PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
Zoon voor prinses Christina
WERKLOOSHEID STIJGT
TOT 250.000 IN 1981
Den Uyl: „rel in Krimpen
van beperkte betekenis"
Stichting Zeeland vreest weerslag van
Grevelingenbeleid op rest provincie
Van Aardenne: „rapport CEC bevestigt gelijk VVD
'Vader van de raket'
Von Braun overleden
RVD: „MOEDER EN KIND MAKEN HET UITSTEKEND"
Geslaagd
220e jaargang no. 236
Zaterdag 18 juni 1977
Lange Delft Promenade 111 - Middelburg
Ware klasse verloochent zich niet.
'jxtxxxxxxn xxm iolxjuö
PRINSES CHRISTINA
DEN HAAG - Prinses Christina (30)
heeft vrijdagavond om .18.12 uur hel
leven geschonken aan een zoon. De
bevalling vond plaats in het
Utrechtse Academisch Ziekenhuis.
Moeder en kind maken het uitste
kend. zo heeft de Rijksvoorlichtings
dienst in Den Haag vrijdagavond la
ten weten in een communiqué Het
medisch team dat bij de bevalling
heeft geassisteerd, stond onder lei
ding van de Utrechtse hoogleraar
verloskunde en gynaecologie dr. A.
A. Haspels.
Prinses Christina trouwde twee jaar
geleden (28 juni 1975) met Jorge Guil-
lermo. Het burgerlijk huwelijk werd
voltrokken in het gemeentehuis van
Baam, waarna de kerkelijke bevesti
ging volgde in de Utrechtse Dom
kerk.
Door het huwelijk met Jorge Guil-
lermo heeft prinses Christina het
recht van opvolging van de troon ver
loren. Bij haar verloving had ze na
melijk al te kennen gegeven voor
haar huwelijk geen toestemming te
vragen aan de Staten-GeneraaL Om
dezelfde reden verloor destijds prin
ses Irene het recht op opvolging, toen
ze trouwde met prins Carel Hugo van
Bourbon Parma
Prinses Christina was. evenals Jorge
Gulllermo. werkzaam in New York.
Zij aanvaardde daar in 1974 een func
tie in het muziekonderwijs aan een
Montessorischool nadat ze haar mu
zikale studie had voltooid aan de
Mc-Gill-unlversiteit in Montreal.
Daarbij behaalde ze de graad van
„Bachelor of schoolmusie". Eerder
studeerde ze onder meer zang aan de
Ecole de Musique Vincent d'Indy in
Montreal vanaf oktober 1968.
Prinses Christina besloot zich geheel
aan de muziek te wijden nadat ze na
haar eindexamen havo in 1965 piano-
en muzieklessen volgde, aan de so
ciale academie De Horst m Drieber
gen studeerde en zich voorbereidde
op het examen MO-pedagogle aan de
Groningse universiteit.
Zij ontwikkelde haar volgens ken
ners fraaie stem onder leiding van
zangpedagoge Annie Woud. Mede op
advies van de Nederlandse harpiste
Phia Berghout vertrok ze naar Ca
nada voor een verdere opleiding.
Prinses Maria Christina - op 18 fe
bruari 1947 in Paleis Soestdijk gebo
ren - werd op 9 oktober van dat jaar
in de Utrechtse Domkerk gedoopt.
Onder de peetouders bevonden zich
groothertogin Charlotta van
Luxemburg, koning Gustaaf Adolf
van Zweden en Sir Winston Chur.
chill. De prinses heette tot 1963 Ma
rijke, afgeleid van haar eerste voor
naam Maria. Sinds dat jaar laat ze
zich Christina noemen.
DEN HAAG - Het VVD-Tweede Kamerlid Van Aardenne vindt dat het rapport van een ambtelijke
commissie, de Centrale Economische Commissie (CEC), het gelijk van de VVD bevestigt. „Het
rapport bevestigt de stelling dat de economische situatie veel ernstiger is dan het kabinet voor de
verkiezingen heeft laten weten", aldus Van Aardenne die het rapport snel gepubliceerd wil zien.
In het rapport van de CEC wordt gesteld dat de werkloosheid tussen nu en 1981 zal stijgen van
200.000 naar 250.000. De werkeloosheid zal dus niet, zoals de regering wil, dalen tot 150.000 in 1981.
De CEC voorziet een daling van de economische groei van 3,75 naar 3,5 procent. Gevolg daarvan is
een stijging van de belasting- en premiedruk. Verder neemt volgens de CEC de prijsstijging weer
toe waardoor een eind komt aan de dalende inflatiepercentages van de laatste maanden. Ruimte
voor loonstijging zal er in de nabije toekomst niet zijn, aldus de commissie.
De groei van de overheidsuitgaven en uitgaven voor sociale voorzieningen ongewijzigd beleid - de geschetste rich-
moet sterk worden afgeremd zodat er ting van de economische ontwikkeling
meer winst voor het bedrijfsleven over- klopt. Het rapport dat gebaseerd is op
blijft De belastingen moeten worden gegevens van het Centraal Plan Bureau
verlaagd zodat de consument meer kan is uitgebracht aan de regering en zal in
kopen. Dat geeft de industrie dan weer de komende weken bij de kabinetsfor-
3 grotere afzet. Het overheidsbeleid matie een rol gaan spelen.
terugloop
Sterke terugloop gamalenvangst
geen beloften
diefstal
PAGINA II
veeg
Rubriek 'Hoort-Ziet-Schrijfl' Een
schuine veeg. vinden de Belgen de ver
halen over de on gelukken in de sport vis
serij in Zeeland
PAGINA 13
niet verantwoord
top
moet zelf volgens de commissie die haar
eigen voorspellingen met voorzichtig
heid brengt drastisch worden gewijzigd,
wil men aan een grotere werkloosheid
en forse prijsstijgingen ontkomen.
Het staat voor de CEC vast dat - bij
BETOGING IN
TURKIJE TEGEN
NEDERLAND
ANKARA (AFP) - Naar schatting 200
uiterst linkse militante Turken hebben
vrijdagochtend voor het Nederlandse
consultaat-generaal te Istanboel ge
demonstreerd tegen de gewelddadige
beëindiging van de gijzelingen bij De
Punt en in Bovensmildc.
Uit solidariteit met de Zuidmolukse ka
pers verbrandden de betogers een Ne
derlandse vlag.
Volgens de WD'er Van Aardenne heeft
de regering te lang gewacht met het ne
men van maatregelen. ..Het lange uit-
stel beeft de zaak alleen maar verergerd.
De verantwoordelijkheid voor dat uit
stel drukt op de regeringspartijen die nu
weer bezig zijn een kabinet te vormen",
aldus de liberaal.
Het CDA Tweede-Kamerlid Peijnen-
burg vindt dat men niet vast kan hou
den aan het zogenaamde éénprocents-
beleid. Het kabinet en de PvdA willen
dat de groei van de collectieve uitgaven
to.a. sociale voorzieningen) per jaar
wordt beperkt tot 1 procent van het na
tionaal inkomen. De wens van het CDA
om deze groei geleidelijk te laten dalen
totdat in 1981 een groei van 0.6 procent
wordt bereikt, is volgens Peijnenburg
nu een minimumeis geworden. Hand
haaft men het éénprocents-beleid dan
wordt de werkloosheid volgens hem niet
teruggedrongen Het CDA noemt het
een pluspunt van het beleid van het
kabinet-Den Uyl dat door de ingreep in
de lonen in 1976 het stijgingstempo van
lonen en prijzen is gedaald. „Daardoor
heeft het bedrijfsleven een ietsje lucht
gekregen", aldus Peijnenburg De ont
wikkeling van lonen en prijzen dreigt
zich nu weer in opwaartse richting te
gaan begeven, vindt hij.
Het PvdA-Tweede-Kamerlid Dolman
betwijfelt zeer of de voorspellingen
van de CEC juist zijn. Hij wijst erop dat
de werkgelegenheidssituatie dit jaar
beter is dan vorig jaar. De economische
groei is groter dan voorspeld. Belastin
gen en premies zijn volgens Dolman de
afgelopen twee jaar gedaald. Hij ziet
dan ook niet in waarom het beleid dras
tisch omgebogen moet worden. „Van
een aantasting van de sociale uitkerin
gen moeten wij niets hebben. Een nul
lijn of tninlijn voor de werknemers i^
niet noodzakelijk", aldus Dolman.
ONTWERPER V-WAPENS EN
AMERIKAANSE SATURNUS
firn tlijn
WASHINGTON/den haag - Werner von
Braun. de uit Duitsland geboortige
'vader' van de eerste Amerikaanse
ruimteraketten, is donderdag iii het
ziekenhuis in Alexandria (Virginia)
overleden. De 65-jarige Von Braun was
vorig jaar aan kanker geopereerd. De
zelfde ziekte heeft hem ten grave ge
sleept. Zijn dood werd vrijdag bekend
gemaakt door het Amerikaanse ruim-
tevartbureau Nasa.
RUST HERSTELD IN MOLUKSE WIJK
angst
moed
Berliner Kir
moed, Ster
overdenking.
PAGINA 19
beleid
Kernenergie zonder beleid, de overheid
doel er te weinig aan; Letterkundige
zonwering
document
The Beatles live' een tijdsdocument
van de popmuziek, Letterkundige kro
niek
KRIMPEN AAN DE IJSSEL- Omdat de Zuidmolukse bevolking van Krimpen ach
niet aan hel ultimatum van de politie hield om 05.00 uur vrijdagochtend de door hen
opgeworpen barricaden te venctjderen, trokken gepantserde voertuigen van de
marechaussee en rijkspolitie de Zuidmolukse wijk binnen om de barricaden op te
ruimen
DEN HAAG - Het kabinet heeft vrijdag
een deel van zijn wekelijkse vergader
ing gewijd aan een bespreking van het
rapport over de gijzelingen in De Punt
en Bovensmilde. dat aanstaande
woensdag naar de Tweede Kamer
wordt gestuurd. Ook heeft het kabinet
zich bezig gehouden met de situatie in
Krimpen aan de IJssel. Premier Den
Uyl noemde de incidenten van donder
dag „van beperkte betekenis, maar wel
een uiting van de onderhuidse span
ning die er bij de Zuidmolukse gemeen
schap bestaat".
Het aan banden leggen van de Zuidmo
lukse ordediensten is niet aan de orde
geweest Dat was niet nodig, aldus Den
Uyl. omdat de maatregelen daarvoor al
voor de gijzelingen waren afgerond. Het
advies dat van Zuidmolukse kant moest
worden ingewonnen, is door de gijzelin
gen vertraagd, zodat inwerkingtreding
van de maatregelen tegen het optreden
van de ordediensten nog even op zich
kan laten wachten.
Den Uyl kondigde verder aan dat minis
ter Van Kemenade van onderwijs dins
dag naar Bovensmilde gaat om de situa
tie rond de school waarin de kinderen en
leerkrachten zijn gegijzeld, te bespre
ken. alsmede de vraag hoe het onderwijs
aan ae Kinuei en Kan woi Ueu vovi igeze u
In de Molukse wijk van Krimpen is het
sinds vrijdagmorgen weer rustig. Een
mobiele eenheid heeft vrijdag met
zwaar materieel de gehele dag in de wijk
gepatrouilleerd.
Op het gemeentehuis heerst na de rellen
van gisteravond een verslagen stem
ming. Burgemeester F A. Bulder van
Krimpen- „Ik ben bang dat het optre
den van de Zuidmolukse jongelui de
verhoudingen binnen deze gemeente
voor langere tijd ernstig heeft ver
stoord De gemeente zal met verte
genwoordigers van de Molukkers con
tact zoeken om over de problemen te
praten.
Volgens burgemeester Bulder hebben
lijkheden voorgedaan in zijn gemeente
tussen de politie en jonge Zuidmoluk-
kers. Zo ontstonden er problemen toen
enkele jongeren een postbesteller be
dreigden en de banden van zijn fiets
doorsneden. Later bekogelden Zuidmo-
lukkers een patrouillewagen van de po
litie. die was uitgereden na epn valse
melding met stenen Ook in de bibllo-
De meestal Jonger dan zijn jaren ogende
Wemher von Braun werd op 23 maart
1912 in het Duitse Wirsitz geboren als
zoon van een Pruisische landjonker, die
eens nog een ministerspost heeft be
kleed onder Von Papen. Al op zeer jeug
dige leeftijd tootide hij een grote belang
stelling voor de rakettechniek, die ge
leidelijk tot een brandende passie uit
groeide. Hjj wierp zich na zijn schoolop
leiding op een technische studie en
promoveerde op reeds 18-jarige leeftijd
in 1930 op een studie over de constructie
van een in de praktijk bruikbare raket.
Von Braun zou met zijn ambities, plan
nen en toekomstdromen slechts op één
plaats terecht kunnen: het leger.
Zijn bezetenheid voor de rakettechniek
(met toen al in de eerste plaats ruimte
vaart voor ogen) was zo groot, dat hij
luchtig over de consequenties van een
keuze voor militaire rakettechniek heen
stapte Hij wist. toen hij voor het leger
als zijn werkplaats koos. goed waar zijn
arbeid in eerste instantie toe zou leiden
wanneer hij zijn verwachtingen zou
kunnen realiseren
Peenemuende
Jarenlang heeft Von Braun als directeur
van het later in Peenemuende aan de
Oostzee gevestigde militaire proefsta
tion voor raketten gewerkt, de smidse
van de geheime wapens die aan het
einde van de Tweede Wereldoorlog door
de nazi's in de strijd werden geworpen-
Toen de oorlog uitbrak, waren de proto
types van die zuiver terroristische (want
nauwelijks richtbare) wapens nog lang
niet voltooid, maar Von Braun zette
stug door. Zelfs toen Hitler In de eerste
oorlogsjaren, een stop op de raket-
ontwikkeling afkondigde Von Braun
wist dit embargo van zijn hoogste chef
ongedaan te maken en kon verder wer-
j afgelopen weken vaker moei- ken aan zijn droom, die voor tiendui-
i zenden een nachtmerrie zou worden.
Von Braun deed dat niet omdat hij zo n
vurige nazi was en koste wat het kost
Hitier aan afschuwelijke super-wapens
wilde helpen Hij dreef zijn oogmerken
alleen maar door omdat hij nergens an
ders zijn technische driften kon botvie
ren.
Dat kregen ook de hoge Nazi's door en
theekwaar donderdagmiddag de moei- medio 1944 zat hij korte tijd gevangen
i n- i Omdat zonder hem de noodzakelijke
Slot zie pagina 3 kolom 5)
lijkheden zijn begonnen hadden zich
volgens de burgemeester al eerder
spanningen voorgedaan.
REACTIE OP RECREATIENOTA:
toerisme zal
zich verplaatsen
naar andere
delen kust
middelburg-In ec
recreatie-discussienota van
Zeeuwse recreatieraad signaleer!
stichting Zeeland, dal het nieuwe be
leid voor het Grevelingengebied zijn
„weerslag" kan hebben op de ontwik
keling van de recreatie In andere delen
van de provincie. Als het aantal slaap
plaatsen rond het Grevelingenbekken
op Zeeuws gebied van 30.000 wordt te
ruggebracht tot 19.200 onul3t er meer
natuur behouden moet worden, /al de
verblijfsrecreatie zich verplaatsen, zo
veronderstelt men. Dat kan volgens de
stichlting Zeeland alleen worden
voorkomen als men de groei van deze
vorm van recreatie in haar geheel ver
mindert.
Een grotere druk op de recreatiegebie
den elders in Zeeland als gevolg van het
beleid voor de Grevelingen is alleen te
vermijden als er ..elders effectieve maat
regelen worden genomen, als realisering
van grote recreatieobjecten btj dicht
bevolkte centra De reactie van de
suchung Zeeland, die vrijdag in grote
lijnen door het bestuur werd vastges
teld „Nederland lijkt ons daarbij ook in
hoge mate afhankelijk van België. In
verband met de recreatieve functie, die
izuid-westi Nederland voor Belgié ver
vult In dit kader denken wij dan ook
aan soortgelijke maatregelen in Belgie
die in een met vrijblijvend intematio
naai overleg bewerkstelligd zullen moe
ten worden
In de reactie wordt gezegd, dat voorzie
ningen voor de dagrecreatie van de
Zeeuwen zelf een hoge prioriteit in hel
beleid worden toegekend, Wel consta
teert men. dat de beleidsinstrumenten
om dat veilig te stellen „niet worden
aangegeven Men ls het eens met een
recreaüebeleld. dat uitgaat van ver
schillen in de regionale ontwikkeling
Von Braun
f Griste ren werd bekend dat
in Washington Wemher von
Braun is overleden, de man
die als weinig anderen er toe
heeft bijgedragen dat de ruim
tevaart mogelijk werd. Ruim
tevaart. satellieten, maar ook missiles',
projectielen met atoombewapening die
door raketten worden aangedrevenZou
Stefan Zweig. zo hij deze Von Braun had
gekend, hem waardig hebben gekeurd
voor een plaats in zijn historische mi
niaturen' die hij "Stemstunden der
Menschheit' noemde? Zweig. de Oos-
tennjkse auteur die op het dieptepunt
van de tweede wereldoorlog in 1942. in
Brazilië, vrijwillig afscheid van het le
ven nam, beschreef al in 1927 een reeks
'beslissende momenten' in het bestaan
van de mensheid, welke momenten naar
zijn oordeel een omwenteling beteken
den voor het leven van individuèn. van
een volk, ja van de mensheid als geheeL
De werkelijkheid is vermoedelijk aan
zienlijk gecompliceerder dan Zweig die
voorstelt, maar het voordeel van zijn
samengebalde beschouwing is. dat men
in een flits een reeks mensen en gebeur
tenissen ziet in onderling verband, dat
de loop der geschiedenis wezenlijk heeft
beïnvloed De verovering van Byzan
tium bijvoorbeeld door de Turken, het
falen van maarschalk Grouchy bij de
slag van Waterloo, de tocht van de ver
zegelde trein door Duitsland, waarmee
Lenin vanuit Zwitserland naar Rusland
reisde om daar de revolutie om te bui
gen naar communistisch model. In al
deze gevallen spelen mensen een rol die -
naar Zweigs oordeel - onder bepaalde
omstandigheden en op beslissende
momenten de gang der geschiedenis
hebben gewijzigd. Behoort Von Braun
tot deze groep?
JTlet lijkt ons niet uitgesloten Von
Braun kan met worden losgezien van
zijn verleden, dat in nazi-Duitsland be
gon. En in dat verle
den viel het beslis
sende ogenblik, dat
zonder meer zou
kunnen dienen als
aanvulling op
Zweigs 'Stemstunden' Albert Speer.
Hitlers architect en later zijn minister
van bewapening, heeft daarover in zijn
memoires verteld. Hij ontmoette in 1939
de toen 27-jarige Von Braun. werkend in
Peenemünde aan de ontwikkeling van
een raket Speer geloofde in dit project
maar Hitler met hij ontnam het in dat
zelfde jaar 1939 elke vorm van urgentie.
Speer zorgde er echter voor dat hel de
sondanks kon doorgaan. Op de der
tiende juni 1942 - hetzelfde jaar waarin
Stefan Zweig zelfmoord pleegde - werd
de eerste automatische raket afge
vuurd. Speer was er bij en vertelt daar
over „Op de seconden precies, wat aar
zelend eerst, maar daarna met het ge
brul van een ongetemde reus. verhief de
raket zich langzaam van de grondstel
ling. leek een onderdeel van een seconde
op de vuurstraal te staan en verdween
vervolgens huilend in de laaghangende
wolken. Ik was sprakeloos over het
technisch wonder, diens precisie In de
opheffing van alle wetten van de zwaar
tekracht waardoor dertien ton zonder
mechanische besturing loodrecht in de
lucht kon worden gestuwd." Ander
halve minuut later echter stortte de ra
ket neer, de besturing had niet goed ge
functioneerd. De experimenten wer
den niettemin voortgezet: een tweede
raket legde met succes de vooraf uitge
stippelde route van honderdnegentig
kilometer at „Het was een stap in de
richting van een droom." aldus Speer.
Hitier werd ingelicht en raakte alsnog
enthousiast. Gevolg: begin september
1944 konden de eerste raketten op Enge
land worden afgevuurd, gelukkig te laat
om nog van invloed op de afloop van de
oorlog te kunnen zijn.
Opeer stelt in zijn memoires dat Von
Braun zelf nietprimair aan deontwikke-
lingvan een wapen dacht, maar een stap
vooruit wilde zetten in een technische
toekomst In zijn latere lAmerikaansei
leven heeft Von Braun diezelfde stelling
voortdurend verkondigd. Voor hem was
er een onlosmakelijk verband tussen de
dertiende juni 1942 - deze week vijfen
dertigjaar geleden - en de twintigste juli
1969. toen Neil A. Armstrong als eerste
mens via een trapje uit zijn maanlander
op de maan stapte met de sindsdien be
roemd geworden woorden- „Een klein
stapje voor een man, maar een reuze
sprong voor de mensheid." Toch kan en
mag niet worden vergeten dat Von
Braun en de zijnen tot deze prestaties in
staat werden gesteld omdat de Ver
enigde Staten en Sowjet-Rusland In een
geweldige strijd waren gewikkeld om
het primaat van de ruimtevaart. En
evenmin kan en mag worden vergeten
dat dit gigantische ruimtevaartpro
gramma een parallelle ontwikkeling
heeft gehad (en nog heeft) in militair op
zicht. Amerika en Rusland hebben een
menigte van atoomraketten op elkaar
gencht staan. Zij vormen het grootste
struikelblok bij de ontwapeningsbe
sprekingen, De doem van de dertiende
juni 1942 - het ging toen ondanks alle
goede bedoelingen bij Von Braun en zijn
mensen alleen en uitsluitend om een
wapen - is sindsdien geen moment ge
weken Integendeel, die doem is een zo
gigantische dreiging geworden dat ze
haast niet meer is te omvatten. Bij de
dood van Von Braun moet worden er
kend dat hij behoort tot diegenen die
een belissende omwenteling in de we
reldgeschiedenis hebben geforceerd.
Maar haast niemand durft uit te spre
ken wat in het donkerste geval daarvan
de consequenties zullen zijn.
Het Indonesische persbureau Antare
meldt vrijdag, dat 81 mensen zijn ver
dronken en 5 mensen worden vermist
doordat een motorvaartuig omsloeg