gezien als een diplomatieke
overwinning van de Isralische minister
van buitenlandse zaken Dayan.
Zigazag politiek
President Carter is duidelijk ge
schrokken van de felle reacties van Is
ral en de joodse gemeenschap in Ame
rika op de Amerikaans-Russische ver
klaring en heeft besloten dat een con
frontatie met Isral hem niet de gewen
ste resultaten oplevert. Overigens
heeft zijn zigzag-politiek, waarbij hij
nu eens pro-Arabische dan weer pro-
Israëlische verklaringen aflegde, hem
tot nu toe niet veel geholpen, en het
heeft zelfs de irritatie van beide par
tijen opgewekt.
Door een staking van spoorweg
personeel in het gebied rond Bolzano in
Italië moeten treinreizigers die via de
Brennerpas van en naar Italië reizen het
komend etmaal rekening houden met
vertragingen, zo heeft NS woensdag
meegedeeld. De Italianen staken van
woensdagavond 21.00 uur tot don
derdagavond 21.00 uur.
ZEEUWSCH- VLAANDEREN KAN ROL SPELEN BIJ BEHOUD VAN OOIEVAAR
BEVORDEREN
SPONTANE
VOORTPLANTING
(Van onze Haagse redacteur)
DEN HAAG - Het Zecuvvs-Vlaamse
polderlandschap kan een rol gaan spe
len in hel streven van dc Nederlandse
Vereniging tot Bescherming van Vo
gels om dc ooievaar voor Nederland te
behouden. Zeeuwsch-Vlaandcren - en
met name het natuurgebied „Het
Zwin" - behoort tot de gebieden, die de
vogelbescherming op het eerste gezicht
bijzonder geschikt acht voor de vesti
ging van een natuurlijk „filiaal" van
het kunstmatige ooievaarsdorp „Het
Liesveld" bij Groot-Ammcrs in de Al-
blasserwaard.
De definitieve beslissing zal eind dit jaar
of begin volgend jaar worden genomen
door een werkgroep, die uit deskundi
gen bestaat Het geld voor het project
waarbij ook aan experimenten in het
Zuidhollands weidegebied wordt ge
dacht. moer worden opgebracht met de
grootscheepse inzamelingsactie Geef
om de natuur", die het Wereld Nat urn-
Fonds in november houdt
De ooievaar is een bedreigde vogelsoort
Dit jaar zijn er in Nederland maar vijf
paren in het wild gesignaleerd, die sa
men dertien jongen ter wereld hebben
gebracht Een groot verschil met bij
voorbeeld 1939 toen er nog 321 paren
werden waargenomen samen goed voor
850 nakomelingen
Volgens de heer C de Bruin, directeur
van de Vereniging tot Bescherming van
Vogels, is de ooievaar een vogel die ty
pisch in de Nederlandse gemeenschap
thuishoort .Al was het alleen al van
wege het bekende verhaal, dat ooie
vaars een dienstverlenend aandeel heb
ben in menige gezinsuitbreiding.
Carter en de ver
splinterde vrede
§P resident Carter heeft voor
de algemene vergadering van
de Verenigde Naties bepleit
dat zowel Rusland als Ame
rika hun kernbewapening be
snoeien en hij gaf tevens de
verzekering dat zijn land kernwapens
uitsluitend als verdediging zal gebrui
ken. Zijn woorden waren nog weer eens
een onderstreping van de politiek, die
hij al eerder in breder verband heeft uit
eengezet namelijk een streven om met
Rusland tot zodanige verhoudingen te
komen dat de nucleaire bewapening
kan worden ingekrompen. In feite pleit
hij voor een wat men zou kunnen noe
men 'nucleairediplomatie'. een pleidooi
waann het besef weerklinkt dat Rus
land en Amerika niet kunnen doorgaan
met de verdere uitbouw van kemarse-
nalen. maar het onvermijdelijk met el
kaar eens behoren te worden, wil men
een kernoorlog vermijden.
xil in 1948 schreef de befaamde poli
tieke commentator Walter Lippmann
dat het van de Verenigde Staten een
grote vergissing zou zijn te denken dat
'macht de diplomatie zou kunnen ver
vangen en dat absolute macht zou neer
komen op absolute veiligheid.' Lipp
mann, die er aan toevoegde dat mach
tige staten deze vergissing plegen te
maken, noteerde deze opmerkingen
naar aanleiding van een nota uit 1948,
die in sterke mate de ontwikkeling van
de na-oorlogse Amerikaanse defensie
heeft bepaald, het 'Finletter Report'.
Het werd uitgebracht door een commis
sie. die onder leiding stond van Thomas
Finletter en was ingesteld door presi
dent Truman. Een zin uit het rapport;
"Veiligheid kan alleen worden bereikt
via een politiek, waarbij de Verenigde
Staten zo sterk worden bewapend dat
andere landen zullen aarzelen om tot
een aanval over te gaan en wel omdat de
tegenaanval gewelddadig zal zijn en
omdat deze tegen
aanval kan worden
begonnen op het
vroegst mogelijke
tijdstip' Deze filo
sofie van de af
schrikking werd de basis voor de Ame
rikaanse bewapeningspolitiek en is nog
steeds van kracht Ondertussen is ech
ter het arsenaal waarop zij steunt on
vergelijkbaargroteren in uitwerking af
schuwelijker dan in 1948. Aan beide
kanten wordt dit arsenaal gemeten In
megatonnen van een zodanige hoeveel
heid dat geen sterveling meer de gru
welen van een moderne atoomoorlog
kan omvatten. Vandaar dat een nu
cleaire diplomatie dringend nodig is.
Jjadlyn
'nlangs is aan het Finletter-rapport
herinnerd in een zorgvuldig gedocu
menteerd boek van een jonge Ameri
kaanse geleerde. Daniel Yergin. Het be
handelt de oorsprong van de koude
oorlog en het Amerikaanse concept van
dé 'national security state', de natie die
zo machtig moet zijn dat zij zich tegen
elke aan- en inval kan verweren. Yergin.
die zijn studie de titel 'versplinterde
vrede' (Shattered peace) gaf, vataan het
slot de huidige situatie op een markante
manier samen. In wezen is zij nog de
zelfde als die van de jaren vijftig, aan
Amerikaanse kant is men nog altijd be
zig te pogen om doel en middelen van de
Sowjetrpolitiek te analyseren, een soort
wegen van het onweegbare. Nog altijd is
de tegenstelling tussen de VS en de
Sowjet-Unie het belangrijkste - en het
gevaarlijkste - element van de inter
nationale politiek. En Yergin con
stateert 'De koude oorlog is nog immer
onder ons. evenals de altoos verwar
rende vragen over de rol van de Sow
jet-Unie in de internationale politiek en
over de middeien. de betekenis en de
omvang van Amerika's veiligheid. Er
zyn echter geen definitieve antwoorden
mogelijk, er is alleen het schouwspel
van mannen en vrouwen, gedreven door
ambities en kansen, bewogen ook door
angsten en gevaren en voortdurend be
zig om kortstondige zekerheden te zoe
ken temidden van de stormloop der ge
beurtenissen." Terecht stelt Yergin dat
de "versplinterde vrede' van na 1945 op
dit ogenblik nog altijd de mensheid be
heerst In de benadering van president
Carter evenwel, namelijk in diens
voortdurende accentuering van de
kernbewapening en haar gevaren, lijkt
ons een hiemieuwde poging zichtbaar
om de splinters op te rapen, een poging
om de vrede minder angstig te maken
clan zij nu is. Depresidentheeft daarmee
geen gemakkelijke weg voor zichzelf en
voor zijn regering uitgestippeld' daar
voor is er sinds 1948 teveel gebeurd. Het
is echter vurig te hopen dat ook de 'an
dere zijde' de noodzakelijkheid zal In
zien om splinters bijeen te zoeken. Pas
dan zal Carters weg begaanbaar blijken.
Moeilijkbeden
Dc vogel beschermers zijn in 1969'be-
gonnen met het ooievaarskweekexpe-
rimeiit in „Het Liesveld". Aanvanke
lijk kampte men daar nogal met moei
lijkheden. Het kostte veel tijd om
erachter te komen in welke omgeving
de ooievaars zich het meest op hun ge
mak voelen en aan w elke voeding ze de
voorkeur geven. Het ging echter steeds
beter en dit jaar herbergde het kunst
matige ooievaarsdorp ongeveer 120
exemplaren, oud en jong door elkaar.
Nu het in „Het Liesveld" zo goed gaat
met de ooievaarskweek. wil men zo
langzamerhand door de vestiging van
Slot sze pagina 4 kolom 5
DEN HAAG - Sinds enkele dagen
wordt geen levensteken meer ver
nomen van de disc-joekeys aan
boord van het illegale Belgische
zcndschip Mi Amigo. Om nog onver
klaarbare redenen zijn zaterdag
middag om vier uur de recht
streekse uitzendingen van Mi Amigo
gestaakt. Vanaf dat moment wordt
aan boord alleen nog maar
nonstop-muziek gedraaid.
Ook de programma's, die in de studio
in het Spaanse Playa de Aro zijn op
genomen. worden niet meer uitge
zonden
