Veel lood in bloed Arnhemse kinderen
OVERLEG IN BOUW
VANDAAG HERVAT
Geen paragraaf anti-Navo-
kernwapens in akkoord
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
Hotelaccommodatie in Zeeland in kwaliteit
op niveau van het landelijk gemiddelde
Conflict stap dichter bij oplossing
kleintjes
IN OMGEVING BILLITON COMPLEX
vandaag
if vandaag publikatie pvcia/ppr-program
Leger grendelt Seveso af
Twee doden bij ongeluk
op spoorbaan Eindhoven
Drie doden door
neerstorten van
sportvliegtuig
hoofdbestuurslid horecaf e. t. oosterhuis:
(Ver)gokken pagina u
220e jaargang no. 40
Woensdag 23 februari 1977
ARNHEM - „Het industriecomplex
Westervoortsedijk in Arnhem ver
oorzaakt een duidelijk verhoogde
blootstelling aan lood bij twee- en
driejarige kinderen, die in de directe
omgeving wonen, gezondheidskun-
dig is dat een ongewenste situatie".
Dat is de belangrijkste ui tkomst van
het bloedonderzoek onder twee- en.
driejarigen in Arnhem. Dit onder
zoek is verricht door het Coronel-
laboratorium van de universiteit in
Amsterdam, in opdracht van dc ge
meente Arnhem en de provincie
Gelderland.
Volgens de onderzoekers van het
Coronel-laboratorium zijn onder de
onderzochte kinderen geen duide
lijke aanwijzingen geconstateerd
van ziekteverschijnselen. „Alles
wijst met grote waarschijnlijkheid op
een toename van de blootstelling aan
lood in de onderzochte groepen
naarmate de afstand tot het Arn
hemse industriecomplex kleiner
wordt".
Sluiting
De voorgenomen sluiting van de
twee loodsmeltovens van Billiton in
het industriecomplex plaatst vol
gens prof dr. Zielhuis van het
Coronel-laboratorium de uitkom
sten van het onderzoek in een heel
ander daglicht Hierdoor wordt de
looduitstoot door Billiton aanmerke
lijk teruggebracht van 150 kg per dag
tot ongeveer 35 kilo.
Volgens Gelders gedeputeerde mr.
Fokkens zal de sluiting van de twee
smeltovens voor de provincie voor
waarde zijn voor het uitreiken van
een Hinderwetvergunning aan de
Billiton-bedrijven
Het Milieu Actiecentrum Nederland
(MAN) overweegt inmiddels samen
met de Vereniging Voorkomen is Be
ter fWTB» een kort geding aan te
spannen tegen de gemeente Arnhem.
Dit zal gebeuren als niet eind deze
week de eis is ingewilligd tot een al
geheel bevolkingsonderzoek in de
wijken rond Billiton.
Volgens Joris Langeudam van hel
MAN heeft het onderzoek van het
Coronel-laboratorium de noodzaak
daartoe aangetoond. Hij noemde de
uitkomsten van hel onderzoek
„misdadig". „Het onderzoek is ech
ter onvolledig, omdat de ouderen er
niet bij zijn betrokken. Dat willen
wij nu bereiken". Volgens Langcn-
dam is door het MAN en de WIB al
sinds vorig jaar oktober op het hou
den van een bevolkingsonderzoek
aangedrongen.
DEN HAAG - Het loonconflict is gisteren opnieuw een stapje dichter bij een oplossing gekomen.
Onverwacht bleken werkgevers en vakbonden in de bouw bereid tot overleg. Vandaag zullen de
cao-onderhandelingen in deze sector worden hervat. De stakingen worden dan opgeschort. Vrijdag
begint ook in de zuivel een hernieuwd overleg.
Enkele uren voor de „doorbraak" in de bouw een feit was, kwamen de bonden met een nieuw totaal
aan stakers van 7750. De stakingen waren gisterochtend met 15 projecten uitgebreid omdat de
werkgevers daags daarvoor duidelijk hadden laten weten aan hurt standpunt - 1 procent initieel -
onverkort vast te willen houden. Tot veler verrassing kwam 's middags het bericht, dat de bouw
bonden en de overkoepelende werkgeversorganisatie in de bouw, het AVBB, hadden besloten
opnieuw met elkaar te praten.
De bonden zien deze besprekingen met
vertrouwen tegemoet, zo hebben zij la
ten weten. Met het oog daarop toonden
zij zich bereid, hun leden te adviseren
de stakingen neer te leggen. „Een stok
achter de deur is waarschijnlijk niet
opschorten
Druk overleg over opschorting vi
kingsactles in Zeeland
beschermen
De Nederlandse regering gaat de eigen
zeescheepvaart beschermen tegen con
currentie uit de Oostbloklanden."
gematigd
Opinie: Andrew Young, gematigd VS-
activist by de VN.
markt
opheffing
bezuinigen
ties. Een woordvoerder van de indus
triebonden zei te verwachten dat de
werknemers van De Schelde in Vlissin-
gen (3200) niet bereid zullen zijn het
werk te hervatten.
CNV
De verbondsraad van het CNV heeft gis
teravond een verklaring uitgegeven,
waarin staat dat de raad „met veront
waardiging kennis heeft genomen van
de vele uitlatingen en publikaties die
kennelijk tot doel hebben verbonds
voorzitter J. Lanser verdacht te maken
in de ogen van het Nederlandse volk".
De verbondsraad wijst erop, dat zijn
voorzitter „steeds op correcte wijze het
CNV-beleid heeft gepresenteerd" en dat
„geen enkele twijfel kan bestaan aan de
persoonlijke integriteit van de voorzitr
ter van het CNV".
Over het gisteren via het blad .Actie"
van de industriebonden NVV en NKV
verspreide bericht, dat CNV-voorzitter
Lanser een betaalde adviseursbaan
heeft bij de OGEM. zegt de raad dat zijn
voorzitter „geen fuijctie heeft aanvaard
zonder overleg met en goedkeuring door
het verbondsbestuur"
Ten slotte stelt de verbondsraad „dat
het voeren van een hetze tegen het CNV
slechts kan leiden tot een verdere ver
scherping van de verhoudingen binnen
de Nederlandse vakbeweging en der
halve in strijd is met de belangen van
de Nederlandse werknemers".
omstreden
PAGINA 14
politiek
Henk Elsink vindt de politiek alleen in
teressant voor zichzelf: radio- en televi
sieprogramma's. strip.
PAGINA 15
veiligheid
Het Veiligheidsbesluit wordt aangepast
aan de nieuwe ontwikkelingen in de
techniek: beurs - financiën -
nodig", zei Leo Brouwer van de bouw
bonden hierover.
Brouwer zei over de kwestie van de in
itiële loonsverhoging dat dit nauwelijks
meer een breekpunt zou zijn bij de on
derhandelingen. De bonden willen 1.6
tot 2 procent initieel. De AVBB liét
evenwel kort daarop weten een cao mo
gelijk te achten, waarbij de reële loon
stijging tot één procent beperkt kan
blijven. „Ach, iedereen heeft zo zijn ei
gen berekeningsmethoden", zei een
woordvoerder van de bonden hierop.
gaat".
De bouwonde'rhandelingen betekenen
niet, dat de stakingen in het schilders-
en stucadoorsbedrijf, de timmerfabrie
ken, de houtr en meubelindustrie en an
dere nevenbedrijven nu ook zullen wor
den opgeschort. De werknemers in deze
bedrijven vallen ondereen eigen arbeid
sovereenkomst.
Havens
Alles bij elkaar genomen kwamen de
werkgevers gisteren tot een totaal aan
tal stakers van 15.625, en de bonden tot
19.500. Daarbij zaten ook de meer dan
6000 stakers in de Amsterdamse en Rot
terdamse havens. Het overleg in deze
sector zal waarschijnlijk vanmiddag
van start gaan.
De bonden hadden gisteren al willen
beginnen met het overleg, maar „ons
werd meegedeeld dat de agenda van
meneer Pieters (voorzitter van de werk
geversvereniging SVZ) vol was", aldus
een woordvoerder van de Vervoersbond
CNV. die eraan toevoegde: „Onze agen
da's zitten ook wel eens vol maar voor
dit soort zaken maken we wel een gat".
Metaal
In de metaal, waar werkgevers en bon
den donderdag om de tafel zullen gaan
zitten, hebben de stakende werknemers
van drie bedrijven besloten, het werk
weer te hervatten. Het gaat om de be
drijven Houttmnpompen (120) in
Utrecht. Thomassen en Drijver (800) in
Oss. en Van der Linden (150) in Goes.
In de zes andere metaalbedrijven waar
nog wordt gestaakt, worden vandaag
ledenvergaderingen gehouden over het
al dan niet opschorten van stakingsac-
Drs. Fred de Brum, correspondent
van de NCRV en de Haagsche courant
voor Zuidelijk-Afrika met als stand
plaats Pretoria, is maandag na een ver
blijf van enkele dagen in Swaziland door
de regering aldaar zonder opgaaf van
reden uitgewezen naar Zuid-Afrika.
SEVESO - Soldaten van het Ita
liaanse leger zijn dinsdag het Noord-
italiaanse stadje Seveso binnenge
trokken om de afrastering te vol
tooien en de volledige afgrendeling te
garanderen van de zogenaamde
A-zone. Seveso is z even maanden ge
leden ernstig verontreinigd door de
ontsnapping van zeer giftige chemi
caliën uit een Zivitserse fabriek
Onder de beiooners van het stadje
nemen de spanning en de vrees toe
voor het voortdurende gevaar van
de verontreiniging. Meer dan 100
kinderen zouden al lijden aan huid
ziekten, die volgens artsen te wijten
zijn aan de ontsnapte chemicaliën.
EINDHOVEN - Twee 19-jarige jonge
mannen vonden dinsdagmiddag de
dood en een 14-jarige jongen werd
zwaargewond bijeen verkeersongeval,
waarbij een auto onder een trein te
recht kwam. Dat gebeurde aan de
spoorwegovergang in Eindhoven.
De 19-jarige Eindhovenaar Marcel van
den Dungen en de 19-jarige Hendrik
Weijts overleden onmiddellijk. De 14-
jarige Gerard Zwerts is overgebracht
naar het St Elisabethgastheid in Til
burg. Voor zijn leven wordt gevreesd
Foto. de resten
spoorlijn
j de a
naast de
DEN HAAG - Een dag voor de
officiële publikatie van het
PvdA-PPR-regeerakkoord
stond het al vast dat de PvdA op
de twee meest tegenstrijdige
punten haar zin heeft gekregen.
Het gaat om de aanwezigheid
van atoomwapens op de Neder
landse bodem en over de hoogte
van het Nederlands aandeel in
de ontwikkelingshulp.
In het regeerakkoord, dat al eerder uit
voerig in opspraak was door dc claim
op het premierschap, staan 15 punten
voor het minimum-programma opge
nomen. De partijraad van de PvdA en
de kerngroep van de PPR zullen op 5
maart de uiteindelijke tekst vaststel
len.
De voorlopige overeenstemming bete
kent dat er geen paragraaf in net pro
gramma zal verschijnen waarin wordt
geëist dat alle NAVO-kemwapens van
de Nederlandse bodem verdwijnen. Na
de inleidende besprekingen tussen de
PvdA en de PPR-afvaaidigingen was
bovendien de paragraaf blijven liggen
over de hoogte van de Nederlandse ont
wikkelingshulp. De PvdA wilde een per
centage van 1,5 van het bruto-nationaal
produkt in het minimum-programma
opnemen. De PPR streefde naar het
dubbele van dat percentage.
Een grote rol bij deze discussie speelden
de verkiezingsprogramma's van beide
partijen. Uiteindelijk is het doorslagge
vend geweest dat het PvdA-congres op
beide paragrafen de minst verstrek
kende tekst had opgenomen. Het is lo
gisch dat de minst vergaande versie in
het minimum-program is opgenomen
omdat men anders paragrafen kreeg die
indruisten tegen het verkiezingspro
gram van een van beide partijen, zo re
deneerde men dinsdag in PvdA-kring.
HILVERSUM - De 47-jarige Hilver
summer Cor van As is maandagavond
overleden, nadat hij met een sport
vliegtuigje in Adinkerke. nabij de ge
meente De Panne in België, was neer
gestort. Van As was de piloot van het
toestel.
Ook de twee passagiers. Eric de Volder
en Johan Geuna uit België, kwamen bij
dit ongeluk om. De Rijkswacht zal naar
de oorzaak van het ongeval een onder
zoek instellen.
Volgens ooggetuigen is de motor geëx
plodeerd. Cor van As stond bekend als
een zeer ervaren piloot. De Rijkswacht
te De Pannen wilde dinsdagmorgen nog
geen verdere bijzonderheden vrijgeven.
Te vroeg voor
de balans
§Het moment is nog niet
aangebroken om balans op te
maken over de buitengewoon
felle loonstrijd van deze pe
riode Nog niet aangebroken
omdat partijen in een aantal
sectoren van het bedrijfsleven elkaar
nog niet hebben gevonden en stakingen
ondanks opschortingen - toch nog aan
de orde van de dag zijn. Het moment om
balans op te maken is echter vooral
daarom nog niet aangebroken omdat de
effecten pas op langere termijn zicht
baar worden. Twee vragen moeten
daarbij worden gesteid- zal het rende-,
ment van het bedrijfsleven verbeterd
zijn en is de inflatie nog weer niet verder
opgejaagd? Indien het bedrijfsleven in%
zijn totaliteit niet tot een beter rende-*
ment kan geraken en bovendien de in
flatie toch zou toenemen, dan is er geen
sprake van dat 'partij A' of 'partij B'
heeft gewonnen, maar is aan de Neder
landse gemeenschap als geheel grote
schade toegebracht. Overigens hebben
de ministers Boersma en Lubbers zich
gisteren nogal optimistisch uitgelaten
over de verwachtingen op langere ter
mijn Laten we hopen dat het hier niet
om verkiezingsoptimisme ging. Op lan
gere termijn komen nog heel wat meer
vragen aan de orde Bijvoorbeeld: hoe
zullen deze stakingen achteraf worden
gezien? Als een beproefd strijdmiddel in
een ouderwets loonconflict? De huidige
acties doen daar wel aan denken: het
ging (en gaat) immers eerst en vooral om
de automatische prijscompensatie en.
(na het Haagse protocol) om een reële
loonstijging. Zal echter een later oordeel
niet eerst over andere oorzaken spre
ken?
!R^isschien is de gretigheid waarmee'
sommigen hun actie begonnen achteraf
wel te verklaren uit onbestemde onlust
gevoelens. In één opzicht is daarvan iete
naar buiten gekomen, namelijk in de eis
van de vakbeweging dat een eventuele
overwinst moet
worden omgezet in
arbeidsplaatsen,
een eis die weer is
gekoppeld aan het
verlangen de inves
teringen te willen toetsen. De ontwikke
lingen van de moderne technologie dui
den echter eerder op een relatieve ver
mindering van arbeidsplaatsen dan op
uitbreidingen. Kunnen dergelijke ont-
wikkelingen worden afgeremd of zelfs
worden gestopt? Er is geen reden om
daarop te vertrouwen. In Engeland
bleek het de laatste jaren onder de druk
van de vakbeweging mogelijk vernieu
wingen in bepaalde bedrijfstakken
tegen te houden of zo duur te maken dat
ze geen rendement opleverden. Het re
sultaat was weinig bemoedigend: er
gingen bedrijven aan ten gronde en men
begint in te zien dat een verkeerde lijn
werd gekozen. Vroeger sprak men in dit
opzicht over 'het protest tegen de ma
chine'. Het opvallendste voorbeeld
daarvan in de Westeuropese geschiede
nis leveren de 'luddites' op. Met deze
naam werden in Engeland in het begin
van de negentiende eeuw groepen op
standige arbeiders en werklozen aange
duid, van wie werd verteld dat 'generaal
Ned Ludd' hun commandant was. ver
moedelijk een naam waaronder diverse
leiders opereerden. De 'luddites' ver
nielden tussen 1811 en 1820 tientallen
weefmachines van een bepaald type.
waarmee een hogere (en naar het oor
deel van die dagen tevens kwalitatief
slechtere) productie werd geleverd- Zo
revolteerde men tegen de machine,
daarbij van de ondernemers eisend
„goed en degelijk werk tegen ouder
wetse prijs, vastgesteld bij verordening
en wet", zoals in een lied uit die dagen
werd gezegd. Zitten er wellicht elemen
ten van dit luddisme in de stakingen
van onze dagen?
fimtlijn
No,
KWALITEIT LIGT
ACHTER BIJ DIE
IN GROTE STEDEN
VLISSINGEN - De hotelaccommodatie
in Zeeland ligt naar de mening van de
heer E. T. Oosterhuis uit Vlissingen.
landelijk hoofdbestuurslid van de Ho-
recaf, in kwaliteit op het niveau van
het landelijk gemiddelde. Het ligt wel
onder het niveau van de voorzieningen
in een aantal grote steden. Volgens de
heer Oosterhuis is in Zeeland de 'haus
se' in aanpassingen van dc hotelac
commodatie voorbij, maar zullen de
komende jaren
bedrijven nog i
1 een aantal hotel-
o'erniseringen uit-
Hij wijst erop. dal de afgelopenm jaren
in Zeeland verschillende hotels zijn ver
dwenen Dat is - meent hij - voor een
aanzienlijk deel het gevolg geweest van
de onmogelijkheid voldoende aanpas
singen te verrichten; een van de meest
sprekende voorbeelden in dit opzicht
acht hij de verdwijning van hotel
Noordzeeboulevard ir. Vlissingen „Er
zijn er meer verdwenen dan ervoor te
ruggekomen zijn De hotels, die er nu
nog zijn. hebben vooreen groot deel in
gespeeld op de maatschappelijke be
hoefte aan meer comfort. Ik verwacht
nu min of meer een stabilisatie in het
aantal De periode van e^n soort sane
ring is wel ongeveer achter de rug. de
bestaande hotels hebben zich ten dele
aangepast of zijn er mee bezig „Je komt
in Zeeland intussen vrij veel hotels
tegen, waar kamer met douche of bad en
een toilet beschikbaar z:jn
Er zijn naar de mening vjin de heer Oos-
terhuis twee problemen in het bijzon
der. die bij investeringen in het hotel-
bednjf een rol spelen. Enerzijds zijn er
de hoge kosten, die gemoeid zijn met de
aanpassing en de vraag of de situering
van het hotel en de indeling ervan uit
breiding en aanpassing toelaten; de
modernisering van een tweepersoon
skamer komt volgens hem zeker op
veertigduizend gulden. Bovendien is
het hotelbedrijf arbeidsintensief en dat
heeft een aantal ondernemingen op het
spoor gezet van mogelijkheden om het
personeelsprobleem te verkleinen: de
pensionfunctie van veel hotels is 'uitge
kleed'. er is in de motelsfeer een ver
schuiving geweest in de richting van
appartementenverhuur.
Wat mag men in Zeeland van een hote
laccommodatie verwachten0 Ooster
huis: „Dat hangt af van de mensen, die
je huis hebt. Als het gaat om bezoekers
van bijvoorbeeld industrien dan wordt
er een kamer met een douche, een bad
en een toilet gevraagd, men moet niet
een star etensuur handhaven, zo n man
moet desnoods midden in de nacht naar
Amerika kunnen telefoneren. Maar de
eisen van zo'n gast liggen anders, als hij
privé met vrouw en kinderen een hotel
logeert. Dan is één kamer met een bad
voldoende.
Tweeslachtig
Oosterhuis; „In feite zijn alle hotels in
Zeeland tweeslachtig. Vrijwel geen ho
tel kan zich alleen richten op de duur
ste accommodaties. Je hebt geen twee
eendere bedrijven. Maar als men merkt
(Slot zie pagina 7 kolom 5t
og een vraag voor de lange termijn:
zal achteraf gezien een algemene onze
kerheid over de toekomst niet een be
langrijke factor blijken te zijn in de hui
dige arbeidsonrust? Er bestaat inder
daad onzekerheid op alle fronten. In een
tv-reportage maakte een jonge staker
onlangs de opmerking dat hij zijn kleu
rentelevisie niet wil missen, voor hem
kennelijk een symbool van welvaart.
Maar hoe lang zal die welvaart te hand
haven zijn? Een vraag, waarmee werk
nemers en werkgevers gelijkelijk zitten.
In een recent rapport van de OESO. de
organisatie voor economische samen
werking en ontwikkeling in Parijs, is be
toogd dat effectieve maatregelen voor
bezuiniging op het energieverbruik op
korte termijn dringend nodig zyn. ter
wijl voorts de bestaande energieproduc
tie drastisch dient te worden uitgebreid.
In het rapport wordt waarschuwend ge
zegd dat het achterwege blijven van
deze maatregelen tot 'aanzienlijke eco
nomische ontwrichting, langzamere
groei en hogere werkloosheid' kan lei
den. De bewustwording van deze pro
blematiek komt echter maar langzaam
op gang en gaat bovendien gepaard met
een gevoel van onmacht. Tijdens een
loonconflict kan zo'n gevoel een tijdlang
verdwijnen: mensen die aan acties mee
doen krijgen de indruk dat zij in hun
gezamenlijkheid iets voor elkaar berei
ken, hun optreden heeft gevolg. Het is
de vraag of die indruk op de lange ter
mijn zal blijven. Nadat de kruitdamp
weer is opgetrokken blijkt namelijk dat
de werkelijke problemen er nog altijd
zijn en even zovele onzekerheden bete
kenen. Ook daarom geldt: het is te vroeg
om balans op te maken. Niemand weet
welke rekeningen er in de toekomst nog
worden gepresenteerd.
Minister Van der Stee van landbouw
voelt er niets voor de 40.000 jagers die re
nu zijn, een schietvaardigheidsproef te
laten afleggen
