PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT MASSA-BETOGINGEN IN ZWART SOWETO jakobsen<^ Bevolkingsonderzoek niet nodig na de benzeenontsnapping General Electric Doden tijdens nieuwe demonstraties Bonden tegen fusie Fokker Boodschap Carter voor bewonersvan Melkweg STANDPUNT B. EN W. BERGEN OP ZOOM: Formateur ontving organisaties LANDBOUW VRAAGT LASTENVERLICHTING TILBURY MANNENMODE EKSKLUSIEF OP WALCHEREN BIJ: Zomertijd slecht VOOT campings zie pagina 2 220e jaargang no. 172 Zaterdag 30 juli 1977 Kanaalstraat 55 Oost Souburg •w Tilbury <Van onze correspondent) JOHANNESBURG - In Soweto, de zwarte woonbuurt van Johannesburg, zal zondag ondanks een rechtelijk verbod de grootste politieke bijeenkomst worden gehouden, die ooit in de geschiedenis van zwart Zuid-Afrika is georganiseerd. De bijeenkomst zal 's middags twee uur in de rooms- katholieke Regine Mundi-kerk worden gehouden. De commissie van tien die in de plaats van de vroegere zwarte gemeenteraad van Soweto is gekomen, wil dan aan de bevolking van Soweto haar plannen voor de toekomst van de zwarte woonbuurt voorleggen. De politie, die intussen werd versterkt Van tien in de Zuidafrikaanse dagbla den en ook onder politici onverminderd voort. De plaatsvervangende minister voor Bantoe-zaken, Cruywagen, zei vrijdag dat er zeker punten van over eenstemming bestaan, die het mogelijk met nieuwe speciale eenheden ter be strijding van onlusten, gaf tot nog toe geen commentaar op de plannen van de commissie van tien. De wet die open bare bijeenkomsten in Zuid-Afrika ver biedt, is nog steeds van kracht en zou dus ook voor deze politieke bijeenkomst gelden. In Soweto en Dobsonville bij Johan nesburg kwam het vrijdag opnieuw tot demonstraties van scholieren en stu denten. De politie moest traangas en honden gebruiken om de menigte uit elkaar te jagen. Volgens officiële be richten is een 19-jarig meisje en een student doodgeschoten. De rellen in Soweto volgden aan het eind van een week van onrust in Soweto en zwarte woongebieden bij Pretoria, waar ruim 20.000 studenten en scholie ren de lessen boycotten. Hun protest is gericht tegen het Bantoe onderwijssysteem dat zij inferieur acht ten aan het onderwijs voor blanken, een beschuldiging waarmee de regering het niet eens is Maar de protesten zijn op groter schaal gericht tegen het gehele stelsel van apartheid dat de zwarten geen stem geeft in het blanke parlement of het laatste woord in het besturen van hun eigen stedelijke gemeenschappen. Inmiddels gaat de discussie over het al dan niet erkennen van de commissie PAGINA 3 kerncentrales De Franse president Giscard d'Estaing houdt vast aan de bouw van meer kern centrales. PAGINA 7 goedgemutst waardering Betere deflntt stelsel woning PAGINA 11 basketbal PAGINA 26 surrealisten Museum Booymans koopt voor twee miljoen surrealisten; radio- en televisie programma's; strips. PAGINA 27 notulen tragedie een Amerikaanse PAGINA 18 en 19 roem Pleter Pauwel Rubens, roem. roes en PAGINA 21 nazaten Dies Koole speurt naar nazaten immi granten in Braaiiaans dorp. Buitenlan ders 'melkkoeien' van Moskou; Stem men uit de kerken; Ter overdenking PAGINA 23 sfeer beste maakten om met de commissie te on derhandelen Ook het dagblad Die Nationale Partij, schrijft dat de regering met de commissie moet onderhandelen over de toekomstige ontwikkeling van Soweto. de Nationale Partij werkelijke veran deringen en mogelijkheden wil, ..geen pseudo-veranderingen". Hij zei verder: „Wij moeten het principe van één- man-één-stem voor elk lid van de be volking accepteren, uiteraard in de kring van zijn bevolkingsgroep". Koomhof is ook van mening dat repre- sentatieve structuren uit alle bevol- jfijjjgNi J kingsgroepen moeten worden ontwik keld om volledig te kunnen deelnemen aan het vellen van beslissingen op plaatselijk, provinciaal en nationaal terrein. De voorzitter van de West-Rand- Bantoe-administratie Manie Mulder i in een rede dat daarentegen zei dat de ideen van de commissie van tien waren geinspireerd Autonomie Ook de minister van nationale opvoe ding, dr. Koomhof, van buitenaf en dat de tien leden „ma rionetten zijn. die door organisaties van buiten zijn gestuurd". Muider zei verder dat de Bantoe-bestuursraad plannen had om eerder met een niet nader ge noemde commissie van dertien samen te werken, die de werkelijke leiders in Soweto zijn. Hij wilde de namen van deze dertien echter niet noemen. Intussen verklaarde de woordvoerder van de commissie van tien. dr. Nthato Motlana, dat hij alles wil doen om zijn plannen aan minister-president Vor- ster voor te leggen. „De minister president heeft altijd gezegd dat zijn deur open staat voor mensen die pro blemen met hem willen discussiëren... En ten slotte is hij nog steeds mijn minister-president..." De Zuidafrikaanse regering heeft be sloten een eigen legermacht op te rich ten voor Namibië. De nationalistische beweging Swapo heeft protest aangetekend tegen de vorming van legereenheden op stam- basis. Swapo verlangt dat de Zuidafri kaanse troepen in Namibië worden vervangen door een VN-vredesmacht. DEN HAAG - De Industriebond NVV ziet met argusogen een eventuele samenwerking tussen het Nederlands-Westduitse bedrijl Fokker-VFW en het Westduitse vliegtuigbedrijf Messerschmitt (MBB) tegemoet. De bond zou een fu sie alleen goedkeuren als „keiharde garanties voor de werkgelegenheid kunnen worden gegeven". Volgens een woordvoerder van de Industriebond NVV zijn er aanwij zingen dat de fusieplannen uit nood zijn geboren. De Duitse tak van Fokker-VFW draait niet zo goed. vooral door de tegenvallende ver koop van de VFW-614. Ook Messerschmitt is volgens de In dustriebond niet zo'n sterk bedrijf. Volgens Duitse bonden zouden zowel bij Messerschmitt als bij VFW ont slagen in de lucht hangen. Daar staat tegenover dat de Neder landse tak van Fokker-VFW het uit stekend doet. De woordvoerder van de Industrie bond; „Toen de fusie tussen Fokker en VFW tot stand kwam. zeiden wij al dat zo iets tot mislukken was ge doemd. Als nu ook nog eens Mes serschmitt erbij komt. wordt het Ne derlandse aandeel in dat ene super- bedrijf natuurlijk kleiner dan de 50 procent van thans. Daarom zijn we helemaal niet blij met de recente ontwikkelingen". De Industriebond NVV wijst er ver der op, dat de Duitse regering waar schijnlijk VFW en Messerschmitt onder druk zet om een fusie aan te gaan. Beide bedrijven worden door de overheid gesteund, en de regering zou die geldtoevoer willen stopzet ten. als VFW en Messerschmitt niet willen samenwerken. De raad van bestuur van Fokker in Düsseldorf heeft besloten nauwer te gaan samenwerken met de dochte ronderneming Erno. De twee Emo- directeuren worden opgenomen in de directie van VFW-Fokker Het bedrijf werkt op gebied van de ruimtevaart Formateur Den Uyl ontving vanmiddag vertegenwoordigers van de organisaties in land- en tuinbouw. Van links naar rechts de heren Luteyn. Van Tilburg, Smeenk en De Heer WASHINGTON (REUTER/UPI) - Het Amerikaanse bureau voor lucht- en ruimtevaart heeft ccn grammofoonplaat met een boodschap van president Carter in een ruimtevoertuig bevestigd in de hoop dat een bewoonde pla neet in de melkweg deze zal opvangen en begrijpen. Dit heeft het witte huis vrijdag meegedeeld. De boodschap is weergegeven in elektronische impulsen die kunnen worden omgezet in gedrukte worden. De verklaring zal worden meegenomen in de Voyager die op 20 augustus zal worden gelanceerd. De grammofoonplaats is gemaakt van koper en bevat behalve de tekst muziek van Ludwig van Bee thoven en Louis Amstrong en o.a. het geluid van een kus. Carter zegt in zijn boodschap onder meer. „Dit is een geschenk van een kleine verre wereld, een vertolking van onze geluiden, onze wetenschap, onze beel den, onze muziek, onze gedachten en onze gevolens. Wij hopen onze tijd te overleven omdat wij mogelijk In die van u kunnen leven. Wij hopen op zekere dag als wij de problemen waarvoor wij staan, hebben opgelost, ons te kunnen voegen bij een gemeenschap van melkwegbeschavingen. Deze boodschap vertegenwoordigt onze hoop en onze vastbeslotenheid, onze goede wil in een enorm en ontzagwekkend heelal". t Van onze parlementaire redactie) DEN HAAG-Het Landbouwschap, de organisaties in het midden- en klein bedrijf en de Raad van Overleg Middelbaar en Hoger Personeel hebben vrijdagmiddag hun wens over het in de komende jaren te voeren sociaal-economisch beleid bij kabinetsformateur Den Uyl op tafel gelegd. Het Landbouwschap, waarin werkge vers en werknemers zitten, heeft vooral het belang van de inflatiebestrijding onderstreept. Omdat 90 procent van de land- en tuinbouwprodukten wordt ge- xporteerd en de land- en tuinbouw te maken heeft met de EEG-regelingen worden de boeren en tuinders extra door de inflatie getroffen. Volgens dele gatieleider Luteijn is formateur Den Uyl in zijn Memo II. waarin hij zijn plannen voor het financieel en sociaal- economisch beleid ontvouwde wat te gemakkelijke daarover heen gegaan Zowel in de fiscale als in de sociale sfeer zijn de lasten van de Nederlandse De Spaanse politie heeft vrijdag een van de tien Basken gearresteerd, die na hun uitwijzing in S panje waren terug gekeerd. Javier Larena werd op een weg bij Bilbao aangehouden. Eerder deze week kreeg de politie opdracht de Bas- ken te arresteren en opnieuw uit te wij zen. De Basken behoorden tot een groep van ongeveer twintig politieke gevan genen, die door de regering zijn vrijgela ten en verbannen naar een aantal Wes- teuropese landen landbouw groter dan in andere EEG- landen. Het Landbouwschap wil daarom lastenverlichting. De overheid zou - zoals in andere EEG-ianden ge beurt - de lasten voor de gezondheids zorg van de dieren en het kwaliteitsbe heer van de produkten voor haar reke ning moeten nemen. Het Landbouwschap heeft Den Uyl er op gewezen dat 30 procent van de boe ren en tuinders beneden het minimum loon zit. Men heeft daarom gepleit voor een drastisch optrekken van de grens waarboven sociale lasten moeten wor den betaaldDe grens van ongeveer 7000 gulden zou moeten worden verdubbeld, vindt het Landbouwschap. R ijks in koopbu reau De middenstanders hebben bij Den Uyl onder meer geklaagd over het beleid van het Rijks Inkoop Bureau (RIB). Dit bureau koopt in voor de overheid, overheidsinstellingen en door het rijk gesubsidiërde instellingen (maat schappelijk werk, rusthuizen scholen e.d.). „Het acquisitiebeleid van het RIB loopt langzamerhand de spuigaten uit. Middenstanders worden daar de dupe van", aldus de middenstandsorganisa ties. De middenstandsorganisaties vinden de bezuinigingen van vier mfijard op overheidsuitgaven en de uitgaven voor sociale voorzieningen, die Den Uyl in de komende vier jaar wil doorvoeren, te ge ring. Men vindt een verdergaande be perking van de collectieve uitgaven noodzakelijk om ook het midden- en kleinbedrijf meer armslag te geven. De organisaties zijn het eens met Den Uyl's voorstel om de lonen de komende twee jaar niet reël te laten stijgen. „De loon kosten ontwikkeling bij het midden- en kleinbedrijf ligt per definitie altijd hoger dan in de industriealdus de heer Per- quin. voorzitter van het Koninklijk Ne derlands Ondernemers Verbond KNOV) na afloop van het gesprek met BENZINE WEER CENT GOEDKOPER DEN HAAG - Maandag wordt een liter superbenzine aan de pomp een cent goedkoper. De prijs voor gewone bezine blijft gehandhaafd. Vorige maand werd de super ook al goedkoper. Een en an der is onder andere een gevolg van dr daling van de dollarkoers en de druk de vriie-marktnoteringen in Rotterdc de formateur. Den Uyl bleek het eens met de middenstanders dat de inko mensontwikkeling In het midden- en kleinbedrijf de laatste jaren achter is gebleven bij die van de werknemers. De Raad van Overleg Middelbaar en Hoger Personeel is het eens met de loonmatiging, maar men heeft er be zwaren tegen dat de hogere inkomens worden aangepakt. Na het gesprek met Den Uyl zei de heer Van der Schalie: „Niemand weet werkelijk hoe het reël beschikbare inkomen in Nederland is verdeeld. Er moet eerst een behoorlijke politiek geformuleerd worden over alle inkomens, het parlement kan zich er dan over uitspreken hoe de inkomens in Nederland moeten liggen" De vak bonden van Hoger- en Middelbaar Per soneel vinden dat er meer bezuinigd moet worden op de collectieve sector dan Den Uyl voorstelt. Anders ontstaat er een grotere inflatie. Formateur Den Uyl wil volgende week maandag, dinsdag en woensdag zijn be sprekingen met de fractievoorzitters van PvdA, CDA en D'66 voortzetten. Onderwerp van gesprek is het beleids stuk van de formateur over het te voeren financiële, economische en sociale be leid. Het werkschema van de formateur voorziet in gesprekken met de fractie voorzitters afzonderlijk op maandagen dinsdag aanstaande in een gezasmen- lijk gesprek op woensdag. 'ONDERZOEK WEINIG ZIN' tVan onze verslaggever) BERGEN OP ZOOM - Het Bergen op Zoomse college van burgemeester en wethouders is van mening dat een be volkingsonderzoek naar aanleiding van de benzeen ontsnappingen bij Ge neral Electric Plastics B.V. in Bergen op Zoom onder de huidige omstandig heden geen reële oplossing is. Wel overweegt het college of het niet zinvol is aan de bevolking naast bekende pro vinciale milieualarmnummer een ad res te geven waar men gezondheids klachten kan melden die de betrokken personen toeschrijven aan benzeen of andere verontreinigingen. B. en w. vinden de gemeentelijke geneeskun dige dienst daarvoor de aangewezen instantie die regelmatig verslag kan geven over deze klachten zodat even tueel maatregelen getroffen kunnen worden. Een bevolkingsonderzoek zoals de Be rgse en Halsterse afdelingen van de Par tij van de Arbeid hadden gesuggereerd heeft volgens het college om twee rede nen weinig zin Benzeen wordt in het lichaam omgezet in muconzuur via het tussen product fe nol. Het fenol wordt In de lever gehou den aan zwavel en glucuronzuur. Deze verbindingen verlaten in de urine het lichaam en zijn daarin aan te tonen Na benzeenopname is het fenolgehalte in urine meer dan normaal Na beëindiging van de blootstelling aan deze stof is alle overtollige benzeen en fenol binnen 5 a 6 dagen uit het lichaam verswenen Op 11 juli staakte General Eelectric het be- nzeengebruik „Daarom is thans in de urine niet meer na te gaan of een per soon benzeen heeft ingeademd.' aldus het college. Op de tweede plaats wijst het college er op dat een bevolkingsonderzoek waar bij regelmatig het bloed wordt gecontro leerd van mensen die mogelijk met be nzeen in aanraking zijn geweest pas na zeer veel jaren uitsluitsel geeft over de vraag of deze stof inderdaad aantoon baar nadelige invloedheeft uitgeoefend. Benzeen kan stoornissen In de bloed- vorming in het beenmerg veroorzaken die aanleiding kunnen geven tot leuke- mieên en die zich nog jaren na de lang durige blootstelling kunnen openbaren. Theoretisch „Theoretisch gezien zou men bij alle bewoners uit een bepaalde wijk waar van men verwacht dat zc zeer langdu rig (vele maanden tot jaren) benzeen ingeademd hebben, mei geregelde tus senpozen in het bloed naar afwijkingen kunnen speuren. Op deze wijze zouden de afwijkingen inderdaad iets eerder ontdekt worden dan wanneer men on derzoekt op grond van gezondheids klachten," aldus het Bergse gemeente bestuur. Het college deelt een en ander mee naar aanleiding van de vragen in de interpel latie van de V V.D. die vrijdagavond In de raad aan de orde kwam. In de uitvoerige beantwoording stelt het gemeentebestuur dat van gemeente wege geen metingen zijn verricht. Het college geeft een theoretische beredene ring van watde ontsnapping van 600 ton benzeen kan betekenen. „Als 600 ton via één lek in een systeem in het open veld in 9 maanden tijd geleide lijk naar buiten stroomt en heel zachte wind onder stabiele weersomstandig heden de benzeendam'p in een of meer straten op ongeveer 600 meter afstand vervoerd zou hebben, dan zou de ge- Uitholling overdwars §Deerste aanmerkingen over een te gedetailleerd vooroverleg bij de kabinets formatie zijn al gemaakt. Dat is een vaste traditie. Zodra bij een formatie allerlei zaken tot drie cijfers achter de komma worden ge regeld. wordt er ernstig het hoofd ge schud en iemand roept wel ergens uit: „De taak van het parlement wordt uib gehold." Dit keer heeft Terlouw deze opmerking gemaakt en hij weet waar over hij praat, want hij is zelf bij het beraad betrokken. Maar wat is het al ternatief? Globale afspraken vooraf zijn eigenlijk alleen maar mogelijk als tus sen de regeringspartners een zodanig hartelijke verhouding bestaat, dat men elkaar voortdurend omhelzend in de armen valt. Bij PvdA en CDA is dat al lerminst het geval: forse en barse uit spraken blijven deze formatie begelei den als een vast stukje folklore. Soms lijkt het er op alsof men elkaar benfint met een oprechte alkeer. Ais dit soort gevechten uitbreekt halverwege de rou te. Isdatvooreen kabinet levensgevaar lijk. Om die gevaren zoveel mogelijk aan banden te leggen, is het maar beter om tot gedetailleerde afspraken te komen, dan weet men tenminste met welke pre- ciese voornemens men is begonnen. W„, I fiantlijn middelde concentratie in die straten (dichtbij de grond) volgens globale be rekeningen van de afdeling milieu nog onder de concentratie gebleven zijn die in de bedrijfsgeneeskunde als aan vaardbaar maximum concentratie voor een gesloten ruimte geldt." Het college voegt daar echter onmiddel lijk aan toe dat deze vooronderstellin gen niet opgaan. De ontsnappingen ge beurden in een fabriek die gedeeltelijk omheind Is door hoge muren. De wind waait mooit constant in één richting en is zeer wisselend van sterkte. De overige weersomstandigheden zijn ook met stabiel. In feite zal de damp naar allerlei richtingen verstrooid worden in plaats van in éen of enkele straten te belan den." aldus b. en w. Op verzoek van de V.V.D.-fractie geeft het gemeentebestuur een uitgebreid i Slot zie pagina 7 kolom 1) ordt de taak van het parlement op deze manier uitgehold? In zekere zin weL Overigens niet alleen omdat bij deze formatie gedetailleerde afspraken worden gemaakt, maar tevens omdat in het beraad allerlei overwegingen mees pelen die men wel kan vermoeden, maar die niettemin voor de buitenwereld op dit ogenblik een gesloten boek blijven. De sociale partners bijvoorbeeld wor den geconsulteerd. Men mag aannemen dat zij niet voor de show naar de forma teur gaan, maar dat hun opinie van be lang is voor de totstandkoming van het kabinet. Hoe moet die invloed worden gemeten en gecon troleerd? De afgelo pen weken heeft het er veel van weg dat met name de vak beweging aardig mee-formeert en derhalve meer invloed uitoefent dan het parlement. In het ka mergebouw vergaderen alleen maar de drie fracties van de eventuele rege ringspartijen, maar daarvan komt heel weinig naar buiten. In dit opzicht is er maaréén conclusie mogelijk; deoudeen veel gekritiseerde formatiemethode van de eminente patriarchen - Drees, Rom- me, Schouten, Oud - bloeit weer als van ouds, een kabinet formeert men via top conferenties. Ook in het parlement geldt blijkbaar hoe meer er verandert, hoe meer er hetzelfde blijft. Vermoede lijk is de huidige gang van zaken onver mijdelijk, wil men althans een redelijk stabiele regeringsperiode tegemoet gaan. Maar dat de taak van het parle ment enigermate wordt uitgehold, ja daaraan kan niet worden getwijfeld. xi.an de andere kant hoeft daarover ook weer niet al te somber te worden gedaan. Hetparlement- in het bijzonder de tweede kamer - fungeert als regel uit stekend als thermometer van de poli tieke temperaturen in Nederland. Ka merfracties opereren immers niet in het luchtledige, maar staan voortdurend onder druk, vooral van hun eigen partij. Met name bij de PvdA is dat het geval: als de fractie te grote compromissen toestaat, beginnen de achterbannen zich snel te roeren. Bij het CDA komt een dergelijk proces meestal trager op gang, maar ook daar zijn allerlei invloe den naspeurbaar, die met zonder meer aan de fractie voorbijgaan. Dat is al dui delijk geworden naar aanleiding van het VAD-compromis: vijf leden van de CDA-fractie hebben hun stem voorbe houden. Bovendien is in dit hele spel een factor van betekenis dat de regerings fracties geïsoleerd van elkaar optreden; zij vormen - anders dan in een twee partijenstelsel - geen homogeen blok. Het is immers ondenkbaar dat de frac ties van PvdA, CDA en D'66 periodiek gezamenlijk vergaderen over het rege ringsbeleid. In de praktijk is de commu nicatie tussen de drie dikwijls zo slecht dat daardoor allerlei misverstanden op treden. Van die situatie maakt de oppo sitie dan weergebruik door op eventuele tegenstellingen in te spelen om aldus te pogen verdeeldheid in het 'regerings- kasteel' te veroorzaken. Nog een be langrijke factor: geen fractie kan voor bijgaan aan actuele pressie van buiten. Zij kan soms heel onverwacht ontstaan. Als naar aanleiding van het een of an dere regeringsvoorstel een felle opposi tie zich buiten de kamer en buiten de partijen om manifesteert, dan kan dat van niet te onderschatten invloed zijn op de verhouding kabinet-parlement. Daardoor kunnen formatie-afspraken, hoe gedetailleerd ook. in het gedrang komen. Terlouw heeft gelijk: de taak van het parlement wordt min ol meer uitgehold door een te gedetail leerde kabinetsformatie. Een goed functionerende democratie kan dat echter hebben: de 'uitholling' wordt namelijk hersteld zodra zich de open bare mening duidelijk tegen de uitvoer ing van bepaaide afspraken vooral keert Dat kan inhouden dat na een for matie met een gedetailleerd pro gramma een zwaarder accent komt te liggen op activiteiten buiten het parle ment: actie- en pressiegroepen zullen proberen door het regeerakkoord heen te breken. Dat hoort er allemaal bij in een moderne parlementaire democra tie. Af en toe zijn enkele 'uithollingen overdwars' op de weg naar het Binnen hof onvermijdelijk

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1977 | | pagina 1