DE GARAGES TREKKEN DE WEI IN
Vergane auto-glorie
Een natpak om in de
kou door te zeilen
CARA VAN OP STAL EN IN DE SNEEUW
WOENSDAG 5 OixTGÜLIS ïu/7
Zo zag in 1912 een garage eruit. Men handelde toen trouwens behalve m Automobielen en Motoren ook m Kijivieicn en Als tegenhanger een van de vele nieuu e garages die in Zeeland zijn verrezen üe 1912 niet durfde dromen. Afgezien van Jules Veme misschien. De verkoop was toen
Naaimachines en vertegenwoordigde tegelijkertijd tuee of meer elkaar scherp beconcurrenrende automerken De garage, moderne garage is puur functioneel Een fors vloeroppervlak voor verkoop en trouwens ook niet zo stormachtig en van de automerken uit die dagen zijn er nu vele
gevestigd te Kapelle had telefoonnummer 10.voor mensen meen tijd van zeven nummers ongelooflijk De auto op defoto is een reparatie/onderhoud met daaroverheen een plat dak Binnen staat echter voor verdwenen
Eysink, die als enig overgebleven exemplaar nu in liet Autotron in Drunen te pronk staat enorme bedragen aan electronische equipment opgesteld, spullen waarvan men m
Steeds meer garagebedrijven bou
wen nieuwe werkplaatsen en show
rooms buiten de bebouwde kom.
Hier en daar is dat zelfs wel zeer dui
delijk te merken, zoals iu Vlissingen.
Daar lijkt geen zichzelf respecterend
merk zonder vestiging op het „indus
trieterrein" te kunnen. In de loop van
een paar jaar zijn de garages daar als
paddestoelen uil de grond geschoten,
zodat nu binnen een steenworp af
stand de meest uiteenlopende wagens
te koop zijn. Van Mini tot Mercedes
zijn de heren autoverkopers de wei
ingetrokken.
Een van de oorzaken van deze trek
naar buiten is de expansie in de auto
verkoop. Volgens cijfers, verstrekt
door de Zeeuwse BOVAG-voorzitter
Th. Louisse, zijn er vorig jaar dertig
procent meer personenauto's, over de-
toonbank" gegaan dan vijfjaar daar
voor. De bedrijven moeten meegroeien
en vele gingen over tot nieuwbouw
Daarbij werd extra ruimte gemaakt
voor de showroom, die vergeleken met
„oude" garages nu een veel prominen
ter plaats inneemt Was vroeger de
werkplaats ruimtevreter nummer één.
de verhouding „verkoop-onderhoud"
is tegenwoordig al gauw eéri op eén
Er is mede daardoor nogal wat grond
nodig voor een nieuw modem garage
bedrijf, waarbij ook flinke parkeerge
legenheid voor de „patiënten" horen
Het hoeft dan ook nauwelijks betoog
dathet kostenaspect een flink woordje
meespreekt by de beslissing over de
nieuwe vestigingsplaats E11 aange
zien de grondprijzen in het centrum
van bijvoorbeeld Goes. Vlissingen oi
Zierikzee uiteraard beduidend boven
het prijspeil van de „buitengebieden"
liggen, komen die laatste steeds meer
in aanmerking Het prijsverschil kan
oplopen tot het viervoudige en dan
scheelt het al gauw een slok op een
borrel. De aanpalende industrieter
reinen rond die centra gooien bij de
nieuwbouwers hoge ogen. in Vlissin
gen komt daar nog als extra pluspunt
bij, dat de afstand tot het centrum niet
al te groot is. terwijl de grootwinkel
bedrijven op hetzelfde terrein een
fraaie ondersteuning vormen voor de
autowinkels. Bij elkaar is het een aan
lokkelijk ..koopgeheel" Verder zijn
dergelijke terreinen doorgaans veel
beter bereikbaar dan binnensteden en
de mogelijkheden voor aanleg van
parkeerterreinen en uitbreidingen zijn
veel groter De binnensteden zijn al
volgebouwd en door aanleg van voet
gangersgebieden en hel invoeren van
eenrichtingsverkeer zijn ze moeilijker
bereikbaar voor automobilisten,
waardoor de daar gevestigde garage
bedrijven in een nadelige positie ver
keren Allemaal redenen om de bui
tenkant van de stad op te zoeken
Minder duidelijk is als reden om de
centra te ontvluchten zijn de eisen
waaraan een nieuw gebouw, dus ook
en garagebedrijf. in de stad moet vol
doen, Een van de hardnekkige auto
handelaren die toch 111 de stad wilde
blijven, moest op zyn nieuwe pand een
extra dakje laten aanleggen, wat hem
een hap geld extra kostte Een en an
der was bevolen door hogerhand 0111
het bedrijf wat het uiterlijk betreft be
ter in te passen 111 de omringende be
bouwing Tenslotte kan ook een im
porteur druk uitoefenen op een van zij
dealers om een nieuw groot gebouw
neer te zetten
Shopartikel
Deze ontwikkeling is met geheel on
verwacht of ongeconcentreerd. In een
rapport, vervaardigd in samenwer
king tussen BOVAG. RAI en het mi
nisterie van economische zaken, werd
vong jaar al een suggestie gedaan in
deze richting Volgens het rapport is
zo n garagestraat een goed functione
rende zaak Of zoals de BOVAG-
voorzitter in Zeeland het uitdrukt: de
auto wordt een shopartikel Het ge
vaar dat een autokoper met andere
merken om de hoek minder merkvast
zou worden, ziet hij niet zo zitten. Vol
gens hem hebben de meeste adspi-
rantkopers eigenlijk hun keus al ge
maakt voor ze echt gaan winkelen. Al
leen in uitzonderingsgevallen zal hij ol
zij nog van zo'n voorgenomen aan-
schafkunnen worden afgebracht. „Het
is een bewezen feit dat een bestaande
relatie, vooral als de service goed is.
niet gauw zal worden afgebroken". De
opeenhoping van bedrijven is dus voor
de handelaren zelf geen probleem.
Maar hoe staat het met de kleine
.dorpsgarage". Zal die de strijd tegen
de moderne vakbroeders kunnen vol
houden? Louisse heeft de stellige over
tuiging dat die kleinere bedrijven al
tijd zullen blijven bestaan Volgens
hem zijn deze twee categorieën binnen
dezelfde branche eigenlijk wat verzor
ging van de klanten betreft, totaal ver
schillend. Het moderne bedrijf is door
investeringen en andere kosten enorm
duur Hel is een spiraal om in eerste
aanleg die hoge kosten eruit te halen
zonder absurde pnjzen aan de klanten
te berekenen, moet er snel en efliciént
gewerkt worden. Dat brengt weer de
aanschaf mee van moderne, vaak ook
electnsche. hulpmiddelen, die de zaak
nog weer duurder maken Enzovoort
Bovendien heeft een grotere garage
een ook al dure „overhead", mensen
die achter de schermen werken en niet
direct met de „produktie" bezig zyn.
Maar ze moeten wel betaald worden,
een verder kostenverhoging. De kleine
dorpsgarage heeft al die dure spullen
en extra mensen niet. In de praktyk
komt het er. simpel gezegd, op neer dat
de grote en moderne garage snel en
relatief duur werkt, terwyi de kleine
werkplaats het wat langzaamaan doet
en goedkoper is
Een ander verschil tussen de twee
groepen is de verkoop van nieuwe wa
gens. Voor de dealers, met hun fraaie,
grote showrooms, is die verkoopafde
ling een levensnoodzaak. De dorpsga
rage zal wel eens een auto verkopen
maar de nadruk valt duidelijk op repa
ratie en onderhoud
Vandaar de conclusie dat groot en
klem elkaar met bijt en naast elkaar
kan blijven bestaan
Een ander aspect van de moderne ga
rage zijn al de genoemde electrische
snufjes in de werkplaatsIn deze bran
che is er een stormachtige ontwikke
ling aan de gang. Daarmee samenhan
gend komt de vraag of het vak van
monteur niet ten kwade is veranderd
Vroeger legde een monteur zyn oor te
luisteren en moest zo de storingen lo
kaliseren en daarna oplossen Tegen
woordig heeft het er voor een opper
vlakkige toeschouwer de schijn van
dat het meer een kwestie is geworden
van doen wat de „computer" zegt.
Wordt de monteur niet minder vak
man? Dat gevaar is meer schijn dan
werkelijkheid Trouwens, monteurs
knjgen lang zoveel echt handwerk niet
meer dan vroeger, zelfs al zouden ze
willen. Louisse: „wanneer word t er nog
een motor helemaal gereviseerd? Om
de kosten te drukken gooien ze er nu al
gauw een andere in Met de strengere
milieuwetten zijn een aantal zaken in
grijpend veranderd- Afstellen van de
motor bijvoorbeeld. Was het vroeger
een kwestie van luisteren tot de zaak
mooi 'rond' liep. tegenwoordig komt
er nog al wat meer om de hoek kijken
Want al loopt de motor als het spreek
woordelijke naaimasjientje. het uit
laatgas kan bovenwettelijke hoeveel
heden vuiligheid naar buiten werken.
De uitlaatgassen moeten mooi schoon
zijn. het verbruik laag en toch moet de
zaak lekker lopen Zo'n moderne mon
teur moet deze drie zaken tegelijk we- I
ten te regelen Daarbij komt nog dat
soms onderdelen van de caburateur
van fabriekswege zijn ingesteld en ver
zegeld De monteur mag er helemaal
niet meer aankomen
Wat de electronica betreft: zelfs als de
falende auto is aarigesloten op zijn
„hartbewakmgsapparaat" is het niet
een kwestie van puur aflezen. Om te
beginnen moetje wel weten watje ziet
op zo'n ding. En verder geeft de „com
puter" niet aan dat „palletjes" num
mer 28.0654B/56 een kwart slag naar
links moet om het gesignaleerd euvel
op te lossen. Het geeft globaal aan wat
er mis is en de technicus zal verder
moeten zoeken en de zaak in het gareel
brengen. Het vak mag dan wel wat
veranderd zijn: een goede monteur
blijft een goede monteur En dat geldt
eigenlijk ook voor het bedrijf: oud of
nieuw, grootofklein: een goede garage
is en blijft een goede garage. Daar kan
architect nog electronica iets aan ver
anderen.
De klassieker in de automobielwereld
is geen onbekend verschijnsel Lang
voor alle weemoedige verzamelingen
in de mode raakten, waren er al en-
thousiastelllngen die zich toelegden
op vergane autoglorie Van vele mer
ken zijn er clubs van mensen die zich
met de restauratie en het behoud van
bepaalde types bezighouden
Maar de gekroonde koningin onder de-
auto's en ook onder de oudjes is en
blijft toch wel Rolls Royce. Uiteraard
hebben ook liefhebbers van oude ty
pen uit deze stal zich verenigd in een
vereniging, die,ook al weer uiteraard,
haar bakermat en de meeste leden
heeft in Groot Brittaniè Maar ook Ne
derland telt mee, en vorige maand
werd in ons land een bijeenkomst ge
houden. Een van de deelnemers ver
plaatste zich in de hierbij afgebeelde
Rolls, bouwjaar chassis 1923. carros
serie type 1926 Silver Ghost De eige
naar is de Engelsman Charles Tabor
die behalve dit fraaie exemplaar op
zijn boerderij nog een aantal belegen
wagens van dit merk in zijn bezit heeft
De opbouw werd geheel met de hand
nagebouwd, m goede Rolls Traditie In
vier jaar tijd werd de wagen geheel 111
goede staat teruggebracht, kompleet
met motorrevisie. Hoewel Tabor zelf
toegeeft datje eigenlijk met zo'n auto
nooit echt klaar bent. Zoals een echte
Rolls-eigenaar betaamt, rijdt hij het
voiture niet zelf Achter hel stuur zit
als chauffeur Erie Heiligers, een ex-
Middelburger die tegenwoordig zijn
domicilie heeft in Londen. Ook Heili
gers is een RR-fanaticus hij verplaatst
zich in het dagelijks leven immer 111
een Bentley uit 1952, ook al een nogal
fors uit de kluiten gewassen automo
biel. De eigenaar van de oude Rolls op
de foto wilde zelf niet op de gevoelige
plaat worden vastgelegd Met typisch
Bntse bescheidenheid, zoals wij
vreemdelingen van het vasteland dan
altijd zeggenhield hij zich afzijdig van
het gedoe, met fototoestellen Tabor is
een van de hoofdbestuursleden van de
3000 leden tellende internationale
RR-vereniging. Wie zich wat meer wil
verdiepen in deze zaak. kan terecht bij
de Nederlandse afdeling waarvan het
secretariaat van Dolf Meijers
Amsterdamstraatweg 513 Utrecht
Zeilen is voor de ware liefhebber al
lang geen pure zomersport meer. Ook
in de kleine open bootjes wordt steeds
meer in voor- en naseizoen gevaren.
Sommige fanatiekelingen gaan zelfs
zover dal ze hartje winter nog blijven
doorgaan. Overigens zeggen deze
doordouwers zelf, dal het heus niet
zo'n heldhaftige prestatie is als liet op
liet eerste gezicht lijkt. Het is lekker
rustig en in de kerstvakantie kan het
nog behoorlijk zeil weer zijn. Een deel
van de onder deze winterse omstan
digheden optredende problemen is
trouwens al door de duiksport onder
vangen. De kou wordt geweerd door
een tenue dat in de volksmond „duik-
pak" wordt genoemd. E11 dat rubber-
pak wordt niet alleen tijdens de kort
ste dagen gebruikt: ook 's zomers
wordt er veelvoudig gebruik van ge
maakt. Het pak is intussen zelfs al zo
ingeburgerd, dat geen enkele zeiler
die zichzelf serieus neemt, nog zonder
kan.
Het rubberpak is geen puur duikpak
meer. hoewel de oorsprong van het zo
genaamde wetsuit (Engels voor nat
pak) toch wel bij de onderwatersport is
gelegen. Het principe is hetzelfde,
maar het pak is aangepast aan de spe
cifieke eisen en wensen van de zeilers
en windsurfers. Dat blijkt met alleen
uit de dikte van het materiaal, maar
ook uit de verschillende „delen" waar
uit een totaalpak is samengesteld
broeken en jassen kortgezegd. Waar
duikers nogal eens een jas met een
Hap. die tussen de benen door wordt
gehaald en van voren met drukknop
pen wordt vastgezet, gebruiken, geeft
de doorsnee-zeiler de voorkeur aan een
„long john". een soort overall zondei
mouwen.
Isolatie
De naam wetsuit geeft meteen de wer
king van het pak aan. Het is de bedoe
ling dat het zo nauw mogelijk rond het
lichaam zit. waardoor het als een
tweede huid functioneert. In de kleine
ruimte tussen huid en pak zal watei
binnendringen, dat echter tot een erg
dun laagje beperkt blyft. Dit laagje
wordt door de Iichaamstemperatuui
verwarmd en zal als een isolerende
laag optreden. Ziedaar, simpel gezegd,
de werking van het „duikpak"
De dikte en uitvoering van de verschil
lende pakken kan sterk variëren. Wat
het eerste betreft zijn de meest voor
komende „maten" 2. 3. 4. 5, 6,5 en 8
millimeter. De dikste worden gebruikt
voor beroepsduikers en byvoorbeeld
de brandweer
Dc* dikste materialen geven de meeste
bescherming tegen de kou en afhanke
lijk van de omgeving waarin gedoken
wordt kan dus ook gebruikt door
sportduikersen vierisde maatvoorde
meeste zeilers, terwyl de dunste pak
ken weggaan naarsurfers Behalve het
voordeel van de warmte heeft een dife
pak namelijk ook het grote nadeel dat
het de bewegingen belemmert De ge
kozen dikte is dus een compromis tus
sen deze twee factoren, waarby ook in
aanmerking moet. worden genomen
hoeveel de gebruiker beweegt Veel
bewegen houdt hem 1 of haar) warm en
zal een „soepeler" pak noodzakelijk
makenmet alsconclusie een dun pak
Voering
Het echte rubberpak bestaat met
meer. Het huidige wetsuit. vervaar
digd van de rubbersoort neopreen. is
vrijwel in alle gevallen aan de binnen
kant gevoerd met nylon of een andet
matenaal dat het aan- en uittrekken
makkelijker maakt en lekkerder aan
voelt, dan puur rubber Deze uitvoe
ring wordt aangeduid met de term
'Single lined", wat gewoon de Engelse
vertaling is van 'enkel gevoerd' Ui
teraard bestaat er ook dubbei ge
voerd" en het is niet verwonderlijk dat
de gangbare aanduiding daarvoor ook
weer Engels is double lined. In dit ge
val is ook aan de buitenkant van het
pak een laag nylon aangebracht, die
dient als bescherming. Het neopreen is
namelijk bij het toch enigszins ruwe
gebruik aan boord van de moderne
open bootjes nogal kwetsbaar. Over
igens kan dezelfde bescherming ook
worden verkregen door oude kleren
aan te trekken over het pak. zodat
schuren en blijven haken wordt opge
vangen door iets anders (en goedko
pers) dan het wetsuit. Deze double li
ned wetsuits zijn verantwoordelijk
voor de kleurige uitmonstering van de
hedendaagse zeiler in de kleine cate
gorieën Ze zijn er in alle kleuren en
samenstellingen van kleurep met
strepen en ga maar door.
Zoals al is aangestipt, is de maat van
het pak erg belangrijk: het moe t niet te
ruim zitten. Hier geldt ook weer dal
het comfort een woordje mee kan
spreken de een zal een erg nauw pak
nemen, terwijk een ander de voorkeur
geeft aan iets meer ruimte om beter te
kunnen bewegen. Voor de zeer kies
keurige zeiler kan er ook nog een
maatpak worden gemaakt, over het
algemeen nemen de kopers wel genoe
gen met de standaardmaten. Aange
zien er vele merken op de marktzijn, in
vele uitvoeringen, kan de belangstel
lende zeiler het best eens rond kijken
in de watersportwinkel wat voor hem
de beste combinatie is. De genoemde
long john, met of zonder bolero (kort
jasje), een normale broek metjasof een
uitrusting met korte pijpen en mou
wen Een belangrijk onderdeel bij zo'n
wetsuit zijn de naden: enige extra
aandacht voor de afwerking op dit
punt is wel raadzaam. Erzijn fabrieken
die het extra verstevigen met nylon
band. waardoor uitscheuren niet zo
gauw optreedt. Ook aan de uiteinden
van mouwen en pijpen kan dit euvel
voorkomen Een pak kost al gauw
meer dan 400 gulden, dus even naden
ken voor de aanschaf en goed uitkij
ken is met overdreven.
Hel duikpak in gebruik. De afgebeelde zeiler draagt alleen een 'Long John', de
bijjmssende ikortei bolero is niet in gebruik. Hoewel het hier gaat om een 'double
lined" pak draagt hij als extra bescherming een soort overmaatse bemiudasliort,
die beschadiging van het pak voorkomt. Op dit. soort extra-kledij kan de moderne
zeiler zich helemaal uitleven en er zijn de meest bizarre combinaties te zien
Voor verreweg dc meeste caravans zit het werkseizoen er weer op.
De rijdende vakantiehuisjes gaan voor hel overgrote deel hun
winterslaap in, overdekt of in dc openlucht. Maar alvorens ze
definitief worden opgeborgen, moeten er nog enige handelingen
worden verricht om te zorgen dat zo ook volgend jaar weer hun
mannetje staan.
Dat er driftig gelucht moet worden zal niemand verbazen. Door
waaien is een van de makkelijkste en probleemloze zaken die als
voorbereiding op de winterslaap geregeld kunnen worden Hei
vocht zal zo wel verdwijnen. Verder, en dat doet ook iedereen, alle
losse onderdelen eruit, van bestek tot kussens en eventuele gasfles
sen Wat extra aandacht die meer handwerk vereist, is echter vel
gewenst Een zonnige nazomermiddag aan het werk met borstel en
water om ook de buitenkant te reinigen is zo'n werkje De buiten
kant kan met vaseline als extrabescherming worden behandeld De
draaipunten worden voorzien van een likje vet of een spoogje olie
om ook in de toekomst alle hang-en sluitwerk naar behoren te doen
functioneren Rubberstnps voorzien van een beetje talkpoeder ga
randeren dat by het krieken van het volgende vakantieseizoen niet
alle deuren en ramen hermetisch zitten dichtgebakken
Meer ingrijpende zaken als smeren van wiellagers kunnen door de
vakman ter hand worden genomen Ook controle van belangrijke
onderdelen iremment kan daar gebeuren Een onderzoek heeft nog
onlangs uitgewezen dat vele caravans beneden de waterlijn knap
wrakkig zyn. Voor zover dat dus niel voor de afgelopen vakantie is
gebeurd kan de fout hersteld worden en een diepgaand onderzoek
naar de onderkant worden ingesteld De lange winterrust is bij
uitstek geschikt voor dit soort zaken Mocht er wat mis zijn dan iser
tijd genoeg om de zaak tydig in 01de te hebben
Wat het opbergen zelf betreft een gezonde dosis wantrouwen
tegenover de medemens is op zyn plaats Als dc cara-, an op een voor
een ieder bereikbare plek wordt gestald is het raadzaam de zaak
dievendicht af te sluiten. De accesoirehandel heeft daarvoor vele
listige attributen te koop. voorzover het hang- en sluitwerk onvol
doende is Een simpele diefstalpreventie is ook het klemzetten van
de caravan, dit om te voorkomen dat hij al te gemakkelyk wordt
aangepikt en de verkeerde er mee op trektocht gaat
Wintervakantie
De boffers die nog op wintervakantie gaan met de caravan zyn aan
bovengenoemde handelingen nog met toe Zy knjgen echter wel
weer met andere zaken te maken Nieuwelingen in net koud cara-
vannen zullen nog het een en ander moeten regelen, alvorens te
vertrekken. Zo zal er wat extra aandacht moeten worden besteed
aan de verwarming. Handelaar en neutrale instantie als de ANWB
kunnen uit de doeken doen wat er zoal te koop is en wat waarvoor
geschikt is Maar ook het zomergas kan niet altijd ook 's winters
worden gebruikt sommige soorten zijn met geschikt voor tempera
turen ver beneden het vriespunt- Ander gas. dus. maar dan moet
ook de rest van de installatie geschiktzijn voor dit gas Even contro
leren of terzake kundigen ter hulp roepen
Verder zyn er nog tal van praktische zaken die de nieuwkomer voor
verrassingen kunnen stellen. De caravansteunen die 's avonds keu
rig op de knetterharde bevroren grond staan, kunnen de volgende
middag ofwel de grond in het geheel met meer raken ofwel verzon
ken zijn in een slappe blubberbrij als de dooi heeft toegeslagen.
Een ander niet zo voor de hand liggend aspectje van wintercara-
vanning is de energievoorziening door middel van electriciteit De
kabel, die het tydelyk verblyf van stroom voorziet door aftapptng
van het net op de camping kan rare dingen veroorzaken. Als er
stroom wordt gelranporteerci, wordt die kabel warm. Als er sneeuw
rond ligt. zal die smelten. Wanneerde stroom wordt verbroken, koelt
de zaak af en de kabel ligt de volgende morgen onverbrekely k vast
geklonken aan moeder aarde Zo nu en dan loshalen 1 eerst de
stroom onderbreken svp) is de oplossing. Een goede voorbereiding
:s vooral de eerste keer van belangWie het helemaal goed wil doen
kan bij de ANWB alles te weten komen over een heuse cusus
wintercaravanning. Voorts zijn er allerlei boeken en brochures te
koop of te geef. die alle mogelijke problemen signaleren en daarbij
uiteraard de (preventieve 1 oplossing aan de hand doen Een en ander
kan voorkomen dat een zo vrolijk begonnen wintervakantie door
hele kleine praktische missertjes volledig de mist in gaat Een ge
waarschuwd mens telt voor twee en kennis is ook hier macht
