PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
GIF ONTSNAPT BIJ
BILLITON IN ARNHEM
Opening in pijlerdam Oosterschelde van
14.000 vierkante meter verdient voorkeur
Nog vierman ter observatie in ziekenhuis
CAO-GESPREKKEN HAVENS EN
METAAL MAANDAG VERDER
Gewonden bij bankroof
De Zeeuw naar PvdA
LUBBERS VERWACHT
FORSE PRIJSSTIJGING
örxxjxxxxxx a x mxx-UxA
Rhodesië wijst
bisschop uit
Nog geen overleg over prijzenbeschikking
Hep-experiment
pagina 13
220e jaargang no. 42
Vrijdag 25 februari 1977
Damplein 16 - Middelburg
Ware klasse verloochent zich niet...
ARNHEM (ANP) - Bij de Hftllandse Metalurgische Industrie Bil-
liton in Arnhem is woensdagmiddag mogelijk een hoeveelheid
arseenwaterstof vrijgekomen. Achttien personeelsleden werden
ter observatie in een ziekenhuis opgenomen. De mensen klaagden
onder meer over lichte hoofdpijn.
Donderdagavond zijn veertien van hen naar huis gestuurd. Bij
deze mensen is niets verontrustends gevonden.
Vier werknemers zullen nog een nacht in
hetdiaconessenziekenhuis moeten blij
ven. Alle achttien onderzochten verke-
Woensdagmlddag is de arbeidsinspec
tie met een onderzoek begonnen. De
eerste conclusies wijzen erop dat er geen
reden tot grote ongerustheid is. De lei
ding van de arbeidsinspectie prijst Billi-
ton dat het uitgebreide voorzorgsmaat
regelen heeft genomen. Over wat er pre
cies is gebeurd in de opslagloods be
staat nog geen duidelijkheid.
De afdeling milieuhygiëne van provin
ciale waterstaat die toezicht houdt op
het milieu buiten het bedrijf, zegt dat
voor de buitenwereld geen gevaar be-
bourg. zei donderdag dat het ontstaan
van de gifwolk met waarschijnlijk ar
seenwaterstof of antimoon moet zijn
ontstaan door een reactie van een nog
onbekende stof met een hoeveelheid
verschillende metaalhoudende afval
stoffen. Van tijd tot tijd worden derge
lijke stoffen gemengd. Om opstuiven te
voorkomen wordt de zaak tijdens het
mengen nat gehouden. Dit mengen is
een normale procedure waarbij nog
nooit iets is fout gegaan.
Laboratoriumonderzoek zal verdere
opheldering over het vrijkomen van de
giftige gassen moeten geven, aldus ir
Felsbourg.
Ongerust
De Arnhemse wethouder voor milieu-
Opslagplaats
Volgens een woordvoerder van de direc
tie is de stof waarschijnlijk vrijgekomen
in een gedeeltelijk open opslagloods,
waar een partij loodhoudende tussen-
produkten wordt opgeslagen en nat ge
houden om stuiven te voorkomen. On
geveer 24 ton afvalstoffen die mogelijk
arseen bevatten werden per vergissing
nat gehouden
reparatie
De reparatie van de waterfabriek Ter-
neuzen kost drie miljoen gulden.
waarbij arseenwaterstof moet zijn vrij
gekomen.
Volgens de directie moet de stof voor het
grootste deel binnen de loods zijn geble-
Ongeveer vier uur na het storten werd
bij metingen de onregelmatigheid ont
dekt
De Arnhemse officier van justitie mr. F.
Th. Boerwinkel heeft een onderzoek
team van justitie, milieudeskundigen
en politie ingesteld dat vandaag bijeen
zal komen om te beraadslagen over het
Arnhemse bedrijf Billiton. Het bedrijf is
de laatste tijd veel in opspraak door on
der meer het onderzoekrapport naar het
loodgehalte in het bloed van omwonen
den.
Mr. Boerwinkel verklaarde desgevraagd
dat het thans nog zeer moeilijk lijkt het
bedrijf te vervolgen.
Het ongeluk van woensdag noemde hij
hoogst ongelukkig. Positief noemde hij
het dathet bedrijf vhj snel de autoritei- de metaal. Bij de metaal (ine het
ten m kennis stelde en het personeel di- - -
reet liet onderzoeken.
zaken, mevrouw C. J. Lavell-de Vries,
verklaarde donderdag zeer ongerust te
zijn over de nieuwe ontwikkeling bij Bil
liton. De gemeente zal brieven sturen
aan de controlerende instanties en om
waarborgen vragen dat dergelijke onge
lukken kunnen worden vermeden. De
directievanBillitonzalomeen gedetail
leerd verslag van de gebeurtenissen
worden gevraagd.
De vereniging, voorkomen is beter' uit
Oss heeft het Arnhemse gemeentebes
tuur inmiddels schriftelijk laten weten
dat voor de bewoners rond Billiton een
algemeen lichamelijk onderzoek wordt
geëist. Wordt voor woensdag 2 maart
geen positief antwoord ontvangen, dan
zal tegen de gemeente een kort geding
worden aangespannen, aldus de ver
eniging.
Akkoord in kleine handelsvaart
DEN HAAG - Tot diep in de avond heb
ben werkgevers en vakbonden gisteren
vergaderd over cao's voor de havensec-
om een eerste van drie geplande ge
sprekken. Dit gesprek leverde nog geen
directe resultaten op. Maandag wordt
Hoofdinspecteur directeur van de ar
beidsinspectie in Arnhem ir. J. Fels- verder gepraat, met n
ALKMAAR-Donderdagmorgen omstreeks kwart voor negen hebben drie gemas
kerde mannen het kantoor van de Nutsspaarbank aan de Tcrborghlaan in het
Hoefplan in Alkmaar beroofd van ca. 30.000 gulden. Een in de bank aanwezige
klant, die trachtte te vluchten, werd ernstig gewond, omdat een van de overval
lers hem door een spiegelruit drukte (foto).
De drie overvallers hadden 's nachts bij de bank ingebroken. Donderdagmorgen
iets na half negen hebben zij de 42-jarige filiaalhouder Leemburg opgewacht en
hem met een vuurwapen gedwongen de kluis open te maken. Wat er precies
gebeurd is, weten wij niet, aldus de politie, maar toen wij aankwamen lag de
filiaalhouder gewond op straat. Hij had rugklachten en verwondingen aan zijn
ogen. Hij is overgebracht naar een ziekenhuis in Alkmaar. Een Surinamer is
gearresteerd.
itiële loonsverhoging. Het overleg over
een nieuwe haven-cao was een voort
zetting van het gesprek van woensda
gavond.
Op het stakingsfront was de toestand
gisteren stabiel. De bonden kwamen
meteen vrijwel gelijk totaal aan stakers
als de dag daarvoor: 11.500. Het leeu
wendeel van dit totaal wordt ingeno
men door stakende werknemers in de
havens van Rotterdam en Amsterdam.
Voor de kleine handelsvaart werd een
cao afgesloten, zo heeft de Federatie van
werknemersorganisaties in de zeevaart
laten weten. Het betekent dat de 10-
koppige bemanning van de „Nieuw-
land" zal worden geadviseerd, het werk
te hervatten. Het schip, eigendom van
Van Nievelt Goudriaan, is het enige in
de kleine handelsvaart waarop wordt
Met name de initiële (werkelijke) loon
sverhoging was het breekpunt.
Aanstaande maandag zullen de onder
handelingen voor de 90.000 werknemers
van het bankbedrijf waarschijnlijk in
een beslissend stadium komen. De ge
sprekken verlopen stroef, aldus de bon
den. Gisteren bleek dat de werkgevers
niet verder willen gaan dan 1 procent
initieel.
Het Centraal Bureau voor de Statistiek
heeft inmiddels op grond van opgaven
van de arbeidsbureaus vastgesteld, dat
in de eerste stakingsweek (7 tot 12 fe
bruari) gemiddeld 17.300 werknemers
in 123 bedrijven niet werkten. In totaal
gingen daardoor 58.500 mandagen ver
loren.
SALISBURY - De Rhodesische rege
ring heejl donderdag besloten de
Rooms-Katholieke bisschop Donal
Lamont uit te wijzen. Mgr. Lamont
werd tot gevangenisstraf veroor
deeld omdat hij' verzuimd had de
aanwezigheid van zwarte guerilla-
strijders in zijn grensdiocees te mel
den. Voorts had hij andere geestelij
ken aangezet zijn voorbeeld te vol
gen. i
De 65-jarige uit Ierland afkomstigé
bisschop zei dat hij het besluit tot
uitwijzing zal bestrijden. Rhodesië
heeft donderdag belangrijke belas-
.tingverhogingen en een loonmati
ging bekendgemaakt om de kosten te
bestrijden van de oorlog tegen
zwarte nationalistische guerilla-
strijders. Foto: Bisschop Donald
Lamont in gezelschap van een reli-
gieuse verlaat het hooggerechtshoj
na de uitspraak.
bijval
Gestaakt wordt er nog in het schilder
sbedrijf. De bouw- en houtbonden willen
voor deze sector zo gauw mogelijk een
cao afsluiten. In afwachting van een
uitnodiging voor een gesprek hebben de
bonden besloten de acties in het schil
dersbedrijf niet verder uit te breiden.
Verschillende cao-gesprekken werden
gisteren verdaagd. Werkgevers en
werknemers in de vleeswarenindustrie
gaan maandag weer om de tafel zitten.
Tijdens de bespreking van gisteren in
Zeist kwam men nog niet aan onder
handelingen toe. maar werden stand
punten toegelicht.
Het gesprek bij Akzo is uitgesteld tot
maandag 7 maart. De vakbonden kon
den met de leiding van dit concern gis
teren niet tot overeenstemming komen.
(Van onze parlementaire redacties)
DEN HAAG - Enkele vooraanstaande
leden van de Groep-de Zeeuw, alsmede
het onafhankelijke kamerlid Coos
Huijsen (ex-CHU), hebben zich aange
meld als lid van de PvdA. In een don
derdag uitgegeven verklaring zeggen
zij de PvdA te beschouwen als een „po
litieke werkplaats voor alle progres
sieve krachten, waarin ze zich vol
doende kunnen ontplooien".
Tot degenen die zich hebben aangemeld
als lid van de PvdA behoren naast
oud-KVP-voorzitter De Zeeuw. dr. Paul
Bugels (ex-KVP) uit Amersfoort, profes
sor D. Meeuwissen (ex-KVP) uit Haren,
F. Kernkamp (ex-CHU) uit Rotterdam
en E. van Veldhuizen (ex-CHU) uit
Dronten. Het kamerlid Huijsen heeft la
ten weten dat hij het volledig eens is met
de verklaring van de leden van de
Groep-de Zeeuw, maar hij zal pas na de
ontbinding van de Tweede Kamer lid
worden van de PvdA. Tot dat tijdstip
zegt hij zich gebonden te achten aan de
strekking van het gemeenschappelijk
christen-democratische programma
van 1972.
PvdA-voorzitster Ien van den Heuvel
verklaarde donderdagavond buitenge
woon verheugd te zijn over de overgang
van de Groep-de Zeeuw naar de PvdA.
kernfabrieken
opheffing
sluiting
Onmiddellijke
sector van Bi)
PAGINA 15
kunstbezit
titel
opzet
De NCRV verandert de opzet van "Hier
en Nu", radio- en televisieprogramma's;
strip.
winst
Akzo boekte in 1976 aanzienlijk meer
winst: twee miljoen; beurs - financiën -
economie.
DEN HAAG - Minister Lubbers
(economische zaken) verwacht dat
de prijzen in de periode medio ja
nuari tot medio april met ruim 2,5
procent zullen stijgen. Dit schrijft
hij in een brief aan de organisaties,
die zijn betrokken bij het prijsover-
leg.
Letterlijk schrijft minister Lubbers:
„Voor de periode oktober 1976 tot
april 1977 lijkt het verantwoord, af
gezien van onvoorziene ontwikkelin
gen, uit te gaan van een stijging die
niet hoger hoeft te zijn dan 2.5 pro
cent. In de periode oktober tot ja
nuari daalden de prijzen echter met
0.2 procent, zodat de bewindsman
voor de periode januari-april een
prijsstijging van 2,7 procent waar
schijnlijk acht.
De prijsdalingen van de afgelopen
twee maanden zijn geflatteerd, zo
schrijft de bewindsman. Zij werden
veroorzaakt doordat groenten, fruit
en aardappelen goedkoper werden,
nadat ze eerst een periode zeer duur
waren geweest. Bovendien speelt
uitstel van prijsverhogingen in ver
band met onbekendheid met de uit
eindelijke loonsomstijgingen een rol.
Minister Lubbers schrijft verder nog
even te willen wachten met overleg
over de prijzenbeschikking, die hij
eind vorig jaar afkondigde. Het
wachten is voornamelijk op het Cen
traal Economisch Plan (CEP),
waarin de ontwikkeling van de ar-
beidsproduktiviteit wordt geschetst.
Het eerste hoofdstuk van het CEP
wordt in de tweede helft van maart
tegemoet gezien. Dan zal. zo schrijft
de minister, waarschijnlijk ook een
beter inzicht bestaan in de feitelijke
loonontwikkeling.
CONCLUSIE INTERDEPARTEMENTALE WERKGROEP IN ONTWERP-NOTA:
KAMERLEDEN
LAKEN
GEHEIMHOUDING
ONTWERP-NOTA
DEN HAAG - De Haagse ambtelijke
werkgroep met als taak te onderzoeken
welke opening de pijlerdam in de Oos-
terscheldemond moet krijgen, is tot de
conclusie gekomen dat de middelste
van de drie bestudeerde openingen
(van 14.000 vierkante meter de voor
keur verdient. Ook onderzocht werden
openingen van 11.500 en 20.000 vier
kante meter. De interdepartementale
werkgroep vindt - overigens met uit
zondering van dc vertegenwoordiger
van het departement van financiën -
dat de tussenoplossing een redelijk
evenwicht vertoont tussen extra kos
ten en de te behalen voordelen.
De conclusie staat in een ontwerp-nota,
die is ingediend bij de minister van ver
keer en waterstaat (Westerterp) en die
het stuk heeft doorgestuurd naar de
Raad van de Waterstaat.
Uit de inleiding tot het eindoordeel
blijkt, dat de grootste van de onder
zochte varianten (20.000 vierkante me
ter) de minste onzekerheden bevat en
dan ook het beste voldoet. Deze oplos
sing is echter tegelijk de kostbaarste.
Gesteld wordt, dat de extra kosten van
de tussenoplossing nog niet de helft be
dragen van die van de grootste opening.
De werkgroep is verder tot het oordeel
gekomen, dat de tussenvariant 14.000)
wat betreft de voordelen dichter bij de
grootste dan bij de kleinste opening ligt.
De financiële consequenties van de ver
schillende mogelijkheden worden in de
ontwerp-nota niet uit de doeken ge
daan. al blijkt wel dat de tussenoplos
sing 100 miljoen gulden duurder zal zijn
dan de kleine.
Het PvdA-Tweede-Kamerlid Roels
heeft het (nog geheime) rapport inge
zien Samen met zijn collega Van Kuijen
van de PPR heeft hij er schriftelijke vra
gen over gesteld aan de ministers Wes
terterp (verkeer en waterstaati en Dui-
senberg (financiën). De twee volksver
tegenwoordigers geven als hun mening,
dathet stuk openbaar had moeten wor
den gemaakt. Ze vinden dat het in ieder
geval ter beschikking had moeten wor
den gesteld van de leden van de vaste
commissie voor verkeer en waterstaat
uit de Tweede Kamer, waarvan beide
deel uitmaken.
Overigens staat nog niet precies vast
hoe de regeringsbeslissing zal uitvallen.
Minister Westerterp laat zijn eigen oor
deel afhangen van het advies waarmee
de Raad van de Waterstaat bij hem zal
komen. Daarna is het nog maar de vraag
wat zich in de boezem van het kabinet
zal gaan afspelen. Dat een voorlopig
oordeel van de regering tamelijk aan
staande is. lijdt in politiek Den Haag
nauwelijks enige twijfei, maar zai ten
slotte afhankelijk blijken van het even
tuele tegenspel dat de heer Westerterp
in het Catshuis te wachten staat.
Naar verluidt, wil hij zijn collega
bewindslieden op vrijdag 11 maart vra
gen hoe er over de doorlaatopening
wordt gedacht. In de daarop volgende
week - ingewijden denken aan 15 of 16
maart - zou hij de ontwerp-nota en het
oordeel van de regering aan de orde wil
len stellen tijdens een vergadering van
de vaste commissie voor verkeer en wa
terstaat uit de Tweede Kamer. De leden
van de commissie zijn er op dit moment
nog niet mee op de hoogte dat de inter-
Slot zie pagina 7 kolom 3)
Lanser en
Klaas Kater
§De industriebonden van de
FNV hebben onlangs in een
acüekrant meegedeeld dat
CNV-voorzitter Lanser een
nevenfunctie uitoefent als ad
viseur voor sociale aangele
genheden van de OGEM. een grote on
derneming met vele internationale con
tacten. In de bewuste krant werd dit ad
viseurschap 'onthutsend' genoemd, een
opvatting die Lanser zelf niet deelt. Hij
meent dat tegen deze nevenfunctie
moeilijk bezwaar kan worden gemaakt:
hij tracht daarin namelijk de ideeën te
verwezenlijken „die bij de christelijke
vakbeweging leven." zo heeft hij laten
weten. Inmiddels is her en der een dis
cussie op gang gekomen over de vraag ol
een dergelijk adviseurschap al dan niet
verenigbaar is met het voorzitterschap
van een grote vakcentrale. Bij de FNV
wijst men deze combinatie zonder meer
van de hand. een standpunt dat in de
hitte van de huidige strijd met grote
nadruk naar voren wordt gebracht. Bij
het CNV reageert men lakoniek: het
verbondsbestuur was van de neven
functie op de hoogte en daar vindt men
dat het best kan.
Da
Jimtlijn
'it verschil in opvatting is niet
vreemd: het heeft te maken met twee
denkrichtingen in de historie van de
Nederlandse vakbeweging, die elkaar
nooit hebben weten te vinden. Onver
mijdelijk moet hier de naam Patrimo
nium vallen, de organisatie waarin in
1876 de christelijk-sociale beweging
haar eerste basis vond. Zij werd mede
opgericht door Klaas Kater, aanvanke
lijk een voorman van het Algemeen Ne
derlands Werkliedenverbond (ANWV).
Ruppert - de huidige vice-president van
de raad van state - betoogt in zijn ge
schiedschrijving van de Nederlandse
vakbeweging dat Katers uittreding uit
het algemeen verbond en diens latere
medewerking aan hetoprichten van Pa
trimonium hun oorzaak vonden „in de
verwerping der
christelijke beginse
len en de aanvaar
ding van de klasse-
strijd door de
ANWV." En Rup
pert herinnert er aan dat bij de oprich
ting van Patrimonium boven de statu
ten o.m. een woord uit het bijbelboek
Spreuken kwam te staan: „Rijken en
armen ontmoeten elkander, de Heer
heeft hen beiden gemaakt." Patrimo
nium werd aldus een organisatie waarin
om het modem te zeggen - het harmo
niemodel gestalte kreeg: niet alleen ar
beiders werden er lid van, ook werkge
vers. Klaas Kater droeg dit harmonie
model ook m de politiek uit: als AR-lid
eiste hij dat zijn partij in de karner niet
alleen door aristocraten werd verte
genwoordigd, maar ook door andere
groepen. „De AR-partij mag de geringen
onder de kiezers niet als haar houthou
wers en waterputters gebruiken." aldus
een befaamd geworden woord van Ka
ter. Deze gedachte treft men in deze tijd
nog bij veel CNV-ers aan, zeker bij het
oudere kader. Men wijst daar de klasse-
strijd zonder meer af - geen apartheid
voor 'houthouwers en waterputters' -
maar men wenst eenblijvend pogen om
samen op te trekken, ook met de werk
gevers. Bij de FNV denkt men daar to
taal anders over.
Dei
'eze achtergronden maken duidelijk
waarom de FNV onthutst doet over
Lansers adviseurschap en waarom de
CNV-voorzitter zelf er geen moeite mee
heeft: hij ziet daarin een mogelijkheid
om binnen een harmoniemodel van een
onderneming ideeën te verwezenlijken
'die bij hetCNV leven.'De vraagisnoch-
tansofhetwel wijs is dat uitgerekend de
CNV-voorzitter een dergelijke functie
vervult. Als de OGEM adviezen nodig
heeft in de sfeer die Lanser voor ogen
staat, danzijndieop allerlei manieren te
krijgen. Zo kan er een speciale functio
naris worden aangesteld, er kunnen bu
reaus worden geraadpleegd, zowel van
de vakbeweging als van een onafhanke
lijke signatuur Maar de voorzitter van
een vakcentrale lijkt ons d aartoe niet de
eerst-aan gewezen man. Een dergelijke
topfiguur uit de vakbeweging heeft im
mers een uiterst kwetsbare functie: hij
moet niet allen alleen rekening houden
met zijn eigen ethische opvattingen en
die van zijn organisatie, maarbehoorter
ook op te letten dat zijn houding geen
aanleiding aan derden kan geven om
hem (en daardoor zijn organisatie) in
diskrediet te brengen. In dit opzicht kan
ernietaan worden voorbijgegaan datde
huidige maatschappij veel kritischer
staat tegenover onverenigbaarheid van
publieke functies dan vroeger het geval
was. De moderne samenleving is uiterst
gecompliceerd en onoverzichtelijk ge
worden en daarom wordt van figuren
met grote maatschappelijke verant
woordelijkheid - kamerleden, vak
bondsbestuurders bijvoorbeeld - ver
langd dat zij zo weinig mogelijk bindin
gen hebben die hun oordeel in hun pri
maire functie kunnen beïnvloeden.
Vooral betaalde nevenfuncties bij het
bedrijfsleven worden in dit verband met
argwaan bekeken. Niet helemaal ten
onrechte, zoals Amerikaanse voorbeel
den duidelijk maken. Lanser is er on
getwijfeld naar eer en geweten van over
tuigd dat hij de 'houthouwers en water-
putters' van de OGEM met zijn advi
seurschap een grote dienst bewijst
Maar dat neemt niet weg dat het accep
teren of aanhouden van een dergelijke
betaalde nevenbaan onverstandig is in
een tijd waarin een toenemend aantal
betrekkingen onverenigbaar wordt
geacht, zeker voor een vakbondsbes
tuurder. We leven niet meer in de dagen
van Klaas Kater.
Een F104 van de Duitse luchtmacht
uit Buchel is donderdagmiddag bij
Texel in de Noordzee neergestort- De pi
loot is omgekomen.
