PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
MINISTER KEURT ACTIE
OP STATIONS SCHERP AF
Schmidt doet
beroep op de
ontvoerders
LUBBERS WIL VOORTGANG
BOUW KERNCENTRALES
Voortdurende en waterdichte bewaking
Zeeuwse kustwateren is onuitvoerbaar
71
Actie
pijnlijk
1 EUROPA MEUBEL 1
Veroordeling van politieoptreden
na tip over nieuwe treinkaping
BEEINDIG DEZE WAANZIN
Formatieoverleg vandaag verder
TREINEN
DUURDER
lorgzame dieven
220e jaargang no. 212
Vrijdag 16 september 1977
OOST SOUBUWJ
TEL 01164-61260
»El 01I80 2664J
Omdat u niet elke dag meubelen koopt
tVan onze parlementaire redactie i
OEN HAAG - „Wat gebeurd is mag in Nederland niet voorkomen". Met deze woorden keurde
minister De Gaay Fortman van binnenlandse zaken en justitie het politieoptreden van maandag in
Amersfoort en Zwolle, tegenover een aantal treinreizigers, scherp af. Op grond van een tip over een
ophanden zijnde treinkaping door Zuidmolukkers haalden politiemannen toen alle donkerge
kleurde reizigers uit enkele treinen. Zij moesten daarop op de grond gaan liggen en werden
jefouilleerd. terwijl agenten hen met karabijnen onder schot hielden.
Deminister zei donderdag te betreuren moeten worden, omdat deze immers generaal van het betrokken district op
verantwoordelijk is voor het opsporen
van strafbare feiten. De Gaay Fortman
wildcgeen antwoord geven op de vraag
of door hem maatregelen zullen wor
den genomen tegen de verantwoorde
lijke functionarissen in Amersfoort en
Zwolle.
Hl] was er overigens wel van op de
hoogte dat enige actie zou plaatsvinden
Volgens de minister had men zondag
..naar onze mening niet te verwaarlozen
aanwijzingen gekregen, dat er een trein
tussen Amersfoort en het Noorden zou
worden gekaapt. Het zou onverant-
woord zijn geweest te doen alsof er niets
aan de hand was
De minister heeft daarop de procureur
dat deze gebeurtenissen zich hebben
voorgedaan. Hij deed die uitspraak na
aüoop van een mondeling overleg met
de tweede-kamercommissies voor bin
nenlandse zaken, justitie en Molukse
zaken over de politieacties van eind vo
ege week in Assen en Bovensmilde De
kamerleden haddden vooral kritiek op
het feit dat mensen alleen op grond van
bun huidskleur werden verdacht en
daarom uit een trein werden gehaald
Volgens De Gaay Fortman zijn onmid
dellijk na het gebeurde in Amersfoorten
Zwolle op het ministerie van justitie
maatregelen genomen om ervoor te zor
gen dat Iets dergelijks in de toekomst
met meer kan gebeuren. Een grote fout
roemde de bewindsman hetdat nóch de
burgemeesters van de betrokken ge-
rsnten. nóch de hoofdofficieren van
justitie van de politieacties op de hoogte
varen gesteld. Het optreden tegen de
treinreizigers, dat veel kritiek heeft ver-
oorzaakt. blijkt dus een eigen actie van
de politie te ziin geweest
Volgens de minister had zeker de
hoofdofficier van justitie ingelicht
rampenplan
Twee kamerleden bepleiten een inter
nationaal rampenplan naar aanleiding
tan de brand op de Attlcan Unity
omroep
vulkaan
Blank Rhodesie danst op een vulkaan
compensatie
De Raad MHP wil een deel van de auto
matische prijscompensatie laten vallen
appel
InTemeuzen is een expositie v;
Appel geopend
pagina 19
echt
pagina 21
top
De top var de Internationale auto-
^aandere"8 1401111 naar Zeeuwsch"
pagina 22
spectaculair
^apectacinalrejazz-musicu.s Fritz Ka-
JW maakte een boeiende elpee, Radio-
le|evtsleprogramma's. Strip
pagina 23
Inflatie
hepr?anl!. °i England' rekent ope een
e Inflatie Beurs-finanaciCn-
Konomie
55
55
ASSEN (ANP) - Burgemeester J. A.
Masman van Assen, is er van over
tuigd. dat de Zuidmolukse bevol
kingsgroep in de Drentse hoofdstad
de ruimte geboden moet worden
haar politieke idealen te hebben en
te beieven. „Maar", zo zei hij don
derdagavond in een verklaring voor
de gemeenteraad, „die ruimte mag
alleen geboden worden binnen dc
bestaande rechtsorde.
Het steeds overtreden daarvan, zo
danig dat anderen zich in hun dage
lijks leven in Assen bedreigd voelen,
kan niet getolereerd worden"
Tevoren was burgemeester Masman
ingegaan op de gebeurtenissen in de
afgelopen weken Op de tweede dag
van het proces tegen de treinkapers
en de bezetters van de school werden
vrij onverwacht en op last van de
burgemeester van Assen de scholen
gesloten evenals in Smilde. Volgens
de burgemeester had hem die och
tend het serieuze bericht bereikt dat
er plannen zouden bestaan om een
actie teondememen tegeneen lagere
of kleuterschool in Assen of Smilde
Bij alle narigheid waren er die och
tend naar zijn gevoel toch noch
lichtpuntjes geweest. Met de leiding
gevende Zuidmolukkers, kon de af
spraak worden gemaakt, dat. zij in
Zuidmolukse kring publiekelijk van
hun bezorgdheid over de situatie
zouden blijk geven.
Een 'communicatiestoring tussen de
Zuidmolukse leiders en de burge
meester is er de oorzaak van geweest,
dat de gemeente pas later hoorde dat
de Zuidmolukkers zich aan de af
spraak hadden gehouden
Maar toen lag er al een mededeling
van justitie dat die een zoekactie in
Pattimura wilde ondernemen en de
zaterdag daarop een zoekactie in
Assen en in Bovensmilde. De bur
gemeester betitelde deze gang van
zaken, waarbij twee naar een oplos
sing strevende groepen langs elkaar
heen hebben gewerkt als een 'pijn
lijk incident' omdat hij niet dc mo
gelijkheid had in te grijpen en de
voorgenomen actie af te gelasten.
de hoogte gesteld en hen blijk gegeven
van de wijze waarop hij dit probleem
graag zag aangepakt „Maar men heeft
dat op een andere wijze gedaan dan ik
wilde", aldus minister De Gaay Fort-
De september in functie getreden com
missaris van politie in Amersfoort, Wolt-
jer. die thans nog bij het politiekorps in
Arnhem werkt, zegt dat de maandag op
het Amersfoortse NS-station uitge
voerde politieactie verlopen is overeen
komstig de afspraken die zondagavond
In overleg met 'verschillende instanties'
gemaakt zijn Bij die instanties was niet
de hoofdofficier of een officier van justi
tie
Woltjer zegt na afloop van het overleg
wel de burgemeester van Amersfoort,
drs. Anne Vermeer, van de voorgeno
men actie ln kennis te hebben gesteld
Volgens de nieuwe politiecommissaris
is de actie op het Amersfoortse station
nadrukkelijk ondernomen op grond van
allerlei berichten 'die niet verwaarloosd
konden worden
l 'eiligheid
Bij de evaluatie van die berichten is na
het overwegen van andere mogelijkhe
den en met het 00e ook op de veiligheid
van het eigen politiepersoneel met be
trekking tot de actie voor de nu ge
volgde wijze van uitvoering gekozen,
aldus de lieer Woltjer die verder geen
commentaar op dc uitlatingen van mi
nister De Gaay Fortman over deze zaak
wilde geven.
De minister kreeg in het overleg met de
commissies - dat op zijn uitdrukkelijk
verzoek een vertrouwelijk karakter
droeg - ook nogal wa t kri tiek te horen op
de massale wapenzoekacties die vorige
week zaterdag door de politie in Assen
en Bovensmilde zijn uitgevoerd Welis
waar hadden de kamerleden begrip voor
het feit dat justitie moest optreden
tegen ongeoorloofd wapenbezit (er was
immers geschoten vanuit de wijk maar
er werden nogal wat vraagtekens gezet
achter de uitvoering.
De socialist Molleman vroeg zich af hoe
justitie het intrappen van deuren en het
met pantserwagens binnenrijden van
turnen rechtvaardigt Ook van de frac-
Mtnisler De Gaay Fortman in gesprek met commissievoorzitter Rietkerk tijdens de
bespreking van het politie-optreden in de Molukse kwestie'
ties van D'66 en PSP kwam scherpe kri
tiek Dezerichttezichondermeerophet
feit dat gebleken is dat juist in die hui
zen die door de politie zwaar beschoten
werden geen wapens of schutters wer
den gevonden Bovendien had de politie
- indien zij vanuit bepaalde woningen
werd beschoten - juist alles moeten
doen om die schutters uit die huizen te
halen. Dat is. zo zegt de PSP'er Van der
Lek. met gebeurd
Pvd A-woord voerder Molleman stelde in
de commissies dat politie en justitie in
het verleden te weinig hebben opgetre
den tegen het bekende 1 ongeoorloofd
wapenbezit bij de Molukkers
Minister De Gaav Fortman werd ook
ondervraagd over de mislukte inval
van vorige week donderdag in het Mo
lukse wijkcentrum Pattimura in Assen.
Politiemannen vielen daar binnen om
dat men vermoedde wapens te zullen
aantretTen en Molukkers die acties
zouden voorbereiden. Er werd echter
niets en niemand aangetroffen.
De Assense burgemeester Masman liet
eerder deze week weten dat de actie was
uitgevoerd op grond van foutieve infor
matie van de zijde van justitie. De Gaay
Fortman heeft woensdag over deze zaa k
een rapport van Masman gekregen.
Maar over de inhoud van de antwoor
den van de minister op alle kritische
vragen werd donderdag in Den Haag
een angstvallig stilzwijgen bewaard
Minister De Gaay Fortman had vooraf
gaand aan het overleg gesteld slechts
opening van zaken te willen geven in
dien de kamerleden niets van de in
houd daarvan zouden laten uitlekken.
„Ditomdathet proces in Assen tegen dc
treinkapersen schoolbezetters nog niet
is afgelopen", aldus de minister na af
loop. „We willen elke schijn van beïn
vloeding van de rechter vermijden en
zullen daarom geen mededelingen doen
over dc precieze gang van zaken".
Diverse commissieleden waren hetdaar
niet mee eens. Zij betwijfelen ten zeerste
of de rechter wel beïnvloed zai worden
door die gegevens Maar zij hebben zich
uiteindelijk toch bij de geheimhouding
neergelegd teneinde de informatie van
de minister boven tafel te kunnen krij
gen. Overigens zal het schriftelijke ver
slag van het commissieoverleg wel
openbaar worden gemaakt nadat de
rechter in Assen uitspraak in hetproces
heeft gedaan Die uitspraak zal vol
gende week donderdag plaatsvinden
De Wcstduitse bondskanselier Helmut Schmidt
trich Genscher
'i en zijn vice-kanselier Hans Die-
1 Van onze correspondent!
BONN - Bondskanselier Schmidt heeft donderdag in het West-
duitse parlement een korte regeringsverklaring over de ontvoe
ring van Schleyer voorgelezen. Hij deed een beroep op de terro
risten 'hun waanzinnige onderneming te beëindigen' en voegde
daaraan toe dat 'de staat zich niet door deze waanzin zal laten
aansteken'. Schmidt richtte zich direct tot de ontvoerders met de
woorden: „U denkt ais kleine elitaire groep de massa te moeten
bevrijden. U vergist zich. de massa heeft zich tegen u gekeerd".
Oppositieleider Helmut Kohl verwees rorisme moeten worden genomen' Dat
in zijn rede naar het ongeduld binnen de betekent: verscherping van de wetge-
CDU-CSU. Hij riep op tot het 'stellen ving
van daden De oppositiechef is van me- in de ontvoeringszaak-Schleyer schijnt
ning dat er'noodzakelijke en al bekende sinds donderdag enige beweging te zit-
maatregelen ter bestrijding van het ter-
iVan onze parlementaire redactiei
DEN HAAG - Minister Lubbers van economische zaken heeft in een brief aan de
informateurs Den Uyl en Veringa kritiek geuit op hun voorstellen inzake kerne
nergie. Lubbers vindt het onverantwoord als de beslissing tot de bouw van drie
nieuwe kerncentrales voorlopig wordt uitgesteld. Volgens de KVP-bewindsman
zou Nederland in dat geval een niet meer te overbruggen achterstand oplopen op
het gebied van dc kernenergie.
De bezwaren van Lubbers richtten zich vooral op de passage uit de voorstellen, dat
de beslissing over de bouw van kerncentrales pas zal worden genomen als het
probleem van het radioactief afval op verantwoorde wijze is opgelost Volgens
Lubbers neemt het onderzoek naar de opslag van het afval 1 bijvoorbeeld in de
zoutlagen in Drente en Groningeni zoveel tijd in beslag dat de beslissing de ko
mende kabinetsperiode niet meer aan bod kan komen ..Een ieder moet weten
welke verantwoordelijkheid hij daarmee op zich laadt", aldus Lubbers
Zoals gemeld is de kans zeer groot dat het principebesluit tot bouw van drie nieuwe
kerncentrales voorlopig de ijskast ingaat PvdA. D'66 h een meerderheid van het
CDA onderschrijven de voorstellen an Den Uyl en Vennga op dit punt
Het overleg over dc laatste inhoudelijke punten van de kabinetsformatie is don
derdag op verzoek van het CDA met 24 uur uitgesteld tot vrijdagmiddag 11.00 uur.
CDA-fractieleider Van Agt zag geen kans de voorstellen van Den Uyl en Veringa
binnen de gestelde tijd met zijn fractie te bespreken. Na woensdag geruime tijd
vergaderd te hebben, kwam het CDA ook donderdagmorgen bijeen, maar toen het
overleg met Den Uyl en Veringa zou beginnen, moesten belangrijke onderdelen als
kernenergie en defensie nog worden afgewerkt.
Naast deze twee onderwerpen bestaan bij het CDA vooral grote bezwaren tegen de
onderwijsparagraaf. De CDA-onderwijsspecialisten vinden de paragraaf, die een
onderdeel vormt van het hoofdstuk Democratisering, veel te summier Ook doet de
mhoud te weinig reent aan de plaats en de eigen rechlen van het bijzonder onder
wijs. zo menen zij. Zo vuidt het CDA dat het nieuwe wetsontwerp op het basison
derwijs te veel bevoegdheid geeft aan de overheid om de schoolbesturen samen te
stellen, de gebouwen in eigendom te nemen en de stichtingsnormen vast te stellen.
Gezien de geschilpunten die er nog liggen tussen PvdA, D'66 en CDA ziet het er niet
naar uit dat liet formatieoverleg nog voor het weekeinde of zelfs voor Prinsjesdag
wordt afgerond. Waarschijnlijk zullen de fracties maandag voor een tweede ge
spreksronde hijeen moeten komen, waarna waarschijnlijk woensdag een defini
tief akkoord kan worden gesloten. Daarna kunnen Den Uyl en Veringa een begin
maken met de zetelverdeling, waarna Den Uyl alleen de ministers en staatssecre
tarissen voor de diverse posten gaat uitzoeken.
ten. In de namiddag kwam m Bonn. na
dat een vijfde ultimatum van de kid
nappers van de Westduitse werkgever
svoorzitter was verlopen, opnieuw de
zgn. grote crisisstaf van de bondsrege
ring bijeen. De Zwitserse advocaat De-
nis Payot. die als contactman fungeert
lussen de ontvoerders en de Westduitse
regering, had eerder verklaard 'dat in de
loop van de dag bepaalde dingen kun
nen gebeuren'.
In Bonn heerst zo langzamerhand een
spookachtige stemming. Dc al in gang
gezette verscherpte veiligheidsmaat
regelen gaan door. De huizen van de be
treffende ministers en belangrijke po
litici zijn veranderd in een soort ves
tingen. Voordat Franz Josef Strauss
bijvoorbeeld uit zijn au to stapt, is eerst
de straat afgezet door met het machi
negeweer in de aanslag staande agen
ten. Bij de bondskanselarij is gisteren
een wal van zandzakken gebouwd.
Daarachter het inmiddels in de West
duitse hoofdstad vertrouwde beeld:
machinegeweren.
CONTROLERENDE INSTANTIES- TE WEINIG MANKRACHT EN MATERIEEL
„HUIDIG SYSTEEM
PATROUILLEREN
NIET ALTIJD
AFDOENDE"
VLISSINGEN - Een voortdurende en
waterdichte bewaking van dc kustwa
teren in Zeeland is onmogelijk. De con
trolerende instanties hebben noch de
mankracht, noch dc financiële midde
len om 24 uur per dag patrouilles uit te
voeren. Alleen op bepaalde uren van de
dag kan men vanaf schepen in de kust
wateren volgen wat er aan scheevaart-
verkeer in- en uitgaat. De Koninklijke
Marine, de douane, de rijkspolitie te
wateren de Koninklijke Marechaussee
voeren in de kustw ateren wel regelma
tig patrouilles uit. maar kunnen dat
niet in continudienst doen. terw ijl die
patrouilles ook geheel los van elkaar
worden uitgevoerd
Bij een aantal instanties wordt het hui
dige patrouillesysteem dan ook duide
lijk als onvoldoende ervaren Er wordt
gepleit voor meer samenwerking en
meer coördinatie om bijvoorbeeld een
grotere greep te krijgen op smokkelac-
tivlteiten De mening van de Alkmaarse
hoofdofficier van justitie mr Josephus
Jitta. dat de Nederlandse kustbew aking
vele galen vertoont, wordt veelal grif
onderschreven Ook het recente plei
dooi van de Vereniging van Marine Offi
cieren (VMO) voor een betere kustbe
waking naar het model van de Ameri
kaanse kustwacht vindt bij een aantal
ln Zeeland werkzame Instanties wel
weerklank
Wat kan er. in een etmaal, in de Zeeuwse
kustwateren aan mankracht en mate
rieel worden ingezet' Hoeveel kansen
heeft een bijvoorbeeld een 'niet ge-
tlpt'getipt hasj-schip om zijn lading er
gens aan de kust te lossen? De Konin
klijke Marine heeft gedurende 24 uur
een schip van de wacht, dat patrouil
leert in de Nederlandse kustwateren
Het schip hoeft op een nacht niet nood
zakelijkerwijs in de Zeeuwse wateren te
liggen De rijkspolitie te water in Zee
land heeft een patrouilleboot beschik
baar voor de dienst in - alle - Zeeuwse
wateren Koninklijke Marechaussee en
douane patrouilleren incidenteel. Van
permanent toezicht ln de nachtelijke
uren kan dan ook geen sprake zijn
Wachtschip
Een van de taken van de Koninklijke
Marine is het beveiligen van de Neder
landse kustwateren. Daartoe iséen van
de in Den Helder gestationeerde mari
neschepen een week lang op patrouille,
gedurende
uur
patrouille-activiteiten hoeft dit schip
niet uitte voeren. Luitenant ter zee eer
ste klasse van dc Marine Voorlich
tingsdienst Meijer: 'Dat schip vaart
echt niet van zuid naar noord en terug.
Het is oproepbaar, ook voor activitei
ten die een paar mijl uit de kust liggen.
Het heefl een politionele taak. maar
ook - bijvoorbeeld - een reddende taak.
als er ergens een schip in nood is. Het
schip van de wacht is het enige schip
dat 24 uur in de kustwateren patrouil
leert. Als het nodig is. kunnen er meer
Gerichte 'Slot zie pagina 9 kolom 51
UTRECHT - De treintarieven gaan 1
oktober gemiddeld 5 procent om
hoog. Het moet de spoorwegen on
geveer 28 miljoen gulden per jaar
meer gaan opleveren. Kaartjes voor
reizen tot een afstand van 16 kiloroe-
ter worden niet duurder.
Maandtraject-abonncmenten gaan
met 3,25 procent omhoog, scholie-
renkaarten met 3 procent.
Voor het eerst Is er deze keer verschil
in prijsverhoging tussen enkele rei
zen en retours Retours worden met 6
procent duurder, enkele reizen 4.5
procent.
Doel van deze maatregel is niet het
teruggaan naar huls minder aan
trekkelijk te maken, maar NS wil
stapsgewijs komen tot tarieven die in
de buurt van het stads- en streekver
voer liggen. De reductie op retours is
bij NS groter dan bij het streekver
voer Minder grote retourreductie
ziet NS bovendien als een stap op de
weg naar de invoering van meerrit-
tenkaarten
De vijf- en zevendaagse trajectkaar-
ten worden aanmerkelijk duurder.
De maand kaart gaat daardoor rela
tief voordeliger worden. De toeslag
op het avondretour gaat van 1 naar 3
kwartjes boven de enkele-reisprüs.
