DEN UYL WIJST EIS VAN CDA OVER DE ZETELVERDELING AF PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT Jachtensluis in het Volkerakcomplex: unieke voorziening voor recreatievaart de krant van zeeland Unilever vleesgroep wil 1800 man kwijt CONFERENTIE BELGRADO METEEN IN PROBLEMEN Eerst vertrouwensbasis overregeerprogram vandaag Impasse dreigt na weigering EEG-voorstel OPENING DOOR PRINSES MARGRIET MET 'PIET HEIN' Keetie: wel of niet pagina 17 220e jaargang no. 234 Donderdag 16 juni 1977 OEN HAAG - Premier Den Uyl gaat niet in op de eis van het CDA dat eerst de zetelverdeling voor het volgende kabinet moet worden geregeld, alvorens de onderhandelingen over het regeerprogram van start kunnen gaan. In een brief aan CDA-fractievoorzitter Van Agt geeft Den Uyl te kennen dat hij onverkort vasthoudt aan zijn oorspronkelijke formatieschema. Het risico dat de formatie daardoor strandt, neemt Den Uyl volledig voor zijn rekening. Den Uyl schrijft in de brief dat er eerst dat de PvdA genoegen neemt met een getalsmatig even sterke positie als het CDA. zegt Den Uyl niet. Wel merkt hij op met voldoening kennis te hebben genomen van Van Agts bereidheid om ook zonder afspraak over de zetelfor mule de besprekingen over het te voe ren beleid te openen. een vertrouwensbasis moet worden ge legd tussen PvdA en CDA via het over leg over het regeerprogram. In een later stadium komt dan de departementale Indeling, de zwaarte van de portefeuilles en het aantal bewindslieden aan de or de. „Pas daarna kan met enige vrucht over de zetelverdeling worden gespro tten", aldus Den Uyl. CDA-leider Van Agt had dinsdag de harde eis bij de formateur op tafel ge legd. dat het CDA evenveel zetels in het nieuwe kabinet moest krijgen als de PvdA Over dat punt moest eerst uit sluitsel komen, wilde er van inhoudelijk onderhandelen sprake kunnen zijn. In een woensdagochtend geschreven brief zei Van Agt zelfs dat de verantwoorde lijkheid voor een afwijkende procedure volledig bij Den Uyl ligt. „Het CDA zal het standpunt ten aanzien van de zetel verdeling in geen stadium van de forma tie verlaten", aldus Van Agt. Ultimatum Den Uyl noemde dit standpunt van het CDA woensdagmiddag „een ultima tum". Desondanks gaat hij door met het opstellen van het voorlopig program, waarover de fractieleiders van CDA en D'66 rond het komende weekeinde zul len worden ingelicht. Den Uyl verze kert Van Agt dat de zetelverdeling, die In de ogen van het CDA 7-7-1 zou moe ten zijn „ten volle recht zal doen aan de verkiezingsuitslag". Of dit betekent Met de brief van Den Uyl is de eerste belangrijke fase uit de kabinetsformatie achter de rug. De komende dagen gaat Den Uyl zich volledig wijden aan het op stellen van een sociaal-economisch pro gram. Woensdagmiddag heeft Den Uyl koningin Juliana uitvoerig telefonisch van de stand van zaken in de formatie en vooral van de opvatting van het CDA over de zetelverdeling op de hoogte ge steld. nieuwe dijk massaal waardering sluis wolken afzonderlijk De NaUonale Ziekenhuis Raad wil dat alle gebieden van de gezondheidszorg onderdehoede komen van een afzonder- opvolging voettocht Jennv Arean is eén van de bekende Ne derlanders die een week lang op stap gaan voor VARA's voettocht, radio- en televisieprogramma's; strip. HELFT DOOR NA TUURLIJKE AFVLOEIING EN PENSIONERING UTRECHT (ANPl - De activiteiten van de Unilever Vleesgroep Nederland (UVGN) zullen aanzienlijk worden te ruggebracht. Een vermindering van het aantal arbeidsplaatsen in de ko mende twee jaar met 1800 man, van 4300 tot ongeveer 2500, zal hiervan het gevolg zijn. Het aantal werkelijke ont slagen acht Unilever beduidend lager. De teruggang zal voor de helft worden gezocht in natuurlijk verloop, pensio nering en andere non-activiteiten- regelingen. Daarnaast zal worden ge tracht een deel van de betrokkenen bij andere Unileverbedrijven te plaatsen, zo schrijft de UVGN in een speciale uit gave voor het personeel. De ingrijpende maatregelen worden ge- De directie van de UVGN heeft aan de vakbonden en de ondernemingsraden een aantal mogelijke oplossingen van de problemen toegezonden ter discus sie De voorkeur van de directie gaat uit naar een oplossing waarbij binnen twee jaar de fabrieken in OLst (265 arbeid splaatsen! en Uithoorn (210) zullen wor den gesloten Dit m combinatie met een vermindering van ongeveer 1250 ar beidsplaatsen bij de bedrijven in Oss en van circa 50 bij Udema in Gieten, zoals in de speciale uitgave van UVGN staat vermeld. In Oss zal een nieuwe fabriek worden gebouwd waarin de produktie van vleeswaren en rookwordt zullen worden ondergebracht- Dat zal een investering kosten van 40 miljoen gulden. De Unllevervleesgroep had vorigj In kringen van PvdA en D'66 verklaarde men woensdag tevreden te zijn over de door Den Uyl uitgestippelde procedure Men merkt op dat Den Uyl nu volledig zijn handen vrij houdt om aan het eind van de formatie, als het program een maal vaststaat, met het CDA over de zetels te onderhandelen. Het CDA daar entegen heeft nu al enkele troeven uit handen gegeven door zich bij voorbaat uit te spreken over de zetelverdeling, zonder het accent te leggen op de zwaarte en de gelijkmatige verdeling van de portefeuilles Bij de PvdA brengt men naar voren dat het CDA het de kie zers moeilijk duidelijk zal kunnen ma ken dat na overeenstemming over hoofdlijnen van het program, alsnog wordt afgehaakt over de kwestie van een mimsterszetel meer of minder. De vier grote steden in ons land willen 1.6 milard gulden voor de stadsver nieuwing. Burgemeester en wethou ders van de vier steden vragen hierom in een gezamenlijke brief aan kabinets formateur Den Uyl. Dat geld is beslist nodig, zo vinden ze, omdat anders de bestaande plannen in de knel komen. In de brief vragen ze verder nog om extra voorzieningen voor onder meer de per soneelsuitbreiding. De Westduitse regering heeft woens dag de benoeming van de 53-jarige Kurt Rebmann tot federale aanklager goed gekeurd. Rebmann. onderminister van justitie van de deelstaat Baden-Württemberg. wordt behoudens goedkeuring door president Walter Scheel en de Bonds raad. de opvolger van Siegfried Buback. die op 7 apnl in Karlsruhe samen met zijn chauffeur op weg naar zijn bureau door onbekenden was doodgeschoten. De hypotheek van Romme-Van Agt VMA/ r ormateur Den Uyl gaat raTcOT voorlopig met in op het ver- IrSèn langen van Van Agt dat hel pagfcgj CDA evenveel zetels in het LSSg nieuwe kabinet moet hebben als de PvdA. Van Agt is met die wens voor de clag gekomen omdat de formateur denkt aan een drie partijen ministerie met PvdA. CDA en D'66. De redenering bij het CDA is dat er welis waar geen bezwaar bestaat tegen deel nemingvan D'66. maar het acht dat niet nodig WH Den Uyl één of meer D'66-ers in zijn kabinet opnemen, dan mag dat in geen geval ten koste van het CDA gaan. volgens deze redenering. Omdat dt PvdA destijds de verkiezingen nadruk kelijk is ingegaan met als minimale els acht-plus - acht ministers plus de pre mier - heeft het CDA kennelijk een re kensommetje gemaakt: er zijn zestien ministers, de PvdA wilerachLzodateen D'66-bewindsman ten koste van het CDA-aantal zou gaan. En daar voelt men bij de christen-democraten niets voor, vandaar de eis-bij-voorbaat van Van Agt De formateur heeft er nogal kalm op gereageerd: eerst maar eens beginnen met programma- besprekingen, zo vindt hij, pas dan over leg over de departementale indeling, de zwaarte van de portefeuilles en het aan tal bewindslieden. Een verstandige re denering, waarmee hij te zijner tijd alle kanten op kan, tot en meteen wijziging van het aantal ministersposten toe Niettemin heeft het CDA een hypotheek op de formatie gelegd, die hoe dan ook moet worden afgelost fiantlijn BELGRADO - In Belgrado is woensdag de voorbereidende zitting voor de vervolg conferentie over vrede en veiligheid in Europa begonnen. Op de foto de Ameri kaanse delegatie met ambassadeur Albert Scherer op de eerste rij. satellieten nomen om de toekomstige levensvat- zegt haar directie een schrikbarend ver baarheid van de vleesgroep zeker te stel len. Om dit te bereiken wil Unilever een bedrag van 40 miljoen gulden in een kleine UVGN investeren 'omdathetver- trouwen bestaat dat er voor de vlees groep goede toekomstmogelijkheden zijn'. Er zouden nog eens 1400 arbeidsplaat sen verloren gaan als de directie strikt economisch gezien al die activiteiten zou staken die verliesgevend zijn en risi co's met zich meebrengen De sociale consequenties hiervan acht de UVGN echter onaanvaardbaar groot. Mevrouw Soetendorp nog niet terug uit Belgrado DEN HAAG - Shira Soetendorp. de vrouw van rabbijn Afraim Soetendorp, die woensdagochtend door de Joegos lavische autoriteiten met 16 andere vrouwelijke joodse activisten bevolen is onmiddellijk het land te verlaten, is nog niet teruggekeerd in ons land. Rond middernacht deelde de heer Soe tendorp ons vanaf Schiphol mee dat hij nog niets van zijn echtgenote had ver nomen, hoewel zij volgens berichten uit Belgrado meteen directe lijnverbinding vanuit Joegoslavië om ongeveer 5 uur 's middags op de luchthaven had moeten arriveren- Ook in twee andere toestel len. die via Wenen en Genève naar Am sterdam vlogen, zat zij niet De vrouwen, die uit Frankrijk, Zwitser land. West-Duitsland, België. Engeland. Zweden en de Verenigde Staten afkom stig zijn, hadden willen demonstreren tegen de schending van de mensenrech ten. vooral die tegen de joodse burgers, in de Sowjet-Unie. bij het begin van de zgn toetsingsconferentie in Belgrado. Op deze conferentie beraden de verte genwoordigers van 35 landen zich over de mate. waarin de twee jaar geleden overeengekomen akkoorden van Hel sinki worden nageleefd lies van 29 miljoen gulden In 1974 was het verlies 12 miljoen gulden, in 1975 dertien miljoen. Het gehele concern daarentegen behaalde in 1976 een winst van 1100 miljoen guoden Bonden De voedingsbonden FNV weigeren het rapport van de Unilevervleesgroep in bespreking te nemen. „Wij zullen dan ook de werknemers voorstellen des noods met acties er voor te zorgen dat de directieplannen niet worden door gevoerd", aldus Roel Dik, secretaris van de voedingsbonden FNV. De voedingsbonden vinden het onaan vaardbaar dat Unilever in het rapport geen vervangende werkgelegenheid aanbiedt. (Van onze speciale verslaggever) BELGRADO - Enkele uren na de ope ning van de voorbereidende zitting voor de vervolgconferentie over vrede en veiligheid in Europa bleek woens dagavond in Belgrado al dat de confe rentie een gevecht zal worden van hard tegen hard. Op aandringen van de Sowjet-dclegatie weigerde de secretaris-generaal van de conferentie, de Joegoslaaf Bozinovic. een voorstel van de negen EEG-landen te laten sten- cillen en ronddelen over de 35 delega ties. MADRID- De Spaanse premier Adolfo Suarez. bracht woens dagmorgen in Madrid zijn stem uit, tijdens de eerste parle mentsverkiezingen in Spanje sinds 41 jaar (zie ook pagina 3). In westelijke diplomatieke kringen werd gezegd dat de Joegoslaaf, wiens taak het is de ambtelijke en technische begeleiding van de conferentie in Bel grado te verzorgen, door de Sowjets was benaderd om het westelijke voorstel niet te accepteren. En Sowjet- diplomaat had al aan een Westeuropese collega laten weten dat zijn delegatie problemen zou maken wanneer de ne gen landen van de Europese Gemeen schap in Belgrado als één blok zouden opereren Toen de Britse delegatieleider Ian Su therland woensdagmiddag namens de negen landen van de Europese Ge meenschap een voorstel indiende voor een lijst van besluiten van de voorberei dende conferentie, reageerden de Sow jets niet onmiddellijk Later pas bleek dat zij Bozinovic onder druk hadden ge zet om het papier te weigeren, onder het motto dat in Belgrado de staten indivi dueel dienen te opereren, dat ze niet als blok mogen optreden. Vastlopen Woensdagavond laat was nog niet dui delijk hoe „hard" deze kwestie van beide zijden zou worden gespeeld. Wan neer beide partijen op hun stuk blijven staan, kan de voorbereidende conferen tie al vastlopen voordat over de rechten van de mens - het zwaarste probleem binnen de materie van de veiligheids- conferentie en de slotakte van Helsinki - nog maar een woord is gesproken. Het voorstel van de Negen, dat trou wens werd gesteund door de Verenigde Staten, was op zichzelf niet zo opzienba rend. Men wilde de eigenlijke toetsings conferentie op 3 oktober as. laten be ginnen en in principe laten duren tot eind dit jaar. Als agenda voor de toets ingsconferentie wilde men zich houden aan de passages daarover in de slotakte van Helsinki Dat wil zeggen: evaluatie van de naleving van de beginselen van Helsinki door de 35 ondertekenaars; be spreking van eventuele plannen tot verbetering of aanvulling van de slotak te: bespreking van het eventuele nut van een nieuwe veiligheidsconferentie op hoog niveau Als concessie aan het Oostblok hadden de Negen voorgesteld dat de besprekin gen over de naleving van de slotakte, waarbij de beschuldigingen over en weer over schendingen van de rechten van de mens kunnen loskomen, achter gesloten deuren zouden plaatsvinden. Bij de opening van de conferentie waren de delegaties al verrast door een felle uitval van de Joegoslavische minister van buitenlandse zaken Milos Mime. naar de „sinistere krachten" die door middel van propagandacampagnes en terrorisme ernaar streven de ontspan ning tussen Oost en West te dwarsbo men Een tweede verrassing was. dat de Spaanse delegatie onmiddellijk na de opening een voorstel aankondigde voor de agenda voor deze voorbereidende conferentie De Nederlandse delegatieleider, am bassadeur drs. J. van der Valk. werd door het lot aangewezen als voorzitter van de bijeenkomst van vandaag (don derdag). Enigszins tegen de verwachtingen in kwam het woensdag niet tot incidenten, binnen noch buiten de conferentiezaal. De demonstratie die zou worden gehou den door 17 Westeuropese joodse vrou wen. leden van de vrouwencampagne voor het Sowjet-Jodendom, ten gunste van de joden ln de Sowjet-Unie, vooral diegenen die het land willen verlaten, ging niet door De vrouwen waren woensdagmorgen het land uitgezet Een Zweedse en een Deense journalist die met de vrouwen hadden gesproken en daarop waren betrapt door de Joe goslavische politie, overkwam het zelfde lot. Bij degroep joodse activisten waren ook de Haagse rabijn A. Soeten dorp en zijn echtgenote. GROOTSTE SLUIS VOOR RECREATIE IN NEDERLAND Van onze Haagse redacteur DEN HAAG - Nadat prinses Margriet en Pieter van Vollenhoven volgende weck zaterdag - 25 juni - aan boord van het motorschip „Piet Hein" als eersten door de jachtensluis in het Volkeraks- luizencomplex zijn gevaren, heeft de reercatievaart in Nederland er een unieke voorziening bij. Een eigen sluis tussen het zoete Hollandse!) Diepen het zoute Volkerak. die een belangrijke schakel zal vormen in het recreatie- vaarverkeer tussen de populaire Zeeuwse wateren en de noordelijker stromende wateren. De ingebruikstel ling gaat gepaard meteen omvangrijke vlootschouw. waaraan naar verwach ting enige honderden recrcatievaar- tuigen uit het hele land zullen deelne- De jachtensluis, die ongeveer dertig mil joen gulden heeft gekost, is de grootste die de recreatievaart in ons land zal krijgen De nuttige kolklengte bedraagt 128 meter, de breedte is achttien meter. In deze ruimte kunnen om en nabij de zestig pleziervaartuigen worden geva ren voor een schutcvclus. die ongeveer een uur in beslag zal nemen. Tot volgende week zaterdag zijn de re creatievaartuigen die van het Holland- sch Diep naar het Volkerak of andersom willen varen nog aangewezen op de drie grote duwvaartsluizen in het complex, die in eerste Instantie zijn bedoeld voor de beroepsvaart Vorig jaar maakten 141 000 schepen van de beroepsvaart gebruik van deze sluizen In één moeite door moest er dan nog plaats worden gevonden voor de 22 000 pleziervaartui gen. die het knooppunt passeerden De manoeuvres van de beroepsvaarders waren lang niet altijd zonder risico voor de niet altijd even ervaren pleziervaar- ders Er deden zich soms gevaarlijke si tuaties voor. waardoor veel waterre creanten werden afgeschrikt. Door het behoedzame binnenvaren in de sluis van de pleziervaarders verliep er bij het schutten ook wel eens meer tijd dan strikt nodig was. hetgeen dan weer de ergernis opwekte van de beroepsvaar ders die hun oponthoud bij de sluizen het liefst zo kort mogelijk willen hou den. De twee meest oostelijk ln het complex aangelegde duwvaartsluizen werden in (Slot zie pagina 9 kolom 4) LJe formateur heeft met zijn stand punt gekozen voor een methode die in Nederland gebruikelijk is, althans na de tweede wereldoorlog. Vóór 1940 was het hoogstongebruikelijkdateen kabinets formateur sprak met de kamerfracties (via hun voorzitters) over de zetelverde ling van het te formeren kabinet De be zetting van de mi nistersposten (wie komt op wat?) kwam in de fracties zelfs helemaal niet aan de orde Na de oorlog ontstond er echter een andere praktijk: bij het overleg over een rege ringsprogramma kwam ook de zetel verdeling aan de orde. meestal aan het slot Daarbij kon het gebeuren dat een formatie door geschillen over die verde ling alsnog werd vertraagd of zelfs in eerste instantie mislukte. Vooral bij de totstandkoming van het vierde kabinet-Drees in 1956 speelde de portefeuille-verdeling een zo overheer sende rol, dat daarover zowel in de tweede als in de eerste kamer uitvoerig is gesproken. Bij die gelegenheid wer den opmerkingen gemaakt die nu. ruim twintig jaar later, nog enige actualiteit hebben. De meest gereserveerde opstelling kwam destijds van Tilanus senior van de CHU. Hij vond dat de zetelverdeling van een kabinet helemaal niet in de fracties thuishoorde. Weliswaar er kende hij dat een formateur zowel over de verdeling als over bepaalde kandidaat-ministers met een fractie voorzitter wilde spreken, maar daarbi j moest het dan ook blijven. Romme van de KVP daarentegen betoogde dat het parlement niet lijdelijk mocht afwach ten hoe een programma en hoe de sa menstelling van een kabinet er zouden uitzien. De inschakeling van de fracties achtte hij daarom nodig omdat de in vloed van het parlement op het rege ringsbeleid in het algemeen sterk was gereduceerd. De raadpleging van de fracties bij de kabinetsformatie achtte Romme dan ook een vorm van parle mentaire controle. De AR-senator Anema ging vrij ver met Romme mee Hij wees er op dat in vroeger dagen het parlement slechts controle achteraf op het bestuursbeleid uitoefende, maar dat de gewoonte zich had ontwikkeld waar bij de staten-generaal 'tevens de alge mene beginselen aangaven' voor het re geringsbeleid. Bovendien had naar zijn mening de opvatting baan gebroken dat de kamer, 'met name haar politieke fracties', zich vooraf invloed wenst te verzekeren op het beleid van een nieuw kabinet. Anema achtte dat alles begrij pelijk. maar meende niettemin dat 'ui terste voorzichtigheid' was geboden. Minister-president Drees tenslotte ac centueerde in deze gedachtenwisseling de zelfstandige positie van de regering Zij is weliswaar verantwoordelijk aan de volksvertegenwoordiging, maar - zo be toogde hij - zij is geen comité 'dat een voudig heeft uit te voeren wat de meer derheid der volksvertegenwoordiging wil.' Inmiddels is de ontwikkeling ver der gegaan en het tekenende daarbij is dat de lijn-Romme steeds meer aan hang heeft gekregen. Bij de PvdA zullen vermoedelijk thans heel wat kamerle den zijn die verbaasd aankijken tegen de uitspraak van Drees uit 1956. Ver moedelijk hebben zij er helemaal geen bezwaar tegen dat de regering min of meer optreedt als 'uitvoerend comité' van de parlementsmeerderheid Romme blijkt ook school te hebben ge maakt bij het CDA. Van Agt heeft een duidelijk 'Rommiaans' verlangen op de tafel van Den Uyl gelegd. De formateur laat het daar echter rustig liggen voor een later moment, hij vindt het pro gramma het belangrijkste. Nogmaals, voor dit moment een verstandige geste Niettemin blijft het harde feit bestaan dat deze 'Romme-Van Agtrhypotheek' toch moet worden afgelost voordat een kabinet-Den Uyl H met regeren kan be ginnen. Het voor de tijd van het jaar gecorri geerde aantal werklozen in Frankrijk heeft in mei het na-oorlogse record van 1.096.700 bereikt.

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1977 | | pagina 1