PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
HOTELBRAND IN AMSTERDAM:
6 DODEN EN 18 VERMISTEN
Menten: nooit in dorpen
massa-executies geweest
Komende jaren 'verschraling' voortgezet
onderwijs in West-Zeeuwsch-Vlaanderen
Philippa komt vrij
minikrant
vandaag
hotel Polen in hun slaap verrast - 26 mensen verwond
Gasten
'Lek' onder water
pagina 3
220e jaargang no. 204
Dinsdag 10 mei 1977
Elke vrijdag In da PZC de SPECIALE ADVERTENTIE
RUBRIEK voor verenigingen, actiegroepen e.d
advertenties ZONDER WINSTOOGMERK.
AMSTERDAM - Zes doden, 18 vermisten en 26 gewonden, dat is tot nu toe het trieste resultaat van
de brand die maandagmorgen woedde in hotel Polen in de Amsterdamse binnenstad. Het hotel
huisvestte op het moment van de brand 105 mensen, voornamelijk buitenlanders. Of er nog slach
toffers onder het puin liggen, is niet bekend, omdat met het doorzoeken van de ruïne van wat eens
het hotel was, nog wel enkele dagen gemoeid zullen zijn.
Even over half zeven maandagmorgen
werd de Amsterdamse brandweer gea-
monumenten
middenstand
De middenstand is belangrijk voor de
economie, aldus staatssecretaris Haze-
kamp.
watersport
De Westerschelde mag niet worden ge
stimuleerd als watersportgebied, aldus
een nota, opgesteld voor de Zeeuwse
Recreatleraad.
etiket
Het adsplrant-kamerUd De Voogd
vindt, dat de WD ten onrechte het eti
ket conservatief krijgt opgeplakt.
onvermijdelijk
Minister Lubl
vermijdelijk ei
PAGINA 13
dominerend
Het Zeeuwse jeugd-tafeltennis domi
neerde bij de Nederlandse titelstrijd in
Den Bosch
PAGINA 14
smaken
Marnix Kappers heeft nog een heleboel
smaken, Radio- en televisieprogram
ma's; Strip
PAGINA 15
winst
larmeerd dat er mensen uit de hotelra
men sprongen, aan de raamkozijnen
hingen en het dak op klommen, terwijl
dikke rookwolken uit de ramen begon
nen te kolken. In een mum van tijd
stond het hotel in lichterlaaie. Een taxi
chauffeur die naar de brand toe rende,
kreeg een naar buiten gesprongen ho
telgast op zijn nek. Belden zijn in een
ziekenhuis opgenomen.
De identiteit van de doden is nog niet
bekend. Het crisiscentrum in hotel
Krasnapolsky werkt met man en macht
aan het volledig maken van de gasten
lijst. De kans dat de 18 Zweden die nog
worden vermist, in het hotel zijn achter
gebleven. wordt inmiddels in het crisi
scentrum steeds groter geacht. Bij het
puinruimen is echter tot op heden één
stoffelijk overschot aangetroffen. De
eerste drie doden waren reeds maan
dagmorgen geborgen. Opruimings
werkzaamheden werden vooral aan de
kant van de Kalverstraat bemoeilijkt
door sterke rookontwikkeling.
Paniek
In het hotel heerste tijdens de brand
een waanzinnige paniek. Huilend, gil
lend en nauwelijks gekleed, zochten de
hotelgasten zich een uitweg. Voorbij
gangers improviseerden vangzeilen al
voordat de brandweer er was. Sommi
gen wachtten echter zelfs niet op de
geïmproviseerde vangzeilen.
Hotel Polen, dat vlak bij de Dam aan het
Rokin staat en aan de achterkant aan
de Kalverstraat grenst, werd ogenblik
kelijk door de maximale brandweerbe
zetting onder schot genomen. Een zie
kenauto kreeg in de Vijzelstraat geen
voorrang, werd aangereden, sloeg over
de kop en brandde uit De twee gewon
den waarmee men naar een ziekenhuis
onderweg was. en de chauffeur met zijn
bijrijder konden aan deze nieuwe vuur
zee ontkomen.
Alle straten in de onmiddellijke omge
ving werden afgezet Het leidde tot
chaotische toestanden doordat Am
sterdam net aan zijn ochtendspits be
gon.
Ondanks alle verwoede pogingen van
de brandweer om de brand tot het hotel
te beperken, sloeg het vuur over naar
de tweedehandsboekhandel De Slegte
en de woningen erboven, vlak naast Po
len. Ook dit pand brandde tot de grond
toe af. Het gebouw van het kledingma
gazijn Peek en Cloppenburg op de hoek
van de Kalverstraat, Dam en Rokin liep
eveneens gevaar maar kon ten slotte
worden behouden.
Om half negen stortte een deel van de
voorgevel van het hotel in elkaar. Bran
dende brokstukken kwamen terecht op
een ladderwagen van de brandweer. De
wagen ging verloren, de bemanning
moest naar het ziekenhuis.
Onder puin
Eerder waren al een zijgevel en de pui
met de daarachter liggende kamers
naar beneden gekomen. De reddings
operaties waren daar toen nog in volle
gang. Gevreesd wordt dat een groot
aantal mensen met het vallend puin
mee is gestort en nu nog onder de brok
stukken begraven ligt. Ook hierbij
raakte een met ladder uitgeruste
brandweerauto total loss.
Veel hotelgasten die aan het inferno
hadden weten te ontkomen, bleken zich
in taxi's naar Schiphol te hebben laten
rijden. Zij zijn nog niet achterhaald.
Mede daardoor ligt het aantal vermis
ten momenteel rond de achttien. Op het
Rokin smolten sierlantaams door de
hitte van de hotelbrand
De oorzaak van de vuurzee kan hebben
gelegen in de meubelzaak Inden die op
de begane grond was gevestigd m het
deel van het gebouw waar het twee jaar
geleden intern geheel verbouwde hotel
Polen tot voor enige jaren een groot
café-restaurant had. Het is overigens
niet uitgesloten dat de oorzaak moet
worden gezocht in de keuken van het
hotel- restaurant. Zowel het hotel als de
meubelzaak was uitgerust met een zeer
modeme brandbeveiligingsinstallatie.
Het tachtig kamers tellende hotel had
vannacht 105 gasten, onder wie een
groep van 48 merendeels bejaarde Zwe
den. Het gezelschap zou vandaag naar
huis gaan. In deze groep is een vrij groot
aantal slachtoffers gevallen. Het gezel
schap heeft zijn terugreis voor in ieder
geval een dag uitgesteld.
In hotel Krasnapolsky, dat schuin
Slot zie pagina 3 kolom 6)
PVDA EN JOVD
WILLEN VERBOD
VOLKSUNIE
DEN HAAG - Het PvdA-kamerlid
Kosto heeft minister Van Agt (justitie)
gevraagd de Nederlandse Volksunie,
een partij die onder lijstnummer 16
deelneemt aan de komende verkiezin
gen, te verbieden.
Volgens het kamerlid is de NVU een te
verbieden organisatie, nu deze groepe
ring zich in haar verkiezingspropa
ganda onermeer bedient van een runen
teken. dat in oorlogstijd symbool was
van de 23 SS-pantserdivisie Nederland
In schriftelijke vragen aan de bewinds
man dringt Kosto ook aan op het Instel
len van een strafvervolging tegen hen.
die verantwoordelijk zijn voor het ge
bruiken van di^ symbool
Ook de Liberale Jongerenorganisatie
JOVD wil een verbod van de Neder
landse Volksunie <NVUi van de Hage
naar Joop Gilmmerveen. Het bestuur
van de Jongerenorganisatie voor
Vrijheid en Democratie is zeer ongerust
over de activiteiten van de NVU In een
verklaring zegt het JOVD-bestuur
maandag dat ..de JOVD uitgaat van de
gelijkwaardigheid van alle mensen Ie
dere vorm van discriminatie en van ra-
sclsme moet met kracht worden bestre
den Daarom vraagt de JOVD de Neder
landse overheid om de partij Glimmer
veen te verbieden.
AMSTERDAM - „U kunt ook te veel ontkennen". Dit zei maan
dagmiddag de Amsterdamse rechtbank-president mr. J. A.
Schroder tegen de van oorlogsmisdaden verdachte Blaricumse
miljonair Pieter Menten (77) die op de eerste procesdag alle tegen
hem ingebrachte beschuldigingen steeds weer ontkende.
Menten, die voortdurend iedereen in de
rede viel maar steeds weer door de
rechtbankpresident scherp tot de orde
werd geroepen, slaagde er tijdens de zit
ting van de bijzondere strafkamer van
de Amsterdamse rechtbank in heel wat
verwarring te zaaien Officier van justi
tie mr A. F. J C. Habermehl kreeg bij
het begin van de zitting zelfs niet de
kans om de dagvaarding tegen Menten.
die wordt beschuldigd van moord of
medeplichtigheid aan moord op joden
in het in 1941 door de Duitsers bezette
Polen, voor te lezen
De Blaricumse miljonair, die blijk gaf
van een opmerkelijke strijdlust, diende
direct een verzoek tot wraking van de
rechtbank in op grond van getoonde
partijdigheid. Menten stelde opnieuw,
evenals tijdens de pro-forma zitting
een maand geleden, dat zijn proces een
showproces was en dat de justitie zich
heeft laten leiden door de Russische
geheime dienst KGB.
Mentens raadsman weigerde echter de
wraking toe te lichten en liet duidelijk
blijken dat het het een om een solo-
optreden van zijn cliënt ging. Op het
moment dat de rechtbank de zaal wilde
verlaten om zich over het verzoek tot
Knoop verwijderd
Tijdens de middagzitting zorgde Men
ten nog eens voor oponthoud. Zijn ver
dediger eiste namelijk verwijdering
van Accent-hoofdredacteur Hans
Knoop, die een groot aandeel heeft ge
had in het opnieuw onder de aandacht
van justitie brengen van de zaak-
Menten, uit de zittingszaal. Hij stond
volgens mr. Van Heijningen op de ge
tuigenlijst. Nadat de rechtbank gecon
stateerd had dat dit inderdaad het ge
val was moest Knoop de zaal uit. „Dui
delijk een pesterijtje van de verdedi
ging". aldus de Accent-hoofdredacteur.
Hij diende direct een verzoek in om al
op de tweede procesdag, woensdag, ge-
(Slot zie pagina 10 kolom 1)
PROBLEMEN ROND DALING LEERLINGEN OOSTBURGSE SCHOLENGEMEENSCHAPPEN
ORIENTERENDE
BESPREKINGEN OP
INITIATIEF VAN
RIJKSINSPECTEUR
tVan onze onderwijstnedewerksteri
VLISSINGEN/OOSTBURG - Mede als
gevolg van een in de toekomst te ver
wachten daling van het leerlingenaan
tal en een beperking van het aantal le
suren bestaat de kans op verschraling
van het voortgezet onderwijs in West-
Zeeuwsch-Vlaanderen. Tot het voort
gezet onderwijs in West-Zeeuwsch-
Vlaanderen behoren de beide in Oost
burg gevestigde scholen voor voorbe
reidend hoger- cn middelbaar onder
wijs: rijksscholengemeenschap Ko
ningin U'ilhelmina (525 leerlingen) en
scholengemeenschap St. Eloy(517 leer
lingen). In de afgelopen weken heeft de
inspecteur van hel voortgezet onder
wijs, de heer C. H. J. Rijk te Bergen op
Zoom afzonderlijke besprekingen ge
voerd met de beide direkties van de be
trokken scholen De heer Rijk heeft
'oriënterende besprekingen gevoerd
over de plannen voor de komende vijf
jaar'. Volgens hem is van een samen
gaan van beide scholengemeenschap
pen op dit moment nog geen sprake.
Desgevraagd verklaarde ons inspecteur
Rijk. dat het ministerie van onderwijs
en de inspectie voortgezet onderwijs
zich zorgen maken over de daling van
het aantal leerlingen en de onderwijssi
tuatie bij het voortgezet onderwijs in
West-Zeeuwsch-Vlaanderen tussen nu
en 1985. Inspecteur Rijk: „In de toe
komst bestaat kans op verschraling.
Het is onze pücht de mensen daarop te
wijzen We moeten namelijk waakzaam
blij-, ven. Vandaar mijn gesprekken met
de beide schooldirecties"
Volgens de heer Rijk zal het tot 1981 -
1982 met tot opheffing van scholen ko
men Wél is Dij van oordeel, dat tegen die
tijd een daline van het aantal leerlingen
ongetwijfeld een verschraling van het
onderwijs zal betekenen. Rijk; „Daar
tegen hebben wij willen waarschuwen.
Het enige waar het op dit moment om
gaat is; Moeten we het onderwijs in
WestrZeeuwsch-Vlaanderen laten weg
kwijnen? Wij hebben intussen de me
ningen gepeild over goed onderwijs ter
plaatse Daarbij stond niet een samen
gaan centraal, maar een studie voor een
goede oplossing. In 1982 zal de daling
van het geboortecijfer al duidelijk
merkbaar zijn. We moeten die klap vóór
blijven Binnen de komende vijf jaar
moet er iets gebeuren In welke vorm is
nog niet bekend. We hebben echter nu
nog tijd vooreen voorbereidingsperiode
van twee jaar en eveneens twee jaar voor
realisering. We moeten thans reeds
waakzaam zijn Als we er niet spoedig
een begin mee maken, zijn we straks te
laat".
Inspecteur Rijk zal de situatie van het
WesUZeeuws-Vlaamse onderwijs bin
nenkort ook in een oriënterend gesprek
aan de orde stellen bij de christelijke
nationale mavo-school te Oostburg, zo
liet hij nog weten. De belde scholenge
meenschappen Koningin Wilhelmina
en St. Eloy bestaan uit de studierichtin
gen atheneum, havo en mavo.
Drs. A. F, G. van Gorp, rector van de
scholengemeenschap St. Eloy te Oost-
Slot zie pagina 4 kolom 2)
Praktische
politiek
In het westen blijft het 'euro-
communisme' de aandacht
trekken, waarbij met name de
F7HP-I vraag aan de orde is of samen
met communisten van deze
variant regeringsverantwoor
delijkheid kan worden aangegaan bin
nen een parlementair-democratisch
stelsel. Allerlei overwegingen komen
daarbij naar voren, bijvoorbeeld de rela
tie tussen 'eurocommunisten' en Mos
kou. Zijn zij werkelijk onafhankelijk van
de grote 'moeder-partij' in de Sowjet-
unie? Is de parlementaire democratie
voor de eurocommunisten een in elk op
zicht aanvaardbare regeringsvorm of
beschouwen ze die slechts als een
etappe in een historisch proces? In zo'n
proces worden dan de omstandigheden
op zeker moment rijp geacht voor een
revolutie of machtsovememlng van het
klassieke marxistische model.De dis
cussie over dit alles speelt zich vooral ai
in landen als Frankrijk en Itallè. waar de
communistische partijen redelijk sterk
zijn en er een machtsfactor van beteke
nis vormen. In Nederland is dat niet het
geval, maar dat neemt niet weg dat ook
hier een samenwerking van met name
socialisten met de CPN herhaaldelijk in
discussie is. In Zeeland trok dit onder
werp de afgelopen dagen de aandacht
door een verklaring van het PvdA-
statenlid N. Filius.
V„,
fiant/yi
orige week publiceerde het West-
duitse weekblad Der Spiegel een inte
ressant essay over het eurocommunis-
me, geschreven door de Poolse filosoof
Leszek Kolakowski. In Nederland ls hij
geen onbekende: voor zijn proefschrift
over Spinoza werkte hij in 1958 een hall
jaar in Amsterdam. Bovendien deed hij
enige jaren geleden mee aan het Inter
nationaal Filosofenproject van de Nos-
televisie. Kolakowski. in 1927 geboren,
werd na de oorlog lid van de Poolse
communistische jeugdorganisatie en
later van de Com
munistische partij
van zijn land. In Po
len trok hij als jonge
intellectueel sterk
de aandacht en al
spoedig trad hij op de voorgrond. Zo
vertegenwoordigde hij zijn partij in 1956
tijdens het befaamde twintigste partij
congres in Moskou, waar de ontluiste
ring van Stalin werd aangekondigd. In
datzelfde jaar speelde hij een belang
rijke rol in de gebeurtenissen van de zg.
'Poolse oktober", die Gomoelka aan de
macht brachten. In 1966 echter bleek hij
te onorthodox met alle gevolgen van
dien: hij werd uit de partij gestoten, in
1968 werden zijn boeken verboden en
werd hem zijn leeropdracht als profes
sor aan de universiteit van Warschau
ontnomen. Hij week uit naar het buiten
land, eerst naar de VS en later naar En
geland, waar hij in 1970 hoogleraar ln
Oxford werd. In het Spiegel-essay van
vorige week gaat Kolakowski er van uit
dat de leiders van het 'eurocommunls-
me' geheel te goeder trouw zijn, maar
tegelijkertijd betoogt hij dit niet essen
tieel te vinden. Beslissend is voor hem
dat er nog steeds geen breuk, geen
schisma is tussen Moskou en de euro
communisten. Zolang datniethetgevai
is. blijft de dwingende band me t Moskou
bestaan. Naar zijn mening hangt het
niet van de Italiaanse communisten al
of zij hun onafhankelijkheid kunnen
bewaren zodra zij aan de macht komen:
als het zo uitkomt worden ze eenvoudig
volgens het Dubcek-recept vervangen
door betrouwbaarder geachte figuren.
Kolakowski's betoog onderstreept de
relativiteit van het eurocommunisme
duidelijk; zonder breuk blijven de oude
verhoudingen gehandhaafd.
V/verigens meent Kolakowski dat het
ware geloof ln de communistische lan
den zelf vrijwel dood ls. Niemand neemt
de ideologie nog ernstig, zegt hij. maar
ze is nu eenmaal onontbeerlijk voor de
machthebbers, omdat zij de basis vormt
van de 'tyrannie van het éénpartijen-
stelsel'. De sympathie in enkele oost-
bloklanden voor het eurocommunisme
is al evenmin een geloofskapittel; ze
spruit voornamelijk voort uit de be
hoefte om binnen het bestaande stelsel
zo onafhankelijk van Moskou te kunnen
opereren. De leiders van deze landen
realiseren zich echter maar al te goed
dat zij vazallen zijn en alleen ais vazal
len kunnen overleven Kolakowski wijst
er op dat de politieke en militaire bu
reaucratie ln de Sovjet-unie een
machtsconcentratie vormt, die haar
weerga in de modeme geschiedenis met
heeft. Niet zonder ironie vraagt hij of de
Italiaanse communistenleiders deze
Russische machtsgroep inderdaad be
schouwen als een 'gemeenschap van
klassenbroeders' Vragen als deze kan
men niet uit de weg gaan, ook niet m de
Nederlandse discussie Het hier eerder
geciteerde Zeeuwse statenlid heeft zich
voor zijn keuze beroepen op de 'practi-
sche politiek' Maar daar gaat het in het
stuk van Kolakowski ook om. Hij echter
stelt somber vast dat verlangens naar
mensenrechten, naar burgerlijke vrij
heden en vrijheid van meningsuiting,
naar opvoeding en vrije organisaties
van arbeiders niet meer aan de orde
komen in communistische landen, Zijn
dat zaken waarover men luchthartig
heen kan stappen meteen beroep op de
praktische politiek?
De Roemeense dissidente schrijver
Paul Goma ls maandag na een hechte
nis van vier weken vrijgelaten, zo heeft
een vriend van de schrijver meegedeeld
Goma werd begin april opgepakt nadat
hij zich had beklaagd over intimidatie
door de politie, en in een open bnef
schending van de rechten van de mens
in Roemenië aan de kaak had gesteld.
tVan ome parlementaire redactie)
DEN HAAG - De oorlogsmisdadiger Philippa zal bin
nenkort op vrije voeten worden gesteld. Een dezer dagen
valt de beschikking te verwachten tot zijn voorwaarde
lijke invrijheidstelling. Staatssecretaris Zeevaiking
(justitie) heeft dit maandag geantwoord op een schrifte
lijke vraag van het CPN-twecde-kamerlid Wolff.
Zeevaiking schrijft in zijn antwoord: „Ik hecht eraan
mede te delen dat alle voorgeschreven adviezen strekten
tot het verlenen van voorwaardelijke invrijheidstelling.
Niettemin heb ik mij in verband met deze beslissing in nog
ruimere kring georiënteerd en heeft ampel overleg plaats
gevonden. Daarbij stonden met name de op te leggen
bijzondere voorwaarden centraal. Het verheugt mij dat
het in een zaak als deze mogelijk is gebleken aanvankelijk
bezwaar tegen de door mij genomen beslissing in belang
rijke mate weg te nemen".
De CPN'er Wolff stelde in zijn vraag, dat onder brede
lagen van de bevolking verontrusting bestaat over het
voorwaardelijk vrijlaten van Philippa.
Philippa werd op 11 april 1974 na een anonieme tip gear
resteerd in het huis van zijn vader, waar hij bijna 29 jaar
ondergedoken had gezeten. In 1950 werd hij wegens oor
logsmisdaden bij verstek ter dood veroordeeld door de
bijzondere strafkamer van de rechtbank in Assen. Omdat
het vonnis na vijf jaar nog niet was voltrokken, werd het
omgezet in levenslang. Eind oktober vorig jaar kreeg Phi
lippa gratie. Zijn levenslange gevangenisstraf werd omge
zet in een gevangenisstraf van vier jaar.
Philippa trad in 1942 in dienst bij de Waffen-SS en werd in
1944 opperstormleider bij de Landwacht ln Drente In die
functie is hij het brein geweest van de beruchte Norger
Bloedploeg. Deze organisatie was verantwoordelijk voor
de grootste gruwelen in Noord-Drente. Tientallen mensen
vonden door de bloedploeg de dood, en velen werden af
gevoerd naar concentratiekampen. In de bijna 29 jaar dat
Philippa zich in het huis van zijn vader verborgen hield, is
hij vrijwel niet de deur uit geweest.
Het CPN-kamerlid Wolff vindt de beslissing van staats
secretaris Zeevaiking om Philippa (voorwaardelijk) vrij
te laten, 'onverantwoordelijk, gevaarlijk en provoce
rend'. Wolff: „Het betekent dat je, terwijl het proces-
Menten loopt, iemand vrij laat die oorlogsmisdaden van
formaat heeft begaan".