Amerika's Afrikabeleid nu taak voor Mondale DRIEMAAL IS SCHEEPSRECHT Is de toegang tot de wetenschap zo exclusief dat er bemiddelingsbureau's moeten komen? PZC/o Politiek en partij PROVINCIALE STATEN ZEELAND VRIJDAG 22 APRIL 1977 opinie en achtergrond 4 j teilen, doch begint op opmerkelijke wijze de voetstappen te drukken van een andere voormalige VN- ambassadeur, Daniel Patrick Moyni- han. Wegens zijn ongezouten uitspra ken moest Moynihan verdwijnen, aan gezien hij geen diplomatiek prestige meer overhield in zijn werkkring. Met Young is het zover overigens nog lang niet. Het merendeel van zijn uit spraken zijn voor bijvoorbeeld de derde-wereldlanden uiterst aantrekke lijk De VS echter lopen het gevaar dat zijn verklaringen tegen de formele VS- politiek zullen worden gebruikt, een be leid waarmee Young zelf maar al te ge makkelijk ln de knoop raakt. James G Martin republikeins lid van het Huis van Afgevaardigden voor Noord-Carolina, heeft inmiddels het af treden van Young geïst. Volgens Martin was Young aanvankelijk ook door hem toegejuichte benoeming een vergissing „die nu moet worden hersteld". „In minder dan twee maanden heeft ambassadeur Young onze bondgenoten aan het schrikken gemaakt, de Britten beledigd (met een opmerking over de huiverige manier waarop die zich in vraagstukken opstellen), de Arabieren beledigd, de zwarte Angolezen die onze bondgenoten willen zijn het leven moei lijk gemaakt, de opstand in Zaire ver keerd begrepen, revolutie in Zuid- Afrika en Rhodesié aangemoedigd en de blanke minderheidsregering in Zuid- Afrika voor onwettig verklaard, terwijl hij in Angola wel een minderheidsrege ring steunt. Hij moet aftreden en naar ander werk omzien", aldus Martin, niet een van de meest op de voorgrond tre dende parlementariërs. Een van de redenen waarom Carter Young wil handhaven is het feit dat deze op ongetwijfeld verfrissende wijze veel van de officiële hypocrisie doorprikt die een buitenlands beleid nu eenmaal aan geeft. Young zelf verklaarde, niet het gevoel te hebben dat hu op de vingers wordt getikt of aan strakkere banden wordt gelegd, maar het blijft een on weerlegbaar feit dal dankzu zijn optre den Walter Mondale er een taak bij moest krijgen ten aanzien van Afrika, aangezien binnen het normale patroon van relatie tussen een ministerie van buitenlandse zaken en zijn ambassa deurs met Young niet meer viel te wer ken. Vandaag in onze rubirek Politiek en partij'een bijdrage van fractievoorzitter vandePvd.Aindest.aten, W Don. Bijdragen in deze rubriek worden gepresen teerd onder verantwoordelijkheid van de auteurs D. te verleiding was groot mijn laat ste bijdrage voor de verkiezingen te gebruiken als mogelijkheid het ver kiezingsprogramma naar voren te brengen. Sinds mijn vorige bijdrage echter is er iets gebeurd. Voor de derde maal werd een mede door so cialisten bemand kabinet 'pootje gehaakt' voordal een goede regeling van de grondpolitiek kon worden gerealiseerd. De verantwoordelijkheid daarvoor ligt duidelijk bij Minister van Agt U allen weet van de uitlatingen in de t v.-uitzendingvan 19maart Zijncol- lega Boersma reageerde veront waardigd en ook andere confessio nele voormannen stelden 'als door de bliksem getroffen te zijn' door deze eenmansaktie van de lijsttrekker van het CDA. Van Agt en v.d. Stee hadden als eersten het oorspronke lijke wetsontwerp ondertekend. In de nacht van 21 op 22 maart deelde de voorlichtingsdienst mede dat het kabinet bij meerderheid van stem men het voorstel Den Uyl had aanv aard en dat 2 ministers (Van Agt en v.d. Stee) zich op de daaruit te trek ken consequenties zouden beraden. Twee anderen waren het. zo bleek uit de mededeling, weliswaar inhoude lijk met geheel met Van Agt eens maar wilden om politieke redenen hun KVP-vrienden niet in de steek laten, de twee A.R.-ministers ston den aan de zijde van de 10 progres sieven maar vreesden, waarschijnlijk met ten onrechte, een breuk binnen het CDA en namen een afwachtende houding aan Juist in die dagen stond er een be richtje in de krant, dat 2 ha. grond in Oldenzaal in een week tijd 4x van ei genaar verwisselde, waardoor de pnjs meer dan verdubbelde van 500 000,- tot 1.5 mihoen gulden. Wij laten er geen onduidelijkheid over bestaan, de grondpolitiek is voor ons zo belangrijk dat zij ons inderdaad een crisis waard is. Het gaat er ons bepaald niet om grondeigenaren te kort te doen. maar de hoge prijzen die nu voor bouwland worden betaald, i.v.m. mogelijke toekomstige hui zenbouw, zijn alleen voordelig voor speculanten en projectontwikke laars. Speculanten gaat het om de specula- tiewinst. projectontwikkelaars om de invloed van hoe. wat en wie bouwt Huurders, eigenaren van woningen, boeren en tuinders hebben er nadeel van. Boeren en tuinders vaak het meest, omdat bij bednjfsuitbreiding moet worden meegeboden met de tegen forse prijzen onteigende lan deigenaren. die na die onteigening een dikke portefeuille meebrengen, waardoor de prijzen steeds verder opgestuwd worden en rendabele be drijfsvoering niet of haast niet meer mogelijk is, om nog niet te spreken van uitbreiding of overname door jonge boeren Een boer die onteigend wordt moet in staat zijn elders tegen dezelfde pnjs een stuk grond te kopen. Minis ter v.d. Stee heeft zelfs de gedachte geopperd de boer bij vrijkomende grond elders voorkeursrecht te geven eveneens op basis van opbrengs- twaarde Het CDA of kan men beter spreken van de KVP eiste echter van de PvdA het onmogelijke, in feite het tege moetkomen aan de speculanten en projectontwikkelaars En wat is de gemeenten onthouden Het voor keursrecht. inhoudende dat als het voorkeursrecht op een bepaald ge bied is gevestigd, de eigenaar die wil verkopen, de grond of het daarop ge bouwde eerst aan de gemeente te koop moet aanbieden. Een beheer sinstrument van het grootste belang voor de gemeentelijke praktijk. Daarmee zou voorkomen kunnen worden dat projectontwikkelaars een gemeente die eenmaal een be stemmingsplan heeft voor het blok zetten doordat alle grond reeds in handen van de projectontwikkelaars is. Ook hier was een bepaling dat als partijen het nieteens konden worden de rechter de waarde van het goed zou moeten bepalen op basis van de gebruikswaarde. Doch ook hier lagen amendementen van het CDA op tafel die voor de PvdA en het kabinet onaanvaardbaar waren, die naar onze mening het voorkeurs recht volkomen ontkrachtten. Zij wilden een koopplicht voor de ge meente in een vroeg stadium en ont koppeling van de onteigeningswet. Door de hoge. via speculanten en projectontwikkelaars opgedreven grondprijzen, wordt de exploitatie van agrarische bedrijven steeds moeilijker. Een zo grote kapitaalsin vestering in grond zal het de land bouwer steeds moeilijker maken tot een aanvaardbaar rendement te ko men. De grondprijzen zijn sinds de oorlog met niet minder dan 600% ge slegen, Daardoor wordt het jonge boeren veelal onmogelijk gemaakt een bedrijf te beginnen. Welke land bouwer haalt bij een prijs van stel 50.000.- per ha. een rendement van S'j. ofwel 4000.- per ha verhoogd met zijn arbeidskosten? Is dat de zo geroemde belangenbe hartiging van het groene front door het CDA? Er is m.i. heel iets anders aan de gang. Ik ben van mening dat als het CDA haar eigen programma tot beleidsinzet wil maken dit alleen kan in een regering samen met pro gressieven. maar mevr. Van Leeu wen (AR) zei het in Middelburg on langs heel duidelijk. Zij vreesde dat men in CDA-kring voor de gevolgen zou terugschrikken als het op reali sering van het eigen verkiezings programma zou aankomen. En waar ligt in feite de belangenbehartiging van een aantal CD A-politici? In hun adviseurschappen? We kennen allen de projectontwikke laar Wilma Amper hebben de Staten van Zeeland het streekplan Schouwen- en Duiveland goedge keurd of Wllma koopt enkele boe renbedrijven aan de oever van de Oosterschelde bij Bruinisse op en zie welk een afschuwelijke ontwikkeling is tot stand gekomen. Z^elfs oor spronkelijke meelopers in de Raad van Bruinisse zeggen nu dat dit nooit, hun bedoeling is geweest en Wilma zegt: „Wij zijn geen filantropen". Wilma bouwt, bepaalt wat. schakelt de plaatselijke aannemers, midden standers enz. uit Zie wat Wilma in Zuid-Beveland tot stand brengt en de discussie in de Raad van Kapelle alsmede de uitlatingen van vorige week door CDA-wethouders Janse van Borsele. Wilma was de gemeente te vlug afgeweest en heeft bijna alle gronden in het nieuwe bestem mingsplan Watervliet II in handen. (PZC 15 april '77) Wie is in Midden-Zeeland de verte genwoordiger van Wilma? Vrij Ne derland bericht ons wat wij al wis ten, C. Balkenende fractievoorzitter van de AR in de Stalen van Zeeland. De man. die als spreker op een CDA-vergadering optrad en wiens speech het initiatiet opleverde een telegram aan de kamerfracties te zenden om pal te staan tegenover de progressieven terzake van de grondpolitiek. (PZC 22 maart '77) Raadgever van Wilma is mr. F. H. J J Andriessen. de fractievoorzitter van de KVP in de Tweede Kamer Vnj Nederland van 9 april 1977 geef. ons een groot aantal namen vei CDA-politici die verbindingen os deze terreinen hebben. Het zou in dt PvdA onmogelijk zijn in dat geval op een kandidatenlijst te worden ge plaatst. Het nieuwe CDA-lied vat Schmelzer eindigt met: „De kiezer zoekt een uitweg in de politieke bn), maar als het straks tot 'kiezen komt dan kiezen wij partij'. Op 22 maart koos het CDA de ver keerde kant Het CDA kiest met principieel voor samenwerking met de progressieven zei dhr. Van Agt en de deurnaar de VVD werd opengezet Wanneer komt men de belofte na van het partij kiezen? Niet voor de ver kiezingen! Gelukkig is er de kiezer op 25 mei a s Hij heeft gezien dat voor de derde maal i.p.v. een stukje maatschappij hervorming een kabinet met socia listen naar huis werd gestuurd. Ed van Thijn schreef: „Een daad van on recht waartegen wij in beroep gaan bij de hoogste beroepsinstantie die onze democratie kent. de kiezerzelf' En die kiezer, dat bent u' Met een vriendelijke groet W. Don i Van onze correspondent Henk Kolbi WASHINGTON - President Carter heeft kortgeleden vice- president Walter Mondale aangewezen om het Afrikabeleid van de VS te formuleren. In politiek Washington wordt deze benoe ming gezien als een poging om de wilde verklaringen van Ameri ka's zwarte VN-ambassadeur Andrew Young enigszins in te to men nadat deze eind vorige week voor nieuwe opschudding had gezorgd door de regering van Zuid-Afrika als 'onwettig' te be stempelen. Carter en zijn ministerie van buiten landse zaken hebben deze opinie in middels verworpen: de Zuidafrikaanse regering wordt in de VS wel als wettig beschouwd en het land heeft, een be langrijke rol te spelen bij het vestigen van een nieuw bewind in Rhodesie en Namibië. Desondanks zal Zuid-Afrika nog formeel tegen Youngs uitlatingen protesteren. Inmiddels is eveneens bekend gewor den dat twintig Arabische VN- ambassadeurs schriftelijk verweer heb ben aangetekend tegen Youngs verkla ring dat de haat van de Arabieren tegen Israël hem doet denken aan de haat van de Ku Klux Klan tegen de zwarte Ame rikanen. Hun protest werd vrijgegeven terwijl het ministerie van buitenlandse zaken de grootste moeite deed om de brokstukken van het beleid bijeen te vegen tot een begrijpelijk geheel Dit maakte de chaos alleen maar groter terwijl officieel in Washington voorna melijk sprake was van ontkenningen op verzoenende toon die voornamelijk recht leken te doen aan het feit dat Young zwart is en voor Carter een be langrijke politieke investering bete kent. veegt de onderminister van bui tenlandse zaken. Philip Habib. op dien streis in Marokko. Youngs opmerking over de stabiliserende invloed van Cu baanse troepen in Angola van de tafel. Dat is allerminst de opvatting van de VS. waarschuwde Habib. Echter vrijwel terzelfder tijd zei presi- dentCarter in een interview te Washing ton dat hij na lezing van Youngs verkla ring over Angola diens opvatting deelt dat de Cubanen de toestand daar in evenwicht hadden gebracht. Ze zullen zich wel moeten terugtrekken, vond de president, maar het is waarschijnlijk dat het. huidige regime in Angola aan het bewind zal blijven Buffer Mondale is in zijn nieuwe positie van beheerder van het Afrikabeleid van de VS nu formeel boven Cyrus Vance en boven Andrew Young gezet, doch hij moet vooral dienen als buffer tussen deze twee leden van Carters kabinet. Vance, verluidt te Washington, heeft er meer dan genoeg van voortdurend Youngs uitspraken te moeten rechtzet ten tot ze weer passen binnen de for mele beleidslijnen die de VS hebben ge trokken. Terwijl zijn ministerie officieel liet we ten: „Hoewel we het niet eens zijn met een aantal kanten van het beleid in Zuid-Afrika en de gewoonten van zun regering, is het onjuist die regenng on wettig te noemensprak Walter Mon dale: .Young zegt gewoon zijn mening en dat is de manier waarop Carter het wil hebben" Zodoende is Andrew Young, de meest spectaculaire vertegenwoordiger van Amerika's zwarte volksdeel in een offi ciële functie, ondanks alle officiële ver klaringen blijkbaar toch een probleem voor Carter aan het worden. De duide lijkste uitspraak over Young kwam van Carters bejaarde moeder Lillian. Zij noemde hem „een blaaskaak in het ka binet". Waarop Carter weer moest ko men zeggen „Moeder heeft ongelijk. Ze woont kabinetsvergaderingen tenslotte niet bij". Young Young wordt voor Carter een steeds moeilijker te dragen politieke last. Hij is weliswaar een man van een ontegen zeglijk grote intelligentie en capaci- Min JLinister Trip (wetenschapsbeleid) heeft afgelopen weekend op een congres in Am sterdam toegegeven dat het in Nederland inderdaad niet voor iedereen even eenvou dig is om - zoals dat dan in de wandeling heet toegang te krijgen tol wetenschappelijk on derzoek en de (voorlopige) resultaten daar van. Vooral actiegroepen, vakbonden, wijk- comite's financieel weinig draagkrachtige organisaties en instellingen die hun in spraak waar willen maken en een eigen in breng willen leveren in de discussies over allerlei hete actuele zaken, beklagen zich daar nogal eens over. In dit verband wordt dan ook al de term 'minder bedeelden' ge bruikt. Om werkelijk langs deze weg ook iets meer aan spreiding van kennis te doen werd op het bewuste congres veel aandacht besteed aan het idee. instituten voor maat schappelijk gericht onderzoek op te richten. Toekomstige 'klanten' van dit soort van 'onderzoekswinkels' zouden er zo ver met hun problemen op weg geholpen moeten kunnen worden dat wetenschapsmensen en wetenschappelijke instituten daar iets mee kunnen doen. De organisatoren van het be wuste congres - de Bond van Wetenschappe lijke Ambtenaren IBWA) en het Verbond van Wetenschappelijke Onderzoekers (VWO) - zijn met het plan gekomen omdat ze vinden dat te veel wetenschappelijk onderzoek in Nederland 'onbereikbaar is'. De vakbewe ging is het daarmee eens. Men vindt dat 'we tenschapswinkels' in Nederland heel nuttig werk zouden kunnen doen. Maar dan moeten ze niet al te amateuristisch en onvolwaardig worden opgezet, bemand door vrijwilligers- hoeveel goed werk die ook doen. Snijden de klachten over de obstakels op de weg naar het wetenschappelijk onder zoek en de deuren die bij aankomst daar nogal eens gesloten blijken of na een paar pogingen in het slot vallen, - snijden die klachten werkelijk hout? In hoever heeft de wetenschapsman zichzelf opgesloten in zijn matglazen huis. waar veel verboden is voor onbevoegden. En wie is dan bevoegd en on bevoegd? Het heeft er om te beginnen mee te makendat veel wetenschapsmensen en wetenschappe lijk werk heel wat minder ongebonden en onafhankeluk' is dan vaak wordt veronder steld. Vooral na de tweede wereldoorlog is het wetenschappelijk veld sterk van karak ter veranderd Voordien beperkten de activi teiten zich in hoofdzaak tot die van de vrij toegankelijke en onathankeluke universi taire wereld met de daaraan verbonden en tegen aan leunendeinstituten. Gaandeweg is dat patroon aanzienlijk verschoven Vooral de Industrie heeft een indrukwekkend bol werk van wetenschap en onderzoek opge bouwd In Nederland was het Philips Re search Laboratorium daarvan een van de \Toegste voorbeelden. Andere nationale en multinationale ondernemingen in Nederland zijn gevolgd Dat het bedrijfsleven veel van zijn eigen wetenschap en onderzoekswerk nadrukkelijk voor de buitenwereld af schermt spreekt vanzelf Niet veel anders is het gegaan bij de (rijks)overheid Verschillende departemen ten (verkeer en waterstaat, economische za ken. landbouw en visserij, volksgezondheid, ruimtelijke ordening) houden er uitgebreide wetenschappelijke staven op na De rijks dienst voor het nationale plan is er één Ook de deltadienst van rijkswaterstaat met, in hel bijzonder de speciale afdeling voor milieuza ken kan bogen op een wetenschappelijk ap paraat van niveau en formaat Ho, Loeveel vermogen aan wetenschappelijk spitwerk en research een dienst als de rijks waterstaat min of meer op commando kan leveren en bundelen is de afgelopen paar jaar gebleken toen regering en tweede kamer na het verschijnen van het rapport van de Commissie Klaasesz besloten om deze dienst met het oog op de oplossing van de Oosterschelde-kwestie langs de rand van het technisch kunnen te laten lopen' In korte tijd werd via een geoliede organisatie een le ger van ongeveer vijfhonderd deskundigen van allerlei slag, herkomst en hoog niveau op de been gebracht om antwoord te geven op een aantal moeilijke waterbouwkundige en waterhuishoudkundige vragen Antwoorden waarvan men aanvankelijk dacht dat men er nog lang niet aan toe was. Veel van de Oosterschelde-wetenschap van de laatste ja ren kwam bij rijkswaterstaat uit de eigen ko ker. Veel was ook afkomstig van bmnen- Het kabinet-Den Uyl (met minister Wester terp in de voorste gelederen) heeft bij de af handeling van de Oosterscheldekwestie voortdurend betoogd dat het onderzoek naar de compromis-oplossing en de verdere uitwerking ervan een zaak zou zijn die met een zo groot mogelijke openheid zou worden omgeven. Tegenover de tweede kamer is dat tot op zekere hoogte wel het geval geweest. Van tijd tot tijd verschenen rapporten van het ministerie over de voortgang van het onderzoek en de tot dan toe bereikte resulta ten. Maar buiten die kring is het voor de vele andere geïnteresseerden in deze belangrijke kwestie (milieuorganisaties, visserij, wa terschappen om er enkele te noemen) vaak erg moeilijk geweest om tot de kernproble men en de daarover beschikbare studie- informatie door te dringen. Er worden dan ten departemente nogal eens snel deuren dichtgeslagen, monden gesnoerd en verwij zingen gepleegd naar de enige woordvoer der. de minister in eigen persoon. De slotsom bij de eerder genoemde 'minder bedeelden' is dan vaak dat het met de toegang tot de wetenschap soms een erg lastige zaak is. En ze hebben op dat moment het volste gelijk aan hun kant. D, -md'o in«* "e groeperingen die nu pleiten voor de zo genaamde wetenschapswinkels (en daarbij dus applaus knjgen van minister Trip) kp- men met cijfers en argumenten. Ze stellen vast dat van de 5,4 miljard die in Nederland aan wetenschappelijk onderzoek wordt uit- gegeven meer dan de helft voor rekening van het bedrijfsleven komt. Ook van de over- heidsresearch (goed voor 2.6 miljard) is een aanzienlijk deel op het bedrijfsleven gericht. Het vingertje gaat naar een semi- overheidsinstelling als die van TNO. waar - zoals dan wordt gezegd - contractresearch wordt uitgevoerd voor hen die het kostbare onderzoek kunnen betalen. En dan worden de verbindingen tussen universiteit en in dustrie opgevoerd. Universiteiten en hoge scholen leiden mensen op die voor een be- langruk deel in de industrie een baan vinden en daar dus ook hun wetenschap investeren en voor derden afsluiten. In omvang, in diepte en gerekend naar geïn vesteerd kapitaal is de wetenschap in Neder land en in de gehele westelijke wereld de laatste dertig jaar onvoorstelbaar hard ge groeid. Maar daaraan kan zonder groot voor behoud worden toegevoegd dat een belang rijk deel ervan voor een beperkte kring van mensen toegankelijk is. Om allerlei uiteenlo pende redenen. Om die conclusie kan ook de wetenschappelijke wereld zelf niet heen. Nu I u van de kant van de rijksvoorlichtings dienst in Den Haag (het bekende postbus nummer 51de laatste weken weer druk pro paganda wordt gemaakt om toch vooral mee te doen aan de inspraak rondom de zoge naamde planologische kernbeslissingen (PBK's) ontstaat voor velen de onvermijde lijke cirkel. Om als gesprekspartner tegen over de overheid serieus genomen te worden heb Je behoefte aan wetenschappelijk onder bouwde kritiek, aan wetenschappelijk ge fundeerde eigen oplossingen voor vraag stukken waarbij je je nauw betrokken voelt. De grote moeilijkheid is dan doorgaans datje daarover pas kunt beschikken, wanneer je zelf de benodigde wetenschappelijke man kracht kunt opbrengen en zelf toegang hebt tot hetzelfde wetenschappelijke materiaal als dat waarlangs de overheid tot haar voor stellen is gekomen. En aangezien het er vaak op neerkomt.dat er in beide gevallen erg hin derlijke beperkingen zijn is het niet eenvou dig om voldoende tegenspel van gewicht te leveren, tegenspel waarbü je als belangstel lende en belanghebbende partij van klein formaat ook troeven in handen kunt hebben. Vandaar de - begrijpelijke - onvrede bij dc wetenschappelijk minder bedeelden over hun positie. Vandaar ook het denkbeeld om te komen tot oprichting van die instituten voor maatschappelijk gericht onderzoek. Voor van alles en nog wat heb je tegenwoor dig bemiddelingsbureau's. Straks mis schien ook om toegang te verkrijgen tot de wetenschap. Al direct bij het opkomen van dit plan is er onder de initiatiefnemers een discussie ontstaan over wat dergelijke we tenschapswinkels nu wel en niet zouden moeten doen. Alleen maar als wegwijzer fungeren, deuren openen? Of ook zelf re search en ander wetenschappelijk werk gaan verrichten? Het is zeer de vraag of ze ooit van de grond zullen komen en voor de 'minder bedeelde groepen' in de wetenschap op de duur wezen lijke hulp zouden kunnen betekenen. Veel be langrijker zou het zijn wanneer men zich in de wetenschappelijke wereld (vooral bij de overheid, maar toch ook in het bedrijfsleven) ging afvragen of vaak niet wat te krampach tig en onnodig wordt vastgehouden aan toe gang tot de deskundigheid voor een exclu sieve gToep KEES VAN DER MAAS.

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1977 | | pagina 4