PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
Nederland vakbondsstaat
ECONOMIE LIJDT
ERNSTIGE SCHADE
Kritiek op Vondeling na
uitspraken over Zijlstra
DE PZC WEER
IN UW BUS
Statencommissie: geen rem op steden
voor extra groei van het platteland
PZC
Lubbers over uitbreiding acties:
Moorden
Oeganda
AKKOORD OVER
HET PROTOCOL
Sacharov kreeg
officiële brief
van Carter
Gesol
pagina 4
220e jaargang no. 33
Vrijdag 18 februari 1977
DEN HAAG - „Er is sprake van een groeiende macht van de vakbonden,
waarbij het gaat om een feitelijke politieke machtsuitoefening die zich ont
trekt aan behoorlijke democratische controle". Dit zei gisteren de Rotter
damse hoogleraar staatsrecht mr. S. W. Couwenberg bij het aanvaarden van
zijn hoogleraarschap aan de Erasmusuniversiteii.
Mr. Couioenberg zei de indruk te hebben dat Nederland zonder medewerking
van de vakbeweging niet meer op effectieve wijze te regeren valt Dat zou er
volgens hem op kunnen wijzen dat Nederland op weg is een vakbondsstaat te
De Rotterdamse hoogleraar constateerde in zijn rede een toenemend verlies
van macht van het parlement. Dit kan volgens hem het beste worden tegenge
gaan door belangenorganisaties op basis van algemeen individueel kiesrecht
te integreren in het parlementaire bestel.
Nani Loewoem
(Van onze redactie economie)
DEN HAAG - De werkgevers zijn woedend over het uitbreiden
van de stakingsacties. Er is sinds woensdag een duidelijke ver
harding in de verhouding tussen vakbeweging en werkgevers
opgetreden. In de discussie heeft zich ook minister Lubbers van
economische zaken gemengd. Hij zei dat de uitbreiding van de
stakingsacties onze nationale economie zeer zware schade toe
brengt. Hij veroordeelde, evenals zijn collega Boersma van so
ciale zaken dit eerder had gedaan, de uitbreiding van de acties,
vooral nu het meningsverschil nog slechts gaat over tienden van
procenten.
zijn ook niet bereid om het initiatief te
nemen tot hervatting van de woensdag
vastgelopen cao-onderhandelingen.
.Het initiatief moet nu maar komen van
de vakbonden", aldus mr. L. J. Pieters,
voorzitter van .de Scheepvaartvereni
ging Zuid.
Volgens een directielid van het Rotter
damse havenbedrijf Quick Dispatch
zouden alle leden van de SVZ nu bereid
zijn om tot het uiterste te gaan in het
loonconflictmetde bonden. „Zij hebben
ons het mes op de keel gezet, en in een
dergelijke situatie wensen wij niet te
buigen".
de vakbonden eisen en de werkgevers
bieden.
De vakcentrales reageerden nogal laco
niek op deze berekening. Drs E. Broe-
De werkgevers willen in het openbaar
van hun misnoegen blijk geven en even
tuele verdere acties tegen onwillige
bonden aankondigen. Op een uitge
schreven persbijeenkomst zullen de
werkgevers vanmiddag enkele voorzit
ters van hun onderhandelingsdelega
ties laten vertellen hoe zij de contacten
met de betreffende bonden hebben er
varen.
PAGINA 2
massaal
miljarden
De regering trekt miljarden uit voor ex
tra werkgelegenheid via investeringsre
gelingen
Inmiddels ligt bijna de gehele Rotter
damse haven plat. In de loop van don
derdag werden de stakingsacties daar
uitgebreid. Voor de mond van de Wa
terweg liggen thans ongeveer 40 grote
schepen te wachten om geholpen te
worden. Deze schepen kunnen niet
uitwijken naar andere Westeuropese
havens, omdat die inmiddels door de
vakbonden besmet zijn verklaard.
„Deze gang van zaken brengt een zeer
grote schade toe aan onze economie",
aldus een bestuurder van de Scheep
vaartvereniging Zuid. Piet van Keulen,
de bestuurder van de Vervoersbond
FNV, zei dat hij van de werkgevers al 20
jaar lang heeft moeten aanhoren dat ie
der procent loonsverhoging door de ha
venbedrijven niet meer gedragen kan
worden. „Ze kunnen net zo goed een
bandje op gang zetten", zo zei hij.
De havenwerkgevers in Rotterdam en
Amsterdam zijn unaniem van mening
dat de eis van de vakbonden tot 2 pro
cent werkelijke loonsverbetering niet
zal worden ingewilligd. De werkgevers
Verschil
De werkgevers hebben inmiddels be
rekend dat de stakende werknemer in
zes dagen evenveel aan inkomsten ver
liest als het verschil per jaar tussen wat
NAIROBI (UPI/REUTER/DPA) - Een
stroom van protesten en ongeloof is ge
volgd op de mededeling van radio-
Oeganda dat de Anglicaanse aartsbis
schop van Oeganda en twee ministers
na hun arrestatie 'bij een verkeerson
geluk om het leven zijn gekomen'.
Bisschop JananiLoewoen, minister van
kema. economuchi beleidsmedewerker Wimenlandse zaJtra Charles Oboth
van de FNV. vond dat er wat de werkga- oftImb, en van jandontwikke-
versberekenmg betreft alleen maar Ennav0 c „aren es.
sprake is van een staaltje van psycholo- te£ó nèscbnldiging van samenzwe-
pche oorlogsvoering. ..Daarmee pro- ri u.ge„ prelMent min. Tevoren wa-
beren ze stakende werknemers weer aan -„„hiiobnimmct in
- ren ze op een massabijeenkomst in
de slag te knjgen Kampala, waar dne andere 'samen-
Volgens CNV-bestuurder H. van der zweerders' verklaringen aflegden
Meulen zouden de werkgevers er beter waann de bisschop en de ministers wer-
aan doen weer serieus te gaan onder- den genoemd als deelnemers in het mis
handelen. „Dat zou meer zoden aan de lukte complot.
dijk zetten". De Vervoersbond van het Tijdens de openlucht-bijeenkomst rie-
CNV heeft gisteren in een verklaring ge- Pen zo n 3.000 soldaten 'doodt hen,
zegd dat de werkgevers door hun nega- doodt hen'. Het drietal werd wegge-
tieve houding gevaren oproepen. „De voerd 'voor ondervraging' en president
Amin liet weten dat ze door een militair
SlOt Zie pagina 3 Kolom 2) tribunaal berecht zouden worden.m
VONDELING: PRESIDENT NEDERLANDSCHE
BANK GEEN KANDIDAAT-PREMIER CDA
(Van onze parlementaire redactie)
DEN HAAG - Kamervoorzitter Vonde
ling heeft zich de boosheid van CDA en
WD op de hals gehaald met zijn kriti-
gesol
kerncentrale
PAGINA 0
architectuur
biljarten
Foto: Demonstranten op het Binnehof in Den Haag
sche kanttekeningen bij een mogelijk
CDA-premierschap van dr. Zijlstra.
WD-leider Wiegel vindt dat Vondeling
zijn uitlatingen in zijn functie als ka
mervoorzitter achterwege had moeten
laten.
AR-leider Aantjes zegt namens het CDA
bezorgd te zijn over Vondelings kritiek
en kondigt aan de kwestie volgende
week met alle fractievoorzitters in de
tweede kamer te willen bespreken.
Dr Vondeling zei deze week In de tv-
rubriek Den Haag Vandaag het vol
strekt onjuist te vinden als het CDA
mocht besluiten dr Zijlstra. thans pre
sident van de Nederlandsche Bank. als
kandidaat-premier van het CDA naar
voren te schuiven Volgens Vondeling is
dat in strijd met de afspraak die hij zelf
destijds als minister van financiën met
dr. Zijlstra heeft gemaakt. Wordt Zijl-
Er komt geen voorschot op de salaris
sen van het overheidspersoneel zolang
er nog onvoldoende zicht is op de ont
wikkeling van dezgn. regelingslonen in
de bedrijfstakken die voor het trendbe-
leid. dat bij de bepaling van de salarië
ring van het overheidspersoneel geldt,
in acht wordt genomen. Dit is de conclu
sie na een eerste verkennend gesprek
dat de donderdagmorgen in de centrale
commissie voor georganiseerd overleg
in ambtenarenzaken is genomen.
stra toch kandidaat-premier, dan dient
hij met onmiddellijk ingang zijn functie
bij de Nederlandsche Bank neer te leg
gen, zo meent Vondeling.
Geruchten
Vondeling reageerde hiermee op ge
ruchten dat het CDA bij nader inzien
zou hebben besloten niet lijsttrekker
Van Agt als kandidaat voor het pre
mierschap te kiezen, maar dr. Zijlstra.
Die geruchten werden nog versterkt
toen Van Agt maandag op een besloten
bijeenkomst in Den Haag meedeelde
dat hij zelf in geen geval voor het pre
mierschap in aanmerking wil komen.
In antwoord op de brief van Wiegel heeft
Vondeling donderdag laten weten naar
zijn mening niets nieuws te hebben ge
zegd. Hij verwijst daarbij naar zijn boek
'Nasmaak voorproef uit 1968. waarin hij
de procedure rond de benoeming van
Zijlstra bespreekt. Wiegel houdt echter
van zijn kant vol dat Vondeling zijn on
genoegen over de mogelijke kandida
tuur van Zijlstra dan maar in kamervra
gen kenbaar had moeten maken, en niet
sprekend als kamervoorzitter in een
tv-uitzending.
Aan Aantjes heeft Vondeling laten we
ten dat hij bereid is tot een gesprek met
het zogenaamde seniorenconvent,
waarin alle fractievoorzitters uit de
tweede kamer zijn vertegenwoordigd.
Het gesprek zal volgende week dinsdag
aan het eind van de middag plaatsvin
den.
pprymciALE ZEEUWSE COJP.i- T
Uitbreiding acties in Zeeland
Binnenen
buitenland
Vandaag ligt de PZC als vanouds in uw bus. Wij verhengen ons erover dat we
u weer dagelijks kunnen inlichten over wat er in deze wereld en in het
bijzonder in deze provincie gebeurt. Onze abonnees hebben hun PZC de
afgelopen dagen node gemist: van vele kanten kregen we telefoontjes en
kwamen bezoekers informeren hoe de situatie erbij stond. We hebben voor u
over de afgelopen drie dagen een PZC-in-het-kort bijgevoegd: daarin wordt
uin hoofdlijnen ingelicht over wat er in de PZC van afgelopen dinsdag,
woensdag en donderdag zou hebben gestaan als onze krant wèl zou zijn
verschenen. Zo blijft de continuïteit in onze. maar vooral ook van uw
nieuwsvoorziening gewaarborgd.
De afgelopen dagen is nog eens dui
delijk geworden: de krant kunt u niet
missen, géén dag. In Arnhem, waar
de stakingen bij de grafici vorige
week al een feit werden, werd in op
dracht van het Centraal Bureau voor
Courantenpubliciteit een snel on
derzoek ingesteld naar de reacties
van de abonnees. Daarbij bleek dat
achtentachtig procent van de onder
vraagden het (erg) vervelend vond
dat ze hun krant moesten missen. Uit
allerlei antwoorden bleek hoe zeer de
krant een onderdeel is van het dage
lijks bestaan. Reactie van een onder
vraagde abonnee van De Gelderlan
der. „Nou, ik luister nu naar het
nieuws op de radio, maar de krant
heeft toch wel een stuk meer te bie
den dan die twee minuten op de ra
dio En: „Ik ben leerkracht op een
basisschool. Ik probeer ook maat
schappijleer te geven. Daarvoor be
handel ik allerlei artikelen uit de
krant Dat gaat nu niet meer."
Een opvallend gegeven uit dit on
derzoek: het nieuws over het 'sta
kingsfront' kwam niet goed meer
door omdat de krant niet verscheen.
Vóór de staking van de grafici was
vrijwel iedereen bekend met de sta
kingsacties en bovendien redelijk
goed geïnformeerd over de bedrijf
stakken. waar acties werden ge
voerd. Toen echter de abonnees geen
krant meer kregen bleek dat niet
langer meer het geval.
Elf procent van de abonnees van de
onderzochte krant was zelfs van elke
vorm van informatie over stakingen
verstoken. Vijfendertig procent van
de mensen die alleen op de bewuste
krant waren aangewezen, gaf toe er
de dagen vóór het onderzoek niets
meer over te hebben gelezen, ge
hoord of gezien. Reactie van een on
dervraagde abonnee: „Ik kan de sta
kingen alleen volgen op de radio en
televisie. Dan valt op datje de krant
mist."
De reacties van de PZC-abonnees-zo
menen wij uit vele telefoontjes te
mogen opmaken - zal niet anders zijn
dan die van de geénqueteerde Arn
hemse lezers. Bedankt voor uw mede
leven.
V/ij zullen in de krant van morgen
een mededeling opnemen over de
mogelijkheid van restitutie van het
abonnementsgeld voor die abonnees
die daar prijs op stellen. Vanaf van
daag hopen wij weer in staat te zijn u
de PZC elke dag te bezorgen.
ADVIES OVER UITWERKING BEVOLKINGSSPREIDING
PAGINA 15
nieuws
De VARA wil een andere opzet 'Achter
het Nieuws" en 'Ombudsman' verdwij
nen; Radio- en televisieprogramma's.
PAGINA 17
boetes
'FUNDAMENTELE
KRITIEK'NIET
OVERGENOMEN
MIDDELBURG-De advie-
scommissie voor de streek
plannen uit de staten van Zee
land voelt er niet voor de groei
van de Middenzeeuwse steden
Middelburg, Vlissingen en
Goes wat af te remmen om zo
een extra aantal inwoners in
met name het Bevelandse plat
teland te krijgen. Die visie aan
gs formuleerde men op uit
drukkelijk verzoek van gede
puteerde mr J.P. Boersma don
derdagmorgen tijdens de
voortgezette behandeling van
de nota bewoningspatronen,
waarin de provinciale planolo
gische dienst „een netwerk
heeft ontworpen om de sprei
ding van de bevolking globaal
te regelen. Het ging in de com
missie donderdag met name om
Midden-Zeeland en West
Zeeuwsch-Vlaanderen; vorige
week adviseerde men gs over
het bewoningspatroon voor
SchouwenDuiveland en
Tholen-St. Philipsland.
an ppr-commissielid W. van der Heide
kwam bij de discussie over de Midden
zeeuwse situatie de opmerking, dat hy
een beleid voorstond, waarin de steden
„een stapje terug doen om zo voor de
dorpen op het platteland een extra
groei-impuls mogelijk te maken: datzou
naar zijn mening de de leefbaarheid van
het platteland meer kunnen bevorderen
dan de mogelijkheden, die de nota daar
toe nu biedt. Mr Boersma achtte dit
„fundamentele kritiekop de uitgangs
punten voor het Zeeuwse spreidingsbe-
leid. zoals de PPD die heeft geformu
leerd. Hij wees erop, dat voor elke kern
afzonderlijk nauwkeurig is bekeken wat
de moge lijkheden zijn om ze leefbaar te
houden en dat dit heeft geresulteerd in
een algemene lijn: de toename van het
inwonertal mag ongeveer even groot
zijn als „de natuur lijke groei van de re
gio"
loersma „Dat is meer groei dan nu
doorgaans in de plattelandskernen het
geval is. Als we die norm zouden halen
kunnen we hardstikke blij zijn. Als je
meer groei toestaat, krijg je suburbani
satie. meer verkeersstromen en dat vin
den we niet gewenst. En bovendien: de
mensen gaan net naar Ellewoutsdljk. ze
gaan naar Koudekerke, of Heinkenszna
of's Gravenpolder Zodra de commissie
meer groei wil dan de nota mogelijk
maakt, kunnen we de zaak wel opnieuw
gaan schrijven, dan hanteer je heel an
dere uitgangspunten.Hij wilde daar
over een uitspraak van de commissie.
Mevrouw E. Maris-Koster <wd) kon wel
een eind meegaan met de visie van de
heer Van der Heide, maar de andere
commissieleden voelden meer voor de
lijn. zoals die door de PPD is uitgezet.
Bij de ad visering van de commissie aan
gs bleek donderdag: -dar men vooreen
definitieve uitspraak over wat er kan
gebeuren in dc kernen met beperkte
mogelijkheden Nieuwdorp en Borssele
eerst wordt afgewacht welke gedach
ten de gemeente Borsele in een soort
structuur plannetje voor deze kernen
op papier zal zetten:
dat er in de commissie zorgen leven
over het lange uitblijven van de groen-
gordel in het industriegebied
Vlissingen-OosL Ze kwamen met name
van de kant van de PvdA, bij monde
van mevrouw A. Vaas-Van Oven. Mr
Boersma was het daar wel mee eens,
maar wees erop, dat de uitvoering ook
wordt vertraagd door het plan van
Borsele om een deel van de groengordel
rond de dorpen te leggen;
dar -dat op de heer Van der Hèide (ppr)
na de commissie in West Zeeuwsch-
Vlaanderen de „beperkte kemenSlijk-
plaat. Waterlandkerkje en Nieuwvliet
liever ziet aangeduid als plattelands
kernen. CDA-woordvoerder H. Ever-
sdijk:„Door de geringe groei in West
Zeeuwsch-Vlaanderen - de bevolking
loopt ln de dorpen eerder achteruit - is er
toch al sprake van een beperking in de
Slot zie pagina 9 kolom 4)
MOSKOU (REUTER)-De Sowjetrussi-
sche natuurkundige en i jveraar voor de
burgerrechten Andrei Sacharov heeft
meegedeeld dat hij donderdag een offi
cieel schrijven van president Jimmy
Carter heeft gehad waarin deze hem dc
blijvende steun van zijn regering voor
de zaak van de rechten van de mens
toezegt.
De Nobelprijswinnaar 8acharov zei op
een persconferentie in zijn flatwoning
dat de eerste brief die hij ooit van een
staatshoofd heeft gehad, hem in de
Amerikaanse ambassade in Moskou
werd overhandigd.
Sacharov liet de brief met hoofd van het
Witte Huis aan journalisten zien. Hij zei
Carter meteen te hebben geantwoord.
Carters brief was gedateerd 5 februari en
was een antwoord op de brief die Sacha
rov aan de Amerikaanse president had
geschreven kort na diens inauguratie in
januari.
De president schreef dat hij zijn erkente
lijkheid wilde betuigen voor het onder
zijn aandacht brengen van zijn (Sacha-
rovs) denkbeelden over mensenrechten.
„Ik hoor altijd graag van u en ik wens u
het beste", besloot president Carter zijn
brief van vier alinea's.