ROVINCIALE ZEEUWSE COURANT KONINGIN IS BEGONNEN MET CONSULTATIES sm. Dr. Boertien plantte eerste voor Zeelandpark in Israël boom „AUeen samenwerking na spijkerharde afspraken Uitkomst na eerste dag nog onzeker Ook België maakt zich sterk voor deelname EEG aan Londense top Nieuwe zware Russische raket Kremlin wil met Vance over SALT praten 55 Bakker weer aan huis pagina 13 220e jaargang no. 65 Donderdag 24 maart 1977 j GEOPEND OP DE LANGE DELFT PROMENADE Ixx xxxxxxxxixxnjoüüoco DEN HAAG - Na de eerste dag van consultaties door de koningin is het nog onzeker in welke vorm het kabinet-Den Uyl de periode tot de verkiezingen zal overbruggen. In Den Haag wordt het meest waarschijnlijk geacht dat alle 16 ministers demissionair blijven, wat inhoudt dat ze alleen de lopende zaken afhandelen. Het CDA is echter voorstander van een nieuw volwaardig kabinet-Den Uyl, dat met een beperkte opdracht en een beperkt program de tijd tot 25 mei zal uitdienen. Woensdagmiddag bracht prinses Bea trix een bezoek aan de Raad van Staten. Foto: prinses Beatrix met vice- voorzitter van de Raad van Staten de heer Ruppert. De heer Ruppert werd gistermiddag door de koningin op Pa tas Soestdijk ontboden voor consultatie over de kabinetscrisis. PAGINA 2 praatpalen PAGINA 3 overleven Britse regen: berate steun. PAGINA 4 dicht museumboekje PAGINA 9 koffie PAGINA 13 strak profvoetbal Het CDA was woensdagavond van plan de koningin te adviseren het ontslag van de zes CDA-ministers te weigeren en de tien progressieve ministers even eens gewoon in functie te laten. Het voordeel zouzijndathetkabinetdantot de verkiezingen niet geheel vleugellam is en bovendien zonder veel bezwaar kan overgaan tot ontbinding van het parlement. Alle grote fracties zijn voor stander van ontbinding van het parle ment, maar hier en daar twijfelt men eraan of een demissionair kabinet staatsrechtelijk wel een dergelijk in grijpend besluit mag nemen. Wordt het parlement niet ontbonden, dan blijft de huidige Tweede Kamer zit ten tot de derde dinsdag in september. Dat zou de formatie van een nieuw ka binet moeilijker maken. Veel kans dat de koningin het CDA- voorstel overneemt is er niet. want de progressieve partijen wilden woensdag van een dergelijke variant niet horen. Ook de WD geeft de voorkeur aan een volledig demissionair kabinet. In krin gen van de PvdA liet men weten het' voorstel van het CDA een doorzichtige poging te vinden om de door het CDA veroorzaakte breuk in het kabinet zo veel mogelijk te verhullen. Het liefst zou de PvdA doorgaan met een progressief romp-kabinet om aan te geven dat het de CDA-ministers zijn die zijn opge stapt Om echter de kans om na 25 mei opnieuw met het CDA te kunnen sa menwerken niet geheel te bederven, zal fractievoorzitter Van Thijn de koningin donderdag waarschijnlijk niet in die zin adviseren. De koningin is op paleis Soestdijk haar consultaties woensdag begonnen met de voorzitters van de Eerste en Tweede Kamer, Thurlings en Vondeling, ge volgd door vice-voorzitter Ruppert van de Raad van State. Over de inhoud van de adviezen is niets openbaar gemaakt. Naar verluidt zou kamervoorzitter Von deling de koningin hebben geadviseerd de mogelijkheid van een doorgaan van het voltallige kabinet-Den Uyl tot de verkiezingen, zoals het CDA wil, in overweging te nemen. Zo'n kabinet zou beter dan een demissionair kabinet in staat zijn in de Kamer nog enkele wets voorstellen af te handelen en in het bui tenlands beleid zelfstandig op te treden. Fractieberaad De fractievoorzitters uit de Tweede Kamer zullen donderdag door de ko ningin op paleis Huis ten Bosch in Den Haag voor consultatie worden ontvan gen. Met het oog op hun advies hebben de meeste fracties en partijbesturen woensdag druk vergaderd. De CDA- fractie vergaderde als eerste, maar na enkele uren werd het beraad geschorst WASHINGTON (AFP) - De Russen ne men proeven met een nieuwe raket, die van een duikboot wordt gelanceerd en een bereik van 5.700 mijl heeft, zo wordt uit de omgeving van de Ameri kaanse inlichtingendienst vernomen. De raketten, die SSN-8 worden ge noemd. zijn in de Barentsz-Zee afge schoten en kwamen, na geheel Azië te zijn gepasseerd in de Stille Oceaan neer. Het is een tweetraps-raket met één kernkop Het bereik is bijna het dubbele van de Zwaarste Amerikaanse raketten die van onderzeeboten af worden gelan ceerd. om met name de ARP gelegenheid te geven voor intern overleg. In de tussentijd hebben de drie fractie voorzitters Andriessen, Aantjes en Kruisinga met minister Van Agt verga derd op diens departement van justitie. De CDA-kopstukken hebben daar een gemeenschappelijke lijn uitgestippeld voor de houding die het CDA de ko mende dagen moet innemen, maar aan genomen wordt dat ook is teruggeblikt op het ontstaan van de kabinetscrisis. Met name de nog onopgehelderde vraag wat Van Agt precies voor ogen heeft ge staan met zijn solo-optreden voor de NCRV-televisie van afgelopen zaterdag, dat indirect heeft bijgedragen tot het uitbreken van de crisis, is ter sprake ge komen. Ook de AR-fractie. waarvan het meren deel zich woensdag allesbehalve geluk kig toonde met de voortijdige val van het kabinet-Den Uyl, tobde nog steeds met die vraag. Binnen het CDA heeft men verder overlegd over de vraag hoe de weg naar het tweede kabinet-Den Uyl na 25 mei opengehouden kan worden, zonder dat het tot een interne breuk komt binnen het CDA Het algemeen bestuur van het CDA komt vanavond in Utrecht bijeen om de situatie te bespre ken. DS'70-leider Drees ziet overigens weinig mogelijkheden voor een herstel van het kabinet-Den Uyl na 25 mei Hij acht de kans groter dat het tot een samenwer king komt tussen CDA en WD. De moeilijkheid is echter, zo zei Drees woensdag voor de radio, dat beide groe peringen waarschijnlijk geen meerder heid behalen in het parlement. De rol van DS'70 wordt daarbij interessant, zo meende Drees. Hjj zei verder te ver wachten dat in het CDA een vleugel zal ontstaan van mensen die de voorkeur Demissionair premier Den Uyl was woensdagmorgen in Den Haag aanwezig bij het 15-jarig bestaan van het perscentrum Nieuwspoort. Foto: tussen de bedrijven door speelde Den Uyl een spellejte tafeltennis. blijven geven aan samenwerking met links. Een scheuring achtte hij niet waarschijnlijk. Volgens Drees ligt het meer voor de hand dat mensen als Boersma zich in dat geval uit de actieve politiek zullen terugtrekken, JOVD-voorzitter De Vries (van de WD- jongeren) heeft opnieuw gepleit voor toekomstige samenwerking tussen PvdA en WD. Naar zijn mening is de tijd voor de verkiezingen nog niet rijp voor daadwerkelijke samenwerking tussen PvdA en WD. De programma's liggen daarvoor nog te ver uit elkaar en de politieke wil om het met elkaar eens te worden is te klein. De Vries kondigde echter aan dat de JOVD initiatieven zal nemen om de discussie over een moge lijke combinatie tussen socialisten en liberalen uit de taboe-sfeer te halen. Door de breuk in het kabinet-Den Uyl van dinsdagavond is het startsein voor de verkiezingsstrijd aanzienlijk ver vroegd. De politieke leiders zullen eer der dan in de bedoeling lag het land in trekken voor het houden van de gebrui kelijke verkiezingstoespraken. Woensdagavond hield Den Uyl zijn eer ste demissionaire spreekbeurt in de (Slot zie pagina 3 kolom 5) MOSKOU (RTR) - Het Kremlin heeft woensdag laten weten bereid te zijn se rieuze besprekingen te voeren met de Amerikaanse minister van buiten landse zaken Cyrus Vance over het be perken van de strategische bewape ning. Dit ondanks het standpunt van president Carter over de mensenrech ten in samenlevingen ais de Sovjet- Unie. Diplomaten in Moskou zien dit als de boodschap die vervat is in een zorgvul dig gekozen samenvattend bericht van het persbureau Tass dat in het partij blad Pravda gepubliceerd werd. Het samenvattend bericht ging over de toe spraak van maandag van partijleider Leonid Brezjnev. In die toespraak zei Brezjnev dat de ontwikkeling van nor male betrekkingen tussn de twee mo- genheden 'ondenkbaar' is, tenzij Was hington ophoudt met wat hij noemde de inmenging in Russische binnenlandse aangelegenheden - een duidelijk verwij zing naar Carters verklaring van steun aan de dissidenten in communistische landen. Maar de Russische leider ver telde ook dat de kwesties die aan de orde zijn bij de SALT-besprekingen het grootste probleem vormen dat de twee landen moeten oplossen. Hij zei af te wachten wat Cyrus Vance zaterdag meebrengt naar Moskou. TIJDENS CONFERENTIE IN ROME: (Van onze correspondent) BRUSSEL - Niet alleen de Nederland se, maar ook de Belgische regering is van plan de omstreden vraag op welke wijze de Europese Gemeenschap ver tegenwoordigd zal zijn op de westelijke economische top met Amerika en Ja pan, begin mei in Londen, op een ker nachtige manier aan de orde te stellen zodra de regeringsleiders van de Euro pese Negen vrijdagmiddag aan hun Romeinse top beginnen. DEN UYL: „GESLAGEN, NIET AANGESLAGEN" OSS - Voortzetting van de samenwer king tussen progressieven en christen-democraten is alleen mogelijk als „spijkerharde afspraken" worden gemaakt aver de hervormingsvoorstel len „die gisteren geblokkeerd zijn". „Alleen dan kunnen wij samen verder gaan". Dat zei de demissionaire minister-president Joop den Uyl woensdagavond op een bijeenkomst van het NKV in Oss. Den Uyl zei in zijn toespraak „wel gesla gen, maar niet aangeslagen" te zijn. „Ik ben wel geraakt, maar niet verslagen". Volgens Den Uyl hadden de christen democraten niet aan het wetsontwerp over de grondpolitiek mogen komen. „De vind dat men m die moeilijke sa menwerking tussen progressieven en christen-democraten, die de afgelopen jaren in het kabinet tot veel vruchtbaar beleid heeft geleid, van christen democratische kant niet meer aan dit moeizaam verkregen compromis had mogen tomen". Volgens Den Uyl heeft men daarmee ge raakt aan de diepste gedachten van de socialisten. „In het speculeren met de grond herken ik het profiteren van in onze maatschappij bestaande ongelijk heden De progressieven mochten er aanspraak op maken dat men dit inge diende wetsontwerp had gerespec teerd". Den Uyl noemde de grondpolitiek een belangrijk punt. „maar het is niet alles". Hij noemde net een merkwaardige si tuatie dat van ons meest schaarse goed, de grond, de prijzen niet beheerst wor den. „Onder druk van rechtse krachten is in het verleden de beheersing van de prijzen prijsgegeven". Den Uyl stelde dat het wetsontwerp over de grondpoli tiek zich niet richt tegen de boeren. „Die hebben recht op een behoorlijke ver goeding van de waarde van hun grond en dat was in het wetsontwerp ook goed geregeld". Gevaar Den Uyl stelde, dat door de kabinets crisis gebleken is, dat de eis van de pro gressieven van een acht-plus- verhouding in een toekomstig kabinet (acht CDA-ministers, acht progressie ven en Den Uyl als premier) geen hoogmoed was, „maar een minimale bescherming om gevrijwaard te wor den van het risico dat men bij de ver wezenlijking van echt belangrijke za ken onderuit wordt gehaald". De voortzetting van het progressieve be leid ligt volgens Den Uyl nu in handen van al die mensen die iets hebben her kend in dit kabinet, dat opkomt voor de zwakkeren, bevoorrechting teniet wil doen en gelijke ontwikkelingskansen voor iedereen wil scheppen. „Die men sen hebben gisteren een signaal gekre gen dat er gevaar dreigt". Pensioen Den Uyl ging ook uitgebreid in op zijn uitspraken van zaterdag jongstleden voor de radio, waarin hij aankondigde dat over vier jaar een verlaging van de pensioengerechtigde leeftijd tot 64 jaar bereikt zou kunnen worden. Op die uit latingen is vooral van rechtse zijde veel kritiek gerezen. „Ik heb dat voorstel ge daan in het kader van een beschouwing over een betere verdeling van de ar beid". Volgens Den Uyl is verlaging van de pensioengerechtigde leeftijd eerder uitvoerbaar dan andere eerder gedane voorstellen in die richting, zoals bij voorbeeld deeltijdarbeid. „Naar mijn vaste overtuiging kunnen en moeten we op deze weg verder gaan. Er zijn tal van mensen die op hun veer tiende zijn gaan werken en nu afgetobd en gesloopt zijn. Als er de mogelijkheid bestaat om het over vier jaar inderdaad te doen, dan betekent dat tevens een verlaging van de premies voor aow en wao. In de komende periode van vier tot vijf jaar zal bij de afsluiting van cao's, maar ook door de overheid, over dit voorstel verder doorgedacht moe ten worden", aldus Den Uyl. Direct nadat het 20-jarig bestaan van de Verdragen van Rome - oprichting van de Economische Gemeenschap en Eu ratom - zullen zijn herdacht (de Ita liaanse president Leone spreekt een korte rede uit) wil de Belgische premier Leo Tindemans zijn collega's uit Frank rijk, Duitsland, Italiè en Engeland con fronteren met de dringende wens van de kleine EEG-landen dat ook zij in Lon den vertegenwoordigd willen zijn. De Belgische regeringsleider zou over wegen de Europese Raad een bondige nota voor te leggen, waarin het pro bleem op kernachtige wijze wordt sa mengevat. Behalve België en Nederland willen ook Luxemburg en Ierland de EEG in bon den erbij hebben. Landen die zijn uitge nodigd zijn Porto Rico: Amerika. Japan en Canada, alsmede uit Europa Frank rijk, West-Duitsland, Italiè en Engeland zelf. Alleen Frankrijk verzet zich tegen aan wezigheid van de Gemeenschap op het Londense topoverleg. vooral in de per soon van commissievoorzitter Jenkins, die op zijn beurt volledig achter de Benelux-opvattingen staat. Den Haag, Brussel en Luxemburg be raden zich nog op hun reactie in Rome als zou blijken dat een redelijk com promis niet haalbaar is. De Europese Raad direct verlaten, zoals de over grote meerderheid van de Tweede Ka mer in een motie uitsprak, lijkt niet waarschijnlijk, zeker niet als Neder land in zu'n demonstratie alleen zou staan. Veeleer wordt overwogen dan te zeggen dat Nederland (en anderen) niet zullen deelnemen aan de voorbereiding binnen de Gemeenschap van het Lon dense overleg, zoals Den Uyl al heeft aangekondigd. Zwitserse veearts slachtoffer van hondsdolheid LUZERN (AFP) - Een veearts uit het Zwitserse Malters, niet ver van Luzern, is zaterdag overleden aan hondsdol heid nadat hij gebeten was door een dolgeworden rund. De veearts is het tweede slachtoffer bin nen twee maanden dat in Zwitserland overlijdt aan hondsdolheid. Op 8 fe bruari stierf een 35-jarige man- Landsbelang en crisis fVoor liefhebbers van het staatsrecht is de huidige ka binetscrisis een soort 'snoepje-van-de-week' De si tuatie van dit ogenblik levert namelijk in vergelijking met crises uit het verleden nogal wat onge wone elementen op die tot allerlei over wegingen aanleiding geven. Het onge wone is vooral dat de crisis zich afspeelt in het zicht van de nieuwe verkiezingen. Eerste vraag is derhalve: hoe moet de nog resterende periode worden over brugd? Dient er een rompkabinet van uitsluitend progressieven te komen of behoort het kabineUDen Uyl in zijn ge heel aan te blijven, maar dan regerend onder de bekende beperkende formule: „De ministers verrichten al datgene dat zij in het landsbelang nodig achten." Met andere woorden: een demissionair kabinet tot aan de verkiezingen Naar ons gevoel zou het landsbelang met deze oplossing het beste gediend zijn. Een aantal factoren maakt deze op lossing voor de hand liggend- In de eer ste plaats het eigenaardige karakter van het conflict: formeel speelt het zich af binnen het kabinet, maar in werke lijkheid gaat het om een geschil in de kamer. De sfeer binnen het kabinet is nog altijd goed, de persoonlijke verhou dingen hebben niet of nauwelijks onder de spanningen van de laatste weken ge leden. Bij dit punt geldt als nevenover weging dat een demissionair kabinet als ploeg bijeen blijft met als gevolg dat de leden elkaar wekelijks spreken, een per soonlijk contact dat een heilloze polari satie in de verkiezingsstrijd kan tegen- gaaa In de tweede plaats gaat het hier om een betrekkelijk korte periode, want de verkiezingen zijn al over twee maan den Waarom voor zo'n korte tijd allerlei moeilijkheden gemaakt met een her verkaveling van portefeuilles als de ploeg in zijn geheel kan aanblijven? Het landsbelang is ge diend met een volle dig kabinet. Ten slotte: een voltallig demissionair kabi net .staat beter tegenover de kamer dan een 'geampu teerde' groep: voorzijn geminiseerde be leid blijft het op een parlementaire meerderheid steunen, terwijl dat bij een rompkabinet niet het geval is. Al deze overwegingen pleiten naar onze mening voor handhaving van het huidige kabi net, zij het in een demissionaire rol. In Den Haag wordt ook gefilosofeerd over kamerontbinding. Dat zou over igens een besluit met voornamelijk for mele aspecten zijn. want de kiezer merkt er niets van De periodieke ver kiezing zou immers samenvallen met de verkiezing op grond van een besluit tot kamerontbinding. Een voordeel zou zijn dat de nieuwe kamer onmiddellijk in functie kan treden na de verkiezingen, terwijl anders de oude kamer blijft ziti- ten tot aan de derde dinsdag in septem ber. Zal dat echter in de praktijk een groot verschil uitmaken? De fonnatie van het nieuwe kabinet kan toch niet eerder beginnen dan na de verkiezingen, waarbij de stembusuitslag een belang rijke factor is. Het is twijfelachtig of de formatie zich zo snel zal afspelen dat het nieuwe kabinetnog voor het zomerreces voor de kamer kan verschijnen. Een voordeel van kamerontbinding kan echter weer zijn dat de lijstaanvoerders na de verkiezingen zelf lid van de kamer zijn en vanuit die positie aan het formatie-spel kunnen deelnemen. De belangrijkste staatsrechtelijke vraag is evenwel het wel verantwoord is in de huidige situatie het middel van kamer ontbinding toe te passen. Strikt geno men ontbreekt de klassieke norm voor ontbinding: er is geen conflict geweest, tussen kamer en kabinet op grond waarvan aan de kiezer een uitspraak wordt gevraagd. We geven echter toe dat deze redenering nogal beperkt is: in de praktische politiek komt het er op neer dat de huidige regeringspartijen met elkaar overhoop liggen over een be paald kabinetsvoorstel, terwijl dat voorstel bovendien door de progres sieve regeringspartijen als toetssteen wordt beschouwd voor de houding van de overige partners. Alles tegenover elkaar afwegend zijn vermoedelijk de pleidooien voor kamerontbinding toch wel het sterkst. De komende dagen zal duidelijk worden hoe de Haagse denk beelden over dit probleem (en vooral ook over de vraag wat er nu met het kabinetrDen Uyl moet gebeuren) uit monden in een besluit van het staats hoofd. Dat wordt - ongeacht de aard van die beslissing -zonder enige twijfel een 'geval'dat in de staatsrechtsboeken van de toekomst niet zal ontbreken. PLECHTIGHEID BIJ NEDERZETTING NIR ETSION Rob Gruben uit Biervliet wil met FC Boom naar de hoogste klas in het Bel gisch profvoetbal. trainer Kees Vermunt uit nieuwe trainer vai Vlissingen. verlies Het netto-bedrijfsverlies van de RSV was vorig jaar 34 miljoen, beurs - finan- BESCHEIDEN TEKEN TOT HET OPRICHTEN VAN VRIENDSCHAP HAIFA - „Het is met geweldig groot genoegen dat ik hier optreed namens de Zeeuwse bevolking. De actie voor het Zeeland-park is in de eerste plaats ont staan op initiatief van de bevolking zelf. Namelijk de Zeeuwse werkgroep Israël. De Zeeuwse werkgroep heeft zich gewend tot het bestuur van de provincie Zeeland en we hebben toen spontaan allemaal meegewerkt aan het tot stand komen van dit Zeeland-park, dat tot mijn verrassing vlak bij het Rotterdam-park ligt. Als symbool van het feit dat de Zeeuwse bevolking in al haar lagen achter deze actie staat, heb ben de Staten van Zeeland besloten dat een vertegenwoordiger van alle Neder landse politieke hoofdstromingen hier bij de plechtigheid aanwezig zal zijn". Met deze woorden sprak de commissaris der koningin in Zeeland, dr. C. Boertien het gezelschap van dertig Zeeuwen toe dat momenteel een veertiendaagse rondreis door Israël maakt. Het hoogte punt van deze reis was de opening van het Zeeland-park vlak bij de nederzet ting Nir Etsion ten zuiden van de Israë lische havenstad Haifa. De reis is geor ganiseerd door de Zeeuwse werkgroep Steun aan Israël, opgericht na de Yom Kippoer-oorlog. Naast de vele acties die de werkgroep voert ten bate van Israël, werd anderhalf jaar geleden net pian opgevat geld bijeen te brengen voor een park ten zuiden van Haifa. Vakkundig Het is niet alleen bij een plan gebleven. Woensdag plantte dr. C. Boertien op zeer vakkundige wijze een kleine cypres voor een koperen plaat, waar zowel in het Nederlands als in het Hebreeuws Zeeland-park opstond. Ook mevrouw Maris Koster, lid van de Provinciale Staten van Zeeland voor dc WD mocht haar krachten beproeven met de schof fel. In tegenstelling tot de heer Boertien, die eerder bomen had geplant, was het voor haar de eerste keer en had ze er dan ook (Slot zie pagina 7 kolom 5J Woningraad wil rijksbijdrageregeling voor opknappen van naoorlogse woningen STADSKANAAL (ANP) - De Nationale Woningraad vindt dat het huidige sys teem van renteloze leningen voor het opkanppen van na-oorlogse woningen moet worden veranderd in een rijks bijdrageregeling. Dit is de belangrijkste conclusie uiteen discussienota over het renoveren van na-ocrlogse woningen, die woensdag in Oude Pekela door de directeur van de Nationale Woningraad, de heer N. van Velsen, aan staatssecretaris J. Schaefer is aangeboden. Met het lanceren van de nota wil de Nationale Woningraad te vens de woningcorporaties trachten te bewegen snel een begin te maken met het uitwerken van plannen.

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1977 | | pagina 1