PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
LEYL AND-AFFAIRE
KLAP VOOR LABOUR
Gs Zeeland: grootste
In pijlerdam verdient
opening
de voorkeur
Nederlandse wegen op
Hemelvaartsdag eivol
Young wil boycot
blanke Rhodesiërs
PESSIMISME IN VS
NA ZEGE LIKOED
Nixon noemt
afluisteren
recht president
Stemerdink gelast onderzoek naar
gang van zaken rond aankoop jeeps
Carter roept
generaal uit
Korea terug
Twintig mille
buit bij overval
op postkantoor
ONTWERP- VOORSTEL MET SLAG OM DE ARM
Carter beperkt
levering wapens
220e jaargang no. 212
Vrijdag 20 mei 1977
AMSTERDAM-SLOTERDIJK - Droog en zonnig weer" luidde het weerbericht voor Hemelvaartsdag en dat was s
ochtends al meteen te merken bij het stationnetje Sloterdijk, waar de gegadigden voor Zandvoort met zovelen waren,
dat de rij kaartjeskopers zich tot buiten het stationsgebouw uitstrekte...
CADIER EN KEER (ANP) - Ne
derlandse wegen - zowel de noord-
zuid als de oosl-west verbindingen -
hebben op liemelsvaartsdag 's och
tends eivol gezeten.
Bij verschillende grensposten is bui
tengewoon veel verkeer verwerkt.
Duitsers, maar ook Belgen reden ons
land binnen. Omgekeerd was het
minder. Volgens een woordvoerdei
van de doorlaatpost in Vaals hebben
veel Nederlanders het land verlaten
om in het buitenland met hun familie
een lang weekeinde in dc caravan
door te brengen in de Eilel of de Ar
dennen.
Dezelfde geluiden kwamen van de
bekende doorlaatpost Bergh bij Ze
venaar. Daar was het in de loop van
donderdagmiddag nog niet afgelo
pen met de stroom Duitsers die zich
op weg begaven naar de randstad
I)e strandposten in Zandvoort en
Scheveningen noteerden uitzonder
lijk veel zonaanbidders op het
strand en de terrassen. Met de
zwemmers viel het wel mee. Het wa
ter is nog te kond. Het naaktstrand
in Zandvoort was volgens een
woordvoerder van de politie goed
bezet. Circa 3000 badgasten hadden
hun zwembroekje thuis gelaten.
De algemene verkeerscentrale m
Driebergen sprak donderdag van
'lang gerekt traag voortbewegend
aangesloten verkeer'. 's-Ochtends
ontstonden problemen op de brug bij
Zaltbommel. Rond Rotterdam wa
ren bijzonder veel automobilisten die
hun heekomen wensten te zoeken
richting Zeeland en Hoek van Hol
land Onverwachte drukte ontstond
in Cadier en Keer (li waar de tradi
tionele Margraten-wandeltocht
bijna 20 000 deelnemers trok.
De Loosdrechtse plassen hebben op
Hemelvaartsdag veel watersport
liefhebbers kunnen begroeten Vol
gens een woordvoerder van de ma
rine in Loosdrecht waren er geen
wedstrijden, maar desondanks was
het erg druk. vooral met pleziervaar-
ders.
In Den Helder stonden woensdaga
vond lange rijen auto's te wachten
bij TESO-veerhaven om naar Texel
te worden overgevaren. De wacht
tijd was omstreeks half negben
woensdagavond tot ongeveer vier
uur opgelopen.
WASHINGTON - Voormalig president
Richard Nixon heeft er wederom blijk
van gegeven zich geen schuldig man te
voelen. Integendeel, in zijn derde tele
visiegesprek met de Brit David Frost
zegt Nixon dat een president het recht
heeft om politieke oppositiegroepen en
tegenstanders op allerlei manieren las
tig te vallen.
Nixon gaf toe. dat hij soms van een bijna
paranoide haat tegenover zijn politieke
vijanden bezeten was, doch hield
staande dat de publikatie van de
Vietnam-documenten vla Daniel Ells-
berg en de toenemende anti-
oorlogsbeweging in feite een sneller be
reiken van een vredesovereenkomst in
de weg stonden.
In Nixons visie was de befaamde lijst
van ..vijanden van het Witte Huis", het
infiltreren onder politieke tegenstan
ders. het inbreken, het openen van post
en afluisteren van telefoons allemaal ge
rechtvaardigd.
LONDEN - De Britse regering is in grote verlegenheid gebracht door wat nu al bekend staat als het minister Stemerdink van derensie een
„Leyland-schandaal". Niet alleen zou de genationaliseerde auto- en motorenfabriek het afgelopen onderzoek gelast naar de gang van za-
ff ken rond de aankoop van jeeps van de
jaar vijltig miljoen gulden aan steekpenningen hebben uitbetaald, maar de goedkeuring daarvoor Britten voor de Koninklijke Land-
zou bovendien gegeven zijn door de regering zelf, in de persoon van de staatssecretaris voor de mac)u Nederland is een grote klant van
British LeylandEnige tijd geleden werd
industrie, Eric Varley.
kasteel
rechts
tegenwicht
Opinie: Schrijverscongres in Sofia,
tegenwicht tegen de Belgrado-
bijeenkomst.
sport
oud
beker
onmogelijk
Juventus won de fin
voetbal onmogelijk.
ongelijk
Joost de Ridder bewees ui Zoulelande
het ongelijk van de technische
klassieker
fraai
kindjes
Liselore Gerritsen wil alleen "geschre
venkindjes, radio- en televisiepro
gramma's, strip
optimistisch
Nog geen twee weken geleden beleed
minister-president, James Callaghan te
zamen met zijn collega's die voor de
topconferentie naar Londen waren ge
komen, dat hij volledig instemde met
het voorstel van de Amerikaanse presi
dent Jimmy Carter om gezamenlijk een
eind te maken aan de corruptie in de
internationale zakenwereld. Gisteren
kon Callaghan in het parlement alleen
maar beloven dat er een onderzoek zou
worden ingesteld.
Het Leyland-schandaal werd in de pu
bliciteit gebracht door het dagblad de
Daily Mail. dat volgens zijn hoofdredac
teur dé hand had weten te leggen op een
groot aantal compromitterende docu
menten Daaruit zou blijken dat Ley
land voor het komende jaar niet minder
dan 100 miljoen gulden had uitgetrok
ken voor het omkopen van sleutelfigu
ren in het buitenland om zijn orderpor
tefeuille te spekken met grote contrac
ten.
Zoals in de Lockheed-affaire is in dit
geval ook sprake van geheime bankre
keningen in Zwitserland, met name een
bank in Lausanne, die het smeergeld f)ji/ipr-rnpk
van Leyland moest doorbetalen, van
geheimzinnige agenten en enorme
commissies. Ook zou een deel van deze
clandestiene fondsen in de zakken van
Leyland-functionarissen zelf terecht
zijn gekomen.
Het bezwarendste document waar de
Daily Mail de hand op zou hebben ge
legd. is een brief van Lord Ryder, voor
zitter van de Nationale Ondernemings
raad. die het toezicht heeft op de gena
tionaliseerde bedrijven, aan Leylands
topdirecteur Alex Park. Daarin zou Ry
der geschreven hebben dat de staatsse
cretaris voor de industrie, Varley. zijn
stilzwijgende toestemming zou hebben
gegeven voor het aanwenden van de
„speciale rekeningsregeling". Daarmee
werd het geheime steekpenningsfonds
bedoeld. De brief werd in oktober verle
den jaar geschreverj. dus ruim nadat de
Lockheed-affaire zijn ruineuze rol had
gespeeld.
Staatssecretaris Varley, Lord Ryder en
Leyland zelf hebben ontkend iets van
het bestaan van de brief af te weten, zelfs
dat hij geschreven zou zijn. Varley zei
dat hij nergens zijn stilzwijgende toe
stemming voor had gegeven en ook
niets met Lord Ryder had besproken
ten aanzien van smeergelden Leyland
kon het origineel van de brief, zelfs geen
kopie ervan, niet in zijn archieven vin
den, zelfs geen kopie ei-van
Onmiddellijk na het bekend worden van
het steekpenningenschandaal rond de
Britse British Leyland-fabrieken heeft
WASHINGTON (RTR) - President Car
ter heeft donderdag de terugroeping
gelast van een topofficier bij de Ameri
kaanse troepen in Zuid-Korea, die kri
tiek had geleverd op het voornemen
van de regering-Carter deze troepen te
rug te trekken.
Het Witte Huis deelde mee dat
generaal-majoor John Singlaub, staf
chef op het Amerikaanse militaire
hoofdkwartier in Seoel, bevel heeft ge
kregen zich bij de president te melden.
De generaal had in een intervieuw met
de Washington Post gezegd dat het plan
van Carterom binnen de komendejaren
alle Amerikaanse troepen uit Zuid-
Korea terug te trekken tol een oorlog
van dit land met Noord-Korea zal lei
den.
CHAUFFEURS
STARTEN ACTIE
VOOR STAKERS
IN WESTLAND
SCHIEDAM (ANP) - Op initiatief van
een aantal Schiedainsc en Vlaardingse
vrachtwagenchauffeurs is donderdag
een inzamelingsactie gestart, uil soli
dariteit met de ongeveer 200 stakende
vrachtdrijvers uil hel Westland.
De actie die wordt gevoerd onder het
motto 'chauffeurs voorchauffeurs', richt
zich tot alle vrachtwagenchauffeurs in
het land. In een oproep wordt de staking
in het Westland m het belang genoemd
van alle chauffeurs De vervoersbonden
hebben het werk van de Westlandse
chauffeurs besmet verklaard. Maar aan
leiding van berichten, dat een West
landse ondernemer pogingen in het
werk stelde om een bepaald transport
via de Nederlandse spoorwegen te laten
verlopen, hebben de bonden een ge
richte oproep gedaan aan de werkne
mers bij NS, om geen goederen mt het
Westland te vervoeren
contract afgesloten voor de levering
van maar liefst 2600 Landrover-jeeps
voor de landmacht Minister Stemer
dink zou juist volgende week bij de Ne
derlandse vestiging van het Britse
staatsautobedrijf de eerste van die 2600
jeeps officieel in ontvangst komen ne
men.
Een woordvoerder van het ministerie
van defensie zei overigens niet te ver
wachten dat de landmacht bij enige on
regelmatigheid betrokken is. Volgens
de heer Querens. plaatsvervangend
hoofd voorlichting van het ministerie
van defensie, was daar ook geen aanlei
ding toe. „De positie van de Landrover
op de markt - twee jaar geleden - sluit
dat haa3t uit. Er was geen concurrentie
die moest worden voorbijgestreefd".
Bovendien is die aankoop destijds van
het begin af begeleid door mensen van
het Bureau Bijzondere Opdrachten. Dat
is een landmachtbureau dat zich bezig
houdt met de controle op grote wape
naankopen ..Dat bureau controleert
niet alleen of goed met het geld wordt
omgesprongen, maar ook of zich geen
fraude voordoet", aldus de heer Que
rens.
De ervaringen met het BBO zijn aanlei
ding geweest om nu ook bij de lucht
macht en de marine dergelijke bureaus
in te stellen. Mensen van de BBO's zijn
aanwezig by alle gesprekken tussen de
fensiepersoneel en het bedrijfsleven.
Het initiatief om tot uitbreiding van
deze controle over te gaan werd vorig
jaar reeds genomen, na het uitkomen
van het rapport over de Lockheed-
affaire van de commissie-Donner.
Ondanks het feit dat men bij defensie
niet verwacht da t he t onderzoek naar de
Leyland-aankopen iets verkeerds zal
opleveren, heeft minister Stemerdink er
toch toe besloten. „Ook al ter bescher
ming van de betrokken mensen zo zegt
men bij defensie.
Van dc zijde van de speciale Tweede-
Kamercommissie die de gang van za
ken bij wapenaankopen onderzoekt,
valt vooralsnog geen initiatief in deze
zaak te verwachten. Sub-
commissievoorzitter mr. K. de Vries
(PvdA) wil eerst de resultaten van het
onderzoek van Stemerdink afwachten.
Indien er een kameronderzoek zou ko
men is de commissie-wapenaankopen
wel de eerst aangewezene. „Wij doen
immers onderzoek naar de procedures
rond afgedane zaken", aldus De Vries.
„Maar ik voeg daar wel aan toe dat het
ons in eerste instantie om de besluit
vorming gaat. Wij zijn geen recher
cheurs".
WENEN - PRemier Vorster ilinksi en
vice-president Mondale van de VS
irechts) zijn met hun delegaties bespre
kingen begonnen in Wenen
HEESCH (ANP) - Het postkantoor in
Nistelrode (N'-Br.i is woensdagmorgen
overvallen. De drie daders wisten te
ontkomen met een buit van ongeveer
twintig mille.
Kantoorhouder Van der Steen werd op
zijn stoel vastgebonden, maar wist toch
de stil-alarm installatie in werking te
stellen. De installatie staal in verbin
ding met de tegenover gelegen Rabo
bank. Toen de rijkspolitie van Nistel
rode arriveerde waren de vogels gevlo
gen in een personenauto
MONDALE BEGON OVERLEG
MET VORSTER IN WENEN
MAPUTO - Dc Amerikaanse VN-
ainbassadeur Andrew Young heeft
donderdag in de Mozambiquaanse
hoofdstad Maputo de zwarte Rhode
siërs opgeroepen de winkels van blan
ken te boycotten. Zo'n actie, met het
doel het blanke minderheidsregime te
verjagen, is volgens Young even effec
tief als een guerrilla-oorlog.
„Als elke zwarte burger gedurende dne
tot zes maanden niets anders koopt dan
voedsel en medicijnen zou dat een effect
op het bewind van Smith hebben dat
gelijk is aan de gewapende strijd'aldus
Young. Hij sprak op een VN-conferentie
Dit jaar geen Geneefse vredesconferentie
WASHINGTON - De Amerikaanse vre
desplannen voor het Midden-Oosten
lijken volgens vele politieke waarne
mers in de VS nauwelijks meer uit
voerbaar en zeker niet op korte ter
mijn, na de verkiezingsoverwinning
van de voormalige terroristenleider
Menahem Begin in Israël.
Hoewel president Carter inmiddels
heeft laten weten zich geen bijzondere
zorgen te maken over het aan de macht
komen van de innerlijk verdeelde en
uiterst rechtse Likoed-partij blijft het
een onmiskenbaar feit dat in Washing
ton allerminst rekening werd gehouden
met het verdwijnen van de Arbeider
spartij uit de regering, die zij sedert het
ontstaan van de staat Israël onveran
derlijk in handen had.
Begins verzekering dat Israël naai
vrede snakt heeft de Amerikanen er niet
geruster op gestemd, dat hij ontvanke
lijk zal zijn voor Carters bedoelingen om
via het scheppen van een Palestijns va
derland op de bezette westelijke Jor.-
daanoever en het formeren van verde
digbare grenzen via gedemilitariseerde
zones en teruggave van het grootste
stuk van de in 1967 veroverde gebieded
de voorwaarden te creëren die vrede
moeten mogelijk maken.
De voormalige commandant van de Ir-
goen Zwei Leumi. wordt beschouwd als
een vooral langs primitieve lynen den
kende ideoloog, die vermoedelijk ten
onder zal gaan aan de confrontatie tus
sen de slagzinnen die hem aan de macht
hielpen en de complexe werkelijkheid
(Slot zie pagina 3 kolom 1)
over zuidelijk Ahika die bijgewoond
wordt door delegaties van 86 landen en
zwarte bevrijdingsbewegingen.
Vorster-Mondale
Yourig waarschuwde dat de Verenigde
Staten „bereid zijn nieuwe maatregelen
te nemen" als er niet snel gewerkt wordt
aan de totstandkoming van een zwarte
meerderheidsregering Vrijdag komen
in Wenen de Amerikaanse vice-
president Mondale en de Zuidafri-
kaanse premier Vorster weer bij elkaar
na donderdag zes en een half uur met
elkaar te hebben gesproken. Beiden
spraken af niets bekend te maken over
de besprekingen zolang het gesprek nog
aan de gang is. De standpunten van
Mondale en Vorster zijn bekend. Voor
zijn vertrek naar Wenen zei de Zuïdafri-
kaanse premier dat hij geen „orders van
de Amerikanen zou aannemen". En
Mondale heeft, toen hij in Lissabon was.
gezegd dat het van vitaal belang is dat
Zuid-Afrika zijn apartheidspolitiek op
geeft. Mondale heeft gedurende zijn
ontmoeting met Vorster voortdurend
telefonisch overleg gevoerd met presi
dent Carter.
Naar verluidt zou Vorster ten aanzien
van Namibië met nieuwe voorstellen
komen. Vorster wordt vergezeld van
zijn minister van buitenlandse zaken
Roelof Botha, terwijl Mondale terzijde
wordt gestaan door een zwarte Ameri
kaanse diplomaat. De Weense politie
heeft strenge veiligheidsmaatregelen
genomen in verband met deze ontmoe
ting.
ALS DAT TE
DUUR IS NAAR
TUSSENOPLOSSING
MIDDELBURG - Gedeputeerde staten
van Zeeland menen, dat de pijlerdam
in de monding van de Oosterschelde
voorzien moet w orden van de grootste
doorlaatopcning. Het college laat flat
weten in een ontwerp-voorstel aan de
provinciale staten. Bij de grootste ope
ning wordt het gemiddeld getij verschil
met tien procent gereduceerd. In hel
voorstel houden gs een slag om de arm.
Zij merken op dat de waterstaatkun
dige consequenties van de keus voor de
grote opening niet duideli jk nadeliger
mogen zijn dan die an de keuze voor de
tussenoplossing, waarbij een doorlaal-
opening van 14.000 vierkante meter zou
worden gemaakt. De grootste opening
is ongeveer 20.000 vierkante meter.
In hun ontwerp-voorstel geven gs verder
aan, dat, -als de grootste opening te duur
wordt geacht- voor de tussenoplossing
moet worden gekozen, die 'hoewel min
der duidelijk toch voldoende waarbor
gen lijkt te bieden voor het behoud van
liet huidige milieu en de schelpdiercul
tuur in de Oosterschelde' By een keuze
voor de tussenoplossing zou het gemid
deld getijverschil met circa 23 procent
worden gereduceerd.
In hun ontwerp-voorstel aan de provin
ciale staten merken gs op. dat de klein
ste doorlaatopening-11 500 vierkante
meter met een reductie van het gemid
deld getijverschil van ongeveer 35
procent- dient te worden afgewezen.
omdat daaraan teveel risico's zijn ver
bonden. Verder zet het college uiteen,
dat het voor de veiligheid voor het ach
terliggende gebied geen verschil maakt
voor welke doorlaatopening wordt ge
kozen Gs zetten uiteen, dat, de grootste
doorlaatopening de grootste mate van
zekerheid biedt voor het voortbestaan
Slot zie pagina 9 kolom 2)
WASHINGTON (UPI) - President Car
ter heeft donderdag bekendgemaakt
dat de Verenigde Staten alleen nog
maar conventionele wapens aan an
dere landen zullen leveren als zij nodig
zijn voor de Amerikaanse nationale
veiligheid of de veiligheid van 'onze
naaste vrienden'.
zin een beleidsverklaring zei de presi
dent dat toekomstige wapenv^rkopen.
behalve in 'buitengewone omstandig
heden' beperktzuilen worden tot Japan,
Australië en leden van de NAVO. Vol
gens Carter zullen de Verenigde Staten
trouw blijven aan hun verdragsver
plichtingen en zullen zij hun 'historische
verantwoordelijkheid' ter verzekering
van de veiligheid van Israël nakomen.
De president zei dat de beperking bin
dend zal zijn 'tenzij buitengewone om
standigheden een presidentiële uitzon
dering nodig maken, of wanneer ik con-
cludeerd dat met ons bevriende landen
geavanceerde wapens nodig hebben te
neinde een regionaal evenwicht te be-