burgermans
bruiloft
PZC/roorjaar 1977
MONUMENT VOOR DE
GROOTSTE DOE-HET-ZELVER
VRIJDAG 25 MAART 1977
De grootste doe-het-zelver aller tijtien is
uit de robuuste pen van Bertolt Brecht
gekomen. In zijn 'Burgermansbruiloft'
voert hij een bruidegom ten tonele, die
vrijwel alles in het nieuwe nestje zelf
heeft gemaakt. Zitmeubelen, bergmeu
belen, slaapmeubelen.
Op de avond van de bruiloft treft men het gezel
schap van familie en genodigden in het nieuwe
nestje aan. waar allen zich aan de eigengemaakte
tafels en op de eigengemaakte stoelen aan liet brui
loftsmaal zetten. De sfeertekening is magnifiek. De
botte genoeglijkheid van de sfeer van verwachting,
nu weldra het voedsel zal worden binnengebracht,
triviaal maar onschuldig gekeuvel en de eerste ran
zige opmerking als de bruidegom na veel moeite
enkele flessen slechte wijn heeft ontkurkt. Alles is
wat nipt gehouden, in een verkrampte poging de
zaken vanuit een smalle beurs stijlvol af te werken
De wijn doet de gelegenheidssprekers opveren en in
die atmosfeer van een volslagen enge lulligheid
zakt de eerste stoel in elkaar. Het niveau van het
stuk reikt uiteraard veel verder: Brecht onthield
zich in het algemeen van aanvallen op de dubieuze
produkten van doe-het-zeivers. maar gebruikt al
leen de gevolgen om zijn figuren zich in volle lengte
te laten uitstrekken-
Het heeft allemaal niets te betekenen, stelt de brui
degom zijn gasten gerust, een ondergeschikt foutje
inde bevestiging, er is werkelijk niets aan de hand.
iedereen kan rustig blijven zitten. Maar naarmate
de avond vordert, treft meer gasten het ongemak
van de wat wankele constructie van het zitmeubi-
lair en komen de eerste verwijten van de bruid: had
dat niet beter gekund? De gasten, vrijmoediger nu
het aantal lege flessen op de ook al wat minder
stabiele tafel groeit, vallen haar bij m die kntiek,
sommigen met de spijlen en poten van hun stoel
nog in de handen. Als de gasten vertrokken zijn
ramt de bruidegom tenslotte de laatste overblijfse
len in elkaar, stoelen, tafels en zelfs een solide
ogende kast moeten er aan geloven, in een niets
ontziende, maar bevrijdende orgie.
Bij Brecht is dit thema, de doe-hetrzelf ontluiste
ring. nietbelangrijk. Veel later, toen hetzelf-doen in
Nederland, aanvankelijk als een aardig tijdverdrijf,
maar al snel noodzaak door de gestegen uur
lonen, tot grote bloei kwam werd dit thema op
nieuw aangegrepen en zag men tv-produkties,
waarin de onmacht van de niet-vakman wel cen
traal stond.
ZELF GEMAAKT
Het jonge vrouwtje liet dan liaar flat zien: „Kijk,
dit heeft Jan allemaal zelfgemaakt". Dit was dan
heel duidelijk te zien. Anders dan bij Brecht. die
voor het oog perfect uitgevoerd meubilair voor
schreef, dacht men er niet over dergelijke verfij
ningen aan te brengen. Men kreeg de meest bizar
re, wat ruw en schelfs uit simpele, nauwelijks ge
schaafde vuren latten in elkaar geslagen meube
len voorgeschoteld die onmiddellijk dienden te
appelercn aan de lachlust.
Dit berust op het algemene ongeloof in de doe-het-
zelver. die bij voorbaat een plaats in de schaduw
van de vakman is toebedeeld. Helaas zijn we al
zover in Nederland, dat dit - met respectering van
de goede, serieuze vakman - niet altijd meer op
gaat. De doe-het-zelver heeft bij al zijn onkunde
voor. dat hij het - zij het niet altijd enthousiast -
voor zichzelf moet doen, en daarbij nog eens wordt
gesteund door een stroom van nieuwe en goed
bruikbare materialen en gereedschappen, gedistri
bueerd door een netwerk van doe-het-zell'-centra.
die uiteraard en met goed recht op winst uit zijn,
maarwaarbij toch enig idealisme is te signaleren de
linkshandige te verheffen tot een acceptabel doe-
het- zeiver
Toch is de image van de doe-het-zelver die van de-
underdog gebleven, een man die wel aardig kan
'prutsen' maar voor wie diverse terreinen van hel
klussen in eigen woning gesloten blijven. En dal is
maargoed ook: zodra een leek zich met elektriciteit
en gas gaat bemoeien ontstaan de grootste risico's
Loodgieterswerk (deelgebied waterfittem vereist
eveneens scholing en ervaring en er blijven hard
nekkig verhalen circuleren, zoals dat van de man
die zóveel zelfheeft gedaan dat bij het doortrekken
van de wc de radio begint te spelen.
Het doe het-zelven concentreert zich derhalve op
schilderen, behangen, timmeren en andere ver
fraaiingswerkzaamheden. die in het Engelse taal
gebied onder de noemer van 'decoreren' zijn sa
mengebracht.
ADVIES VAN BOUW
Ook hier bestaan beperkingen Aan behangen en
een houten wandje plaatsen kan niemand - althans
in veiligheidsopzicht - zich een buil vallen, maar
gaat men ingrijpende inwendige verbouwingen
uitvoeren, zoals bijvoorbeeld het wegbreken van
muren om van twee vertrekken één te maken, dan
is het altijd zaak op z'n minst het advies van
bouw- en woningtoezicht nodig. Veel mensen
zien daarin een vorm van overbodige bevoogding
omdat men 'binnen de eigen muren koning wil zijn
en iedere inmenging irritant vindt. Tragiek van die
weinig liefdevolle verhouding overheid-burger is,
dat die bepalingen er vooral voor zijn gemaakt de
burger in bescherming te nemen Zodra een leek in
een woning begint te breken kunnen er allerlei din
gen misgaan. Eén van de uiterste consequenties is.
dat men een zogenaamd 'dragende' muur sloopt
zonder dat dit via stuttende en steunende maatre
gelen wordt opgevangen en het gehele of zeker een
deel van het pand in elkaar zakt. Het zou niet de
eerste keer zijn dat zoiets gebeurt en zijn de gevol
gen minder desastreus dan komt men toch op z'n
minst voor onaangename verzakkingen te staan.
Als burger heeft men, 'koning op de eigen vier
kante meter' altijd de neiging om dit soort vormen
van 'overheidsbemoeiing' als overbodig van de
hand te wijzen en dal is niet alleen een typisch
trekje van Nederlandse individualisme. Zelfs
Chinezen, wie de wijsheid toch generaties lang is
ingegoten, gaan er onder gebukt, wat - naar een
oude anecdote - een bioscoopeigenaar moest on
dervinden toen hij in zijn zaaltje annonceerde:
„Niet roken, denk aan de grote brand in Peking".
Een bezoeker schreef er onder: „Nietspuwen, denk
aan de overstroming in Nanking".
Jawel, zelfs internationaal wordt er wel eens te ge
makkelijk over gedacht Indien een dienst bouw- en
woningtoezicht te maken krijgt met een inwendige
verbouwing bekijkt men eerst zorgvuldig de bouw
kundige aspecten en direct daarop aansluitend
komen brandveiligheid en ventilatie aan de orde.
het licht en andere details, onder meer in verband
met hygiëne Zo komt het wel voor. dat mensen
zoveel muren willen wegbreken, dat tenslotte de
toegangsdeur van de wc uitmondt in de huiskamer
en dat is uiteraard niet alleen ambtelijk gezien een
onverteerbare oplossing. Zelfs de vakman kan zich
op het gebied van het sanitair nog wel eens verga
lopperen. Zo is het in België voorgekomen dat men
bij de vergevorderde staat van de bouw van een vrij
groot aantal woningen moest constateren, dat de
wc geheel aan de aandacht van de architect was
ontsnapt. Het onmisbare vertrekje was geheel ver-
geten.Lange tijd brak men er het hoofd over hoe het
toch mogelijk kon zijn dat men hier zo laat achter
kwam. De oplossing was vrij simpel: bouwvakkers
doen hun plasje buiten. De les is duidelijk, er wordt
altijd wel iets vergeten. Interventie van een dienst
van bouw- en woningtoezicht door het aanvragen
van een vergunning voor zo'n inwendige verbou
wing kan men daarom redelijk goed vergelijken
met een ANWB-keuring bij aanschaf van een ge
bruikte auto. Het is een ingebouwde garantie om zo
weinig mogelijk te laten misgaan.
RUILHANDEL
Historisch gezieiVisermet het doe-het-zelven niets
nieuws onder de zon. Aanvankelijk was de mens er
op aangewezen alles zelf te doen. wat zich. zolang
men een hol bewoonde beperkte tot jagen, vissen,
eten en slapen. Maar al gauw ontdekte men, dat de
een beter was in het vissen, de ander heter in hel
jagen en zo ongeveer, heel simpel geredeneerd,
moet de eerste ruilhandel zijn ontstaan. In prin
cipe was dal de eerste aanzet om het niet meer zeil
te doen.
Er waren, al voor de uitvinding van het wiel men
sen die goed waren in het vervaardigen van een
voudig schoeisel en zo doet dan hel ambacht zijn
intrede. De schoenlapper vist niet meer maar laat
zich vissen brengen in ruil voor sandalen. Derge
lijke vormen van specialisatie, zo zag men a 1 snel in.
waren hoogst praktisch en gaven in tijd een hoger
rendement. Het systeem was logisch en zou eigen
lijk bij een uitdijende populatie moeten blijven vol
doen. vooral ook omdat in die ontwikkelingsgang
met steeds meer specialisaties steeds meer mensen
twee linkse handen kregen en hun geschiktheid en
bekwaamheid zich beperkte tol een klein deelge
bied in produktie of dienstbaarheid. In die evolutie
past de opkomst van de industrie en het zou uiter
aard ideaal zijn geweest, als een dag aan de lopende
band zoveel had opgeleverd, dat men een vakman
zou kunnen vragen een vertrek opnieuw te decore
ren. Niet alleen uit een oogpunt van werkgelegen
heid was dan een bijna utopische situatie bereikt,
ook het begrip 'vrije tijd' had dan meer inhoud ge
kregen Want men is in die vrije tijd door de aan
scherping van de uurlonen van vakmensen, niet
meer vrij omdat men zoveel zeil moet doen Omge
keerd ligt de zaak weer anders: veel mensen hebben
er behoefte aan in hun vrije tijd iet s 'met de handen
te doen en dan ligt het accent meer op liefhebberij
dan op noodzaak Die noodzaak is overigens altijd
aanwezig geweest Al lang voor men het begrip
doe-het-zelf had bedacht werd er. al of niet ge
dwongen om financiële redenen, in huiselijke kring
heel wat afgetimmerd in Nederland. Pluspunt is
thans, dat er een gehele industrie en een netwerk
van winkels de doe-hel-zelvers ten dienste staan.
De perfectionering gaal erg ver
Men brengt materialen op de markt, waarmee het
niet meer mis kan gaan en materialen die boven
dien kwalitatief zo goed zijn. dat na enige oefening
liet resultaat onmogelijk negatief kan zijn.
Oefening, of lieverervaring. blijft onmisbaar en zo
blijft het ook voor de vakman een hoopvol per
spectief dat niet het gehele land wordt bevolkt
door handige n
Fabrikanten slagen er in de stroom produkten. waarmee liet doe-het-zelver de laatste jaren steeds gemakkelijker wordt gemaakt. Ie laten voortvloeien. Geheel
boven een nieuw decoratief wandbekledingsmateriaal - Brick' - dal uit rechthoekige ruwe tegels bestaat, vervaardigd uit minerale stoffen. Door hel lichte gewicht
worden ze gemakkelijk op een vlakke ondergrond gelijmd. Het bijzonder decoratieve materiaal is onbrandbaar en kan gemakkelijk met een fijne zaag of scherp
mes passend worden gemaakt. De tegels kunnen zelfs op goed vastzittend behang worden geplakt
In het midden een foto van een nieuw type nietenschieter - de Pawermatic- waar van de slagkracht regelbaar is. Het apparaat is niet goedkoop ibijtia honderdtwin
tig gulden i maar kan dan ook met verschillende niet diep ten zo worden afgesteld dat men er zwaar werk in hout en lichtere karweitjes zoals in karton en doek mee
kan doen. Veel doe-het-zelvers werken snelleren netter met deze metschieter dan met hamer en spijkers. Men gebruikt ze bij allerlei karweitjes, zoals het aanbrengen
van schrootjeswanden. plafondtegels en het bekleden van meubilair.
goede werkbank. Xa het succes van de Workmatevan Black Decker
n werkbank maar desondanks maar 60 bij 72 cm vloeroppervlakte in beslag
