PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
PRIJSSTIJGING VAN 1,7 PCT. IN
APRIL FIKSE TEGENVALLER
Uitslag onderzoek oesterziekte pleit
voor grootste opening Oosterscheldedam
PZC
ZUID-AFRIKA: BEZOEK VAN
YOUNG KOMT ONGELEGEN
Grote winst voor D'66
en verlies CDA
Jaarraming van zes naar zes en een half procent
Getuige
in proces
Meuten
Na uitlatingen Amerikaan:
Griepfcthat Pagina 3
220e jaargang no. 102
Zaterdag 7 mei 1977
OXXXXJUOJUX
/Van onze redactie economie 1
DEN HAAG - De prijsstijgingen van dit voorjaar zullen een onaangenaam en tegenvallend effect
veroorzaken op de prijsstijgingen van het gehele jaar en ook op de stijging van de loonsom in het
gehele jaar 1977. Doordat de stijging van de huren nu in het indexcijfer is verwerkt, de koffieprijzen
voor een opwaartse druk zorgden en de kledingprijzen aanmerkelijk zijn gestegen, is de prijsstij
ging in april op 1,7 procent gekomen. Het ministerie van economische zaken noemt dit een tegen-
datdejaarraming van hetCentraal Plan
Bureau, die aanvankelijk op 6 procent
werd gesteld, nu niet meer geheel klopt.
Deze raming zal, voorzover men nu kan
zien, dicht in de buurt van de 6,5 procent
komen.
je tegenvallers, 0,8 procent in maart
en dus 1,7 procent in april, maken dat de
stijging van het prijsindexcijfer in de pe
riode oktober '76-'77, die van belang is
voorde prijscompensatie in de lonen per
1 Juli van dit jaar, aanzienlijk hoger uit
komt dan was geraamd. Het Centraal
Plan Bureau had voor deze prijscom
pensatie 2,7 geraamd, maar er wordt nu
eenstijgingspeil van 3,3 procent bereikt.
Dit betekent in plaats van een ge
raamde loonstijging van 7.5 procent
over dit jaar een loonstijging van 7.8
procent.
Het prijsindexcijfer steeg tussen medio
maarten medio april van 178,4 tot 181,4.
Dit kwam met name door de verwerking
van de huurprijsstijging <0,6 procent) en
doordat de kledingprijzen met 0,5 pro
cent opliepen. De koffieprijzen (waar
onder begrepen het kopje koffie ..bui
tenshuis") en de medische verzorging,
waaronder met name de ziekenhuisver-
pleging. waren ieder goed voor 0.2 pro
cent van de totale stijging
Wat de kleding betreft, tekent het CBS
aan dat de maartindex nog gedeeltelijk
op het winterpakket en gedeeltelijk op
het. zomerpakket betrekking had. ter
wijl voor de index van april de winter-
kleding geheel buiten beschouwing
blijft.
Deze pakketwisseling veroorzaakte een
g van de totaalindex van 0.3 pro-
olie
Gemeenschappelijke regeling voor olie-
vervuiling stranden.
uranium
De verdwenen urnnlumlading was eerst
bestemd voor Marokko
aanklacht
zwendelaar
ontslag
drastisch
spurt
Priem klopt Maertens in de spurt, van de
tiende etappe van de Ronde van Spanje
winst
trimclub
De lotgevallen van een damestrimclub
angst
Angst voor kernenergie en
consumptie-gedrag; Stemmen uit de
kerken. Ter overdenking
waardig
Op campagne met WD-lijsttrekker
Wiegel agressief, maar waardig
spoken
hout
Dedoe-het-zelverwerkigi
cent. De resterende 0,4 procent van de
prijsstijgingen constateerde het CBS
onder meer voor fruit, margarine, melk
en melkprodukten, autorijlessen, da
mesweekbladen, vakantie in binnen- en
buitenland en tweedehands auto's.
Dalingen
Er werden ook enkele prijsdalingen
genoteerd, die hadden slechts een in
vloed op het totaal van 0,2 procent.
Vooral de indexcijfers voor aardappe
len, verse groenten en eieren gingen
omlaag. Het zogenaamde geschoonde
prijsindexcijfer, dat van belang is voor
de prijscompensatie in de lonen, steeg
van midden maart tot midden april ook
met 1,7. Sedert oktober steeg dit index
cijfer met 3,3 procent.
Gunstig is wei dat de vergelijking van de
zogenaamde voortschrijdende twaalf-
maandsgemiddelden met die van een
jaar daarvoor laat zien dat het tempo
van de prijsstijgingen nog steeds een da
lende tendens vertoont Dit tempo is
tussen mei '76 en april '77 8.2 procent,
terwijl het tussen april '76 en maart '77
8.4 procent bedroeg. De vergelijkende
gemiddelden tussen april van dit jaar
met april vorig jaar laai een stijgings
tempo van 6.8 zien, terwijl tussen maart
'76 en maart dit jaar nog een vergelij
kend verschil van 7.2 was te zien. Ook
dit gemiddelde gaat nog voortdurend
omlaag. Maar al met al is het duidelijk
Teleurgesteld
Loon- en prijsdeskundige Frans
Drabbe van de FNV toonde zich vrijda
gavond teleurgesteld over het jongste
prijsindexcijfer. Volgens hem is het nu
zelfs de vraag of de prijsstijging dit jaar
binnen de 6.5 procent zal blijven. De
prognose die de FNV zelf had gemaakt
voor de periode half maart-half april
kwam op een stijging van hoogstens 1.3
procent. Dat blijkt nu 1.7 procent te zijn
geworden.
Drabbe schrijft dat voor een deel toe aan
de huurverhogingen die volgens hem
aanzienlijk forser zijn uitgevallen dan
was voorzien. Wat de prijzen voor kle
ding betreft zei hij. dat de „goedkope
importen" waarover de Nederlandse in
dustrie veelvuldig klaagt, kennelijk niet
zo n geweldige invloed hebben
Drabbe concludeerde dat het prijsbe
leid een zwakke schakel blijft in het to
tale economische beleid. De werkne
mers hebben in februari gestaakt voor
het behoud van de automatische prij
scompensatie „Het is maar goed dat die
compensatie nu is vastgelegd, anders
hadden de werknemers op 1 juli (de da-
Slot zie pagina 3 kolom 1
NEWCASTLE-UPON-TYNE - Een
breed glimlachende Jimmy Carter
heeft vrijdag, links en rechts handen
schuddennd, een bezoek gebracht
aan de Noordengelse plaats New
castle De Amerikaanse president
werd er opgewacht door een grote
menigte, waaronder tal vasn demon
stranten met spandoeken en borden
die zijn beleid overwegend goed ge
zind waren. Uit de leuzen bleek
waardering voor Carters energiepo-
litiek en zijn beleid inzake de rechten
van de mens
Een betoging van 6 000 werknemers
teten het verlies van arbeidsplaatsen
inde streek was meer gericht tot Car
ters gastheer, de Bntse premier Cal-
laghan. Voor Carter waren nog
strengere veiligheidsmaatregelen
getroffen dan gebruikelijk is voor
koningin Elizabeth. Op de daken
langs de route die Carter volgde
stonden scherpschutters, politie en
geheime dienst waren alomtegen
woordig en zelfs de busdienst op het
centrum van Newcastle was een uur
voor Carters aankomst stopgezet.
Carter is in Engeland voor de eco
nomische topconferentie van zeven
westerse landen die dit weekend in
Londen wordt gehouden.
Foto: burgemeesterWhite van New
castle overhandigt de Amerikaanse
president een oorkonde
Het recht om
te waarschuwen
fin Engeland was koningin
Elizabeth deze week onder
werp van een tamelijk felle po
lemiek; haar werd verweten
dat zij zich in het openbaar
rechtstreeks met de dage
lijkse politiek had beziggehouden Zij
mengde zich namelijk in de toch al gela
den discussie over de bestuurlijke de
centralisatie van haar land. Tijdens een
gecombineerde bijeenkomst van lager-
enhogerhuisleden brachtzijhetstreven
ter sprake van diegenen in Wales en
Schotland die aan deze gebieden een
verregaande mate van zelfbestuur wil
len geven „Ik kan deze verlangens we
liswaar begnjpen, maar ik mag niet ver
geten dat ik ben gekroond tot koningin
van een verenigd koninkrijk." sprak zij
waarschuwend Met name de Schotse
nationalisten hebben zich tegen deze
uitlating afgezet met alle bekende fra
sen die in zo'n geval worden gebruikt; de
koningin zou slecht geadviseerd zijn,
het kabinet zou haar hebben gebruikt
om zijn eigen standpunt te lanceren enz.
De discussie liep zelfs zo hoog dat offi
cieel bekend werd gemaakt dat de ko
ningin haar toespraak zelf had geschre
ven en dat de premier het stuk wel tevo
ren had ingezien, maar zich verder van
enig commentaar had onthouden. En
dat betekende dat het debat zich diende
te beperken tot de vraag: mag de konin
gin op deze wijze haar eigen mening ten
beste geven?
SCHIPHOL- Chavin Kanaan, hoofdre
dacteur van het Israëlische dagblad
Haaretz, dat vorig jaar juni als eerste de
zaak Menten opnieuw in de belangstel
ling bracht, is vrijdagavond uit Tel Aviv
op Schiphol aangekomen. Kanaan is
maandag één van de eerste getuigen in
het Menten-proces. Op schiphol was
slechts een bevriend Nederlands echt
paar ter begroeting aanwezig Kanaan
reisde alleen. Kanaan zei desgevraagd
geen nieuwe feiten of documenten voor
het proces te hebben meegebracht. Als
getuige zal ik alle op het proces gestelde
vragen beantwoorden, aldus de Israëli
sche hoofdredacteur De Nederlandse
iustitie voldeed aan zijn verzoek als eer
ste of als één van de eerste getuigen te
mogen worden gehoord. Op die manier
kan ik de rest van 't proces als verslag
gever voor mijn krant bijwonen, aldus
Kanaan. Hij verklaarde geen persoon
lijke wraakgevoelens te koesteren tegen
Pieter Menten. Gerechtigheid moet zijn
beloop hebben, aldus Kanaan.
zaterdag
(Van onze correspondent)
JOHANNESBURG LONDEN -
Met gemengde gevoelens heeft
men in Zuidafrikaanse politieke
kringen gereageerd op de aan
kondiging van de Amerikaanse
ambassadeur in de VN Andrew
Young om op 20 mei Zuid-
Afrika te bezoeken, terwijl
minister-president Vorster op
dat tijdstip in Wenen bespre
kingen met Amerika's vice-
president Walter Mondale
voert.
De Zuidafrikaanse minister van bui
tenlandse zaken Pik Bottha heeft de
Amerikaanse regering laten weten dat
Andrew Young's bezoek „niet gelegen
komt. indien het doel van zijn bezoek
niet overeenstemt roet de oorspronke
lijk opgegeven reden". Young heeft de
laatste weken meer en meer laten blij
ken dat hij - wellicht met de steun of
ten minste goedkeuring van president
Jimmy Carter - op een confrontatie-
koers met Zuid-Afrika afstuurt. Twee
keer heeft hij duidelijk gemaakt dat hij
de Zuidafrikaanse regering als onwet
tig beschouwt omdat zij volgens hem
niet de gehele Zuidafrikaanse bevol
king vertegenwoordigt.
Volgens minister Botha heeft Andrew
Young niet de normale kanalen ge
bruikt om de Zuidafrikaanse regering
over zijn bezoek te benaderen.
Zwarte leiders
De nogal felle reactie van Botha is een
gevolg van de aankondiging dat And
rew Young om in Zuid-Afrika met
zwarte leiders te praten en ook een be
zoek te brengen aan de vroegere leider
van het Pan African Congres. Robert
Sobukwe, aan wie huisarrest is gegeven.
Politieke kringen in Pretoria en Kaap
stad vrezen dat het tot gewelddadige
demonstraties voor en tegen Andrew
Young zou kunnen komen.
Intussen heeft Young laten weten dat
hfj ondanks de kritiek van de Zuidafri
kaanse regering naar Zuid-Afrika zal
gaan. Een woordvoerder van Young
wees de verdenking van de hand dat de
VN-ambassadeur uit is op een confron
tatie met Zuid-Afrika Hij noemde de
voorgenomen reis een privé-bezoek met
instemming van het ministerie van bui
tenlandse zaken.
Rhodesië
De Britse minister van buitenlandse za
ken David Owen en zijn Amerikaanse
ambtgenoot Cyrus Vance zijn het vrij
dag in Londen volledig eens geworden
over de te volgen procedure voor een
overdracht van de macht aan een
zwarte meerderheid in Rhodesiè. Dit is
bekendgemaakt door woordvoerders
van beide ministers
Bijzonderheden over de procedure wil
den de zegslieden niet geven. Deze zul
len begin volgende week in Londen en
Washington bekendgemaakt worden.
Vance heeft later op de dag ook een
ontmoeting gehad met de Rhodesische
nationalistenleider Joshua Nkomo. Na
het gesprek zei Nkomo dat Vance heeft
verklaard dat de Verenigde Staten af
zien van het samen met Engeland orga
niseren van een nieuwe conferentie over
een overdracht van de macht in Rhode
siè
Hodding Carter, de woordvoerder van
Vance, ontkende dit later
Zaire
Zeven westelijke journalisten die vorige
maand in de zuidelijke provincie Shaba
waren aangehouden, mogen Zaire ver
laten De hoogste militaire aanklager,
generaal Likulla Balongo. deelde vrij
dag op een persconferentie mee dat de
betrokkenen die dag nog aan hun res
pectieve ambassades zouden worden
overgedragen
Volgens het tijdschrift 'Economist' in
Londen, „staat het nu vast" dat er Cu
baanse troepen zijn in zes landen in Af
rika. „en misschien in nog drie of vier
andere Afrikaanse landen."
Volgens het blad zijn er Cubanen in
Kongo. Guinee, Guinee-Bissau. Equa
toriaal Guinee en Mozambique
„Er zijn berichten dat Cubanen ook
Rhodesische guerrillastrijders oplei
den in Tanzania en er is gewag gemaakt
van de aanwezigheid van Cubanen in
Somalië, Ethiopië, Libië en in de gele
deren van de guerrillastrijders van Po
li sar io die in de voormalige Spaanse
Sahara vechten tegen Mauretanië en
Marokko." aldus 'Economist'.
VOLGENS ENQUETE LAGENDIJK:
HILVERSUM (ANP/GPD) - D'66 blijft
in de lift zitten: de partij van Terlouw
nadert de tien procent. Aldus blijkt uit
een enquête die Bureau Lagendijk in
opdracht van de AVRO heeft gehouden
ten behoeve van het radioprogramma
Delta van aanstaande zondagmiddag.
D'66 krijgt de voorkeur van 9,4 procent
van de ondervraagden, tijdens het on
derzoek in maart van dit jaar gaf zeven
procent van de ondervraagden zijn stem
aan deze partij, in januari was dat vier
procent. De PvdA komt bij de jongste
AVRO-Lagendijk onderzoek met 32
.procent van de stemmen uit de bus
tegen 30.6 in maart en 31,2 in januari.
Het CDA trok 26.9 procent (27,4 en 33.2
procent» en daalde dus in de belangstel
ling van de mensen, die door Lagendijk
werden gevraagd, op welke partij zij op
25 mei zullen stemmen Voor de VVD
bedraagt 't percentage thans 18.3 pro
cent (19.4 en 17.41 Om 'n inzicht te krij
gen in het gedrag van de zogenaamde
'zwevende kiezers' luidde een van de
vragen uit dit onderzoek; „is 't hele
maal zeker dat u ook op deze partij zult
stemmen of twijfelt u nog?" Van alle on
dervraagden blijkt er 22 procent nog
twijfels te hebben (in maart 26 procent.
In Januari 23 procent).
Uit het dertiende tweewekelijkse ver-
kiezingsonderzoek dat de Nederlandse
Stichting voor de Statistiek heeft ver
richt, is gebleken dat de stemmenverde
ling ten opzichte van het vorige onder
zoek weinig is veranderd.
De progressieve drie (PvdA. PPR en
D'66) blijven op 45 procent van de
stemmen staan. HetCDAiséén procent
teruggelopen naar 30 procent. De VVD
is de schijnbare winst die direct na de
kabinetscrisis werd geboekt, vrijwel ge
heel kwijt geraakt en Is van 20 procent
via 17 nu op 16 procent gekomen
Het NSS-onderzoek, dat eind april
werd gehouden, is overigens het laatste
ineen reeks, omdat de onderzoekers het
minder Juist vinden om vlak voor de
verkiezingen nog onderzoeksuitkom
sten te publiceren.
DELTA-INSTITUUT HYDROBIOLOGISCH ONDERZOEK:
NAAR AANLEIDING
FRANSE GEGEVENS
YERSEKE-Het Delta-instituut voor
Imlrobiologisch onderzoek heeft in een
brief aan dc Zeeuwse milieuraad en de
staten van Zeeland ervoor gepleit te
bevorderen, dat in de stormvloedke
ring in de Oosterschelde de grootste
doorstróomopening wordt gekozen.
Directeur dr E.K. Duursma wijst iii zijn
schrijven op een onderzoek naar dc pa
rasitische „Aber"-ziekte onder oesters
in Frankrijk, die niet optreedt op de
Oosterschelde, maar de Bretonse oev
terciiltuur voor negentig procent heeft
vernietigd.
Daarbij haalt dr Duursma hel door de
heer P van Banning van het rijksinsti
tuut voor visserijonderzoek verrichte
Franse .onderzoek aan en stelt ..Op ba
sis van Franse gegevens is geconclu
deerd, dal onder omstandigheden van
een variabel zoutgehalte en geringe
stromingen de parasiet zich kan ver
meerderen, terwijl dit bij een constant
zoutgehalte en een goed stromingsbeeld
niet of weinig voorkomt" Dr Duursma
wijst erop. dat de onderzoeker stelt, dut
er ondanks biologische vraagpunten de
mogelijkheid is om de Nederlandse oes-
tercultuur te handhaven als de condi
ties In de Oosterschelde niet of nauwe
lijks veranderen".
Dr Duursma „Ik geloof, dat de kwestie
van bijzonder gewicht is. daar met de
oestercultuur grote belangen gemoeid
zijn. vooral m de toekomst Een zo hoog
mogelijk en stabiel zoutgehalte en een
stromingsbeeld, dat de huidige situatie
zoveel mogelijk benadert, lijkt de min
ste garantie die. op basis van de huidige
gegevens is vereist." Hij acht dit een
duidelijk argument voor de grootste
doorstcoomopemng in de pijlerdam en
voor voorzieningen bij het Zoommeer en
dc Schelde-Rijnverbinding. waarbij
geen of zo weinig mogelijk zoet water tn
de Oosterschelde wordt geloosd.
In dit verband noemt de brief ook de
geplande verbetering van de vaarwegen
in zuldwestrNederland De toename van
tonnages per schip m de binnenvaart
Er
brengt volgens hem het risico van gro
tere catastrofes mee „en het zijn op de
Oosterschelde vooral de oester-en mos
selcultuur. die door het vrijkomen van
gevaarlijke ladingen gedeeltelijk of ge
heel kunnen worden aangetast"
Naar zijn mening is het alleen mogelijk
de schelpdierencultures hiervan te vrij
waren als de grotere eenheden van de
blnnenvaart.de Schelde-Rijnverbinding
vla het toekomstige afgeslotep Zoom
meer nemen met daarbij een verbeterde
aansluiting van de Westerschelde.
ir ls ooit in Engeland eens een zin
neergeschreven, die vaak ook in andere
landen wordt geciteerd: „The king can
do no wrong." de koning kan geen
kwaad doen. Deze uitdrukking is af
komstig van een Brits jurist, die zich als
eerste in zijn land bezighield metde sys
tematische studie van het staatsrecht,
de achttiende eeuwer sir William Black-
stone In het derde deel van zijn 'com
mentaren op de wetten van Engeland'
zet hij uiteen dat het
Engelse recht geen
middelen kent om
de koning gerechte
lijk te vervolgen
voor zijn daden als
drager van de kroon: de ministers zijn
verantwoordelijk. Dat acht hij een
„noodzakelijk en fundamenteel prin
cipe van de Engelse constitutie.'' In de
negentiende eeuw is zijn regel de poli
tieke verhoudingen gaan beheersen: In
het parlement werd niet de koning voor
de regeringspolitiek verantwoordelijk
gesteld, maar uitsluitend ministers. In
vroeger eeuwen werd daarvoor een me
thode met een omweg gebruikt, de
'impeachment'-procedure, een methode
die in de Verenigde Staten uit het En
gelse recht ls overgenomen en vooral
bekendheid kreeg in de laatste dagen
van Nixon. Wanneer enkele eeuwen ge
leden het Engelse lagerhuis vond dat de
koning er met zijn beleid naastzat, werd
hij niet rechtstreeks aangesproken,
maar werd zijn minister in staat van be
schuldiging gesteld. De aanklacht ging
dan naar het hogerhuis dat in een derge
lijk geval als rechtbank moest op treden.
Later was het voldoende om het ver
trouwen in een minister op te zeggen:
ongeacht de vraag of hij handelde in op
dracht van de koning werd hij aldus ge
dwongen om heen te gaan Zo ontstond
de beroemde regel die eveneens in Ne
derland geldt: „De koning is onschend
baar. de ministers zijn verantwoorde
lijk." Met andere woorden: ook in dit
omstreden geval is koningin Elizabeth
H niet aanspreekbaar, maar dient men
zich tot de minister-president te richten.
Al heeft Callaghan nu haastig laten we
ten dat de koningin haar rede zelf had
geschreven, toch blijft hij er de verant
woordelijke man voor.
In de Engelse discussie is deze week
nog een ander veelgebruikt citaat opge
doken uit de Britse literatuur over
staatsrecht, ditmaal van de negen
tiende eeuwse auteur Walter BagehoL
Hij betoogde Ln de jaren zestig van de
vorige eeuw dat de souverein in een par
lementaire democratie over drie rech
ten beschikt, namelijk het recht om ge
consulteerd te worden, het recht om te
bemoedigen en het recht om te waar
schuwen. Van dit laatste recht nu heeft
koningin Elizabeth deze week gebruik
gemaakt, zo werd in Engeland betoogd.
Weliswaar deed zij dat op een ongebrui
kelijke manier, namelijk in het open
baar, maar desondanks op een verant
woorde plaats: temidden van de geko
zen vertegenwoordigers van het volk.
Was dat met een uitverkoren plaats
voor de souverein van het land om van
dit koninklijk recht gebruik te maken?
Wanneer men voorts m aanmerking
neemt dat de Britse premier nauwkeu
rig op de hoogte was van hetgeen de ko
ningin zou gaan zeggen, moet men er
van uitgaan dat hij het met de bewuste
tekst volledig eens was. zo ongeveer is
de teneur van diverse beschouwingen.
Zou een dergelijke zaak zich in Neder
land hebben voorgedaan, zou ook hier
een flinke staatsrechtelijke storm zijn
opgestoken. Indien echter een land -
zoals thans in Engeland het geval is -
dreigt te worden verscheurd door ex
treem nationalistische bewegingen, dan
ls het met alleen een recht van de sou
verein om te waarschuwen, maar kan
het zelfs diens plicht zijn. Vermoedelijk
waren vele Britten het met hun konin
gin eens en gaf zij uitdrukking aan een
vrees die vnj algemeen is, namelijk dat
het Verenigd koninkrijk een bestuur
lijke desintegratie tegemoet gaat. Zo
beschouwd heeft, de koningin Elizabeth
II op een zelfbewuste en sympathieke
manier gebruikgemaakt van een onge
schreven constitutioneel recht. Daar
mee heeft zij tevens aangetoond meer te
kunnen zijn dan een ornament.