PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
MENTEN BLIJFT
IN VOORARREST
NAM voert
proefboring
over enkele maanden
bij Brouwersdam uit
minikrant
Recorder rampjumbo's
in onderzoekcentrum
Voortzetting proces 9 mei
■g-
LUBBERS VERLENGT PRIJSMAATREGEL
Levenslang
eis tegen
Frans H.
OPSPORING VAN OLIE OF GAS
Wereld bijna
onleefbaar
pagina 3
220e jaargang no. 75
Dinsdag 5 april 1977
Elke vrijdag in de PZC de SPECIALE ADVERTENTIE
RUBRIEK voor verenigingen, actiegroep)
advertenties ZONDER WINSTOOGMERK.
en e.d. voor
DEN HAAG-De van oorlogsmisdrijven verdachte Blaricumse miljonair Pieter Menten (77) blijft
voorlopig in voorarrest. De bijzondere strafkamer van de Amsterdamse rechtbank heeft maan
dagmiddag het verzoek van Menten's raadsman mr. L. van Heijningen tot directe invrijheidstelling
van zijn cliënt, van de hand gewezen. De rechtbank vond dat de gronden voor de voorlopige
hechtenis nog steeds aanwezig zijn.
Ook werden de vier juridische verweren die mr. Van Heijningen had aangevoerd - onder meer dat
het ten laste gelegde feit verjaard en de dagvaarding nietig zou zijn - verworpen.
hem door de rechter-commissaris moe
ten worden gehoord.
Heftig
Het proces-Menten is maandagmiddag
nadat officier van justitie mr. A. F. J. C.
Habermehl om schorsing had gevraagd,
verdaagd tot 9 mei. Dan zullen vele ge
tuigen in de zaak worden gehoord. Hier
voor zijn voorlopig zes dagen - elke week
drie - uitgetrokken. Officier van justitie
mr. Habermehl liet maandag weten ze
ventien getuigen te willen horen. Zij
komen onder meer uit Israël, de Ver
enigde Staten, Polen en de Sowjet-Unie.
Verder zullen twee medewerkers van
het Rijksinstituut voor Oorlogsdocu
mentatie in Amsterdam als getuigen
worden opgeroepen.
81 getuigen
Menten's raadsman overhandigde de
rechtbank een lijst met 81 getuigen die
verhoord moeten worden. Gedeeltelijk
gaat het om dezelfde getoigen als die
het openbaar ministerie wil horen.
Verder heeft de verdediging drie kran
teverslaggevers opgeroepen die de reis
van de jnstitiecommissie naar Rusland
en Polen hebben meegemaakt. Ook
hoofdredacteur Hans Knoop van Ac
cent, die de zaak-Menten aan het rollen
heeft gebracht, en een reporter van de
TROS en de NCRV zijn opgeroepen om
als getuige te verschijnen.
Op de getuigenlijst van mr. Van Heij
ningen staat ook verdachtes broer Dirk
ophaalbrug
Burgemeeste
naalbrug slai
PAGINA 3
aanval
Den Uyl naait uit n
PAGINA 7
forum
i Tl in Middelburg
PAGINA 9
betalen
volleybal
Moirés en "Ev
pioenendoder
PAGINA II
coördinatie
Jan Eversdijk wil atletiek-coo
Anton iluisKcs betrekken
training.
boterham
KRO ,s Dne op je boiemnr
problemen op Hilversum 3, r.
levisieprogramma s; strip
precair
Do econotmscne toestand van Italië is
nog steeds precair: beurs - unancien
economie.
Menten, die in Cannes woont. Ook wil de
verdediging dat de Westduitse officier
van justitie dr Rueckerl van het bureau
in Ludwigshafen als getuige verschijnt
De kans bestaat dat de rechtbank aan
de tijd die nu voor het proces is uitge
trokken niet genoeg zal hebben. Als dat
het geval blijkt te zijn zal de zaak na de
zomervakantie worden afgehandeld-
de hand de aantekening gemaakt da thy
twee weken het bezet gebied zou ingaan.
De massa-executies waarvan Menten
wordt beschuldigd gebeurden om
streeks 7 juli 1941 in Podhoroce en rond
27 augustus in Uryzce. Beide plaatsen
liggen in het „bezette gebiectt-aar Men
ten op doelt: het vroegere Poolse Gall-
ciè.
Bewijs
Officier van justitie mr. Habermehl liet
tijdens de zitting van maandag alvast
een stukje van het bewijsmateriaal
tegen Menten zien. Hij deed dat nadat
raadsman mr. Van Heijningen onder
meer had gezegd dat er geen sprake van
is dat inmiddels nieuwe feiten in de
zaak-Menten aan het licht zijn geko
men.
Mr. Habermehl kwam onder meer met
een brief van Menten van juni 1941. Die
zat by een stapel papieren die Menten
had achtergelaten in de kelder van het
Nederlandse consulaat in Krakau, waar
hy in 1941 enige tyd gewoond heeft. De
officier van justitie noemde het „zeer be
lastend materiaal'voor de verdachte.
„Het is laat binnengekomen. Momen
teel wordt er een vergeiykend schrif
tonderzoek gedaan!
In de brief die de officier van justitie ci
teerde schreef Menten: ,J3c ben als SS-
officier naar Lemberg gegaan om te hel
pen by de oplossing van het jodenpro
bleem en het breken van het Poolse ver
zet: Menten had op de brief, gedateerd
26-6-1941, volgens mr. Habermehl met
„Vals"?
Menten en zijn verdediger mr. Van
Heijningen bestreden de echtheid van
het bewijsmateriaal. „Niets deugt. Ik
heb in het consulaat een hoop briefpa
pier achtergelaten. Daar kon iedereen
op schrijven wat hij wilde. In Polen zijn
er instanties die zich speciaal met ver
valsingen bezighouden". Alle bewijs
materiaal dat nu nog binnenstroomt is
vervalst", aldus Menten.
Hy zei verder dat het nieuwe bewijsma
teriaal een afleidingsmanoeuvre was
„Polen is tenslotte het land van verval
singen! Om dat te bewyzen haalde Men
ten een aantal kranteknipsels aan,
waarin dat werd gesteld in verband met
de zaak-Oberlaender.
Deze Westduitse minister werd in het
begin van de zestiger jaren beschuldigd
van oorlogsmisdry ven, gepleegd tydens
de Duitse bezetting van Polen. Volgens
Menten waren die beschuldigingen ge
baseerd op vervalst materiaal, afkom
stig onder andere uit Polen. Mentens
verdediger heeft prof. Oberlaender op
de lijst van getuigen gezet die volgens
Tijdens de zitting van maandag viel
Menten 's morgens verschillende keren
heftig uit tegen de Amsterdamse recht
bank, Accent-hoofdredacteur Hans
Knoop en dc commissaris G. G. J. Pe
ters van de Rijksrecherche. „Ik heb
geen enkel vertrouwen in de recht
bank. De hele zaak is in Russisch vaar
water geraakt. Er was geen enkel Ne
derlands belang mee gediend", aldus
Menten, die verder zei dat „men zich
alleen heeft uitgesloofd om de KGB te
behagen".
De reis van de justitie-commissie naar
Rusland noemde hy een schandelijke
zaak „By justitie zitten zwaarbetaalde
mislukkelingen: aldus Menten. „De
zaak is aan het rollen gebracht door
twee valse getuigen, die door Knoop en
TROS-Aktua zijn aangebracht: Dat het
een eerlijk proces zou zijn, noemde Men
ten een „walgelijke dooddoener:
Gezondheid
De opmerking van mr. Van Heyningen
dat Menten een oud en zwak man is en
eigenlyk niet meer in staat om
zien fatsoenlijk te verdedigen en het
proces normaal te doorstaan, noemde
Slot zie pagina 3 kolom 7)
WASHINGTON - Paul Turner van de Nationale Transportvetligheidsraad bekijkt
de zojuist naar Washington overgevlogen vluchtrecorders van de twee ver
ongelukte jumbojets.
HERDENKING NEDERLANDSE SLACHTOFFERS
AMSTERDAM - Vrolijk zwaaiend verlaat de van oorlogsmisdaden verdachte
Pieter Menten per auto het kantongerecht. Naast hem een verpleegster van het
Scheveningse gevangenisziekenhuis.
(RTR/ANP) - Dé twee 'vc
en de twee 'flight data recorders' van de
op Tenerifc verongelukte vliegtuigen
van KLM en Panam zijn maandag door
de Spaanse autoriteiten overgedragen
aan de Amerikaanse 'National Tran
sportation Safety Board' in Was
hington. Drie recorders hebben lichte
schade opgelopen, de vierde is gedeel
telijk vernield.
De NTSB gelooft er nuttige informatie
over de botsing uit tc kunnen krijgen.
Hij verwacht de Spaanse autoriteiten
binnen twee tot drie weken een analyse
te kunnen verstrekken. Spanje kan die
gegevens ai of niet openbaar maken.
Pas over 12 tot 18 maanden zal de NTSB
zijn eigen rapport over de botsmg uitge
ven
Woensdagmiddag om 15 uur zal in han
gar 11 op de oude Schiphol-Oost een
korte besloten her
denkingsplechtigheid worden ge
houden ter nagedachtenis aan de 248
slachtoffers van het vliegtuigongeval.
De plechtigheid is uitsluitend toegan
kelijk voor die nabestaanden, die daar-
Twee leden van de Spaanse Guardia
Civil zijn maandag gedood door een
agent, wiens wapen per ongeluk afging
tijdenseen autorit door Baskenland, zo
heeft de politie meegedeeld.
toe van de KLM een speciale toegangs
kaart hebben ontvangen.
Donderdag zal van 09.00 tot 16.00 uur op
de begraafplaats Westgaarde in
Amsterdam-Osdorp voor een ieder die
daaraan behoefte gevoelt de ge
legenheid bestaan de laatste eer te be
wijzen aan slachtoffers.
Op deze begraafplaats zullen by de
geopende graven de kisten gereed wor
den gezet met de stoffelyke resten van
die passagiers, van wie het onmogelijk is
gebleken ze nog te identificeren en die
van wel geïdentificeerde slachtoffers,
van wie de nabestaanden de wens te
kennen hebben gegeven om ze op de
zelfde begraafplaats ter aarde te bestel
len
Irritant
Dominee H. de Bic uit Diepenveen die
vorige week naar Tenerife is geweest
vooreen rouwdienst daar na de
vliegramp, is allerminst te spreken
over het gedrag van de vele
journalisten op de Canarische Eilan
den. Dit verklaarde de predikant bij
zijii terugkeer in Nederland. Tijdens
zijn vierdaagse verblijf op Tenerife
zegt dominee De Bie zich erg gestoord
te hebben aan 'het ongelooflijk on
bescheiden en irritante optreden van
journalisten en persfotografen'.
De 69-jarige advocaat Meivin Belli uit
het Amerikaanse San Francisco is zon
dag naar Nederland gekomen om te be
zien of hij voor Nederlandse nabestaan
den van slachtoffers van de vliegramp
op Tenerife schadeclaims kan indienen
bij rechters in de Verenigde Staten. Hij
verklaarde zondag in Amsterdam ook
eventuele schade-eisen tegen de KLM in
Amerika te kunnen behartigen.
DEN HAAG-Het Verbond van Nederlandse Ondernemingen (VNO) betreurt
het, dat minister Lubbers (economische zaken) heeft besloten dc vorig jaar
ingestelde prijsbeschikking voorlopig te handhaven.
Het VNO vindt het met name jammer, dat voor de industriële sector onver
kort blijft gelden, dat de loonsverhogingen met mogen worden doorberekend
in de prijzen „Een zekere doorberekening van de toegenomen loonkosten
voor deze sector moet zeker mogeiyk zyn! aldus de werkgeversorganisatie.
Toen minister Lubbers vorig jaar december de prijzeiibeschikking goede
ren en diensten bekendmaakte, werd al gesteld dal de regeling voorlopig
zou zijn. De minister verplichtte zich per 1 april te bezien, of het prijsbeleid
zou moeten worden bijbesteld. In zijn brief aan de Tweede Kamer van
maandag maakt de bewindvoerder bekend, dat niet nodig te vinden.
De verlenging houdt onder meer in:
- t'oor de industrie mogen de loonsomstijgingen in het geheel niet worden
uijui ucrekend. Dat is gebaseerd op de veronderstelling dat loonsom en ar-
beidsproduktiviteit ongeveer gelijkelijk stijgen met respectievelijk 7.5 en 7
procenti;
- in de dienstensector blijft een doorberekeningsmogelijkheid bestaan tot een
maximum van 3.5 procent. Loonsom en produkiiviteit lopen hier niet gelijk
op. het verwachte verschil tussen beide is sinds eind december toegenomen,
aldus de minister
- voor de handel is er nog geen vaste maatregel. De handelsmarges mochten
per l januari met lelt hoogste 3.5 procent worden verhoogd Over verdere
marge-aanpassingen wordt gepraat:
- het stringente beleid met betrekking tot de vnje beroepen wordt voortgezet.
Ongewyzigd biyft verder, dat in de industriële en dienstensector bedrijven
die met de geldende maatregelen In het slop raken, op het departement var
economische zaken kunnen praten over een speciale, op de specifieke pro
blemen van het bedrijf toegespitste regeling
'S-HERTOGENBOSCH - In hoger
beroep heeft de procureur-generaal
bij het gerechtshof in Den Bosch. mr.
W. Wetzels, maandagmiddag leven
slange gevangenisstraf geëist tegen
de 41-jarige voormalige hoofdver
pleger Frans H. uit Kerkrade. Hij
achtte wettig en overtuigend bewe
zen. dat H. zich als afdelingshoofd in
de Luckerheidekliniek heeft schul
dig gemaakt aan moord op acht al
daar verpleegde bejaarden door
toediening van een niet voorge
schreven grote dosis insuline.
Bovendien achtte de procureur-
generaal het bewy s geleverd voor een
aantal H verweten gevallen van ver
duistering in dienstbetrekking en:
valsheid in geschrifte. Van de in to
taal negen ten laste gelegde gevallen
van moord achtte mr Wetzels slechts
by de patiënt Thomas Iczczak zoda
nige twyfel aanwezig, dat hy - in na
volging van de rechtbank in Maas
tricht - vryspraak wilde zien uitge
sproken-
De officier van justitie bij de recht
bank van Maastricht, mr. J. Booster,
had zowel op donderdag 13 mei als
dinsdag 9 november van vorig jaar
tweemaal levenslang geëist tegen
Frans H.
Carter en
zijn doctrine
P resident Carter kreeg vo-
rige week tydens een pers
conferentie deze vraag voor
gelegd: „Bent u bereid om zo
nodig uw verklaringen over de
rechten van de mens te
matigen indien u daarmee een beter re
sultaat kunt bereiken by de onderhan
delingen met Rusland over de ont
wapening?" Carters antwoord was niet
voor tweeërlei uitleg vatbaar „Nee." Of
hij zijn uitlatingen inzake de rechten
van de mens beschouwde als een in
menging in de interne zaken van Rus
land? Carter zei opnieuw 'nee'. „Mijn
uitspraken zijn in overeenstemming
met de opvattingen die in ons land
leven. Verklaringen die publiekelijk
uitdrukking geven aan wat een natie ge
looft. kunnen niet worden gezien als in
mengingen in de aangelegenheden van
een andere staat, ook niet naar de nor
men van internationaal recht." En de
president verzekerde nogmaals er niet
aan te denken zyn uitlatingen in deze
sector te matigen. Voor deze opvatting
is inmiddels in de Amerikaanse pers al
een nieuwe naam opgedoken: de
Carter-doctrine.
warters stellige verklaring duidt op
het versterken van een bepaald ideolo
gisch element in de Amerikaanse poli
tiek. Met opzet zeggen we: een 'bepaald'
element Ook in de vóór-Carterperiode
ontbrak het zelden aan ideologische
motiveringen ln de Amerikaanse
buitenlandse politiek. maar de
accenten lagen anders. In de jaren van
Truman en Eisenhower bijvoorbeeld
was het buitenlandse beleid vooral ge
baseerd op terugdringing van wat als de
communistische dreiging' werd be
schouwd. Analyses achteraf hebben
echter duideüjk gemaakt dat in dit op
zicht de grenzen tussen mythe en wer
kelijkheid niet altyd scherp werden ge
trokken. Was Rusland in de koude
oorlog een vooral
communistische
supermacht, bezig
om de wereldrevolu
tie te verkondigen
en metterdaad te
verbreiden? Of was hier sprake van de
traditionele Russische machtspolitiek,
die los moest worden gezien van de
vraag wie er in Moskou de actuele re
geerders waren? Met andere woorden:
Tzaar of Stalin maakte in feite niet zo
veel uit. En was in het antwoord op de
Russische uitdaging de ideologie van
het westen niet ook een vermenging van
mythe en macht? Werd onder de banier
van democratie en zelfbeschikking niet
ook harde machtspolitiek bedreven,
met name door de Verenigde Staten?
Het zyn vragen die in alle be
schouwingen over de machtsblokken in
de jaren vijftig en zestig opduiken. In
het Nixon-tydperk werd de ideologie
min of meer losgelaten: Kissinger be
dreef zy n buitenlands beleid zonder veel
frasen. maar baseerde zich
voornamelijk op de internationale
krachtsverhoudingen. Bij Carter blijkt
er nu een opvallende nieuwigheid by te
komen: hy stelt de mensenrechten bij
zijn ideologische tegenstander zelf aan
de orde. Hy praat niet over Vietnam of
over Noord-Korea. maar over
dissidenten m Moskou.
fiastlijn
Warters betoog zal in de Verenigde
Staten zelf zonder twijfel aanslaan. In
feite spreekt de president over de
hoofden van zyn Russische collega's
heen tot eigen landgenoten. Hij maakte
hun na de Watergate-tragedie duidelijk
dat hij teruggaal tot de ideologische
oorsprong van de VS. namelijk de over
tuiging dat de regering van dit land er is
voor het volk en door het volk. In de
geschiedenis van de Verenigde Staten
komt dit element steeds weer terug: het
land kende vele dieptepunten en crises,
ook in de verhouding tussen regering en
volk, maar door alle rampen en crises
heen bleef het geloof behouden dat men
met elkaar bezig was de democratie te
verbeteren. Carters uitlatingen tydens
de persconferentie van vorige week
wyzen er op dat dit geloof, deze ideolo
gie, voor hem even belangrijk is als de
overtuiging van de Russische regerings-
en partijleiders dat het communisme
uiteindelyk over de hele wereld zal ze
gevieren. Welke uitwerking deze
houding zal hebben op de in
ternationale relaties is nog moeilijk
voorspelbaar De eerste Russische reac
ties waren grimmig en bars, maar Carter
was er niet van ondersteboven. Waarom
zou hij? De Russische machthebbers
nemen immers nooit een blad voor de
mond als het om hun geloof gaat: in hun
historisch-materialistische levensbe
schouwing begroeten zij elke crisis in
het westen als een teken van de
komende westerse ondergang. In ant
woord daarop toont Carter zich de zelf
bewuste Amerikaan, president van een
land dat een regeringssysteem op de
mocratie en op de rechten van de mens
heeft opgebouwd. En zonder aarzeling
en recht op de man af laat hij weten dat
hij met deze opvatting niet wenst te
schipperen Er zijn onsympathiekere
doctrines in deze wereld.
VERGUNNING
NIET VOOR
DE 'ZWARTE
PLEKKEN'
iVan onze Haagse redacteur) DEN
HAAG - Over enkele maanden zal de
Nederlandse Aardolie Maatschappij
BV (de NAM) een proefboring verrich
ten in de territoriale wateren bij de
Rrouwersdam, dc westelijke verbin
ding tussen Goerec en Schouwen. Het
karwei. waarvoor
Noordzee-booreiland wordt gebruikt,
is bedoeld om aanwijzingen te geven
voor de aanwezigheid van aardolie of
aardgas.
De bodemkundigen van de NAM zijn
achter hun bureau tot de veronderstel
ling gekomen, dat deze waardevolle
delfstoffen zich in het gebied kunnen
bevinden. De proefboring, waarvoor
minister Lubbers van economische za
ken zojuist een vergunning heeft ver
leend, moet aantonen of dat inderdaad
het geval is en of de eventueel aan te
treffen hoeveelheden de moeite waard
zijn om te worden gewonnen.
groot Zover is het echter voorlopig nog niet. ren is nog niet te voorspellen. Dat hangt
By haar vergunning om in het gebied onder meer af van de moeilykheden die
van ongeveer 6990 hectare te boren zich daarby kunnen voordoen. Zo kan
heeft de NAM onder meer een kaart ge
kregen waarop zwarte plekken staan,
die aangeven voor welke delen van het
byvoorbeeld blijken, dat de gunstigste
plaats voor de boring precies is gelegen
van de zwarte plekken op de
gebied de vergunning niet geldt Het kaart In dat geval moet. worden gezocht
gaat daarby om beschermde zeegebie- naar een alternatieve plaats. Wellicht
den, die men in eerste aanleg op geen moet ook worden bekeken of moet wor-
enkele manier aangetast wil hebben. De den afgeweken van het traditionele bo-
bodemkundlgen gaan de komende
maanden met deze kaart en andere in
lichtingen aan het werk om de gunstig
ste plaatsen voor de proefboring aan te
wyzen
ren ln verticale richting. De NAM wil zo
gauw mogeiyk met haar boring begin
nen
Het is nog met gezegd, dat zon eerste
boring de juiste vindplaats van aardolie
over de bodemgesteldheid kan echter
wel worden opgemaakt of de geologen
van de NAM op het goede spoor zitten
en of een tweede proefboring moet wor
den uitgevoerd Met een dergelyke bo
ring zijn vele honderdduizenden gul
dens gemoeid Het laat zich daarom ver
staan. dat men niet met een tweede
proefboring begint als de informatie van
de eerste boring geen sterke aanwyzin-
gen bevat dat het onderzochte gebied
aardolie of aardgas in zich bergt.
De minister van economische zaken
WIJ6C1I uiJniigurjuwic vinupiaahi vanaaiuvfuc
Hoe lang dit onderzoek precies zal du- of aardgas aamvyst. Uit de informatie 01 zie Pagina 5 kolom 7)
Grote diefstal in
Purmerend opgelost
PURMEREND (ANP) - In de afgelopen
twee jaar is bij een bedrijf in
Purmerend voor meer dan 460.000 aan
meubelen en tapijten ontvreemd.
De politie heeft acht mensen, onder wie
medewerkers en ex-medewerkers van
het bedryf, aangehouden wegens
diefstal, verduistering, heling en ook
nog voor oplichting van een verzke-
ringsmaatschappy.
